Ostre zapalenie

Ostre zapalenie

wyrostka

wyrostka

robaczkowego

robaczkowego

Appendicitis acuta

Appendicitis acuta

Agnieszka Kamińska

Agnieszka Kamińska

Justyna Rzepińska

Justyna Rzepińska

Natalia Skoczylas

Natalia Skoczylas

Jakub Skowroński

Jakub Skowroński

Kamila Skóra

Kamila Skóra

Alicja Urbanowicz

Alicja Urbanowicz

Anatomia

Anatomia

topograficzna

topograficzna

W odwróconym ułożeniu trzew wyrostek znajduje

W odwróconym ułożeniu trzew wyrostek znajduje

się w lewym dolnym kwadrancie brzucha

się w lewym dolnym kwadrancie brzucha



położenie wewnątrzotrzewnowe

położenie wewnątrzotrzewnowe



ma nawet własną krezeczkę

ma nawet własną krezeczkę







wychodzi ze szczytu kątnicy w pobliżu zejścia się trzech

wychodzi ze szczytu kątnicy w pobliżu zejścia się trzech

podłużnych taśm

podłużnych taśm



POŁOŻENIE

POŁOŻENIE

: stosunkowo zmienne;

: stosunkowo zmienne;

4 rodzaje ułożenia

4 rodzaje ułożenia

1.

1.

Zwisający do miednicy mniejszej- tzw

Zwisający do miednicy mniejszej- tzw

.

.

wyrostek miedniczy

wyrostek miedniczy

(położenie typowe) 40-45%

(położenie typowe) 40-45%

2.

2.

W. zakątniczy

W. zakątniczy

lub typu

lub typu

wstępującego

wstępującego

(

(

wzdłuż kątnicy

wzdłuż kątnicy

)

)

3.

3.

W. biodrowy-

W. biodrowy-

wzdłuż grzebienia k. biodrowej

wzdłuż grzebienia k. biodrowej

4.

4.

Ułożony

Ułożony

miedzy pętlami jelita, przed lub poza j. końcowym

miedzy pętlami jelita, przed lub poza j. końcowym

Trochę historii…

Trochę historii…



Ostre zapalenie wyrostka po raz

Ostre zapalenie wyrostka po raz

PIERWSZY opisał w 1886r.

PIERWSZY opisał w 1886r.

patolog Reginald Fritz.

patolog Reginald Fritz.



Rok później T.G. Morton dokonał

Rok później T.G. Morton dokonał

PIERWSZEGO udanego!

PIERWSZEGO udanego!





wycięcia przedziurawionego

wycięcia przedziurawionego

wyrostka.

wyrostka.

Ryzyko OZWR jest najmniejsze

Ryzyko OZWR jest najmniejsze

w okresie niemowlęcym i

w okresie niemowlęcym i

wczesnym dzieciństwie

wczesnym dzieciństwie

Szczyt zachorowania= 2-3

Szczyt zachorowania= 2-3

dekada życia

dekada życia

w okresie 2-4 dekady częściej

w okresie 2-4 dekady częściej

chorują mężczyźni

chorują mężczyźni

( 2:1)

( 2:1)

Patofizjologia

Patofizjologia

Najczęstszą przyczyną zapalenia wyrostka

Najczęstszą przyczyną zapalenia wyrostka

robaczkowego jest zatkanie jego światła –

robaczkowego jest zatkanie jego światła –

calkowite lub częściowe i miejscowe zakażenie

calkowite lub częściowe i miejscowe zakażenie

bakteryjne (E. coli, Proteus, Klebsiella,

bakteryjne (E. coli, Proteus, Klebsiella,

beztlenowce). Niedrożność światła powodują:

beztlenowce). Niedrożność światła powodują:



grudka kału

grudka kału



kamień kałowy

kamień kałowy



ciało obce

ciało obce



pasożyty

pasożyty



przerost grudek chłonnych

przerost grudek chłonnych



zrosty, fałdy błony śluzowej i jej bliznowate

zrosty, fałdy błony śluzowej i jej bliznowate

zaciągnięcie

zaciągnięcie

Do zapalenia może tez dojść na skutek przejścia

Do zapalenia może tez dojść na skutek przejścia

przez ciągłość zakażenia z kątnicy lub zakażenia

przez ciągłość zakażenia z kątnicy lub zakażenia

bakteriami lub wirusami niesionymi drogą

bakteriami lub wirusami niesionymi drogą

krwionośną ( angina, płonica, odra, grypa i dur

krwionośną ( angina, płonica, odra, grypa i dur

brzuszny)

brzuszny)

