Transport przez

błony komórki.

Transport przez błony
komórki

Każda żywa komórka jest układem

otwartym, w którym zachodzi ciągła

wymiana materii, energii i informacji

między jej wnętrzem a otoczeniem.

Transport przez błony
komórki

Błony biologiczne są

półprzepuszczalne i działają jak

selektywne bariery.

Transport przez błony
komórki

Błony biologiczne są odpowiedzialne za:



Bierny i czynny transport jonów i substancji

niejonowych,



Pobieranie przez komórkę np. aminokwasów, czy

cukrów,



Wydzielanie zbędnych lub szkodliwych

substancji,



Utrzymanie na określonym poziomie stężenia

ważnych dla życia jonów,



Reakcje komórki na różne bodźce pochodzące z

otoczenia.

Transport przez błony
komórki

małe cząsteczki

duże cząsteczki

transport

bierny

transport

aktywny

endocytoz

a

egzocytoz

a

•pinocytoza
•fagocytoza

(zgodnie z
gradientem
stężeń, ładunków
i ciśnień.)

(wbrew
gradientowi
stężeń, ładunków
i ciśnień)

•filtracja
•dyfuzja
prosta

•dyfuzja
ułatwiona

•osmoza

Transport przez błony
komórki

Filtracja – polega na przedostawaniu się

przez błonę wody i substancji w niej
rozpuszczonych, których średnica jest
mniejsza od średnicy porów w błonie.

Proces ten zachodzi dzięki różnicy ciśnień

hydrostatycznych występujących po obu
stronach błony.

(przykład: pierwszy etap tworzenia moczu

w nerkach)

Transport przez błony
komórki

Dyfuzja prosta – przebiega

zgodnie z zasadą dążności

do wyrównania stężeń.

Cząstki przechodzą przez

błonę z obszaru o

większym stężeniu do

miejsca o stężeniu

mniejszym, tym szybciej

im wyższa różnica stężeń.

(przykład: transport etanolu,

tlenu, dwutlenku węgla,

azotu itd.)

Transport przez błony
komórki

Dyfuzja ułatwiona – biorą

w niej udział białka zwane

nośnikami. Substancja

przenikająca łączy się z

nośnikiem, czyli odpowiednim

białkowym składnikiem błony.

Tworzą kompleks substancja –

nośnik. Po przeniesieniu

substancji na drugą stronę

błony nośnik zostaje

uwolniony i może przenieść

kolejną cząsteczkę

substancji.

Transport przez błony
komórki

Dyfuzja ułatwiona może zachodzić

również za sprawą białek błonowych
tworzących kanały, przez które
przechodzą jony nieorganiczne. Kanały te
wykazują selektywność jonową i nie są
ustawicznie otwarte.

Transport przez błony
komórki

Transport aktywny –

ponieważ zachodzi wbrew

gradientowi stężeń wymaga

nakładu energii pochodzącej

z ATP.

Ten rodzaj transportu dostarcza

komórce substancje do

reakcji enzymatycznych,

zapewnia odpowiednie

ciśnienie osmotyczne.

(przykład: transport

aminokwasów, cukrów,

jonów sodowo – potasowych)

Transport przez błony
komórki

Transport cząsteczek tzn. białek,

polinukleotydów, czy wielocukrów

odbywa się na drodze:

endocytozy

egzocytozy

Transport przez błony
komórki

Endocytoza

pinocytoza

fagocytoza

polega na
pobieraniu przez
komórkę
pojedynczych
cząsteczek
i substancji
płynnych np. białek

podczas niej
komórka pobiera
większe cząstki
np.
mikroorganizmy

Transport przez błony
komórki

W procesie egzocytozy usuwane są

z komórki zbędne lub szkodliwe

substancje np. niestrawione resztki

lub produkty metabolizmu np.

hormony, neuroprzekaźniki, śluz itd.