CIEPŁOLECZNICTWO

CIEPŁOLECZNICTWO

Podział termoterapii

Podział termoterapii

1. Ciepłolecznictwo

1. Ciepłolecznictwo

-

zabiegi dostarczające tkankom ciepło suche lub

zabiegi dostarczające tkankom ciepło suche lub

wilgotne

wilgotne

-

zabiegi powodujące powstanie ciepła w tkankach

zabiegi powodujące powstanie ciepła w tkankach

2. Zimnolecznictwo

2. Zimnolecznictwo

-

-

zabiegi odbierające tkankom ciepło

zabiegi odbierające tkankom ciepło

Ciepłolecznictwo

Ciepłolecznictwo

Dostarczanie do ustroju energii cieplnej

Dostarczanie do ustroju energii cieplnej

drogą:

drogą:



przewodzenia

przewodzenia

–

–

kondukcji

kondukcji

polega na wyrównaniu energii kinetycznej

polega na wyrównaniu energii kinetycznej

cząstek w wyniku ich bezpośredniego

cząstek w wyniku ich bezpośredniego

zderzenia -ciała stałe.

zderzenia -ciała stałe.



przenoszenia–konwekcji

przenoszenia–konwekcji

charakterystyczny dla gazów i cieczy.

charakterystyczny dla gazów i cieczy.



promieniowania–radiacji

promieniowania–radiacji

Ciepło można przekazywać w sposób :

Ciepło można przekazywać w sposób :



bezpośredni

bezpośredni

– np. parafina

– np. parafina



pośredni

pośredni

– woda w butelce, woda w

– woda w butelce, woda w

termoforze

termoforze



Współczynnik

przenoszenia

ciepła w

Współczynnik

przenoszenia

ciepła w

tkankach zależy od ich ukrwienia.

tkankach zależy od ich ukrwienia.



Skóra dobrze ukrwiona ma większą

Skóra dobrze ukrwiona ma większą

przewodność niż np. tkanka tłuszczowa,

przewodność niż np. tkanka tłuszczowa,

ponieważ przekazywanie ciepła odbywa

ponieważ przekazywanie ciepła odbywa

się drogą naczyń krwionośnych.

się drogą naczyń krwionośnych.

Szybkość z jaką następuje przegrzanie

Szybkość z jaką następuje przegrzanie

poszczególnych warstw tkanek zależy od:

poszczególnych warstw tkanek zależy od:



ciepła właściwego

ciepła właściwego



pojemności cieplnej ciała ogrzanego

pojemności cieplnej ciała ogrzanego

Wg Levisa do leczenia ciepłem należy

Wg Levisa do leczenia ciepłem należy

stosować ciała ogrzane, które powoli tracą

stosować ciała ogrzane, które powoli tracą

ciepło np. parafina

ciepło np. parafina

Prawo Dastre - Morata

Prawo Dastre - Morata



Prawo określające zachowanie się

Prawo określające zachowanie się

naczyń krwionośnych pod wpływem

naczyń krwionośnych pod wpływem

bodźców termicznych.

bodźców termicznych.

"Bodźce termiczne (ciepło lub zimno),

"Bodźce termiczne (ciepło lub zimno),

działając na duże powierzchnie skóry,

działając na duże powierzchnie skóry,

powodują przeciwne do naczyń skóry

powodują przeciwne do naczyń skóry

zachowanie się dużych naczyń klatki

zachowanie się dużych naczyń klatki

piersiowej i jamy brzusznej. Naczynia

piersiowej i jamy brzusznej. Naczynia

nerek, śledziony i mózgu wykazują

nerek, śledziony i mózgu wykazują

odczyn taki sam, jak naczynia skóry".

odczyn taki sam, jak naczynia skóry".

Termoregulacja

Termoregulacja

Zespół czynników fizycznych i

Zespół czynników fizycznych i

fizjologicznych

pozwalających

na

fizjologicznych

pozwalających

na

utrzymanie stałej temperatury ciała czyli

utrzymanie stałej temperatury ciała czyli

zabezpieczenie

organizmu

przed

zabezpieczenie

organizmu

przed

przegrzaniem i oziębieniem.

przegrzaniem i oziębieniem.

Termoregulacja fizyczna

Termoregulacja fizyczna

Zabezpiecza organizm przed

Zabezpiecza organizm przed

przegrzaniem.

przegrzaniem.

Ciepło jest oddawane drogą

Ciepło jest oddawane drogą

promieniowania i przewodzenia.

promieniowania i przewodzenia.

1 etap

1 etap

–

–

dochodzi do przyjęcia takiej

dochodzi do przyjęcia takiej

pozycji,

w

której

zwiększa

się

pozycji,

w

której

zwiększa

się

powierzchnia

oddawania

ciepła.

powierzchnia

oddawania

ciepła.

Rozszerzają się naczynia krwionośne

Rozszerzają się naczynia krwionośne

skóry, przyspiesza się akcja serca, spłyca i

skóry, przyspiesza się akcja serca, spłyca i

przyspiesza oddech.

przyspiesza oddech.

2 etap

2 etap

–

–

dochodzi do zwiększonego

dochodzi do zwiększonego

wydzielania potu.

wydzielania potu.

Termoregulacja chemiczna

Termoregulacja chemiczna

Zabezpiecza organizm przed

Zabezpiecza organizm przed

oziębieniem.

oziębieniem.

1.

1.

etap

etap

–

–

dochodzi do skurczu naczyń

dochodzi do skurczu naczyń

krwionośnych

powierzchownych

i

krwionośnych

powierzchownych

i

przerzucenie ich w głąb organizmu.

przerzucenie ich w głąb organizmu.

Przyjęcie

pozycji

zmniejszającej

Przyjęcie

pozycji

zmniejszającej

powierzchnie ciała

powierzchnie ciała

2.

2.

etap

etap

–

–

polega na wzmożeniu przemiany

polega na wzmożeniu przemiany

materii i pojawieniu się skurczów mięśni

materii i pojawieniu się skurczów mięśni

Wpływ ciepła na organizm

Wpływ ciepła na organizm



Ciepło ma 3 zasadnicze działania:

Ciepło ma 3 zasadnicze działania:

-

przeciwbólowe

przeciwbólowe

-

przeciwzapalne

przeciwzapalne

-

obniżające napięcie mięśniowe

obniżające napięcie mięśniowe

Wpływ ciepła na organizm

Wpływ ciepła na organizm

Zależy od:

Zależy od:



natężenia ciepła (różnica między temp.

natężenia ciepła (różnica między temp.

bodźca a temp. organizmu)

bodźca a temp. organizmu)



okoliczności fizycznych towarzyszących

okoliczności fizycznych towarzyszących

oddziaływaniu ciepła

oddziaływaniu ciepła



możliwości termoregulacyjnych ustroju

możliwości termoregulacyjnych ustroju



czasu działania bodźca

czasu działania bodźca



zmiany natężenia bodźca w czasie

zmiany natężenia bodźca w czasie



powierzchni ciała na którą działa bodziec

powierzchni ciała na którą działa bodziec

cieplny

cieplny

Rodzaje odczynów w

Rodzaje odczynów w

ciepłolecznictwie

ciepłolecznictwie

Odczyn miejscowy

Odczyn miejscowy

: rumień cieplny,

: rumień cieplny,

jest nieregularnym, plamistym, zgodnym z

jest nieregularnym, plamistym, zgodnym z

układem naczyń zaczerwienieniem skóry.

układem naczyń zaczerwienieniem skóry.

Pojawia się w kilka minut od zadziałania

Pojawia się w kilka minut od zadziałania

bodźca i utrzymuje się 1 – 2 godz. po

bodźca i utrzymuje się 1 – 2 godz. po

zabiegu. Zaczerwienienie skóry przekracza

zabiegu. Zaczerwienienie skóry przekracza

pole działania bodźca, po zabiegu znika

pole działania bodźca, po zabiegu znika

bez pozostawienia śladu.

bez pozostawienia śladu.

Odczyn ogólny

Odczyn ogólny

:

:



podwyższenie temperatury ciała

podwyższenie temperatury ciała



przyspieszenie

akcji

serca

ze

przyspieszenie

akcji

serca

ze

zwiększeniem pojemności minutowej serca

zwiększeniem pojemności minutowej serca



wzrost temperatury ciała o 1

wzrost temperatury ciała o 1

O

O

C powoduje

C powoduje

przyspieszenie tętna o 20 uderzeń na

przyspieszenie tętna o 20 uderzeń na

minutę

minutę



przyspieszenie i spłycenie oddechu

przyspieszenie i spłycenie oddechu



czynność wydzielnicza nerek na skutek

czynność wydzielnicza nerek na skutek

odwodnienia się zmniejsza

odwodnienia się zmniejsza



czynność gruczołów potowych i łojowych

czynność gruczołów potowych i łojowych

się zwiększa

się zwiększa



następuje

rozszerzenie

naczyń

następuje

rozszerzenie

naczyń

krwionośnych obwodowych i zwiększenie

krwionośnych obwodowych i zwiększenie

szybkości przepływu krwi w obszarze

szybkości przepływu krwi w obszarze

poddanym zabiegowi

poddanym zabiegowi



obniżenie ciśnienia krwi

obniżenie ciśnienia krwi



rozluźnienie

mięśni

szkieletowych

i

rozluźnienie

mięśni

szkieletowych

i

gładkich

gładkich



zmniejszenie

aktywności

tworu

zmniejszenie

aktywności

tworu

siatkowatego (ogólne odprężenie)

siatkowatego (ogólne odprężenie)

Pożądane działanie ciepła

Pożądane działanie ciepła



Poprawia

Poprawia

ukrwienie,

ukrwienie,

wywołuje

wywołuje

przekrwienie

przekrwienie

tkanek

tkanek

–

–

działa

działa

przeciwzapalnie

przeciwzapalnie



łagodzi dolegliwości bólowe spowodowane

łagodzi dolegliwości bólowe spowodowane

wzmożonym napięciem mięśniowym

wzmożonym napięciem mięśniowym



poprawia rozciągliwość kolagenowej tkanki

poprawia rozciągliwość kolagenowej tkanki

łącznej

łącznej



Poprawia lepkość mazi stawowej i zwiększa

Poprawia lepkość mazi stawowej i zwiększa

ruchomość w stawach

ruchomość w stawach



Ułatwia

Ułatwia

wykonywanie

wykonywanie

precyzyjnych ruchów

precyzyjnych ruchów



sprzyja resorpcji

sprzyja resorpcji



poprawia trofikę tkanek

poprawia trofikę tkanek



przyspiesza gojenie powierzchownych

przyspiesza gojenie powierzchownych

zranień

zranień



zwiększa fagocytozę

zwiększa fagocytozę



działa ogólnie kojąco, uspokajająco,

działa ogólnie kojąco, uspokajająco,

odprężająco

odprężająco



nasila procesy przemiany materii i

nasila procesy przemiany materii i

pobudza krążenie

pobudza krążenie



ma działanie przeciwbakteryjne,

ma działanie przeciwbakteryjne,

przeciwwirusowe

przeciwwirusowe

Niepożądane działanie

Niepożądane działanie

ciepła

ciepła



uczynnia utajone infekcje

uczynnia utajone infekcje



nasila istniejące infekcje i stany zapalne

nasila istniejące infekcje i stany zapalne



uaktywnia enzymy destrukcji chrząstek

uaktywnia enzymy destrukcji chrząstek

stawowych

stawowych



powoduje zwiększenie przepuszczalności

powoduje zwiększenie przepuszczalności

ścian naczyń wywołując obrzęk i

ścian naczyń wywołując obrzęk i

krwawienia

krwawienia



może zakłócać czynność serca i krążenia

może zakłócać czynność serca i krążenia



przekroczenie

granicy

tolerowania

przekroczenie

granicy

tolerowania

temperatury – 45 – 48

temperatury – 45 – 48

O

O

C zagraża życiu

C zagraża życiu

komórki

i

może

powodować

jej

komórki

i

może

powodować

jej

uszkodzenie (ścięcie białka)

uszkodzenie (ścięcie białka)



wydalanie z potem dużej ilości wody,

wydalanie z potem dużej ilości wody,

chlorku

sodu

i

innych

substancji

chlorku

sodu

i

innych

substancji

mineralnych wpływa na gospodarkę wodną

mineralnych wpływa na gospodarkę wodną

i może prowadzić do odwodnienia i spadku

i może prowadzić do odwodnienia i spadku

stężenia chlorku sodu we krwi

stężenia chlorku sodu we krwi

Wskazania do stosowania

Wskazania do stosowania

ciepła

ciepła



przewlekłe stany zapalne mięśni, ścięgien,

przewlekłe stany zapalne mięśni, ścięgien,

nerwów i stawów

nerwów i stawów



wszystkie

stany

przebiegające

ze

wszystkie

stany

przebiegające

ze

zwiększonym napięciem mięśniowym

zwiększonym napięciem mięśniowym



blizny i bliznowce

blizny i bliznowce



choroby zwyrodnieniowe stawów

choroby zwyrodnieniowe stawów



stany po stłuczeniach i urazach tkanek

stany po stłuczeniach i urazach tkanek

miękkich

–

po

ustąpieniu

odczynu

miękkich

–

po

ustąpieniu

odczynu

zapalnego

zapalnego



choroby układu nerwowego po ustąpieniu

choroby układu nerwowego po ustąpieniu

stanu ostrego – nerwobóle, rwa kulszowa

stanu ostrego – nerwobóle, rwa kulszowa



choroby reumatyczne – w okresie remisji i

choroby reumatyczne – w okresie remisji i

1 faza RZS

1 faza RZS



choroby układu krążenia – choroba

choroby układu krążenia – choroba

Raynauda

Raynauda



choroby przemiany materii – otyłość

choroby przemiany materii – otyłość



choroby układu moczowego – zapalenia

choroby układu moczowego – zapalenia

pęcherza moczowego

pęcherza moczowego



Objaw Raynauda

Objaw Raynauda

- napadowy skurcz

- napadowy skurcz

tętnic w obrębie rąk, rzadziej stóp.

tętnic w obrębie rąk, rzadziej stóp.

Powstający pod wpływem zimna, emocji

Powstający pod wpływem zimna, emocji

lub bez uchwytnej przyczyny.

lub bez uchwytnej przyczyny.

Przeciwwskazania do

Przeciwwskazania do

stosowania ciepła

stosowania ciepła



ostre i podostre stany zapalne

ostre i podostre stany zapalne



zaostrzenia występujące w chorobach

zaostrzenia występujące w chorobach

przewlekłych np. artrozy, świeże

przewlekłych np. artrozy, świeże

wypadnięcia dysku, obrzęki,

wypadnięcia dysku, obrzęki,

krwawienia, nowotwory, tętnicze i żylne

krwawienia, nowotwory, tętnicze i żylne

zaburzenia krążenia obwodowego,

zaburzenia krążenia obwodowego,

zakrzepowe zapalenia żył, ciężkie

zakrzepowe zapalenia żył, ciężkie

choroby serca i krążenia

choroby serca i krążenia



świeże urazy

świeże urazy



niemowlęta, osoby w starczym wieku

niemowlęta, osoby w starczym wieku



miażdżyca tętnic, żylaki

miażdżyca tętnic, żylaki



choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy

choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy



obrzęki

obrzęki



odwapnienia

odwapnienia



stany po długotrwałym unieruchomieniu

stany po długotrwałym unieruchomieniu



zespół Sudecka

zespół Sudecka



zaburzenia czucia

zaburzenia czucia

Przeciwwskazania -

Przeciwwskazania -

ogólny stan zdrowia

ogólny stan zdrowia



choroby nowotworowe – większość

choroby nowotworowe – większość

zabiegów powoduje rozszerzenie naczyń

zabiegów powoduje rozszerzenie naczyń

krwionośnych

krwionośnych



gruźlica

gruźlica



ciąża – przekrwienie miednicy

ciąża – przekrwienie miednicy



niewydolność krążenia

niewydolność krążenia



nadciśnienie tętnicze – nieustabilizowane

nadciśnienie tętnicze – nieustabilizowane

farmakologicznie

farmakologicznie



gorączka i stany podgorączkowe

gorączka i stany podgorączkowe



zaburzenia czucia

zaburzenia czucia



choroby zakaźne

choroby zakaźne



złe samopoczucie pacjenta

złe samopoczucie pacjenta

Zabiegi

Zabiegi

wykorzystywane w

wykorzystywane w

ciepłolecznictwie

ciepłolecznictwie

Parafina

Parafina



charakteryzuje się dużą pojemnością

charakteryzuje się dużą pojemnością

cieplną i małym przewodnictwem ciepła

cieplną i małym przewodnictwem ciepła

tzn. bardzo wolno oddaje ciepło

tzn. bardzo wolno oddaje ciepło



do zabiegów używamy bezwonną parafinę

do zabiegów używamy bezwonną parafinę

białą, w stanie stałym z dodatkiem

białą, w stanie stałym z dodatkiem

parafiny płynnej (olej parafinowy) co

parafiny płynnej (olej parafinowy) co

zwiększa jej plastyczność. Na 1 kg.

zwiększa jej plastyczność. Na 1 kg.

parafiny stałej dodajemy 20 – 50 g.

parafiny stałej dodajemy 20 – 50 g.

parafiny płynnej

parafiny płynnej

Temp. topnienia – 45 – 50

Temp. topnienia – 45 – 50

O

O

C

C

Temp. wrzenia – 250

Temp. wrzenia – 250

O

O

C

C

Temp. wyjaławiania – 90

Temp. wyjaławiania – 90

O

O

C

C

Temp. do zabiegów z zanurzeniem kończyn

Temp. do zabiegów z zanurzeniem kończyn

powinna wynosić 53 – 54

powinna wynosić 53 – 54

O

O

C

C

Temp. do nakładania warstwami na ciało –

Temp. do nakładania warstwami na ciało –

do 60

do 60

O

O

C

C

Charakterystyka

Charakterystyka

Sposób przygotowania

Sposób przygotowania

parafiny

parafiny



parafinę podgrzewa się w łaźni wodnej lub w

parafinę podgrzewa się w łaźni wodnej lub w

specjalnej kuchni parafinowej.

specjalnej kuchni parafinowej.



parafina pozabiegowa może zostać wielokrotnie

parafina pozabiegowa może zostać wielokrotnie

użyta. Zużytą parafinę filtruje się przez gazę a

użyta. Zużytą parafinę filtruje się przez gazę a

następnie wyjaławia.

następnie wyjaławia.



w przypadku dużego zanieczyszczenia parafinę

w przypadku dużego zanieczyszczenia parafinę

pozabiegową gotuje się z wodą, po czym po

pozabiegową gotuje się z wodą, po czym po

zastygnięciu

parafiny

wodę

się

zlewa.

zastygnięciu

parafiny

wodę

się

zlewa.

Powtarzamy kilkakrotnie.

Powtarzamy kilkakrotnie.

KUCHNIA PARAFINOWA

KUCHNIA PARAFINOWA

KUCHNIA PARAFINOWA

KUCHNIA PARAFINOWA

Warunki BHP

Warunki BHP



pomieszczenia

powinny

pomieszczenia

powinny

być

być

wyposażone w sprzęt gaśniczy

wyposażone w sprzęt gaśniczy



odpowiednia wentylacja pomieszczeń

odpowiednia wentylacja pomieszczeń



personel powinien być poddawany

personel powinien być poddawany

rotacji ze względu na toksyczność

rotacji ze względu na toksyczność

oparów parafinowych

oparów parafinowych



personel powinien posiadać odzież

personel powinien posiadać odzież

ochronną, gumowe rękawice, fartuch

ochronną, gumowe rękawice, fartuch

igielitowy

igielitowy



obowiązkowe badanie lekarskie personelu

obowiązkowe badanie lekarskie personelu

(obecność ciał parafinowych w ślinie)

