TARCZYCA – położenie

TARCZYCA – położenie



Pod mięśniami

Pod mięśniami

podgnykowymi i

podgnykowymi i

blaszką

blaszką

przedtchawiczą

przedtchawiczą

powięzi szyi na

powięzi szyi na

chrząstce

chrząstce

tarczowatej krtani

tarczowatej krtani

i na przedniej

i na przedniej

ścianie górnej

ścianie górnej

części tchawicy.

części tchawicy.

TARCZYCA – położenie

TARCZYCA – położenie



Węzina – II i III chrząstka tchawicy

Węzina – II i III chrząstka tchawicy



Płat prawy i lewy – leżą na płytkach

Płat prawy i lewy – leżą na płytkach

chrząstki tarczowatej, sięgają w głąb

chrząstki tarczowatej, sięgają w głąb

pomiędzy krtań a powrózek

pomiędzy krtań a powrózek

naczyniowo-nerwowy szyi.

naczyniowo-nerwowy szyi.



Często występuje – nieparzysty płat

Często występuje – nieparzysty płat

piramidowy

piramidowy

PRZYTARCZYCE

PRZYTARCZYCE



W postaci dwóch par – górnych i

W postaci dwóch par – górnych i

dolnych

dolnych



Leżą na tylnej powierzchni płatów

Leżą na tylnej powierzchni płatów

bocznych tarczycy, w pobliżu ich

bocznych tarczycy, w pobliżu ich

tylno-przyśrodkowego brzegu

tylno-przyśrodkowego brzegu



Gruczoły te leżą najczęściej w części

Gruczoły te leżą najczęściej w części

tarczycy zaopatrywanej przez

tarczycy zaopatrywanej przez

gałęzie tętnicy tarczowej dolnej.

gałęzie tętnicy tarczowej dolnej.

TARCZYCA – budowa

TARCZYCA – budowa

histologiczna

histologiczna



Otoczona torebką

Otoczona torebką

łącznotkankową, od której

łącznotkankową, od której

odchodzą odnogi w głąb

odchodzą odnogi w głąb

narządu tworząc zrąb.

narządu tworząc zrąb.



Miąższ składa się z

Miąższ składa się z

pęcherzyków i leżących

pęcherzyków i leżących

na ich obwodzie komórek

na ich obwodzie komórek

C.

C.



Światło pęcherzyków

Światło pęcherzyków

wypełnione jest koloidem

wypełnione jest koloidem

– tyreoglobuliną (w jej

– tyreoglobuliną (w jej

postaci jodowanej są

postaci jodowanej są

przechowywane hormony)

przechowywane hormony)

Regulacja czynności

Regulacja czynności

tarczycy

tarczycy



TSH

TSH

-pobudza syntezę

-pobudza syntezę

tyreoglobuliny,

tyreoglobuliny,

-pompowanie

-pompowanie

jonów jodu,

jonów jodu,

-wydzielanie

-wydzielanie

jodotyronin

jodotyronin

Najważniejsze zaburzenia

Najważniejsze zaburzenia

czynności gruczołu

czynności gruczołu

tarczowego

tarczowego



Niedoczynność gruczołu tarczowego

Niedoczynność gruczołu tarczowego



Nadczynność gruczołu tarczowego

Nadczynność gruczołu tarczowego



Oftalmopatia endokrynna

Oftalmopatia endokrynna



Przewlekłe zapalenie gruczołu

Przewlekłe zapalenie gruczołu

tarczowego

tarczowego

(choroba Hashimoto)

(choroba Hashimoto)



Choroby nowotworowe gruczołu

Choroby nowotworowe gruczołu

tarczowego

tarczowego

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy



Wrodzona – gł. brak, dysplazja lub

Wrodzona – gł. brak, dysplazja lub

ektopia gruczołu tarczowego

ektopia gruczołu tarczowego



Nabyta

Nabyta

a) pierwotna – spowodowana

a) pierwotna – spowodowana

chorobą autoimmunologiczną, lub

chorobą autoimmunologiczną, lub

jatrogennie po strumektomii, po

jatrogennie po strumektomii, po

leczeniu jodem promieniotwórczym,

leczeniu jodem promieniotwórczym,

lekami.

lekami.

b) wtórna – niedoczynność

b) wtórna – niedoczynność

przedniego płata przysadki

przedniego płata przysadki

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność tarczycy



Objawy:

Objawy:

-

apatia, wyczerpanie, spowolnienie

apatia, wyczerpanie, spowolnienie

-

Przedłużenie czasu odruchu ze ścięgna piętowego

Przedłużenie czasu odruchu ze ścięgna piętowego

(Achillesa)

(Achillesa)

-

Zwiększona wrażliwość na zimno

Zwiększona wrażliwość na zimno

-

Sucha, zimna, ciastowata skóra

Sucha, zimna, ciastowata skóra

-

Może wystąpić uogólniony obrzęk śluzowaty

Może wystąpić uogólniony obrzęk śluzowaty

-

Suche, kruche włosy

Suche, kruche włosy

-

Szorstki, ochrypły głos

Szorstki, ochrypły głos

-

Bradykardia, powiększenie sylwetki serca

Bradykardia, powiększenie sylwetki serca

-

Przyspieszony rozwój miażdżycy

Przyspieszony rozwój miażdżycy

-

Możliwe zaburzenia cyklu menstruacujnego.

Możliwe zaburzenia cyklu menstruacujnego.

Nadczynnść tarczycy

Nadczynnść tarczycy



Przyczyny:

Przyczyny:

-

Nadczynność pochodzenia

Nadczynność pochodzenia

autoimmunologicznego (choroba

autoimmunologicznego (choroba

Gravesa-Basedowa)

Gravesa-Basedowa)

-

Spowodowana autonomią

Spowodowana autonomią

czynnościową – gł. wole spowodowane

czynnościową – gł. wole spowodowane

niedoborem jodu.

niedoborem jodu.

-

Inne: towarzysząca rakowi tarczycy,

Inne: towarzysząca rakowi tarczycy,

nadczynności ośrodkowa

nadczynności ośrodkowa

Nadczynnośc tarczycy

Nadczynnośc tarczycy

Objawy:

Objawy:

-wole – obficie unaczynione

-wole – obficie unaczynione

-niepokój psychoruchowy

-niepokój psychoruchowy

-częstoskurcz zatokowy

-częstoskurcz zatokowy

-zmniejsznenia masy ciała mimo

-zmniejsznenia masy ciała mimo

nadmiernego łaknienia

nadmiernego łaknienia

-ciepła, wilgotna skóra,

-ciepła, wilgotna skóra,

-nietolernacja ciepła

-nietolernacja ciepła

-częste oddawanie stolca, a nawet biegunka

-częste oddawanie stolca, a nawet biegunka

-upośledzona tolerancja glukozy

-upośledzona tolerancja glukozy

-zaburzenia miesiączkowania (rzadziej niż u

-zaburzenia miesiączkowania (rzadziej niż u

chorych z niedoczynnością)

chorych z niedoczynnością)

Nadczynnośc tarczycy

Nadczynnośc tarczycy

Dodatkowe objawy w chorobie Gravesa-

Dodatkowe objawy w chorobie Gravesa-

Basedowa:

Basedowa:

-

Oftalmopatia endokrynna

Oftalmopatia endokrynna

-

Triada Basedowa – wole, wytrzeszcz,

Triada Basedowa – wole, wytrzeszcz,

częstoskurcz

częstoskurcz

-

Obrzęk przedgoleniowy (u 5% chorych)

Obrzęk przedgoleniowy (u 5% chorych)

(odkładanie mukopolisacharydów w

(odkładanie mukopolisacharydów w

tkance podskórnej)

tkance podskórnej)

Epidemiologia choroby

Epidemiologia choroby

Graves-Basedowa

Graves-Basedowa



najczęstsza przyczyna nadczynności tarczycy,

najczęstsza przyczyna nadczynności tarczycy,



K>M 7:1, gł. 30 – 50 r.ż.

K>M 7:1, gł. 30 – 50 r.ż.



podatność genetyczna: HLA B8 i DR3 w rasie

podatność genetyczna: HLA B8 i DR3 w rasie

kaukaskiej, czynniki

kaukaskiej, czynniki

środowiskowe:

środowiskowe:



bakteryjne – reakcje krzyżowe (Yersinia

bakteryjne – reakcje krzyżowe (Yersinia

enterocolitica, E. coli)

enterocolitica, E. coli)



wirusowe

wirusowe



podłoże

podłoże

autoimmunologiczne:

autoimmunologiczne:



antygeny – receptory TSH

antygeny – receptory TSH



przeciwciała przeciw receptorom TSH:

przeciwciała przeciw receptorom TSH:



pobudzają wzrost i funkcje gruczołu

pobudzają wzrost i funkcje gruczołu



hamująco na receptor – blok jego czynności

hamująco na receptor – blok jego czynności

objawy:

objawy:



oftalmopatia:

oftalmopatia:



odpowiedź immunologiczna przeciw fibroblastom

odpowiedź immunologiczna przeciw fibroblastom



zajęte tkanki miękkie,

zajęte tkanki miękkie,



dysfunkcja mięśni oko – ruchowych,

dysfunkcja mięśni oko – ruchowych,



uszkodzenie rogówki, zajęty n. II,

uszkodzenie rogówki, zajęty n. II,



wytrzeszcz.

wytrzeszcz.



obrzęk przed goleniowy

obrzęk przed goleniowy



powiększona (rozlana) tarczyca

powiększona (rozlana) tarczyca



dermatopatie

dermatopatie



akropatia

akropatia



symetryczna, powiększona tarczyca ze szmerem (3% brak

symetryczna, powiększona tarczyca ze szmerem (3% brak

wola – różnicować z zapaleniem cichym tarczycy).

wola – różnicować z zapaleniem cichym tarczycy).



zgrubienie paliczków dystalnych (ręce, stopy)

zgrubienie paliczków dystalnych (ręce, stopy)

Orbitopatia tarczycowa

Orbitopatia tarczycowa

Wole

Wole

Rozpoznanie:

Rozpoznanie:



badania laboratoryjne:

badania laboratoryjne:



FT4, FT3, TSH (niskie nic nie mówi)

FT4, FT3, TSH (niskie nic nie mówi)



TPO, ATG, TRAb (rec. TSH przeciwciał)

TPO, ATG, TRAb (rec. TSH przeciwciał)



badania obrazowe:

badania obrazowe:



↑

↑

wychwytu radiojodu

wychwytu radiojodu



badanie ultrasonograficzne: jaka struktura, czy

badanie ultrasonograficzne: jaka struktura, czy

są zmiany ogniskowe, gdy obraz jednorodny to

są zmiany ogniskowe, gdy obraz jednorodny to

odstępujemy od scyntygrafi,

odstępujemy od scyntygrafi,



TK, MRI – ocena zmian ocznych, wykluczenie

TK, MRI – ocena zmian ocznych, wykluczenie

innych przyczyn wytrzeszczu (tętniaka lub guza

innych przyczyn wytrzeszczu (tętniaka lub guza

tej okolicy)

tej okolicy)

Leczenie:

Leczenie:



tyreostatyki:

tyreostatyki:



pochodne tiouracylu – metylo-, propylo-, benzylo-,

pochodne tiouracylu – metylo-, propylo-, benzylo-,



pochodne tioamidu – metimazol, tiamazol, karbimazol.

pochodne tioamidu – metimazol, tiamazol, karbimazol.



objaw uboczny: agranulocytoza (0,1 – 0,5% przypadków)

objaw uboczny: agranulocytoza (0,1 – 0,5% przypadków)



gdy objawy: złe samopoczucie, gorączka, nietypowa

gdy objawy: złe samopoczucie, gorączka, nietypowa

angina – zrobić morfologię

angina – zrobić morfologię



60 – 70% remisja (eutyreoza) związana z wiekiem (im

60 – 70% remisja (eutyreoza) związana z wiekiem (im

młodszy tym gorszy efekt leczenia)

młodszy tym gorszy efekt leczenia)



radiojod:

radiojod:

promienie β niszczą tyreocyty w promieniu 2

promienie β niszczą tyreocyty w promieniu 2

cm co hamuje ich podziały

cm co hamuje ich podziały



przeciwskazanie bezwzględne: ciąża

przeciwskazanie bezwzględne: ciąża



tyrektomia

tyrektomia

:

:



inne leki:

inne leki:



β – blokery: wspomagają też układ krwionośny

β – blokery: wspomagają też układ krwionośny



jod nieorganiczny – w przełomie

jod nieorganiczny – w przełomie



nadchloran potasu

nadchloran potasu



gliokokortykosteroidy – wspomagająco, przełomy

gliokokortykosteroidy – wspomagająco, przełomy

Nadczynność tarczycy-

Nadczynność tarczycy-

leczenie zabiegowe

leczenie zabiegowe



Wskazania do leczenia chirurgicznego

Wskazania do leczenia chirurgicznego

:

:

-

Duże wole

Duże wole

-

Objawy ucisku na inne narządy

Objawy ucisku na inne narządy

-

Podejrzenie zezłośliwienia zmian

Podejrzenie zezłośliwienia zmian

-

Przełom tarczycowy

Przełom tarczycowy



Powikłania:

Powikłania:

-niedoczynność tarczycy (10%)

-niedoczynność tarczycy (10%)

-porażenie nerwu krtaniowego wstecznego

-porażenie nerwu krtaniowego wstecznego

(<1%)

(<1%)

-tężczyczka z powodu usunięcia przytarczyc

-tężczyczka z powodu usunięcia przytarczyc

-wyjątkowo rzadkow- zgon

-wyjątkowo rzadkow- zgon

Choroby nowotworowe

Choroby nowotworowe



Podział:

Podział:

NIEZŁOŚLIWE:

NIEZŁOŚLIWE:

1.

1.

Gruczolaki

Gruczolaki

-mogą mieć

-mogą mieć

niejednolitą

niejednolitą

budowę

budowę

mikroskowpową i

mikroskowpową i

różną czynność

różną czynność

hormonalną.

hormonalną.

-płat lewy znajdował

-płat lewy znajdował

się między

się między

tchawicą a

tchawicą a

przełykiem i był

przełykiem i był

przyczyną

przyczyną

duszności.

duszności.

Choroby nowotworowe

Choroby nowotworowe

ZŁOŚLIWE

ZŁOŚLIWE

1.Raki zróżnicowane :

1.Raki zróżnicowane :

- rak brodawczakowaty

- rak brodawczakowaty

-rak pęcherzykowaty

-rak pęcherzykowaty

2.Raki niezróżnicowane

2.Raki niezróżnicowane

3.Rak rdzeniasty (z komórek C)

3.Rak rdzeniasty (z komórek C)

4.Mięsaki

4.Mięsaki

5.Przerzuty nowotworów

5.Przerzuty nowotworów

przytarczycowych do tarczycy

przytarczycowych do tarczycy



Tarczyca normalnej wielkości,

Tarczyca normalnej wielkości,

guz znajdujący się w dolnym

guz znajdujący się w dolnym

biegunie długości ok. 8cm jest

biegunie długości ok. 8cm jest

guzem przytarczycy

guzem przytarczycy