Upośledzenie drożności światła wyrostka

Upośledzenie drożności światła wyrostka

robaczkowego prowadzi do:

robaczkowego prowadzi do:



rozdęcia jego dystalnego odcinka

rozdęcia jego dystalnego odcinka



niedokrwienia ścian wyrostka, zastoju

niedokrwienia ścian wyrostka, zastoju

żylnego i powstania zakrzepów w świetle

żylnego i powstania zakrzepów w świetle

żył – powstanie ognisk martwicy

żył – powstanie ognisk martwicy



przenikania flory bakteryjnej ze światła

przenikania flory bakteryjnej ze światła

przez kolejne warstwy ściany wyrostka

przez kolejne warstwy ściany wyrostka



perforacji i zapalenia otrzewnej –

perforacji i zapalenia otrzewnej –

ograniczonego lub rozległego

ograniczonego lub rozległego

Postacie zapalenia wyrostka robaczkowego:

Postacie zapalenia wyrostka robaczkowego:



nieżytowe (appendicitis catarrhalis) – dotyczy tylko błony

nieżytowe (appendicitis catarrhalis) – dotyczy tylko błony

śluzowej ( obrzęknięta i przekrwiona ), w świetle płyn

śluzowej ( obrzęknięta i przekrwiona ), w świetle płyn

surowiczo-krwisty

surowiczo-krwisty



wrzodziejące (a. acuta ulcerosa) – sięga błony podśluzowej

wrzodziejące (a. acuta ulcerosa) – sięga błony podśluzowej



ropowicze (a. phlegmonosa) – obejmuje wszystkie warstwy

ropowicze (a. phlegmonosa) – obejmuje wszystkie warstwy

ściany wyrostka, jest on powiększony, napięty, przekrwiony

ściany wyrostka, jest on powiększony, napięty, przekrwiony



zgorzelinowe (a. gangrenosa) – spowodowane niedokrwieniem

zgorzelinowe (a. gangrenosa) – spowodowane niedokrwieniem

związanym z zakrzepami naczyń żylnych lub bezpośrednim

związanym z zakrzepami naczyń żylnych lub bezpośrednim

działaniem toksyn bakteryjnych; w otrzewnej gromadzi się płyn

działaniem toksyn bakteryjnych; w otrzewnej gromadzi się płyn

ropny

ropny



perforacja wyrostka (a. perforativa) – w wyniku zmian

perforacja wyrostka (a. perforativa) – w wyniku zmian

ropowiczych lub zgorzelinowych

ropowiczych lub zgorzelinowych

Rozdęcie wyrostka w przebiegu zapalenia

Rozdęcie wyrostka w przebiegu zapalenia

nieżytowego i wrzodziejącego powoduje napięcie

nieżytowego i wrzodziejącego powoduje napięcie

otrzewnej trzewnej, co objawia się trudnymi do

otrzewnej trzewnej, co objawia się trudnymi do

zlokalizowania bólami w okolicy pępka.

zlokalizowania bólami w okolicy pępka.

W przypadku zajęcia otrzewnej ściennej ból ma

W przypadku zajęcia otrzewnej ściennej ból ma

charakter somatyczny i lokalizuje się w

charakter somatyczny i lokalizuje się w

konkretnym miejscu.

konkretnym miejscu.

Objawy:

Objawy:

Zazwyczaj kolejność występowania objawów

Zazwyczaj kolejność występowania objawów

jest następująca ( wg Murphy’ego ):

jest następująca ( wg Murphy’ego ):



rozlany ból w nadbrzuszu lub w okolicy pępka

rozlany ból w nadbrzuszu lub w okolicy pępka



brak łaknienia, nudności i/lub wymioty

brak łaknienia, nudności i/lub wymioty



ból w prawym dole biodrowym

ból w prawym dole biodrowym



gorączka

gorączka



leukocytoza

leukocytoza

Badanie przedmiotowe:

Badanie przedmiotowe:



chory unika ruchów, leży ze zgiętą prawą nogą w

chory unika ruchów, leży ze zgiętą prawą nogą w

kolanie, podciągając ją do góry

kolanie, podciągając ją do góry



umiarkowana gorączka

umiarkowana gorączka



wzmożone napięcie mięśniowe

wzmożone napięcie mięśniowe



bolesność uciskowa ( punkt McBurneya, punkt Lanza )

bolesność uciskowa ( punkt McBurneya, punkt Lanza )



objaw otrzewnowy Blumberga

objaw otrzewnowy Blumberga



objaw Rovsinga

objaw Rovsinga



objaw z mięśnia lędźwiowo – biodrowego

objaw z mięśnia lędźwiowo – biodrowego



objaw zasłonowy

objaw zasłonowy



ból nasila się podczas badania per rectum

ból nasila się podczas badania per rectum



szmery perystaltyczne są osłabione

szmery perystaltyczne są osłabione



tętno prawidłowe lub nieco przyspieszone

tętno prawidłowe lub nieco przyspieszone

Badania dodatkowe:

Badania dodatkowe:



morfologia krwi – leukocytoza

morfologia krwi – leukocytoza



badanie ogólne moczu – obecność

badanie ogólne moczu – obecność

pojedynczych erytrocytów lub leukocytów

pojedynczych erytrocytów lub leukocytów



USG

USG

Rozpoznanie

Rozpoznanie

Rozpoznanie ostrego zapalenia wyrostka może być

Rozpoznanie ostrego zapalenia wyrostka może być

szczególnie trudne u:

szczególnie trudne u:



małych dzieci – we wczesnym okresie choroby

małych dzieci – we wczesnym okresie choroby

występuje tylko ospałość, brak łaknienia, potem zaś

występuje tylko ospałość, brak łaknienia, potem zaś

gorączka i ból

gorączka i ból



osób starszych – rzadko występują klasyczne objawy,

osób starszych – rzadko występują klasyczne objawy,

przebieg jest tu bardziej złośliwy, wcześniej dochodzi do

przebieg jest tu bardziej złośliwy, wcześniej dochodzi do

perforacji

perforacji



silnie umięśnionych mężczyzn – jedynym objawem

silnie umięśnionych mężczyzn – jedynym objawem

może być uczucie zatrzymania gazów

może być uczucie zatrzymania gazów



kobiet w ciąży

kobiet w ciąży



chorych zdrowiejących po niedawno przebytych

chorych zdrowiejących po niedawno przebytych

operacjach brzusznych

operacjach brzusznych

Rozpoznanie różnicowe:

Rozpoznanie różnicowe:

Ostry nieżyt żołądka i jelit – w odróżnieniu od zapalenia

Ostry nieżyt żołądka i jelit – w odróżnieniu od zapalenia

wyrostka robaczkowego nudności, wymioty i biegunka

wyrostka robaczkowego nudności, wymioty i biegunka

poprzedzają wystąpienie bólów; pojawia się rozlewna

poprzedzają wystąpienie bólów; pojawia się rozlewna

bolesność brzucha i żywa perystaltyka

bolesność brzucha i żywa perystaltyka

Rozpoznanie różnicowe:

Rozpoznanie różnicowe:

Choroby układu moczowego:

Choroby układu moczowego:



zapalenie dróg moczowych – wysoka temperatura,

zapalenie dróg moczowych – wysoka temperatura,

poprzedzona dreszczami, zaburzenia oddawania

poprzedzona dreszczami, zaburzenia oddawania

moczu, częstomocz, leukocytoza w moczu

moczu, częstomocz, leukocytoza w moczu



odmiedniczkowe zapalenie nerek / zapalenie pęcherza

odmiedniczkowe zapalenie nerek / zapalenie pęcherza

moczowego – wysoka gorączka, dreszcze, bolesność w

moczowego – wysoka gorączka, dreszcze, bolesność w

okolicy kąta żebrowo - kręgosłupowego, ropomocz

okolicy kąta żebrowo - kręgosłupowego, ropomocz



kamica nerkowa i moczowodowa – bóle kolkowe

kamica nerkowa i moczowodowa – bóle kolkowe

promieniujące do pachwiny, krwiomocz, częstomocz

promieniujące do pachwiny, krwiomocz, częstomocz

( ewentualnie rtg jamy brzusznej,

( ewentualnie rtg jamy brzusznej,

urografia dożylna )

urografia dożylna )

Rozpoznanie różnicowe:

Rozpoznanie różnicowe:

Choroby narządów miednicy mniejszej u kobiet:

Choroby narządów miednicy mniejszej u kobiet:



pęknięcie pęcherzyka Graafa – u młodych kobiet w połowie

pęknięcie pęcherzyka Graafa – u młodych kobiet w połowie

cyklu; nagły, lekki, rozlany ból, z czasem słabnący

cyklu; nagły, lekki, rozlany ból, z czasem słabnący



zapalenie przydatków ( głównie ostre zapalenie jajowodu ) –

zapalenie przydatków ( głównie ostre zapalenie jajowodu ) –

wysoka gorączka, rozlana bolesność brzucha, bolesność

wysoka gorączka, rozlana bolesność brzucha, bolesność

szyjki macicy; w rozmazach dwoinki G(-)

szyjki macicy; w rozmazach dwoinki G(-)



