CHOROBY

CHOROBY

UKŁADU

UKŁADU

POKARMOWEGO

POKARMOWEGO

Krwawienie z przewodu

Krwawienie z przewodu

pokarmowego

pokarmowego

Krwawienie z przewodu pokarmowego może

Krwawienie z przewodu pokarmowego może

pochodzić z każdego jego odcinka począwszy

pochodzić z każdego jego odcinka począwszy

od jamy ustnej a skończywszy na odbycie a

od jamy ustnej a skończywszy na odbycie a

przebiegać może jawnie lub w sposób utajony.

przebiegać może jawnie lub w sposób utajony.

Krwawienie to powoduje spadek ciśnienia

Krwawienie to powoduje spadek ciśnienia

tętniczego krwi lub obniżenie hematokrytu o

tętniczego krwi lub obniżenie hematokrytu o

8%. Granicę między górnym a dolnym

8%. Granicę między górnym a dolnym

odcinkiem przewodu pokarmowego stanowi

odcinkiem przewodu pokarmowego stanowi

połączenie dwunastniczo-czcze zaznaczone

połączenie dwunastniczo-czcze zaznaczone

przez przyczep więzadła wieszadłowego

przez przyczep więzadła wieszadłowego

dwunastnicy (więzadło Treitza).

dwunastnicy (więzadło Treitza).

Przyczyny krwawienia z

Przyczyny krwawienia z

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

Górny odcinek przewodu pokarmowego:

Górny odcinek przewodu pokarmowego:



owrzodzenia, procesy zapalne lub nowotworowe

owrzodzenia, procesy zapalne lub nowotworowe

toczące się w ścianie przewodu pokarmowego

toczące się w ścianie przewodu pokarmowego

(choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy,

(choroba wrzodowa żołądka i/lub dwunastnicy,

ostre nadżerkowe zapalenie ściany żołądka)

ostre nadżerkowe zapalenie ściany żołądka)



żylaki

przełyku

charakterystyczne

dla

żylaki

przełyku

charakterystyczne

dla

zaawansowanej marskości wątroby, które mogą

zaawansowanej marskości wątroby, które mogą

po prostu pęknąć

po prostu pęknąć



uszkodzenie śluzówki przełyku spowodowane

uszkodzenie śluzówki przełyku spowodowane

uporczywymi wymiotami (zespół Mallory-Weissa)

uporczywymi wymiotami (zespół Mallory-Weissa)



guzy żołądka

guzy żołądka

Przyczyny krwawienia z

Przyczyny krwawienia z

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

c.d.

c.d.

Dolny odcinek przewodu pokarmowego:

Dolny odcinek przewodu pokarmowego:



choroby zapalne jelit (wrzodziejące

choroby zapalne jelit (wrzodziejące

zapalenie jelita grubego, zapalenie jelita

zapalenie jelita grubego, zapalenie jelita

grubego spowodowane niedokrwieniem)

grubego spowodowane niedokrwieniem)



hemoroidami i żylaki odbytu

hemoroidami i żylaki odbytu



polipy lub nowotwory jelita grubego

polipy lub nowotwory jelita grubego



szczeliny, wypadanie śluzówki odbytu

szczeliny, wypadanie śluzówki odbytu

Objawy krwawienia z przewodu

Objawy krwawienia z przewodu

pokarmowego w zależności od

pokarmowego w zależności od

miejsca krwawienia

miejsca krwawienia

Krwawienie z górnego odcinka przewodu

Krwawienie z górnego odcinka przewodu

pokarmowego

pokarmowego

Mała dynamika krwawienia

Mała dynamika krwawienia

Duża dynamika krwawienia

Duża dynamika krwawienia

Wymioty fusowate

Wymioty fusowate

Wymioty krwawe

Wymioty krwawe

(wrzody żołądka i dwunastnicy)

(wrzody żołądka i dwunastnicy)

(żylaki przełyku)

(żylaki przełyku)

Smolisty stolec

Smolisty stolec

Objawy krwawienia z przewodu

Objawy krwawienia z przewodu

pokarmowego w zależności od

pokarmowego w zależności od

miejsca krwawienia c.d.

miejsca krwawienia c.d.

Krwawienia z dolnego odcinka przewodu

Krwawienia z dolnego odcinka przewodu

pokarmowego

pokarmowego

Krew na

Krew na

powierzch

powierzch

ni stolca

ni stolca

źródło

źródło

krwawienia:

krwawienia:

Odbytnica lub

Odbytnica lub

okrężnica

okrężnica

esowata

esowata

Wypływ

Wypływ

świeżej

świeżej

krwi lub

krwi lub

skrzepów z

skrzepów z

odbytu

odbytu

źródło

źródło

krwawienia:

krwawienia:

odbytnica lub

odbytnica lub

odbyt,

odbyt,

okrężnica z

okrężnica z

przyśpieszoną

przyśpieszoną

perystaltyką

perystaltyką

jelit,

jelit,

Smolisty

Smolisty

stolec

stolec

źródło

źródło

krwawienia:

krwawienia:

jelito cienkie,

jelito cienkie,

prawa część

prawa część

okrężnicy z

okrężnicy z

osłabioną

osłabioną

perystaltyką

perystaltyką

Krew

Krew

zmieszana

zmieszana

ze stolcem

ze stolcem

źródło

źródło

krwawienia:

krwawienia:

prawa część

prawa część

okrężnicy

okrężnicy

Objawy ogólne krwawienia w

Objawy ogólne krwawienia w

zależności od objętości

zależności od objętości

utraconej krwi

utraconej krwi

Objawy utraty krwi (w % objętości krwi

Objawy utraty krwi (w % objętości krwi

krążącej)

krążącej)

do 15

do 15

15-30

15-30

30-40

30-40

>40

>40

Powrót

Powrót

włośniczkowy<

włośniczkowy<

2 s.

2 s.

Ortostatyczny

Ortostatyczny

spadek

spadek

ciśnienia

ciśnienia

tętniczego krwi

tętniczego krwi

Tachykardia

Tachykardia

Przyśpieszenie

Przyśpieszenie

oddechu

oddechu

Niepokój

Niepokój

Powrót

Powrót

włośniczkowy>

włośniczkowy>

2 s.

2 s.

Tachykardia

Tachykardia

Obniżenie

Obniżenie

ciśnienia

ciśnienia

tętniczego krwi

tętniczego krwi

Przyśpieszenie

Przyśpieszenie

oddechu

oddechu

Powrót

Powrót

włośniczkowy>

włośniczkowy>

2 s.

2 s.

Tachykardia

Tachykardia

Obniżenie

Obniżenie

ciśnienia

ciśnienia

tętniczego krwi

tętniczego krwi

Brak diurezy

Brak diurezy

Zaburzenia

Zaburzenia

świadomości

świadomości

Przyśpieszenie

Przyśpieszenie

oddechu

oddechu

Zimna lepka

Zimna lepka

skóra

skóra

Powrót

Powrót

włośniczkowy>

włośniczkowy>

2 s.

2 s.

Leczenie krwawienia z

Leczenie krwawienia z

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

Postępowanie przedszpitalne:

Postępowanie przedszpitalne:



Ułożyc pacjenta w pozycji

Ułożyc pacjenta w pozycji

przeciwwstrząsowej – na wznak z

przeciwwstrząsowej – na wznak z

uniesionymi kończynami dolnymi w

uniesionymi kończynami dolnymi w

przypadku wymiotów głowę odwrócić na bok;

przypadku wymiotów głowę odwrócić na bok;



Założyć dwa obwodowe wkłucia dożylne;

Założyć dwa obwodowe wkłucia dożylne;



Przetaczać 0,9% roztwór NaCl

Przetaczać 0,9% roztwór NaCl



Monitorowanie podstawowych parametrów

Monitorowanie podstawowych parametrów

życiowych;

życiowych;



Transport do szpitala.

Transport do szpitala.

Leczenie krwawienia z

Leczenie krwawienia z

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego

Postępowanie szpitalne:

Postępowanie szpitalne:



Ustabilizować hemodynamicznie pacjenta;

Ustabilizować hemodynamicznie pacjenta;



Założyć zgłębnik do żołądka i odessać zalegającą treść i

Założyć zgłębnik do żołądka i odessać zalegającą treść i

przepłukać 0,9% roztworem NaCl z dodatkiem 1%

przepłukać 0,9% roztworem NaCl z dodatkiem 1%

epinefryny;

epinefryny;



Założyć cewnik do pęcherza moczowego

Założyć cewnik do pęcherza moczowego



Rozważyć intubację dotchawiczą u chorych we

Rozważyć intubację dotchawiczą u chorych we

wstrząsie;

wstrząsie;



Podać tlen do oddychania;

Podać tlen do oddychania;



Dożylnie podawać leki przeciwkrwotoczne (cyklonamina,

Dożylnie podawać leki przeciwkrwotoczne (cyklonamina,

preparaty wit. K);

preparaty wit. K);



Przetoczenie krwi do uzyskania odpowiedniego

Przetoczenie krwi do uzyskania odpowiedniego

hematokrytu;

hematokrytu;



U chorych z ostrym krwawieniem wykonuje się również

U chorych z ostrym krwawieniem wykonuje się również

endoskopie zabiegową.

endoskopie zabiegową.

NIEDROŻNOŚĆ JELIT

NIEDROŻNOŚĆ JELIT

Niedrożność jelit jest stanem, w

Niedrożność jelit jest stanem, w

którym dochodzi do zahamowania

którym dochodzi do zahamowania

przesuwania się treści jelitowej,

przesuwania się treści jelitowej,

spowodowane przez przeszkodę

spowodowane przez przeszkodę

mechaniczną lub upośledzenie

mechaniczną lub upośledzenie

prawidłowej motoryki jelit. Często

prawidłowej motoryki jelit. Często

wymaga szybkiej interwencji, z

wymaga szybkiej interwencji, z

powodu możliwości rozwoju stanu

powodu możliwości rozwoju stanu

zagrożenia życia.

zagrożenia życia.

Niedrożność

Niedrożność

mechaniczna jelit

mechaniczna jelit

Podział niedrożności mechanicznej jelit

Podział niedrożności mechanicznej jelit

1.

1.

Ze względu na dynamikę powstawania wyróżnia się:

Ze względu na dynamikę powstawania wyróżnia się:



Niedróżność jelit ostrą (przebiega gwałtownie);

Niedróżność jelit ostrą (przebiega gwałtownie);



Niedrożność jelit przewlekłą (rozwija się w ciągu kilku dni);

Niedrożność jelit przewlekłą (rozwija się w ciągu kilku dni);

2.

2.

Ze względu na umiejscowienie przeszkody dzieli się na:

Ze względu na umiejscowienie przeszkody dzieli się na:



Niedrożność jelit wysoką (70%) – dotyczy żołądka, jelita

Niedrożność jelit wysoką (70%) – dotyczy żołądka, jelita

cienkiego;

cienkiego;



Niedrożność jelit niską (30%) – dotyczy jelita grubego;

Niedrożność jelit niską (30%) – dotyczy jelita grubego;

3.

3.

Ze względu na patomechanizm powstania wyróżnia się:

Ze względu na patomechanizm powstania wyróżnia się:



Niedrożność jelit z zadzierzgnięcia – dochodzi do zamknięcia

Niedrożność jelit z zadzierzgnięcia – dochodzi do zamknięcia

światła jelita, oraz ucisku naczyń krezkowych co powduje

światła jelita, oraz ucisku naczyń krezkowych co powduje

niedokrwienie jelita;

niedokrwienie jelita;



Niedrożność jelit z zatkania – dochodzi do zamknięcia światła

Niedrożność jelit z zatkania – dochodzi do zamknięcia światła

jelita bez zaburzenia krążenia w naczyniach krezkowych.

jelita bez zaburzenia krążenia w naczyniach krezkowych.

Niedrożność porażenna

Niedrożność porażenna

jelit

jelit

Przyczyną niedrożności porażennej

Przyczyną niedrożności porażennej

jelit jest zahamowanie perystaltyki

jelit jest zahamowanie perystaltyki

jelit, które spowodowane może być

jelit, które spowodowane może być

zapaleniem otrzewnej, odruchową

zapaleniem otrzewnej, odruchową

atonią jelit lub wtórnym

atonią jelit lub wtórnym

zahamowaniem perystaltyki jelit w

zahamowaniem perystaltyki jelit w

przebiegu niedrożności

przebiegu niedrożności

mechanicznej.

mechanicznej.

Objawy kliniczne

Objawy kliniczne

niedrożności jelit

niedrożności jelit



Bóle brzucha w przypadku niedrożności jelit

Bóle brzucha w przypadku niedrożności jelit

z zatkania mają charakter kolkowy,

z zatkania mają charakter kolkowy,

metaliczne szmery perystaltyczne, stawianie

metaliczne szmery perystaltyczne, stawianie

się jelit. W niedrożności z zadzierzgnięcia ból

się jelit. W niedrożności z zadzierzgnięcia ból

jest stały. W porażennej cisze przy

jest stały. W porażennej cisze przy

osluchiwaniu jamy brzusznej;

osluchiwaniu jamy brzusznej;



Nudności i wymioty treścią zastoinową;

Nudności i wymioty treścią zastoinową;



Zatrzymanie wiatrów i stolca w każdym

Zatrzymanie wiatrów i stolca w każdym

rodzaju niedrożności;

rodzaju niedrożności;



Wzdęcie brzucha;

Wzdęcie brzucha;



Zaburzenia perystaltyki jelit.

Zaburzenia perystaltyki jelit.

Leczenie niedrożności

Leczenie niedrożności

jelit

jelit

Leczenie niedrożności jelit rozpoczyna się od:

Leczenie niedrożności jelit rozpoczyna się od:



Założenie dostępu do żył obwodowych;

Założenie dostępu do żył obwodowych;



Wyrównanie zaburzezeń wodno-

Wyrównanie zaburzezeń wodno-

elektrolitowych i kwasowo-zasadowych;

elektrolitowych i kwasowo-zasadowych;



Założyć zgłębnik żołądkowy;

Założyć zgłębnik żołądkowy;



Założyć cewnik do pęcherza moczowego;

Założyć cewnik do pęcherza moczowego;



Podawać leki rozkurczowe i przeciwbólowe;

Podawać leki rozkurczowe i przeciwbólowe;



Leczenie operacyjne stosuje się w przypadku

Leczenie operacyjne stosuje się w przypadku

utrzymującej się niedrożności mechanicznej

utrzymującej się niedrożności mechanicznej

lub porażennej jelit na tle zapalenia otrzewnej

lub porażennej jelit na tle zapalenia otrzewnej

ZAPALENIE WYROSTKA

ZAPALENIE WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

ROBACZKOWEGO

Zapalenie

wyrostka

robaczkowego

jest

Zapalenie

wyrostka

robaczkowego

jest

najczęstszą przyczyną „ostrego brzucha”. Jeśli

najczęstszą przyczyną „ostrego brzucha”. Jeśli

nie jest właściwie leczone może być chorobą

nie jest właściwie leczone może być chorobą

bardzo groźną. Zapalenie wyrostka może

bardzo groźną. Zapalenie wyrostka może

wystąpić w każdym wieku (wiek 80% chorych

wystąpić w każdym wieku (wiek 80% chorych

waha się między 5 a 30 rokiem życia).

waha się między 5 a 30 rokiem życia).

Przyczyną zapalenia jest prawie zawsze

Przyczyną zapalenia jest prawie zawsze

zatkanie

jego

światła,

często

kałem.

zatkanie

jego

światła,

często

kałem.

Niedrożność wyrostka prowadzi do rozdęcia i

Niedrożność wyrostka prowadzi do rozdęcia i

wytworzenia ropnia, a następnie zakrzepów,

wytworzenia ropnia, a następnie zakrzepów,

niedokrwienia, zgorzeli i perforacji.

niedokrwienia, zgorzeli i perforacji.

Objawy zapalenia wyrostka

Objawy zapalenia wyrostka

robaczkowego

robaczkowego

Ból kolkowy w okolicy pępka lub nadbrzusza

Ból kolkowy w okolicy pępka lub nadbrzusza

promieniujący do prawego dołu

promieniujący do prawego dołu

biodrowego i następnie umiejscawiający

biodrowego i następnie umiejscawiający

się w prawym podbrzuszu. Utrata

się w prawym podbrzuszu. Utrata

łaknienie, nudności i zaburzenia w

łaknienie, nudności i zaburzenia w

oddawaniu stolca są częstymi objawami.

oddawaniu stolca są częstymi objawami.

Wymioty występują rzadko. Różnorodność

Wymioty występują rzadko. Różnorodność

objawów jest związana z różną lokalizacją

objawów jest związana z różną lokalizacją

końcowej części wyrostka, który może

końcowej części wyrostka, który może

znajdować się w okolicy różnych narządów

znajdować się w okolicy różnych narządów

jamy brzusznej.

jamy brzusznej.

Inne objawy zapalenia

Inne objawy zapalenia

wyrostka robaczkowego

wyrostka robaczkowego



Bolesność uciskowa i obrona mięśniowa,

Bolesność uciskowa i obrona mięśniowa,

najsilniejsza w punkcie McBurneya;

najsilniejsza w punkcie McBurneya;



Bolesność przy oderwaniu ręki od powłok

Bolesność przy oderwaniu ręki od powłok

brzusznych po ucisku (objaw Blumberga);

brzusznych po ucisku (objaw Blumberga);



Przy ucisku lewego podbrzusza bolesność

Przy ucisku lewego podbrzusza bolesność

odczuwana jest w prawym dole biodrowym

odczuwana jest w prawym dole biodrowym

(objaw Rovsinga);

(objaw Rovsinga);



Ból wywołany prostowaniem kończyny w

Ból wywołany prostowaniem kończyny w

stawie biodrowym, który pojawia się, gdy

stawie biodrowym, który pojawia się, gdy

zapalnie zmieniony wyrostek robaczkowy jest

zapalnie zmieniony wyrostek robaczkowy jest

zlokalizowany pozakątniczo, a jego koniec

zlokalizowany pozakątniczo, a jego koniec

znajduje się w okolicy mięśnia biodrowo-

znajduje się w okolicy mięśnia biodrowo-

lędźwiowego (objaw Jaworskiego);

lędźwiowego (objaw Jaworskiego);

Leczenie zapalenia

Leczenie zapalenia

wyrostka robaczkowego

wyrostka robaczkowego

Leczenie zapalenia wyrostka

Leczenie zapalenia wyrostka

robaczkowego jest najczęściej

robaczkowego jest najczęściej

operacyjne i polega na wycięciu

operacyjne i polega na wycięciu

wyrostka robaczkowego metodą

wyrostka robaczkowego metodą

laparoskopową lub klasyczną. Przed

laparoskopową lub klasyczną. Przed

operacją należy wyrównać niedobory

operacją należy wyrównać niedobory

wodno-elektrolitowe, podać leki

wodno-elektrolitowe, podać leki

rozkurczowe i przeciwbólowe oraz

rozkurczowe i przeciwbólowe oraz

antybiotyk o szerokim spektrum

antybiotyk o szerokim spektrum

działania.

działania.

ZAPALENIE UCHYŁKÓW

ZAPALENIE UCHYŁKÓW

JELITA GRUBEGO

JELITA GRUBEGO

Uchyłki są to kieszonkowe

Uchyłki są to kieszonkowe

uwypuklenia błony śluzowej jelita w

uwypuklenia błony śluzowej jelita w

osłabionych miejscach między

osłabionych miejscach między

taśmami okrężnicy. Uchyłki

taśmami okrężnicy. Uchyłki

najczęściej zlokalizowane są w

najczęściej zlokalizowane są w

okrężnicy esowatej.

okrężnicy esowatej.

Objawy zapalenia uchyłków

Objawy zapalenia uchyłków

jelita grubego

jelita grubego

Bóle brzucha (najczęściej w lewym dole

Bóle brzucha (najczęściej w lewym dole

biodrowym) bólom towarzyszy podwyższona

biodrowym) bólom towarzyszy podwyższona

temperatura ciała i zaburzenia w oddawaniu

temperatura ciała i zaburzenia w oddawaniu

moczu. Występuje również bolesność, obronna

moczu. Występuje również bolesność, obronna

mięśniowa i objaw otrzewnowy umiejscowiony

mięśniowa i objaw otrzewnowy umiejscowiony

w lewym podbrzuszu. Najczęstsze powikłania to

w lewym podbrzuszu. Najczęstsze powikłania to

ostre krwawienie z uchyłków, przedziurawienie i

ostre krwawienie z uchyłków, przedziurawienie i

ostre zapalenie. Ostre, obfite krwawienie

ostre zapalenie. Ostre, obfite krwawienie

objawia się wypróżnieniami z płynna lub

objawia się wypróżnieniami z płynna lub

skrzepłą krwią oraz ogólnoustrojowymi

skrzepłą krwią oraz ogólnoustrojowymi

następstwami, jakie daje znaczny ubytek krwi.

następstwami, jakie daje znaczny ubytek krwi.

Leczenie zapalenia

Leczenie zapalenia

uchyłków jelita grubego

uchyłków jelita grubego

W leczeniu należy stosować dietę płynną,

W leczeniu należy stosować dietę płynną,

ubogoresztkową, antybiotyki o szerokim

ubogoresztkową, antybiotyki o szerokim

spektrum działania i leki rozkurczowe.

spektrum działania i leki rozkurczowe.

Leczenie operacyjne stosuje się w

Leczenie operacyjne stosuje się w

przypadku wystąpienia powikłań, takich

przypadku wystąpienia powikłań, takich

jak krwawienie do światła przewodu

jak krwawienie do światła przewodu

pokarmowego nie ustępujące po

pokarmowego nie ustępujące po

leczeniu zachowawczym, zapalenie

leczeniu zachowawczym, zapalenie

otrzewnej na skutek przedziurawienia

otrzewnej na skutek przedziurawienia

uchyłku, ropień wewnątrzotrzewnowy.

uchyłku, ropień wewnątrzotrzewnowy.