Sekcja zwłok -

Sekcja zwłok -

podstawy prawne

podstawy prawne

Sekcję przeprowadza się po to ażeby:

Sekcję przeprowadza się po to ażeby:

- ustalić przyczynę śmierci (czyli wyodrębnić

- ustalić przyczynę śmierci (czyli wyodrębnić

wszelkie zmiany, jakie zaszły w organiźmie i

wszelkie zmiany, jakie zaszły w organiźmie i

doprowadziły do ustania funkcji życiowych)

doprowadziły do ustania funkcji życiowych)

- wykryć zmiany anatomiczne

- wykryć zmiany anatomiczne

- wyjaśnić etiologię tych zmian

- wyjaśnić etiologię tych zmian

- stwierdzić, czy śmierć nastąpiła na skutek

- stwierdzić, czy śmierć nastąpiła na skutek

procesu chorobowego

procesu chorobowego

- na skutek starzenia ustroju (śmierć

- na skutek starzenia ustroju (śmierć

fizjologiczna)

fizjologiczna)

- czy też jest to śmierć gwałtowna

- czy też jest to śmierć gwałtowna

Ciało osoby ludzkiej po jej śmierci

Ciało osoby ludzkiej po jej śmierci

określa się mianem

określa się mianem

zwłok.

zwłok.

Nie jest jednoznaczny status prawny

Nie jest jednoznaczny status prawny

zwłok ludzkich i ich części.

zwłok ludzkich i ich części.

Najczęściej uznaje je się za rzeczy

Najczęściej uznaje je się za rzeczy

szczególnego rodzaju, które nie mogą

szczególnego rodzaju, które nie mogą

być np. przedmiotem obrotu

być np. przedmiotem obrotu

cywilnoprawnego. Natomiast możliwa

cywilnoprawnego. Natomiast możliwa

jest dyspozycja zwłokami lub

jest dyspozycja zwłokami lub

poszczególnymi narządami czy

poszczególnymi narządami czy

tkankami dla ściśle określonych celów.

tkankami dla ściśle określonych celów.

Dyspozycja odnośnie zwłok ludzkich

Dyspozycja odnośnie zwłok ludzkich

polega na poddaniu ich sekcji zwłok.

polega na poddaniu ich sekcji zwłok.

Sekcja zwłok jest szczególnym

Sekcja zwłok jest szczególnym

rodzajem interwencji medycznej i z

rodzajem interwencji medycznej i z

uwagi na charakter tej czynności,

uwagi na charakter tej czynności,

prawo reguluje zasady jej

prawo reguluje zasady jej

przeprowadzania. Podstawowa

przeprowadzania. Podstawowa

regulacja w tym względzie zawarta

regulacja w tym względzie zawarta

jest w

jest w

ustawie o zakładach opieki

ustawie o zakładach opieki

zdrowotnej

zdrowotnej

(zoz).

(zoz).

Potrzebę przeprowadzenia sekcji zwłok

Potrzebę przeprowadzenia sekcji zwłok

można uzasadniać:

można uzasadniać:

    

    

- zbadanie przyczyny śmierci.

- zbadanie przyczyny śmierci.

    

    

-realizacji celów dydaktycznych ,

-realizacji celów dydaktycznych ,

dopuszcza się możliwość pobierania ze

dopuszcza się możliwość pobierania ze

zwłok ludzkich komórek, narządów i tkanek

zwłok ludzkich komórek, narządów i tkanek

dla celów dydaktycznych (nauczania

dla celów dydaktycznych (nauczania

medycyny).

medycyny).

     

     

-pobranie komórek, narządów i tkanek w

-pobranie komórek, narządów i tkanek w

celach naukowych (badawczych).

celach naukowych (badawczych).

    

    

- pobranie komórek, narządów i tkanek w

- pobranie komórek, narządów i tkanek w

celach służących przeszczepom.

celach służących przeszczepom.

Art. 24.

Art. 24.

1.

1.

Zwłoki osoby, która zmarła w szpitalu,

Zwłoki osoby, która zmarła w szpitalu,

mogą być poddane sekcji, chyba że

mogą być poddane sekcji, chyba że

osoba ta za życia wyraziła sprzeciw lub

osoba ta za życia wyraziła sprzeciw lub

uczynił to jej przedstawiciel ustawowy,

uczynił to jej przedstawiciel ustawowy,

z zastrzeżeniem ust. 4.

z zastrzeżeniem ust. 4.

2.

2.

O zaniechaniu sekcji zwłok z

O zaniechaniu sekcji zwłok z

przyczyny określonej w ust. 1

przyczyny określonej w ust. 1

sporządza się adnotację w

sporządza się adnotację w

dokumentacji medycznej i załącza

dokumentacji medycznej i załącza

oświadczenie woli osoby zmarłej w

oświadczenie woli osoby zmarłej w

szpitalu lub jej przedstawiciela

szpitalu lub jej przedstawiciela

ustawowego.

ustawowego.

Sprzeciw na przeprowadzenie sekcji zwłok

Sprzeciw na przeprowadzenie sekcji zwłok

Sprzeciw na przeprowadzenie sekcji zwłok na

Sprzeciw na przeprowadzenie sekcji zwłok na

wypadek śmierci wyraża sam pacjent za

wypadek śmierci wyraża sam pacjent za

życia, jeżeli jest osobą posiadającą pełną

życia, jeżeli jest osobą posiadającą pełną

zdolność do czynności prawnych.

zdolność do czynności prawnych.

Sprzeciw

Sprzeciw

w imieniu małoletniego

w imieniu małoletniego

lub innej

lub innej

osoby, która nie ma pełnej zdolności do

osoby, która nie ma pełnej zdolności do

czynności prawnych, za jej życia może

czynności prawnych, za jej życia może

wyrazić przedstawiciel ustawowy. W

wyrazić przedstawiciel ustawowy. W

przypadku jednak małoletniego powyżej lat

przypadku jednak małoletniego powyżej lat

szesnastu lub innej osoby, która nie ma

szesnastu lub innej osoby, która nie ma

pełnej zdolności do czynności prawnych,

pełnej zdolności do czynności prawnych,

sprzeciw może wyrazić również ta osoba.

sprzeciw może wyrazić również ta osoba.

Forma sprzeciwu

Forma sprzeciwu

Sprzeciw na dokonanie sekcji zwłok może

Sprzeciw na dokonanie sekcji zwłok może

być złożony w dowolnej formie np.

być złożony w dowolnej formie np.

pisemnie lub ustnie.

pisemnie lub ustnie.

Ustawa o zoz nie

Ustawa o zoz nie

przewiduje w tym przedmiocie żadnych

przewiduje w tym przedmiocie żadnych

unormowań.

unormowań.

Pacjent może wyrazić sprzeciw w

Pacjent może wyrazić sprzeciw w

dowolnym czasie

dowolnym czasie

: przed przyjęciem do

: przed przyjęciem do

szpitala, przy przyjęciu lub w trakcie

szpitala, przy przyjęciu lub w trakcie

pobytu pacjenta w szpitalu. Jedynym

pobytu pacjenta w szpitalu. Jedynym

wymogiem czasowym, który przewiduje

wymogiem czasowym, który przewiduje

ustawa o zoz jest, aby sprzeciw został

ustawa o zoz jest, aby sprzeciw został

złożony przez pacjenta za jego życia.

złożony przez pacjenta za jego życia.

Jeżeli pacjent mający pełną zdolność do

Jeżeli pacjent mający pełną zdolność do

czynności prawnych nie wyraził za życia

czynności prawnych nie wyraził za życia

sprzeciwu,

sprzeciwu,

osoby najbliższe po jego śmierci

osoby najbliższe po jego śmierci

nie mogą wyrazić za niego sprzeciwu. Mogą

nie mogą wyrazić za niego sprzeciwu. Mogą

jednak zwrócić się do lekarza z informacją,

jednak zwrócić się do lekarza z informacją,

że pacjent za życia w ich obecności, wyraził

że pacjent za życia w ich obecności, wyraził

sprzeciw ustny. W przypadku gdy nie ma

sprzeciw ustny. W przypadku gdy nie ma

podstaw kwestionowania wiarygodności ich

podstaw kwestionowania wiarygodności ich

oświadczenia, należy uznać, że pacjent

oświadczenia, należy uznać, że pacjent

rzeczywiście wyraził taki sprzeciw. Nie

rzeczywiście wyraził taki sprzeciw. Nie

mniej jednak to zagadnienie nie zostało

mniej jednak to zagadnienie nie zostało

jednoznacznie rozstrzygnięte przez ustawę

jednoznacznie rozstrzygnięte przez ustawę

o zoz.

o zoz.

Art. 24

Art. 24

(cd.)

(cd.)

3.

3.

Kierownik zakładu, a jeżeli

Kierownik zakładu, a jeżeli

kierownik nie jest lekarzem, to

kierownik nie jest lekarzem, to

upoważniony przez niego lekarz, na

upoważniony przez niego lekarz, na

wniosek właściwego ordynatora lub,

wniosek właściwego ordynatora lub,

w razie potrzeby, po zasięgnięciu jego

w razie potrzeby, po zasięgnięciu jego

opinii, zarządza dokonanie lub

opinii, zarządza dokonanie lub

zaniechanie sekcji. W dokumentacji

zaniechanie sekcji. W dokumentacji

medycznej sporządza się adnotację o

medycznej sporządza się adnotację o

dokonaniu lub zaniechaniu sekcji

dokonaniu lub zaniechaniu sekcji

zwłok,

zwłok,

z odpowiednim uzasadnieniem.

z odpowiednim uzasadnieniem.

4.

4.

Przepis ust. 1 nie dotyczy

Przepis ust. 1 nie dotyczy

dokonywania sekcji w sytuacjach:

dokonywania sekcji w sytuacjach:

1) określonych w Kodeksie

1) określonych w Kodeksie

postępowania karnego,

postępowania karnego,

2) gdy przyczyny zgonu nie można

2) gdy przyczyny zgonu nie można

ustalić w sposób jednoznaczny,

ustalić w sposób jednoznaczny,

3) gdy zgon pacjenta nastąpił przed

3) gdy zgon pacjenta nastąpił przed

upływem 12 godzin od przyjęcia do

upływem 12 godzin od przyjęcia do

szpitala,

szpitala,

4) określonych w przepisach o

4) określonych w przepisach o

chorobach zakaźnych i zakażeniach

chorobach zakaźnych i zakażeniach

Art. 25.

Art. 25.

1.

1.

Dokonanie sekcji zwłok nie może nastąpić

Dokonanie sekcji zwłok nie może nastąpić

wcześniej niż po upływie 12 godzin od

wcześniej niż po upływie 12 godzin od

stwierdzenia zgonu.

stwierdzenia zgonu.

2.

2.

Jeżeli zachodzi potrzeba pobrania ze zwłok

Jeżeli zachodzi potrzeba pobrania ze zwłok

komórek, tkanek lub narządów, kierownik

komórek, tkanek lub narządów, kierownik

zakładu, a jeżeli kierownik nie jest

zakładu, a jeżeli kierownik nie jest

lekarzem, to upoważniony przez niego

lekarzem, to upoważniony przez niego

lekarz, może zadecydować o dokonaniu

lekarz, może zadecydować o dokonaniu

sekcji zwłok przed upływem 12 godzin, przy

sekcji zwłok przed upływem 12 godzin, przy

zachowaniu zasad i trybu przewidzianych w

zachowaniu zasad i trybu przewidzianych w

przepisach o pobieraniu i przeszczepianiu

przepisach o pobieraniu i przeszczepianiu

komórek, tkanek i narządów.

komórek, tkanek i narządów.

Podstawową kwestią jest

Podstawową kwestią jest

stwierdzenie trwałego i

stwierdzenie trwałego i

nieodwracalnego ustania funkcji pnia

nieodwracalnego ustania funkcji pnia

mózgu (śmierci mózgowej) (art. 7

mózgu (śmierci mózgowej) (art. 7

ustawy transplantacyjnej).

ustawy transplantacyjnej).

Znamiona śmierci

Znamiona śmierci

Lekarskie rozpoznanie śmierci opiera

Lekarskie rozpoznanie śmierci opiera

się na stwierdzeniu obecności

się na stwierdzeniu obecności

charakterystycznych zmian, które

charakterystycznych zmian, które

występują po zgonie człowieka.

występują po zgonie człowieka.

Do znamion śmierci zaliczamy:

Do znamion śmierci zaliczamy:

- plamy opadowe (livores mortis)

- plamy opadowe (livores mortis)

- stężenie pośmiertne (rigor mortis)

- stężenie pośmiertne (rigor mortis)

- oziębienie ciała (frigor mortis)

- oziębienie ciała (frigor mortis)

- bladość ciała (palor mortis)

- bladość ciała (palor mortis)

Poszczególne znamiona śmierci

Poszczególne znamiona śmierci

pojawiają się w różnej kolejności i

pojawiają się w różnej kolejności i

rozwijają się z różną szybkością. Ich

rozwijają się z różną szybkością. Ich

wspólną cechą jest to, że

wspólną cechą jest to, że

wykształcają się całkowicie

wykształcają się całkowicie

w

w

pierwszych 12 godzinach po

pierwszych 12 godzinach po

zgonie

zgonie

, stąd nazywamy je także

, stąd nazywamy je także

wczesnymi cechami śmierci.

wczesnymi cechami śmierci.

plamy pośmiertne (livores mortis)

plamy pośmiertne (livores mortis)

Pojawiają się najwcześniej na

Pojawiają się najwcześniej na

tylnobocznych powierzchniach szyi (od 20

tylnobocznych powierzchniach szyi (od 20

min do 1 godz.)

min do 1 godz.)

skąpe

skąpe

oznaczają śmierć

oznaczają śmierć

powolną, natomiast

powolną, natomiast

obfite

obfite

śmierć nagłą.

śmierć nagłą.

Podczas oglądu bierze się pod uwagę:

Podczas oglądu bierze się pod uwagę:

- umiejscowienie (położenie zwłok)

- umiejscowienie (położenie zwłok)

- rozległość (rodzaj śmierci)

- rozległość (rodzaj śmierci)

- zabarwienie (przyczyna)

- zabarwienie (przyczyna)

- zachowanie pod wpływem ucisku

- zachowanie pod wpływem ucisku

(czas śmierci)

(czas śmierci)

Z chwilą ustania czynności serca

Z chwilą ustania czynności serca

krew pod wpływem siły ciężkości

krew pod wpływem siły ciężkości

zaczyna spływać do naczyń żylnych i

zaczyna spływać do naczyń żylnych i

włosowatych znajdujących się w

włosowatych znajdujących się w

najniżej położonych częściach ciała.

najniżej położonych częściach ciała.

Rozszerzone i wypełnione krwią

Rozszerzone i wypełnione krwią

naczynia skóry i tkanki podskórnej

naczynia skóry i tkanki podskórnej

uwidaczniają się w postaci plam o

uwidaczniają się w postaci plam o

sinowiśniowym zabarwieniu. Po

sinowiśniowym zabarwieniu. Po

pierwszych 30 minutach po zgonie są

pierwszych 30 minutach po zgonie są

to nieduże plamy, widoczne na

to nieduże plamy, widoczne na

karku i

karku i

uszach.

uszach.

Później zaczynają się one zlewać

Później zaczynają się one zlewać

obejmując całą niżej położoną powierzchnię

obejmując całą niżej położoną powierzchnię

skóry zwłok

skóry zwłok

z wyjątkiem

z wyjątkiem

miejsc uciśniętych

miejsc uciśniętych

przez podłoże, na którym spoczywają

przez podłoże, na którym spoczywają

zwłoki.

zwłoki.

Po upływie

Po upływie

4 – 6

4 – 6

godzin plamy opadowe są

godzin plamy opadowe są

już w pełni wykształcone.

już w pełni wykształcone.

W pierwszych

W pierwszych

6 – 8

6 – 8

godzinach przy

godzinach przy

zmianie pozycji zwłok plamy ulegają

zmianie pozycji zwłok plamy ulegają

całkowitemu przemieszczeniu, tworząc się

całkowitemu przemieszczeniu, tworząc się

ponownie w obszarach najniżej położonych

ponownie w obszarach najniżej położonych

(

(

wędrówka plam

wędrówka plam

).

).

Po upływie

Po upływie

10 – 12

10 – 12

godzin plamy utrwalają

godzin plamy utrwalają

się i nie przemieszczają się. Plama

się i nie przemieszczają się. Plama

opadowa zmienia się w

opadowa zmienia się w

plamę dyfuzyjną

plamę dyfuzyjną

.

.

W pierwszych godzinach plamy

W pierwszych godzinach plamy

bledną wyraźnie pod uciskiem palca,

bledną wyraźnie pod uciskiem palca,

pojawiając się ponownie po

pojawiając się ponownie po

zwolnieniu ucisku. W okresach

zwolnieniu ucisku. W okresach

późniejszych wskutek rozpadu i

późniejszych wskutek rozpadu i

nasiąkania tkanek barwnikiem krwi,

nasiąkania tkanek barwnikiem krwi,

ucisk nie zmienia już zabarwienia.

ucisk nie zmienia już zabarwienia.

Plamy pośmiertne, wyglądem

Plamy pośmiertne, wyglądem

przypominają sińce, czyli

przypominają sińce, czyli

podbiegnięcia krwawe.

podbiegnięcia krwawe.

Wyrazistość, rozległość i szybkość

Wyrazistość, rozległość i szybkość

powstawania plam opadowych zależy

powstawania plam opadowych zależy

od

od

ilości i stanu krwi.

ilości i stanu krwi.

U osób silnie zbudowanych,

U osób silnie zbudowanych,

zmarłych w pełni sił życiowych,

zmarłych w pełni sił życiowych,

plamy opadowe występują szybciej i

plamy opadowe występują szybciej i

są wyraźniejsze i rozleglejsze niż u

są wyraźniejsze i rozleglejsze niż u

osób wyniszczonych i wątłych.

osób wyniszczonych i wątłych.

Zależą one również od stanu

Zależą one również od stanu

pośmiertnego krwi, która może być

pośmiertnego krwi, która może być

płynna

płynna

lub też

lub też

tworzyć skrzepy

tworzyć skrzepy

.

.

- w przypadku długiej agonii czynność

- w przypadku długiej agonii czynność

serca powoli zamiera a krążenie staje

serca powoli zamiera a krążenie staje

się coraz wolniejsze. W tym czasie

się coraz wolniejsze. W tym czasie

krwinki jako gatunkowo cięższe

krwinki jako gatunkowo cięższe

opadają na dno zbiorników a

opadają na dno zbiorników a

krzepnące osocze daje

krzepnące osocze daje

bezbarwne

bezbarwne

skrzepy

skrzepy

.

.

- w przypadku gdy okres konania jest

- w przypadku gdy okres konania jest

krótki powstają

krótki powstają

skrzepy

skrzepy

ciemnoczerwone

ciemnoczerwone

.

.

Krew która skrzepła daje plamy

Krew która skrzepła daje plamy

opadowe mniej rozległe i mniej

opadowe mniej rozległe i mniej

intensywne.

intensywne.

Gdy krew nie krzepnie, większa ilość

Gdy krew nie krzepnie, większa ilość

krwi spływa do naczyń włosowatych i

krwi spływa do naczyń włosowatych i

żył, a plamy opadowe powstają

żył, a plamy opadowe powstają

szybciej, są rozleglejsze i

szybciej, są rozleglejsze i

intensywniejsze.

intensywniejsze.

Barwa plam opadowych zależy od

Barwa plam opadowych zależy od

ilości i barwy krwi.

ilości i barwy krwi.

-

-

sinawe lub sinofioletowe

sinawe lub sinofioletowe

– krew

– krew

odtleniona

odtleniona

-

-

żywoczerwone

żywoczerwone

– zatrucia CO,

– zatrucia CO,

benzyną, zw. cyjanu, w niskich temp.

benzyną, zw. cyjanu, w niskich temp.

(skóra jest łatwiej przepuszczalna dla

(skóra jest łatwiej przepuszczalna dla

tlenu, a chłonność hemoglobiny jest

tlenu, a chłonność hemoglobiny jest

zwiększona)

zwiększona)

-

-

brunatnoszare

brunatnoszare

– zatrucia chloranem

– zatrucia chloranem

potasu, benzenem i aniliną (przemiana

potasu, benzenem i aniliną (przemiana

Hb w metHb)

Hb w metHb)

stężenie pośmiertne (rigor mortis)

stężenie pośmiertne (rigor mortis)

W momencie śmierci klinicznej

W momencie śmierci klinicznej

zupełnemu zwiotczeniu ulegają

zupełnemu zwiotczeniu ulegają

wszystkie mięśnie ciała. Po upływie

wszystkie mięśnie ciała. Po upływie

pewnego czasu dochodzi do

pewnego czasu dochodzi do

stopniowego skrócenia mięśni oraz ich

stopniowego skrócenia mięśni oraz ich

usztywnieniu. Zjawisko to nazywamy

usztywnieniu. Zjawisko to nazywamy

stężeniem pośmiertnym, które jest

stężeniem pośmiertnym, które jest

wynikiem toczących się jeszcze po

wynikiem toczących się jeszcze po

śmierci klinicznej procesów

śmierci klinicznej procesów

biochemicznych w mięśniach.

biochemicznych w mięśniach.

Stężenie pośmiertne pojawia się

Stężenie pośmiertne pojawia się

szybciej przy wysokiej temperaturze

szybciej przy wysokiej temperaturze

otoczenia oraz gdy śmierć

otoczenia oraz gdy śmierć

poprzedzona jest znacznym wysiłkiem

poprzedzona jest znacznym wysiłkiem

mięśniowym.

mięśniowym.

Najwcześniej, bo po upływie 30 – 60

Najwcześniej, bo po upływie 30 – 60

minut, obejmuje ono:

minut, obejmuje ono:

- mięsień sercowy

- mięsień sercowy

- przeponę

- przeponę

- przewód pokarmowy

- przewód pokarmowy

- pęcherz moczowy.

- pęcherz moczowy.

Z mięśni szkieletowych najpierw, tj.

Z mięśni szkieletowych najpierw, tj.

w 1- 3 godziny po śmierci, stężenie

w 1- 3 godziny po śmierci, stężenie

pośmiertne obejmuje

pośmiertne obejmuje

mięśnie

mięśnie

palców rąk i stóp.

palców rąk i stóp.

W pozostałych

W pozostałych

mięśniach szkieletowych całkowite

mięśniach szkieletowych całkowite

stężenie pośmiertne następuje w

stężenie pośmiertne następuje w

ciągu

ciągu

6 – 8

6 – 8

godzin.

godzin.

Stężenie pośmiertne ustępuje na ogół

Stężenie pośmiertne ustępuje na ogół

w tej kolejności, w jakiej się pojawiło –

w tej kolejności, w jakiej się pojawiło –

po upływie

po upływie

48 – 72

48 – 72

godzin po śmierci.

godzin po śmierci.

W skutek stężenia pośmiertnego

W skutek stężenia pośmiertnego

:

:

- żuchwa podnosi się i zamyka usta

- żuchwa podnosi się i zamyka usta

- palce zginają się w kierunku dłoni

- palce zginają się w kierunku dłoni

- włosy na głowie ulegają

- włosy na głowie ulegają

nastroszeniu

nastroszeniu

- moszna i prącie kurczą się

- moszna i prącie kurczą się

- pojawia się ‘gęsia skórka’

- pojawia się ‘gęsia skórka’

Stężenie pośmiertne rozwija się

Stężenie pośmiertne rozwija się

zazwyczaj w kierunku

zazwyczaj w kierunku

z góry ku

z góry ku

dołowi

dołowi

. Ustępuje ono w tym samym

. Ustępuje ono w tym samym

porządku, w jakim rozwijało się, a

porządku, w jakim rozwijało się, a

stopień i czas trwania stężenia zależy

stopień i czas trwania stężenia zależy

od siły i rozwoju mięśni

od siły i rozwoju mięśni

Stężenie pośmiertne rozwija się szybciej:

Stężenie pośmiertne rozwija się szybciej:

- w cieple

- w cieple

- w przypadkach skrwawienia się

- w przypadkach skrwawienia się

- w rozległych uszkodzeniach mózgu i

- w rozległych uszkodzeniach mózgu i

rdzenia przedłużonego

rdzenia przedłużonego

- w porażeniu prądem elektrycznym

- w porażeniu prądem elektrycznym

- w zatruciu kwasami

- w zatruciu kwasami

- w przypadkach zgonów

- w przypadkach zgonów

poprzedzonych drgawkami

poprzedzonych drgawkami

Najznaczniejsze stężenie występuje

Najznaczniejsze stężenie występuje

po śmierci na cholerę.

po śmierci na cholerę.

Stężenie pośmiertne

Stężenie pośmiertne

może nie

może nie

występować:

występować:

- w przypadkach śmierci otrucia

- w przypadkach śmierci otrucia

fosforanem

fosforanem

- w chorobach zakaźnych

- w chorobach zakaźnych

- w chorobach posocznicowych

- w chorobach posocznicowych

oziębienie ciała (frigor mortis)

oziębienie ciała (frigor mortis)

Zaczyna się po 1 godz.

Zaczyna się po 1 godz.