ciąża pozamaciczna – brak miesiączkowania, nagły ból,

ciąża pozamaciczna – brak miesiączkowania, nagły ból,

rozlana bolesność w obrębie miednicy, objawy wstrząsu

rozlana bolesność w obrębie miednicy, objawy wstrząsu

oligowolemicznego; ból może promieniować do barku, co

oligowolemicznego; ból może promieniować do barku, co

wskazuje na obecność krwi w jamie otrzewnej

wskazuje na obecność krwi w jamie otrzewnej



skręt torbieli jajnika - dolegliwości bólowe typowe dla

skręt torbieli jajnika - dolegliwości bólowe typowe dla

zapalenia wyrostka, rozlana bolesność uniemożliwiająca

zapalenia wyrostka, rozlana bolesność uniemożliwiająca

wyczucie jajnika przez pochwę; bad. ginekologiczne w

wyczucie jajnika przez pochwę; bad. ginekologiczne w

znieczuleniu ogólnym pozwala wykryć obecność torbieli

znieczuleniu ogólnym pozwala wykryć obecność torbieli

Rozpoznanie różnicowe:

Rozpoznanie różnicowe:

Inne ostre stany wymagające leczenia chirurgicznego:

Inne ostre stany wymagające leczenia chirurgicznego:



perforacja wrzodu trawiennego ( glównie

perforacja wrzodu trawiennego ( glównie

dwunastnicy )

dwunastnicy )



ostre zapalenie nisko umiejscowionego pęcherzyka

ostre zapalenie nisko umiejscowionego pęcherzyka

żólciowego

żólciowego



niedrożność przewodu pokarmowego

niedrożność przewodu pokarmowego



zapalenie trzustki

zapalenie trzustki



zapalenie uchylka Meckela

zapalenie uchylka Meckela



ostra postać choroby Leśniowskiego – Crohna

ostra postać choroby Leśniowskiego – Crohna



guzy okolicy krętniczo - kątniczej

guzy okolicy krętniczo - kątniczej

Rozpoznanie różnicowe:

Rozpoznanie różnicowe:

Ponadto:

Ponadto:



każdy stan wywołujący podrażnienie przepony ( „rzekome

każdy stan wywołujący podrażnienie przepony ( „rzekome

zapalenie wyrostka” w zapaleniu płuc i opłucnej )

zapalenie wyrostka” w zapaleniu płuc i opłucnej )



choroby tkanki łącznej przebiegające z zapaleniem naczyń

choroby tkanki łącznej przebiegające z zapaleniem naczyń

i bólami w jamie brzusznej

i bólami w jamie brzusznej



półpasiec

półpasiec



ostry przełom porfirii

ostry przełom porfirii



endometrioza

endometrioza



krwiak mięśnia lędźwiowego i powłok brzusznych ( np. u

krwiak mięśnia lędźwiowego i powłok brzusznych ( np. u

chorych na hemofilię lub w trakcie leczenia

chorych na hemofilię lub w trakcie leczenia

p/krzepliwego )

p/krzepliwego )

Przygotowanie przedoperacyjne:

Przygotowanie przedoperacyjne:

Polega ono na:

Polega ono na:



nawodnieniu dożylnym pacjenta – płyn Ringera lub

nawodnieniu dożylnym pacjenta – płyn Ringera lub

inny roztwór fizjologiczny (diureza > 100 ml/h )

inny roztwór fizjologiczny (diureza > 100 ml/h )



zaleceniu ścisłej diety ( min. 4 godz. )

zaleceniu ścisłej diety ( min. 4 godz. )



wprowadzeniu zgłębnika żołądkowego i odessaniu

wprowadzeniu zgłębnika żołądkowego i odessaniu

zawartości żołądka ( zapobieganie wymiotom w czasie

zawartości żołądka ( zapobieganie wymiotom w czasie

znieczulenia ogólnego )

znieczulenia ogólnego )



podaniu dożylnym antybiotyków ( cefalosporyn,

podaniu dożylnym antybiotyków ( cefalosporyn,

aminoglikozydów, klindamycyny lub metronidazolu ) –

aminoglikozydów, klindamycyny lub metronidazolu ) –

w celu zapobiegania powikłaniom otrzewnowym i

w celu zapobiegania powikłaniom otrzewnowym i

rozwojowi zakażenia rany

rozwojowi zakażenia rany



ewentualnym podaniu środków p/bólowych – w

ewentualnym podaniu środków p/bólowych – w

przypadku ustalenia rozpoznania i podjęciu decyzji o

przypadku ustalenia rozpoznania i podjęciu decyzji o

operacji

operacji

Wyrostek robaczkowy – preparat

Wyrostek robaczkowy – preparat

operacyjny:

operacyjny: