Ratownictwo
przedmedyczne

Pierwsza pomoc w nagłych

przypadkach

opracował:

Piotr Trojanowski

opracował:

Piotr Trojanowski

W nieszczęśliwych wypadkach

i w schorzeniach

przebiegających ostro

często

pierwsze minuty

decydują

o dalszych losach pacjenta!

Szybka i właściwa pomoc

może uratować życie.

Pamiętaj !

Zagrożenia

Rany

Krwotok

Krwawienie

Urazy stawów

Złamanie

Uraz kręgosłupa

Zatrucie

Oparzenie

Porażenie prądem

Utrata przytomności

Zaburzenia oddychania

Zatrzymanie krążenia

Rany

Rozróżniamy następujące

rodzaje ran

w zależności od ich cech charakterystycznych :

Otarcia
Oparzenia
Rany cięte
Rany kłute

Rany tłuczone
Rany miażdżone
Rany szarpane
Rany postrzałowe

Opatrywanie ran

Ogólne zasady udzielania pierwszej pomocy przy zranieniach



Rodzaj i wielkość opatrunku zależy od rozmiaru rany i od związanego

z nią krwawienia

 Przed założeniem opatrunku należy odsłonić części ubrania tak,
aby ranę można było obejrzeć w całości

 Każdą ranę pozostawiamy w stanie, w jakim ją zastaliśmy,
pokrywając jedynie możliwie szybko materiałem opatrunkowym

 W czasie opatrywania i tamowania krwawienia ranny powinien leżeć
lub co najmniej siedzieć

 Rany nie wolno dotykać ani przemywać, gdyż może dojść do
dodatkowego zakażenia

(

wyjątek – oparzenia

chemiczne i termiczne )

 Nie należy usuwać z rany ciał obcych

 Ratownik musi przez cały czas obserwować rannego, dlatego
powinien zawsze znajdować się od przodu opatrywanego

 Jeżeli rana jest rozległa, zadaniem ratownika jest dopilnować,
aby rannego obejrzał lekarz

Krwotok

k r w o t o k t ę t n ic z y

k r w o t o k ż y ln y

k r w o t o k m ią ż s z o w y

z e w z g lę d u n a r o d z a j u s z k o d z o n e g o n a c z y n ia

k r w o t o k z e w n ę t r z n y

k r w o t o k w e w n ę t r z n y

z e w z g l ę d u n a w i d o c z n e o b i a w y

Podział krwotoków :

Krwotok

Objawy:



Krwawienie z rany, z nosa, oka, ucha,

z jamy ustnej



Pojawienie się krwi w wymiocinach,

w moczu, w trakcie wypróżniania



Bladość śluzówek oczu, ust



Osłabienie



Zaburzenia świadomości



Przyspieszenie słabo wyczuwalnego tętna



Utrata przytomności

Krwotok

Krwotok zewnętrzny



Włóż sterylne rękawice
gumowe.

Kontakt z krwią może być
niebezpieczny.



Staraj się zachować czystość,

gdyż otwarta rana jest

podatna

na zakażenie.



Spróbuj opanować krwawienie

przez uciśnięcie za pomocą
opatrunku.



Jeżeli opatrunek przesiąka,

nie zdejmuj go, dołóż kolejną
warstwę i silniej uciśnij.

Krwotok wewnętrzny



Ułóż ratowanego w pozycji

leżącej z lekko uniesionymi

nogami.



Jeśli ratowany jest
nieprzytomny,

ale ma wyczuwalne tętno
i oddycha, ułóż go na

boku.



Wezwij Pogotowie
Ratunkowe.

Pierwsza
pomoc :

Krwotok

Nie wolno !!!



czyścić rozległych ran



usuwać z ran ciał obcych



używać wąskich opasek

uciskowych
( np.sznurka )



zakładać opatrunku zbyt mocno



tamować krwotoku poprzez ucisk

w miejscu
krwawienia, jeżeli złamane są

kości czaszki



zostawiać ratowanego samego

Krwawienie

z nosa

Pierwsza pomoc



Posadź ratowanego tak, aby głowa była pochylona

do przodu. W ten sposób krew nie będzie

spływała

do tchawicy.



Uspokój ratowanego, każ mu oddychać ustami.



Sprawdź, czy w nosie nie tkwi ciało obce.



Każ ratowanemu wydmuchać nos.



Uciśnij miękką część nosa palcami i trzymaj przez

15-20 minut.



Do grzbietu nosa przyłóż zimny okład.



Wezwij Pogotowie Ratunkowe, jeśli krwotok jest

masywny

Krwawienie

z nosa

Nie wolno !!!



układać ratowanego w pozycji

leżącej, ponieważ krwawienie
nasila się jeżeli głowa jest nisko
ułożona !

Urazy stawów

jest to zamknięte uszkodzenie
stawu spowodowane
zbytnim jego naciągnięciem,
polegające na krótkotrwałym
przemieszczeniu powierzchni
stawowych kości.
Do skręcenia najczęściej
dochodzi na skutek
gwałtownych, nieprawidłowych
ruchów w stawach.

Objawy :



bolesność



obrzęk okolicy stawu



często krwawy wylew



ograniczona

ruchomość kończyny

Skręcenie

Skręcenie

Pierwsza pomoc :

Unieruchomić staw
i sąsiadujące z nim
kości.

Nie wolno poruszać stawu
lub usiłować go nastawić!!!

Urazy stawów

jest to uszkodzenie

stawu,

w którym powierzchnie
stawowe trwale utraciły
ze sobą styczność.
Rozdzielone elementy
kostne w stawie nie mogą
powrócić samoistnie
do prawidłowej sytuacji
anatomicznej.

Objawy :



bolesność



obrzęk okolicy stawu



często krwawy wylew



niemożliwe wszelkie

ruchy w stawie

Zwichnięcie

Zwichnięcie

Pierwsza pomoc:

 Pozostaw staw w przymusowej
pozycji

jaką sobie ustalił sam
poszkodowany

 Często zbędne są dalsze
czynności

w celu unieruchomienia

 Przy konieczności
unieruchomienia

ustala się pozycję zwichniętego
stawu
w pożądanym ułożeniu za
pomocą
prostych środków
pomocniczych

Złamanie

Rodzaje złamań :

proste

wieloodłamow
e

,

otwart
e

zamknię
te

gdy kość jest złamana
w wielu miejscach
i na wiele części

Złamanie

Objawy :



ból, bolesność

dotykowa



zmiana zabarwienia

skóry



zmiana kształtu



krwawienie



widoczne w ranie

odłamy
kostne

Pierwsza pomoc :

Unieruchomić dwa
sąsiadujące
stawy

Jeżeli pojawiło się krwawienie
załóż
opatrunek

Dowiedz się od ratowanego, czy
doznał innych urazów

Wezwij Pogotowie Ratunkowe
lub zawieź ratowanego do
szpitala

Złamanie

Nie wolno !!!



ruszać ratowanego bez

wyraźnej
potrzeby

 przemieszczać ratowanego
bez
unieruchomienia złamanej
części ciała

 samodzielnie nastawiać
złamanej
kończyny

 zostawiać ratowanego
samego

Uraz kręgosłupa

Objawy:



ból głowy, szyi



ból pleców



zaburzenia

oddychania



niedowład



porażenie siły

mięśniowej



bezwiedne

oddawanie
moczu i (lub) stolca



zaburzenia czucia



utrata przytomności

Pierwsza pomoc :

Wezwij Pogotowie Ratunkowe

Stale obserwuj ratowanego.

Jeśli ratowanego trzeba

umieścić w innym miejscu

,

poszukaj osób, które mogą

w tym pomóc.

Sprawdź,czy ratowany ma
wyczuwalne tętno i czy
oddycha.
Jeśli nie rozpocznij reanimację

Uraz kręgosłupa

Nie wolno

ruszać ratowanego

,

jeśli ze względu na jego

bezpieczeństwo

nie jest to absolutnie konieczne!

Zatrucie

Objawy :



ból głowy



biegunka



wymioty



bóle brzucha



zaburzenia oddychania



zaburzenia świadomości



utrata przytomności

Pierwsza pomoc :

 Jeśli osoba zatruta jest
przytomna
i nie ma przeciwwskazań,
spróbuj
wywołać wymioty

 Podaj do picia ciepłą wodę z dodatkiem
soli

(ok. 1 litra),

następnie wywołaj wymioty

podrażniając palcem tylną ścianę gardła

 Podaj tabletki węgla jako

środek
wiążący truciznę

 Jeśli objawy się nasilają,
wezwij
Pogotowie Ratunkowe

Zatrucie

Nie wolno

lekceważyć

zatruć, nawet jeśli nie
wystąpiły jeszcze objawy
!!!

