Układ trawienny człowieka

Trawienie rozpoczyna się w jamie

ustnej,

Tam pożywienie miesza się ze śliną,

która zawiera enzymy rozkładające
węglowodany. Następnie pokarm
wędruje przez przełyk do żołądka,
gdzie miesza się z kwasem solnym i
enzymami trawiącymi białka.

Między żołądkiem a jelitami znajduje

się odźwiernik-rozkurcza się co
pewien czas, aby przepuścić porcje
treści żołądkowej.

Gdy pokarm przejdzie przez

odźwiernik trafia do jelita
cienkiego i tam działają na niego
enzymy trawienne rozkła-dające
białka, tłuszcze i węglowodany.

W tej części rozłożone składniki są

wchłaniane do krwioobiegu i wraz
z krwią docierają do komórek ciała.

W końcowej części – jelicie grubym

wchłaniana jest woda i substancje
mineralne, a z niestrawionych
resztek powstaje kał.

Jama ustna

W eksperymentach wykorzystujących karmienie
pozorne cała zjadana przez zwierzę treść pokarmowa
wycieka na zewnątrz przez przetokę połączoną do
przełyku lub żołądka.
Efekt- zwierzęta przełykają i zjadają więcej niż
zwykle, przerywają od czasu do czasu, ale po chwili
znów sprawiają wrażenie głodnych.
Stąd wiadomo, że smak i inne wrażenia z jamy ustnej
są ważnym elementem w procesie wytwarzania
poczucia sytości, ale nie wystarczającym.

Nerw błędny ( nerw czaszkowy X ) – dostarcza

informacji o stopniu rozciągnięcia ścian żołądka

Nerwy trzewne – informują mózg o tym, jaki jest

skład znajdującego się w żołądku pożywienia.

Dwunastnica – część jelita cienkiego, która

łączy się z żołądkiem – to pierwszy odcinek

przewodu pokarmowego, gdzie zachodzi

wchłanianie dużych ilości składników

pokarmowych

.

Cholecystokinina - ( CCK ) zmniejsza potrzebę jedzenia.
Działanie tego hormonu wywołuje skurcz odźwiernika,
wówczas żołądek zatrzymuje treść pokarmową i szybciej
się napełnia.
Cholecystokinina z dwunastnicy nie dociera do mózgu ,
ponieważ zatrzymywana jest przez barierę krew – mózg.

Mechanizm jej oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy
jest bardziej złożony : stymuluje nerw błędny, a jego
sygnały docierają bezpośrednio do podwzgórza , gdzie
wydziela krótsza formę cholecystokininy.

Glukoza – stanowi ona ważne źródło energii dla całego
organizmu i najważniejszy rodzaj paliwa dla mózgu.
Kiedy poziom glukozy we krwi zaczyna spadać , wątroba
przekształca w glukozę zmagazynowane przez siebie substancje
odżywcze. Większym wahaniom podlega dostępność glukozy dla
kom. Organizmu gdyż uzależnione jest to od dwóch hormonów
trzustkowych :

• Insulina-umożliwia

glukozie wnikanie do
wnętrza komórek , które
zużywają ją do
zaspokajania swoich
bieżących potrzeb
energetycznych, wyjątek
stanowią komórki
tłuszczowe.

 

• Glukagon – ma

działanie przeciwne,
ponieważ stymuluję
wątrobę do przemiany
zmagazynowanego w
niej glikogenu w glukozę
i w ten sposób zwiększa
stężenie glukozy we
krwi.

Interakcje insuliny z glukagonem

Boczna struktura podwzgórza – struktura o złożonej
budowie, zawierająca wiele skupisk neuronów i
przechodzących pęczków włókien nerwowych.

Do funkcji należy m.in. sterowanie wydzielaniem insuliny
oraz modyfikacja wrażliwości smakowej.

Uszkodzenie prowadzi do odmowy przyjmowania
pożywienia. Należy zastosować przymusowe karmienie.

Rozległe uszkodzenia obejmujące brzuszno –
przyśrodkową część podwzgórza (VMH ) prowadzą do
objadania się i nadmiernego przyrostu masy ciała.
Silne objawy występują dopiero wtedy, gdy uszkodzenie
obejmuje również tkankę nerwową przylegającą do części
brzuszno-przyśrodkowej.
Mogą one się pojawić również wtedy, gdy uszkodzony
zostanie brzuszny pęczek noradrenergiczny.

Układ noradrenergiczny

człowieka

Skutki uszkodzeń niektórych części podwzgórza

Leptyna –peptyd , który jest kodowany przez prawidłową
postać genu ob.

Poziom leptyny daje uczucie sytości.
Zwierzęta, które mają wysoki poziom mniej jedzą, są
bardziej aktywne i zwiększają aktywność układu
odpornościowego.

Leptyna odgrywa ważną rolę w okresie dojrzewania-jeśli
przekroczy określony poziom, inicjuje dojrzałość płciową .

Zbyt wysoki poziom leptyny zwiększa ryzyko
zachorowania na cukrzycę i inne choroby.
 
 

Neuropeptyd Y ( NPY )- najbardziej z rozpowszechnionych
substancji peptydowych w ośrodkowym układzie
nerwowym.

Między innymi hamuje aktywność jądra przykomorowego
podwzgórza i w ten sposób przyczynia się do zwiększenia
ilości przyjmowanego pokarmu.

Neuromodulatory i hormony

Melanokortyna – na jej aktywność wpływa insulina, leki
na odchudzanie oraz innych substancji związanych z
regulacją przyjmowania pokarmów.

Również różne substancje w różny sposób wpływają na
odżywianie :
te , które hamują apetyt, mogą wywołać nudności, inne
zmieniają przebieg procesów metabolicznych,
magazynowania tłuszczu itp.

W niektórych przypadkach otyłość można powiązać z
pojedynczym genem. Najczęściej występująca mutacja
tego typu dotyczy genu kodującego receptor
melanokortyny – jednego z neuropeptydów
odpowiedzialnych za powstawanie łaknienia. Osoby z tą
mutacją jedzą za dużo, otyłość pojawia się już w
dzieciństwie i utrzymuje się przez całe życie.

Również na chromosomie 4 znaleziono pewien gen, który
ma związek z otyłością – ale wyłącznie u kobiet.

Środowisko, zmiana stylu życia i zmiana w odżywianiu są
również istotnym czynnikiem wpływającym na rozwój
nadwagi.

Odchudzanie

Połączenie ćwiczeń fizycznych z ograniczeniem diety może
przynieść oczekiwane rezultaty odchudzania.
Ponadto aktywność ruchowa obniża ciśnienie krwi,
poziom cholesterolu i służy naszemu zdrowiu.

W praktyce odchudzania trzeba wyrobić sobie nawyk
przerywania posiłku nawet, wtedy gdy nadal czujemy głód
lub jedzenie nam bardzo smakuje.

Niektórzy stosują leki hamujące apetyt.

Anoreksja i bulimia

• Anoreksja ( jadłowstręt

psychiczny ) – osoby nią

dotknięte nie chcą jeść tyle, ile

powinny, co prowadzi do

znacznego spadku masy ciała, a

czasami nawet do śmierci.

• Anoreksja dotyczy 90% kobiet.

Najczęściej objawia się w okresie

dojrzewania.

• Wiele anorektyczek lubi gotować,

a smak i zapach sprawia im

przyjemność, jednak problem

polega nie na braku apetytu, ale

na obawie przed przybraniem na

wadze oraz lękiem przed utratą

samokontroli.

• Kobiety są bardzo pracowite,

energiczne, nie muszą sprawiać

wrażenia osób będących na skraju

śmierci głodowej. Niektóre z nich

popadają w depresję.

• Bulimia ( żarłoczność psychiczna)

– choroba polegająca na przemiennym

występowaniu epizodów głodzenia się

i napadów obżarstwa.

• Jak w przypadku anoreksji ofiarami

schorzenia najczęściej są kobiety.

Innym objawem , ale nie u wszystkich

jest wywoływanie wymiotów po

zjedzeniu dużej ilości pożywienia.

• Bulimia jest podobna do uzależnienia

od narkotyków . zjedzenie smacznego

posiłku pobudza te same obszary

mózgu, co podanie sobie

uzależniającego narkotyku.

• Możliwe, że cykle bulimii głodzenie

się i napady obżarstwa prowadzą do

nałogu. Wyjście z niego jest bardzo

trudne, może nawet trudniejsze od

pokonania nałogu alkoholowego lub

heroinowego.