Determinanty Dochodu

Determinanty Dochodu

Narodowego

Narodowego

- analiza krótkookresowa

- analiza krótkookresowa

Główne stanowiska:

Główne stanowiska:



Przedmiotem rozważań jest problem czynników determinujących

Przedmiotem rozważań jest problem czynników determinujących

poziom produkcji (DN i PKB) w krótkim okresie.

poziom produkcji (DN i PKB) w krótkim okresie.



Problem ten wywołuje spore kontrowersje w teorii ekonomii

Problem ten wywołuje spore kontrowersje w teorii ekonomii

(zróżnicowane stanowiska i podejścia oraz odmienne założenia

(zróżnicowane stanowiska i podejścia oraz odmienne założenia

metodologiczne).

metodologiczne).



Pojęcia pomocnicze:

Pojęcia pomocnicze:

Produkcja potencjalna

Produkcja potencjalna

-to taka produkcja, która wykorzystuje

-to taka produkcja, która wykorzystuje

racjonalnie czynniki produkcji (zasoby pracy, kapitału i ziemi) i jej

racjonalnie czynniki produkcji (zasoby pracy, kapitału i ziemi) i jej

rozmiary zależą od wielkości zasobów tych czynników oraz efektywności

rozmiary zależą od wielkości zasobów tych czynników oraz efektywności

ich wykorzystania.

ich wykorzystania.

Produkcja faktyczna

Produkcja faktyczna

-to produkcja rzeczywiście wytwarzana w

-to produkcja rzeczywiście wytwarzana w

gospodarce rynkowej w oparciu o mechanizm rynkowy.

gospodarce rynkowej w oparciu o mechanizm rynkowy.

Agregatowy popyt

Agregatowy popyt

-to łączna ilość towarów i usług jaką nabywcy

-to łączna ilość towarów i usług jaką nabywcy

decydują się zakupić w danych warunkach, zleży przede wszystkim od 2

decydują się zakupić w danych warunkach, zleży przede wszystkim od 2

czynników: ogólnego poziomu cen towarów i usług i wysokości

czynników: ogólnego poziomu cen towarów i usług i wysokości

dochodów ludności.

dochodów ludności.

Główne stanowiska:

Główne stanowiska:

Agregatowy popyt

Agregatowy popyt

jest malejącą funkcją ogólnego poziomu cen i rosnącą

jest malejącą funkcją ogólnego poziomu cen i rosnącą

funkcją dochodów ludności.

funkcją dochodów ludności.

Agregatowa podaż

Agregatowa podaż

– stanowi łącznie wytworzoną przez producentów

– stanowi łącznie wytworzoną przez producentów

ilość towarów i usług,

ilość towarów i usług,

zależy głównie od 3 czynników

zależy głównie od 3 czynników

: zasobów

: zasobów

czynników produkcji i efektywności ich wykorzystania, ogólnego

czynników produkcji i efektywności ich wykorzystania, ogólnego

poziomu cen oraz kosztów produkcji ponoszonych przy wytwarzaniu

poziomu cen oraz kosztów produkcji ponoszonych przy wytwarzaniu

towarów i usług.

towarów i usług.



Faktyczne rozmiary produkcji są ustalane

Faktyczne rozmiary produkcji są ustalane

w wyniku wzajemnego

w wyniku wzajemnego

oddziaływania agregatowego popytu i agregatowej podaży.

oddziaływania agregatowego popytu i agregatowej podaży.



W teorii ekonomii kształt krzywej agregatowego popytu nie budzi

W teorii ekonomii kształt krzywej agregatowego popytu nie budzi

istotnej kontrowersji przyjmuje się, że krzywa ta opada przy niższych

istotnej kontrowersji przyjmuje się, że krzywa ta opada przy niższych

poziomach cen - wielkości agregatowego popytu są wyższe.

poziomach cen - wielkości agregatowego popytu są wyższe.

Główne stanowiska:

Główne stanowiska:

Agregatowy popyt

Agregatowy popyt

jest malejącą funkcją ogólnego poziomu cen

jest malejącą funkcją ogólnego poziomu cen

i rosnącą funkcją dochodów ludności.

i rosnącą funkcją dochodów ludności.

Agregatowa podaż

Agregatowa podaż

– stanowi łącznie wytworzoną przez producentów

– stanowi łącznie wytworzoną przez producentów

ilość towarów i usług,

ilość towarów i usług,

zależy głównie od 3 czynników

zależy głównie od 3 czynników

: zasobów

: zasobów

czynników produkcji i efektywności ich wykorzystania, ogólnego

czynników produkcji i efektywności ich wykorzystania, ogólnego

poziomu cen oraz kosztów produkcji ponoszonych przy wytwarzaniu

poziomu cen oraz kosztów produkcji ponoszonych przy wytwarzaniu

towarów i usług.

towarów i usług.



Faktyczne rozmiary produkcji są ustalane w wyniku wzajemnego

Faktyczne rozmiary produkcji są ustalane w wyniku wzajemnego

oddziaływania agregatowego popytu i agregatowej podaży.

oddziaływania agregatowego popytu i agregatowej podaży.



W teorii ekonomii kształt krzywej agregatowego popytu nie budzi

W teorii ekonomii kształt krzywej agregatowego popytu nie budzi

istotnej kontrowersji przyjmuje się, że krzywa ta opada przy niższych

istotnej kontrowersji przyjmuje się, że krzywa ta opada przy niższych

poziomach cen - wielkości agregatowego popytu są wyższe.

poziomach cen - wielkości agregatowego popytu są wyższe.



Krzywe agregatowej podaży wywołują dość ostre spory i

Krzywe agregatowej podaży wywołują dość ostre spory i

wyróżnić

wyróżnić

można dwa krańcowe stanowiska

można dwa krańcowe stanowiska

: ekstremalne stanowisko

: ekstremalne stanowisko

neoklasyczne

neoklasyczne

(pionowa krzywa podaży) oraz ekstremalne stanowisko

(pionowa krzywa podaży) oraz ekstremalne stanowisko

Keynesistowskie

Keynesistowskie

(poziomy przebieg krzywej podaży).

(poziomy przebieg krzywej podaży).

Główne stanowiska:

Główne stanowiska:

0

0

Y

Y

p

p

AD

AD

P

P

e

e

A

A

AS

AS

P

o

zi

o

m

c

e

n

P

o

zi

o

m

c

e

n

Dochód narodowy

Dochód narodowy

Krzywe agregatowej podaży

Krzywe agregatowej podaży

i agregatowego popytu –

i agregatowego popytu –

ekstremalne stanowisko

ekstremalne stanowisko

neoklasyczne

neoklasyczne

Krzywe agregatowej podaży

Krzywe agregatowej podaży

i agregatowego popytu –

i agregatowego popytu –

ekstremalne stanowisko

ekstremalne stanowisko

keynesistowskie

keynesistowskie

P

o

z

io

m

c

e

n

P

o

z

io

m

c

e

n

Dochód narodowy

Dochód narodowy

0

0

Y

Y

p

p

AS

AS

AD

AD

AD`

AD`

A

A

AS

AS

P

P

e

e

Y

Y

e

e

A)

A)

B)

B)

Główne stanowiska:

Główne stanowiska:



Ujęcie podażowe

Ujęcie podażowe

A) ukształtowało się na przełomie XIX i XX

A) ukształtowało się na przełomie XIX i XX

wieku na gruncie ekonomii neoklasycznej głównie za sprawą

wieku na gruncie ekonomii neoklasycznej głównie za sprawą

A. Marshalla i A. Pigou

A. Marshalla i A. Pigou

.

.



Produkcja w gospodarce - jej wielkość zależy od:

Produkcja w gospodarce - jej wielkość zależy od:

- zdolności wytwórczych gospodarki,

- zdolności wytwórczych gospodarki,

- przekonaniu o skutecznym działaniu mechanizmów rynkowych,

- przekonaniu o skutecznym działaniu mechanizmów rynkowych,

- możliwości pełnego wykorzystania zasobów.

- możliwości pełnego wykorzystania zasobów.



Ujęcie popytowe

Ujęcie popytowe

B) rozwinięte zostało w latach 30 – tych, XX wieku, za

B) rozwinięte zostało w latach 30 – tych, XX wieku, za

sprawą

sprawą

J.M. Keynesa

J.M. Keynesa

, odrzucający twierdzenie, że mechanizmy rynkowe

, odrzucający twierdzenie, że mechanizmy rynkowe

gwarantują pełne wykorzystanie czynników produkcji. Jego zdaniem

gwarantują pełne wykorzystanie czynników produkcji. Jego zdaniem

dochodzi do częstej sytuacji „niepełnego wykorzystania czynników

dochodzi do częstej sytuacji „niepełnego wykorzystania czynników

produkcji”.

produkcji”.



Produkcja w gospodarce rynkowej nie jest wyznaczona przez rozmiary

Produkcja w gospodarce rynkowej nie jest wyznaczona przez rozmiary

zdolności wytwórczych istniejące w gospodarce lecz przez stopień ich

zdolności wytwórczych istniejące w gospodarce lecz przez stopień ich

wykorzystania, zależy więc od zagregowanego popytu

wykorzystania, zależy więc od zagregowanego popytu

Konsumpcja

Konsumpcja

i inwestycje

i inwestycje

Zasób kapitału

Zasób kapitału

ŁĄCZNA

ŁĄCZNA

PODAŻ

PODAŻ

WZAJEMNE

WZAJEMNE

ODDZIAŁYWANIE

ODDZIAŁYWANIE

Ł. PODAŻY

Ł. PODAŻY

I Ł. POPYTU

I Ł. POPYTU

ŁĄCZNY

ŁĄCZNY

POPYT

POPYT

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Czynniki wyznaczające wzajemne wielkości AS i AD

Czynniki wyznaczające wzajemne wielkości AS i AD

Źródło: P. A. Samuelson, „Ekonomia” t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.

Źródło: P. A. Samuelson, „Ekonomia” t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Dochód narodowy

Dochód narodowy

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

0

0

Y

Y

e

e

E

E

D

D

C

C

B

B

45

45

0

0

Równowaga przy stałym poziomie

Równowaga przy stałym poziomie

agregatowego popytu

agregatowego popytu

Y

Y

1

1

Y

Y

0

0

AD

AD

AD

AD

A

A

Warunek równowagi:

Warunek równowagi:

Y = AD

Y = AD

gdzie:

gdzie:

Y – dochód narodowy

Y – dochód narodowy

AD - popyt

AD - popyt

Warunki równowagi:

Warunki równowagi:

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego



Równowaga występuje wówczas gdy dochód narodowy równa się

Równowaga występuje wówczas gdy dochód narodowy równa się

agregatowemu popytowi na towary i usługi, z drugiej strony gdy

agregatowemu popytowi na towary i usługi, z drugiej strony gdy

poziom faktycznego dochodu narodowego jest wyznaczony przez

poziom faktycznego dochodu narodowego jest wyznaczony przez

poziom łącznego popytu na towary i usługi.

poziom łącznego popytu na towary i usługi.



Dezagregacja – podzielenie łącznego popytu na cztery elementy

Dezagregacja – podzielenie łącznego popytu na cztery elementy

składowe:

składowe:

- wydatki na dobra konsumpcyjne (C),

- wydatki na dobra konsumpcyjne (C),

- wydatki na dobra inwestycyjne (I),

- wydatki na dobra inwestycyjne (I),

- wydatki rządowe (G),

- wydatki rządowe (G),

- eksport netto (Exn).

- eksport netto (Exn).



Gospodarstw domowe dokonują zakupów różnorodnych dóbr

Gospodarstw domowe dokonują zakupów różnorodnych dóbr

konsumpcyjnych. Podstawowym źródłem ich finansowania stanowią

konsumpcyjnych. Podstawowym źródłem ich finansowania stanowią

rozporządzalne dochody osobiste:

rozporządzalne dochody osobiste:

R

R

do

do

= D

= D

os

os

- T

- T

os

os

R

R

do

do

– rozporządzalne dochody osobiste,

– rozporządzalne dochody osobiste,

D

D

os

os

– dochody osobiste,

– dochody osobiste,

T

T

os

os

– podatki osobiste i inne transfery

– podatki osobiste i inne transfery

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego



Dochody gospodarstw domowych określone są Y = C + S,

Dochody gospodarstw domowych określone są Y = C + S,



Decyzje dotyczące podziału na konsumpcję i oszczędności zależą

Decyzje dotyczące podziału na konsumpcję i oszczędności zależą

od wielu czynników:

od wielu czynników:

- wysokości dochodów,

- wysokości dochodów,

- wielkości nagromadzonego bogactwa.

- wielkości nagromadzonego bogactwa.



W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na

wielkość oszczędności wysunięto w literaturze kilka alternatywnych hipotez:

wielkość oszczędności wysunięto w literaturze kilka alternatywnych hipotez:

1.

1.

Hipoteza dochodu absolutnego

Hipoteza dochodu absolutnego

– wielkość wydatków konsumpcyjnych

– wielkość wydatków konsumpcyjnych

zależy od wielkości bieżących dochodów. Gdy dochody

zależy od wielkości bieżących dochodów. Gdy dochody

wzrastają to wydatki konsumpcyjne również wzrastają (J.M. Keynes).

wzrastają to wydatki konsumpcyjne również wzrastają (J.M. Keynes).

2.

2.

Hipoteza dochodu permanentnego

Hipoteza dochodu permanentnego

– (M. Friedman) wydatki

– (M. Friedman) wydatki

konsumpcyjne zależą od dochodu permanentnego (d. nie bieżącego) tj.

konsumpcyjne zależą od dochodu permanentnego (d. nie bieżącego) tj.

przeciętnego dochodu jaki jednostki spodziewa się uzyskać w ciągu

przeciętnego dochodu jaki jednostki spodziewa się uzyskać w ciągu

całego życia.

całego życia.

3.

3.

Hipoteza według dochodu relatywnego

Hipoteza według dochodu relatywnego

– wysokość wydatków konsumpcyjnych

– wysokość wydatków konsumpcyjnych

w istotnej mierze zależy od standardu życia znajomych i sąsiadów.

w istotnej mierze zależy od standardu życia znajomych i sąsiadów.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego



Drugim obok dochodów czynnikiem determinującym wysokość

Drugim obok dochodów czynnikiem determinującym wysokość

wydatków konsumpcyjnych stanowi wielkość nagromadzonego bogactwa.

wydatków konsumpcyjnych stanowi wielkość nagromadzonego bogactwa.



Na rolę bogactwa (majątku) w kształtowaniu wydatków konsumpcyjnych

Na rolę bogactwa (majątku) w kształtowaniu wydatków konsumpcyjnych

i oszczędności, zwrócił A.C. Pigou. Wzrost realnej wartości majątku

i oszczędności, zwrócił A.C. Pigou. Wzrost realnej wartości majątku

posiadanego przez gospodarstwa domowe (przy innych czynnikach

posiadanego przez gospodarstwa domowe (przy innych czynnikach

niezmienionych) powoduje wzrost wydatków konsumpcyjnych, a jego spadek

niezmienionych) powoduje wzrost wydatków konsumpcyjnych, a jego spadek

zmniejszenie tych wydatków.

zmniejszenie tych wydatków.

Dochód narodowy (Y)

Dochód narodowy (Y)

Wydatki Konsumpcyjne (C)

Wydatki Konsumpcyjne (C)

Oszczędności (S)

Oszczędności (S)

0

0

10

10

20

20

30

30

40

40

50

50

60

60

70

70

80

80

90

90

100

100

110

110

10

10

18

18

26

26

34

34

42

42

50

50

58

58

66

66

74

74

82

82

90

90

98

98

-10

-10

-8

-8

-6

-6

-4

-4

-2

-2

0

0

2

2

4

4

6

6

8

8

10

10

12

12

Wydatki konsumpcyjne i oszczędności,

Wydatki konsumpcyjne i oszczędności,

a dochód narodowy (w mld zł)

a dochód narodowy (w mld zł)

Źródło: P. A. Samuelson, „Ekonomia” t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.