Oparzenie

Objawy :



oparzenie I stopnia – zaczerwienienie skóry ( rumień ),
obrzęk,

poszkodowany odczuwa pieczenie



oparzenie II stopnia – powstają pęcherze, uszkodzenie
naczynia

krwionośnego, przez które może

wypłynąć

osocze, skóra czerwona, poszkodowany

odczuwa piekący ból



oparzenie III stopnia – martwica skóry na całej jej grubości,

uszkodzeniu ulegają receptory bólowe



oparzenie IV stopnia – zwęglenie części ciała

Oparzenie

Pierwsza pomoc :



Ochłodź oparzoną część ciała czystą zimną wodą



Zdejmij odzież, starając się nie urazić oparzonej

części ciała



Po ochłodzeniu, kiedy skóra wyschnie, załóż
opatrunek



Osobie przytomnej podaj środki przeciwbólowe



Jeśli oparzenie jest rozległe zawieź
poszkodowanego
do lekarza

Oparzenie

Nie wolno

 podawać niczego doustnie przy oparzeniach
wewnętrznych i rozległych oparzeniach
zewnętrznych

 smarować oparzonej skóry maściami, kremami,
spirytusem lub tłuszczami spożywczymi

 przekłuwać pęcherzy

 zostawiać ratowanego samego , jeśli oparzenie
jest rozległe

Porażenie prądem

Objawy :



ból



poparzenia skóry



zaburzenia

oddychania



utrata

przytomności

Pierwsza pomoc :



Odłącz natychmiast

ratowanego od źródła
prądu.

 wyłącz bezpieczniki, wyjmij z gniazdka
wtyczkę urządzenia elektrycznego

 odsuń kabel elektryczny od ratowanego
przedmiotem, który nie przewodzi prądu
( np.suchym kijem od szczotki)



Sprawdź, czy

poszkodowany
nie wymaga reanimacji



Wezwij Pogotowie

Ratunkowe

Porażenie prądem

Nie wolno dotykać osoby
porażonej prądem, zanim
nie odłączy się jej od
źródła prądu !!!

Utrata przytomności

Pierwsza pomoc



Sprawdź, czy ratowany oddycha. Jeśli nie,
natychmiast rozpocznij sztuczne oddychanie.



Sprawdź,czy ma wyczuwalne tętno. Jeśli nie,
rozpocznij

sztuczne oddychanie i masaż serca



Jeśli ratowany jest nieprzytomny, ale ma
wyczuwalne tętno i oddycha, ułóż go na boku.



Wezwij Pogotowie Ratunkowe.

Utrata przytomności

Nie wolno !!!

 zostawiać ratowanego samego

 podkładać niczego pod głowę

(można spowodować zwężenie lub zamknięcie
dróg oddechowych)

 pozostawiać w pozycji na wznak

Zaburzenia oddychania

Objawy :



przyspieszony, płytki

oddech



kaszel



sinica warg i paznokci



zaburzenia świadomości



zatrzymanie oddechu



utrata przytomności

Pierwsza pomoc :

 Wynieś ratowanego na
powietrze,
jeśli jedyną przyczyną zaburzeń
oddychania jest brak tlenu

 Połóż ratowanego na plecach
i sprawdź czy oddycha.
Jeśli nie, natychmiast rozpocznij
sztuczne oddychanie

 Sprawdź, czy ma wyczuwalne
tętno
i czy oddycha . Jeśli nie
rozpocznij
sztuczne oddychanie i masaż
serca

Zatrzymanie krążenia

Objawy :

 Utrata przytomności

 Zatrzymanie oddechu

 Brak wyczuwalnego tętna
na dużych tętnicach

 Bladoszara barwa skóry

 Rozszerzone, sztywne źrenice

Pierwsza pomoc :

 Ułóż ratowanego na wznak na twardym podłożu

 Sprawdź, czy ratowany ma wyczuwalne tętno

 Sprawdź, czy ratowany oddycha

 Jeśli nie wyczuwasz tętna lub oddechu

 Wezwij Pogotowie Ratunkowe i rozpocznij
sztuczne oddychanie i masaż serca

Resuscytacja

1. Udrożnij drogi oddechowe ratowanego.
2. Odegnij głowę do tyłu, tak by broda była skierowana ku górze.
3. Reanimację rozpocznij od sztucznego oddychania – po dwóch
wdmuchnięciach powietrza przerwij.
4. Rozpocznij masaż serca – wykonaj 15 ucisków.
5. Ponownie 2 razy wdmuchnij powietrze i znów 15 razy uciśnij mostek.
6. Po około minucie sprawdź, czy ratowany ma wyczuwalne tętno
i czy oddycha,
jeśli nie – kontynuuj reanimację,
jeśli tak – kontroluj jego stan do przyjazdu Pogotowia Ratunkowego.
7. Jeżeli reanimują dwie osoby, jedna wykonuje masaż serca, a druga
sztuczne oddychanie. Należy wdmuchiwać powietrze w stosunku 1 : 5 ,
tzn. po jednym wdmuchnięciu powietrza drugi ratownik pięć razy
uciska mostek.

krążeniowo - oddechowa