Zależy od

Zależy od

:

:

- temperatury otoczenia

- temperatury otoczenia

- wilgotności

- wilgotności

- podściółki tłuszczowej

- podściółki tłuszczowej

- odzieży

- odzieży

Najwcześniej ochładzają się części

Najwcześniej ochładzają się części

"odstające" - nogi, ręce (które już po

"odstające" - nogi, ręce (które już po

upływie 1 – 2 godzin po śmierci stają się

upływie 1 – 2 godzin po śmierci stają się

wyczuwalnie chłodne przy dotyku) ,

wyczuwalnie chłodne przy dotyku) ,

najpóźniej tułów.

najpóźniej tułów.

Ustanie krążenia i oddychania oraz

Ustanie krążenia i oddychania oraz

szybkie wygasanie procesów

szybkie wygasanie procesów

przemiany materii, przy równoczesnej

przemiany materii, przy równoczesnej

stałej utracie ciepła prowadzi do

stałej utracie ciepła prowadzi do

stopniowego oziębiania się zwłok.

stopniowego oziębiania się zwłok.

Proces ten trwa tak długo, aż dojdzie

Proces ten trwa tak długo, aż dojdzie

do wyrównania temperatury ciała z

do wyrównania temperatury ciała z

temperaturą otoczenia, tj.

temperaturą otoczenia, tj.

około 16 –

około 16 –

20 godzin

20 godzin

. Ciepłota ciała obniża się

. Ciepłota ciała obniża się

średnio o 1

średnio o 1

˚C na godzinę.

˚C na godzinę.

Niekiedy występuje

Niekiedy występuje

zjawisko

zjawisko

odwrotne

odwrotne

– podwyższenie ciepłoty

– podwyższenie ciepłoty

ciała po śmierci. Stwierdza się to na

ciała po śmierci. Stwierdza się to na

zwłokach osób zmarłych na :

zwłokach osób zmarłych na :

- cholerę

- cholerę

- tężec

- tężec

- niektóre choroby OUN

- niektóre choroby OUN

Ciepłota zwłok dochodzi nieraz

Ciepłota zwłok dochodzi nieraz

do

do

45,5

45,5

˚C

˚C

bladość powłok (palor mortis)

bladość powłok (palor mortis)

-najlepiej widoczna na górnych

-najlepiej widoczna na górnych

partiach ciała

partiach ciała

Bladość pośmiertna występuje

Bladość pośmiertna występuje

wskutek zatrzymania krążenia krwi i jej

wskutek zatrzymania krążenia krwi i jej

opadania do najniżej położonych części

opadania do najniżej położonych części

ciała.

ciała.

Ma charakterystyczny szarawy odcień,

Ma charakterystyczny szarawy odcień,

czasami żółtawy „woskowy”, co często

czasami żółtawy „woskowy”, co często

określamy jako „trupią bladość”.

określamy jako „trupią bladość”.

wysychanie pośmiertne

wysychanie pośmiertne

W wyniku ustania krążenia i

W wyniku ustania krążenia i

przemieszczania się krwi oraz płynów

przemieszczania się krwi oraz płynów

ustrojowych do miejsc najniżej położonych

ustrojowych do miejsc najniżej położonych

w niektórych miejscach dochodzi do

w niektórych miejscach dochodzi do

wysychania.

wysychania.

Najszybciej wysycha

Najszybciej wysycha

rogówka

rogówka

, która przy

, która przy

zamkniętych powiekach mętnieje już po

zamkniętych powiekach mętnieje już po

pierwszej godzinie.

pierwszej godzinie.

Wysychanie

Wysychanie

spojówek

spojówek

przejawia się w

przejawia się w

postaci żółtawych plam widocznych na

postaci żółtawych plam widocznych na

bocznych powierzchniach gałki ocznej.

bocznych powierzchniach gałki ocznej.

Podatne na wysychanie są też:

Podatne na wysychanie są też:

- czerwień wargowa (przybiera brunatne

- czerwień wargowa (przybiera brunatne

zabarwienie)

zabarwienie)

- skrzydełka nosa

- skrzydełka nosa

- opuszki palców (stają się jakby cieńsze i

- opuszki palców (stają się jakby cieńsze i

sinobrunatnawe).

sinobrunatnawe).

Miejsca w których doszło do otarcia

Miejsca w których doszło do otarcia

naskórka lub jego maceracji szybciej i

naskórka lub jego maceracji szybciej i

wyraźniej wysychają, sprawiając że

wyraźniej wysychają, sprawiając że

nawet drobne urazy stają się wyraźnie

nawet drobne urazy stają się wyraźnie

widoczne.

widoczne.