Źródło: P. A. Samuelson, „Ekonomia” t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

8

ΔC 

10

ΔY 

Y

C

p

sk



Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

W

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

W

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

0

0

60

60

A

A

45

45

0

0

Funkcja konsumpcji

Funkcja konsumpcji

50

50

70

70

C

C

50

50

10

10

10

10

krańcowa skłonność

krańcowa skłonność

do konsumpcji

do konsumpcji

gdzie:

gdzie:

C – wydatki

C – wydatki

konsumpcyjne

konsumpcyjne

Y – dochód

Y – dochód

narodowy

narodowy

C

C

a

a

– konsumpcja

– konsumpcja

autonomiczna

autonomiczna

Przeciętna skłonność

Przeciętna skłonność

do konsumpcji

do konsumpcji

ΔY

ΔC

k

sk



C

=

10

+

0

,8

Y

C

=

10

+

0

,8

Y

C = C

C = C

a

a

+ k

+ k

sk

sk

*Y

*Y

Główne składowe konsumpcji:

Główne składowe konsumpcji:

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego



Dobra trwałej konsumpcji:

Dobra trwałej konsumpcji:

- sprzęt gospodarstwa domowego,

- sprzęt gospodarstwa domowego,

- pojazdy mechaniczne,

- pojazdy mechaniczne,

- inne.

- inne.



Dobra nietrwałej konsumpcji:

Dobra nietrwałej konsumpcji:

- żywność,

- żywność,

- odzież,

- odzież,

- energia,

- energia,

- inne.

- inne.



Usługi:

Usługi:

- opieka medyczna,

- opieka medyczna,

- transport,

- transport,

- obsługa gospodarstwa domowego.

- obsługa gospodarstwa domowego.

- inne.

- inne.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

10

ΔY 

2

ΔS 

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

(

m

ld

z

ł)

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

(

m

ld

z

ł)

0

0

45

45

0

0

Funkcja oszczędności

Funkcja oszczędności

-10

-10

S = S

S = S

a

a

+ k

+ k

sk

sk

* Y lub S = - C

* Y lub S = - C

a

a

+(1 – k

+(1 – k

sk

sk

) * Y

) * Y

gdzie:

gdzie:

S

S

a

a

– oszczędności

– oszczędności

autonomiczne

autonomiczne

k

k

sk

sk

– krańcowa

– krańcowa

skłonność

skłonność

do konsumpcji

do konsumpcji

Y – dochód narodowy

Y – dochód narodowy

C

C

a

a

– autonomiczna część

– autonomiczna część

wydatków

wydatków

konsumpcyjnych

konsumpcyjnych

- C

- C

a

a

= S

= S

a

a

S = - 1

0 + 0,

2Y

S = - 1

0 + 0,

2Y

Y

S

p

so



Przeciętna skłonność

Przeciętna skłonność

do oszczędzania

do oszczędzania

Czynniki wpływające na wielkość inwestycji

Czynniki wpływające na wielkość inwestycji

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego



Inwestycje w analizach makroekonomicznych pełnią dwie

Inwestycje w analizach makroekonomicznych pełnią dwie

ważne role:

ważne role:

1. Są częścią agregatowego popytu na towary i usługi.

1. Są częścią agregatowego popytu na towary i usługi.

2. Przyczyniają się w dłuższym okresie do rozbudowy zdolności

2. Przyczyniają się w dłuższym okresie do rozbudowy zdolności

wytwórczych gospodarki i wzrostu produkcji potencjalnej.

wytwórczych gospodarki i wzrostu produkcji potencjalnej.



Przy analizie niniejszego problemu interesuje nas głównie pierwsza rola

Przy analizie niniejszego problemu interesuje nas głównie pierwsza rola

inwestycji, z uwagi na krótkookresową analizę.

inwestycji, z uwagi na krótkookresową analizę.



Czynniki wpływające na wielkość inwestycji - mamy tutaj na myśli takie

Czynniki wpływające na wielkość inwestycji - mamy tutaj na myśli takie

inwestycje kiedy powstaje dodatkowy kapitał rzeczowy, zakup papierów

inwestycje kiedy powstaje dodatkowy kapitał rzeczowy, zakup papierów

wartościowych czy innych transakcji finansowych nie uwzględniamy z

wartościowych czy innych transakcji finansowych nie uwzględniamy z

uwagi na przepływ tych transakcji między osobami – jak jedna osoba

uwagi na przepływ tych transakcji między osobami – jak jedna osoba

sprzedaje to druga kupuje.

sprzedaje to druga kupuje.

