Zjednoczone Królestwo

Wielkiej Brytanii i Irlandii

Północnej

Wielka Brytania

Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i

Irlandii Północnej

Położona w zachodniej Europie nad

Oceanem Atlantyckimi i Morzem Północnym.

Wielka Brytania jest państwem unitarnym, w

skład którego wchodzą cztery części
składowe:

•

Anglia,

•

Walia,

•

Szkocja,

•

Irlandia Północna.

ANGLIA

(królestwo)

*stolica: Londyn,
* administracyjnie podzielone na 9 regionów, 46

hrabstw.

SZKOCJA

(królestwo)

*stolica: Edynburg,
*administracyjnie podzielona na 12 regionów, 32

hrabstwa.

WALIA

(księstwo)

*stolica: Cardiff,
*podział administracyjny to 3 miasta, 9 hrabstw, 10

hrabstw miejskich.

IRLANDIA PÓŁNOCNA

(prowincja)

*stolica : Belfast,
*podzielona na 26 dystryktów.

Zasady ustrojowe Wielkiej Brytanii

•

brak konstytucji w rozumieniu ustawy zasadniczej,

•

funkcjonowanie państwa oparte o normy zawarte w:

-

prawie stanowionym,

-

prawie precedensowym,

-

konwenansach konstytucyjnych

.

Akty prawa pisanego –

historyczne podstawy ustroju państwowego

- WIELKA KARTA SWOBÓD (1215 r.),
- PETYCJA PRAWA (1626 r.),
- HABEAS CORPUS ACT (1670 r.),
- BILL O PRAWACH (1689 r.),
- USTAWA SUKCESYJNA (1701 r.)

ZASADY

KONSTYTUCYJNE

Zasada rządów prawa

Zasada podziału władzy

Zasada zwierzchnictwa
parlamentu (supremacji)

Władza ustawodawcza

PARLAMENT

Izba Gmin i Izba Lordów

Izba Gmin (659 deputowanych),

- funkcjonuje w systemie sesyjnym,
-kworum to 40 posłów,
-obradom towarzyszy speaker,
- zasiadają dwie partie,
-deputowani partii opozycyjnej to tzw.

gabinet cieni,
-obecni są reprezentanci 3 frakcji;

konserwatystów, laburzystów, liberałów.

Ustawodawcza funkcja Izby Gmin:

Trzy typy projektów ustaw wnoszonych do

parlamentu:



Ustawy publiczne: dotyczą spraw o
znaczeniu ogólnym,



Ustawy prywatne: mogą je wnosić
obywatele, zarząd korporacji i
przedsiębiorstw, władze samorządowe.
Dotyczą interesów indywidualnych.



Ustawy mieszane: odnoszą się do lokalnych
spraw, maja charakter ogólnonarodowy.



Etapy procesu legislacyjnego:



Inicjatywa ustawodawcza (zgłoszenie projektu

ustawy)



Pierwsze czytanie



Drugie czytanie



Skierowanie projektu pod obrady komisji



Rozpatrzenie przez izbę sprawozdania komisji



Trzecie czytanie



Głosowanie nad projektem w drugiej izbie



Promulgacja ustawy przez monarchę.



Kontrolna funkcja Izby Gmin:



Mowa tronowa i dyskusja nad polityka rządu



Debata budżetowa,



Dyskusja na wnioskiem wyrażającym poparcie

dla polityki rządu w określonej dziedzinie,



Kontrola aktów normatywnych utworzonych

przez organy wykonawcze,



Zajmowanie się sprawozdaniami rządu z

realizacji wydatków publicznych,



Ma uprawnienia komisji specjalnych,



Przekształcenie Izby Gmin w Komisje Całej Izby,



Każdy deputowany może postawić dwa

zapytania na piśmie dziennie.

Wewnętrzne organy Izby Gmin

- komisje-

Komisja Całej Izby

Komisje Stałe lub Podstawowe

Komisje Specjalne

Komisje Wspólne

Komisje Projektów Ustaw Prywatnych



Urzędy Ściśle powiązane z Izba Gmin:

Urząd Kontrolera i Audytora Generalnego
kieruje Krajowym Urzędem Kontroli Finansów
Państwa. Sprawdza, potwierdza i przestawia
parlamentowi informacje na temat tego jak
dysponują pieniędzmi deputowani.

Urząd Parlamentarnego Komisarza ds.
Administracji
kontroluje urzędy administracji publicznej w
wyniku wniesionej skargi przez obywatela.

Izba Lordów

Zasiadają w niej lordowie

- mianowani dożywotnio przez monarchę,
- lordowie dziedziczni,
- lordowie duchowni,
- lordowie prawa.



Przewodniczącym jest Lord Kanclerz,



nie jest organem kadencyjnym, zbiera się na
sesjach, a terminy sesji określone są w proklamacji
monarchy,



na czele frakcji partii rządzącej stoi Lord Kanclerz
Wielkiej Pieczęci

Funkcja Ustawodawcza Izby Lordów:



Musi wyrazić bezwzględną zgodę na uchwalenie

ustawy o przedłużeniu kadencji I G,



Weto zawieszające do ustaw przyjmowanych przez

I G (opóźnia prace nie dłużej niż na rok),



Wydaje opinie na temat projektów nadesłanych z I

G i innych ośrodków władzy,



Odciąża I G tzn. zajmuje się takimi ustawami, które

są skomplikowane lub maja charakter techniczny,
a nie będące jednocześnie źródłami sporów w
parlamencie,



Poprawianie ustawodawstwa,



Przy udziale I G może badać dzięki specjalnej

procedurze projekty ustaw prywatnych i
europejskich.