Czynniki wpływające popyt inwestycyjny

Czynniki wpływające popyt inwestycyjny

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

s

to

p

a

%

s

to

p

a

%

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

s

to

p

a

%

s

to

p

a

%

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

s

to

p

a

%

s

to

p

a

%

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

0

0

0

0

0

0

r, i

r, i

r, i

r, i

r, i

r, i

a) Wyższa produkcja

a) Wyższa produkcja

b) Wyższe podatki

b) Wyższe podatki

c) Pesymizm przedsiębiorców

c) Pesymizm przedsiębiorców

I

I

I

I

I

I

D

D

I

I

D`

D`

I

I

D`

D`

I

I

D`

D`

I

I

D

D

I

I

D

D

I

I

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t,

w

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

,

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t,

w

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

,

w

y

d

a

tk

i

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

w

y

d

a

tk

i

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

0

0

Funkcja agregatowego popytu

Funkcja agregatowego popytu

20

20

10

10

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

I = I

I = I

a

a

= 10

= 10

AD

AD

p

p

= C

= C

a

a

+ I

+ I

a

a

+ k

+ k

sk

sk

* Y

* Y

AD

AD

p

p

=

2

0

+

0,

8Y

=

2

0

+

0,

8Y

C

=

10

+

0

,8

Y

C

=

10

+

0

,8

Y

gdzie:

gdzie:

I

I

a

a

- inwestycje

- inwestycje

autonomiczne

autonomiczne

k

k

sk

sk

– krańcowa

– krańcowa

skłonność do

skłonność do

konsumpcji

konsumpcji

Y – dochód narodowy

Y – dochód narodowy

C

C

a

a

– autonomiczna część

– autonomiczna część

wydatków

wydatków

konsumpcyjnych

konsumpcyjnych

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Agregatowy popyt, dochód narodowy i procesy

Agregatowy popyt, dochód narodowy i procesy

przygotowawcze (mld zł)

przygotowawcze (mld zł)

Y

Y

C

C

S

S

I

I

AD

AD

P

P

Tendencje zmian dochodu Y

Tendencje zmian dochodu Y

0

0

10

10

20

20

30

30

40

40

50

50

60

60

70

70

80

80

90

90

100

100

110

110

120

120

130

130

10

10

18

18

26

26

34

34

42

42

50

50

58

58

66

66

74

74

82

82

90

90

98

98

106

106

114

114

-10

-10

-8

-8

-6

-6

-4

-4

-2

-2

0

0

2

2

4

4

6

6

8

8

10

10

12

12

14

14

16

16

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

10

20

20

28

28

36

36

44

44

52

52

60

60

68

68

76

76

84

84

92

92

100

100

108

108

116

116

124

124

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

wzrost

równowaga

równowaga

spadek

spadek

spadek

spadek

spadek

spadek

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

(w

m

ld

z

ł)

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

(w

m

ld

z

ł)

0

0

Poziom dochodu narodowego w stanie

Poziom dochodu narodowego w stanie

równowagi

równowagi

20

20

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

100

100

80

80

120

120

E

E

AD

AD

p

p

100

100

45

45

0

0

Y = AD = C + I

Y = AD = C + I

I = Y - C

I = Y - C

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

In

w

e

s

ty

c

je

,

o

s

z

c

zę

d

n

o

ś

ć

(

m

ld

z

ł)

In

w

e

s

ty

c

je

,

o

s

z

c

zę

d

n

o

ś

ć

(

m

ld

z

ł)

0

0

Poziom dochodu narodowego w stanie równowagi

Poziom dochodu narodowego w stanie równowagi

– równość inwestycji i oszczędności

– równość inwestycji i oszczędności

-10

-10

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

80

80

100

100

E

E

S

S

120

120

I

I

S = Y - C

S = Y - C

I = Y - C

I = Y - C

I = S

I = S

Poziom dochodu narodowego

Poziom dochodu narodowego

C

a

łk

o

w

it

e

w

y

d

a

tk

i

C

a

łk

o

w

it

e

w

y

d

a

tk

i

0

0

Wpływ konsumpcji, inwestycji na poziom

Wpływ konsumpcji, inwestycji na poziom

dochodu narodowego

dochodu narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

B

B

M

M

D

D

45

45

0

0

E

E

C

C

C +I

C +I

I

I

C +I

C +I

C

C

Wyznaczanie mnożnika inwestycyjnego

Wyznaczanie mnożnika inwestycyjnego

ΔI

*

k

1

1

ΔY

sk





ΔY

*

k

ΔI

ΔY

sk





Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego



Formułę mnożnika inwestycyjnego można wyprowadzić ze wzoru:

Formułę mnożnika inwestycyjnego można wyprowadzić ze wzoru:

AD = Y,

AD = Y,

Y = C

Y = C

a

a

+ I

+ I

a

a

+ k

+ k

sk

sk

*Y - formuła agregatowego popytu,

*Y - formuła agregatowego popytu,

przekształcając równanie: Y – k

przekształcając równanie: Y – k

sk

sk

*Y = C

*Y = C

a

a

+ I

+ I

a

a

otrzymujemy: Y = 1/(1- k

otrzymujemy: Y = 1/(1- k

sk

sk

) * (C

) * (C

a

a

+ I

+ I

a

a

).

).



Zmiany dochodu narodowego wywołane przyrostem inwestycji:

Zmiany dochodu narodowego wywołane przyrostem inwestycji:

Mnożnik wydatków inwestycyjnych

Mnożnik wydatków inwestycyjnych

Mnożnik wydatków konsumpcyjnych

Mnożnik wydatków konsumpcyjnych

ΔC

*

k

1

1

ΔY

sk





D

o

c

h

ó

d

D

o

c

h

ó

d

g

lo

b

a

ln

y

g

lo

b

a

ln

y

3000

3000

3500

3500

4000

4000

45

45

0

0

wydatki rządowe

wydatki rządowe

E

E

G

G

I

I

AD = C+I+G

AD = C+I+G

AD = C+I

AD = C+I

C = C

C = C

a

a

+ k

+ k

sk

sk

*Y

*Y

inwestycje

inwestycje

konsumpcja

konsumpcja

3000

3000

3500

3500

4000

4000

Dochód, produkcja

Dochód, produkcja

Wpływ wydatków rządowych na proces

Wpływ wydatków rządowych na proces

wyznaczania produktu

wyznaczania produktu

0

0

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

PKB od strony popytu (struktura wydatków w %) wybranych

PKB od strony popytu (struktura wydatków w %) wybranych

krajów w 2002 r.

krajów w 2002 r.

Kraj

Kraj

PKB = 100%

PKB = 100%

C*

C*

I*

I*

G*

G*

X*

X*

M*

M*

Polska

Polska

Czechy

Czechy

Węgry

Węgry

Portugali

Portugali

a

a

Hiszpania

Hiszpania

Grecja

Grecja

Niemcy

Niemcy

USA

USA

781 mld PLN

781 mld PLN

2 276 mld Czk

2 276 mld Czk

16 744 mld Huf

16 744 mld Huf

129 mld Euro

129 mld Euro

696 mld Euro

696 mld Euro

141 mld Euro

141 mld Euro

2 110 mld Euro

2 110 mld Euro

10 481 mld Euro

10 481 mld Euro

66,5

66,5

52,8

52,8

53,8

53,8

60,7

60,7

58,2

58,2

67,1

67,1

58,6

58,6

70,5

70,5

19,0

19,0

26,3

26,3

23,0

23,0

24,9

24,9

25,2

25,2

23,9

23,9

18,6

18,6

18,3

18,3

18,0

18,0

21,4

21,4

23,1

23,1

21,2

21,2

17,8

17,8

15,7

15,7

19,2

19,2

15,2

15,2

29,7

29,7

65,2

65,2

65,4

65,4

30,6

30,6

28,4

28,4

20,9

20,9

35,9

35,9

9,6

9,6

-33,0

-33,0

-67,5

-67,5

-67,6

-67,6

-37,8

-37,8

-29,9

-29,9

-27,7

-27,7

-31,6

-31,6

-13,7

-13,7

Źródło: E. M. Pluciński, „Ekonomia gospodarki otwartej”, str. 186

Źródło: E. M. Pluciński, „Ekonomia gospodarki otwartej”, str. 186