Funkcja Sądownicza Izby Lordów:



Kompetencje sądownicze posiadają Lordowie

Prawa pod przewodnictwem Lorda Kanclerza,
jako Najwyższy Trybunał Apelacyjny



Rozpatrują sprawy cywilne dla całego

Zjednoczonego Królestwa,



Rozpatrują sprawy Karne dla Anglii, Walii i

Irlandii Północnej,



Ma uprawnienia do podjęcia impeachmentu.

 

RZĄD

Rząd:



Korona(władza wykonawcza),



Słudzy korony,



Gabinet.

Premier:



Przywódca partii, która zwyciężyła wybory

do Izby Gmin, powołany przez monarchę,



Odpowiada za realizację polityki gabinetu,

nadzoruje działalność resortów,



Główny doradca królowej,



Nominuje ministrów i minuje urzędników

cywilnej administracji państwowej.

SKŁAD GABINETU



Premier (pierwszy minister i Lord Skarbu),



Sekretarz stanu ds. zagranicznych i Brytyjskiej

Wspólnoty Narodów,



Sekretarz stanu ds. zdrowia,



Sekretarz stanu ds. edukacji,



Kanclerz Skarbu,



Lord Kanclerz,



Kanclerz Księstwa Lancaster,



Lord Strażnik Tajnej Pieczęci,



Lord Przewodniczący Tajnej Rady,



Minister szkolnictwa wyższego i nauki,



Minister techniki,



Minister spraw wewnętrznych,



Minister obrony,



Ministrowie resortów gospodarczych



Sekretarze stanu ds. Szkocji Walii oraz Irlandii Północnej

 

Zakres działań gabinetu:



Określenie podstawowych kierunków polityki

państwa,



Najwyższa kontrola organów wykonawczych,



Koordynacja zadań i prac resortów,



Podejmowanie zasadniczych decyzji w sprawach

państwowych,



Prowadzenie polityki zagranicznej,



Przygotowanie do uchwalenia najważniejszych

projektów ustaw,



Prowadzenie polityki zdrowotnej,



Wydawanie aktów normatywnych i

nienormatywnych.

Rząd premiera Wielkiej Brytanii,

Gordona Browna, zaprezentowany

28 czerwca 2007 roku.

Po zapowiedzianej dymisji rządu i premiera
Tony’ego Blaira, królowa Elżbieta II powierzyła

funkcję kierowania rządem automatycznie

nowemu liderowi brytyjskiej Partii Pracy, który

w rządzie Blaira sprawował stanowisko

kanclerza skarbu. 28 czerwca 2007 roku,

premier przedstawił skład swojego gabinetu.

 

PARTIE POLITYCZNE

W Wielkiej Brytanii występuje system

dwupartyjny. Przesłanki ustrojowe sprzyjają

istnieniu takiego systemu (system

większościowy + jednomandatowe okręgi

wyborcze).
Walka o władzę toczy się między Partią Pracy

(Labour Party)oraz Partią Konserwatywną

(The Conservative Party).
Pozostałe partie to:
Partia Liberalno-Demokratyczna, Walijska Partia

Narodowa, Szkocka Partia Narodowa, Partia

Przymierza Irlandii Północnej, Partia Ulsterskich

Unionistów, Demokratyczna Partia Unionistów,

Demokratyczna Lewica, Partia Zielonych, Front

Narodowy.

Monarcha

Od 1952 roku urząd ten sprawuje

Królowa Elżbieta Aleksandra Maria z dynastii

windsorskiej.

Panujący symbolizuje jedność państwa oraz

jest

zwierzchnikiem

anglikańskiego

Kościoła Anglii.

Sprawowanie władzy przez królową

sprowadza się do 3 praw:



- prawa, aby się jej radzono,



- prawa do zachęcania,



- prawa do ostrzegania.

Kompetencje głowy państwa:



zwoływanie i rozwiązywanie parlamentu;



powoływanie i odwoływanie premiera i

członków rządu;



nadawanie tytułów arystokratycznych;



mianowanie dostojników kościelnych;



nadawanie orderów i odznaczeń;



stosowanie prawa łaski;



promulgacja ustaw;



zawieranie i wypowiadanie traktatów;



nawiązywanie i zrywanie stosunków

międzynarodowych.

Wymiar sprawiedliwości

Wymiar sprawiedliwości należy do sądów,
struktura sadownictwa jest złożona i
zróżnicowana. Istnieje odrębny system
sądowniczy i prawny w Anglii wraz z Walią i
odrębny w Szkocji. Do centralnych organów
sądownictwa w Anglii i Walii należy:



Wysoki Trybunał,



Sąd Apelacyjny,



Sądy Okręgowe,



Sąd Koronny,



Sądy Pokoju,