(obecność ciał parafinowych w ślinie)



drogi

drogi

komunikacyjne

komunikacyjne

między

między

pomieszczeniami

pomieszczeniami

powinny

powinny

być

być

odpowiednio szerokie

odpowiednio szerokie



w widocznym miejscu powinna znajdować

w widocznym miejscu powinna znajdować

się tablica ostrzegająca pacjentów przed

się tablica ostrzegająca pacjentów przed

zmianą ułożenia podczas zabiegu

zmianą ułożenia podczas zabiegu



temp.

temp.

pomieszczeń

pomieszczeń

nie

nie

powinna

powinna

przekraczać 25

przekraczać 25

O

O

C

C

Przygotowanie pacjenta do

Przygotowanie pacjenta do

zabiegu

zabiegu



przed przystąpieniem do zabiegu sprawdzamy czy

przed przystąpieniem do zabiegu sprawdzamy czy

pacjent nie ma zaburzeń czucia (ciepła i zimna woda)

pacjent nie ma zaburzeń czucia (ciepła i zimna woda)



skórę bardzo owłosiona smarujemy wazeliną

skórę bardzo owłosiona smarujemy wazeliną



pacjent powinien obnażyć część ciała poddawaną

pacjent powinien obnażyć część ciała poddawaną

zabiegowi

zabiegowi



zabieg wykonujemy na skórę czystą i suchą

zabieg wykonujemy na skórę czystą i suchą



zależnie od okolicy ciała poddanej zabiegowi pacjent

zależnie od okolicy ciała poddanej zabiegowi pacjent

powinien wygodnie siedzieć lub leżeć

powinien wygodnie siedzieć lub leżeć



reszta ciała nie poddana zabiegowi powinna być

reszta ciała nie poddana zabiegowi powinna być

okryta

okryta



po zabiegu pacjent powinien odpocząć ok.15 minut

po zabiegu pacjent powinien odpocząć ok.15 minut

Wskazania

Wskazania



choroby stawów, zwłaszcza rąk i stóp

choroby stawów, zwłaszcza rąk i stóp



blizny i zrosty pooperacyjne

blizny i zrosty pooperacyjne



przykurcze pourazowe i pooperacyjne

przykurcze pourazowe i pooperacyjne



RZS i ZZSK

RZS i ZZSK



zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające w

zmiany zwyrodnieniowe i zniekształcające w

stawach

stawach



niektóre porażenia nerwów obwodowych

niektóre porażenia nerwów obwodowych



przygotowanie do kinezyterapii i masażu

przygotowanie do kinezyterapii i masażu

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



osteoporoza

osteoporoza



czynna gruźlica

czynna gruźlica



ubytki i owrzodzenia skóry, wypryski

ubytki i owrzodzenia skóry, wypryski



ostre stany zapalne

ostre stany zapalne



obrzęki

obrzęki



stany zagrażające krwawieniem

stany zagrażające krwawieniem



świeże blizny

świeże blizny



zaburzenia czucia i inne, w których jest

zaburzenia czucia i inne, w których jest

przeciwwskazane stosowanie ciepła

przeciwwskazane stosowanie ciepła

Zabiegi parafinowe

Zabiegi parafinowe



Częściowe kąpiele parafinowe:

Częściowe kąpiele parafinowe:

Kąpiel parafinowa rąk lub stóp. Wykonujemy w

Kąpiel parafinowa rąk lub stóp. Wykonujemy w

odpowiednio dużych naczyniach wypełnionych

odpowiednio dużych naczyniach wypełnionych

parafiną o temp. 53

parafiną o temp. 53

O

O

C.

C.

Czas zabiegu – 30 – 40 minut

Czas zabiegu – 30 – 40 minut

Ilość zabiegów – 10 – 20

Ilość zabiegów – 10 – 20

Zabiegi stosujemy minimum 3 razy w tygodniu

Zabiegi stosujemy minimum 3 razy w tygodniu



Okłady parafinowe:

Okłady parafinowe:

Wykonujemy na okolice barku, pleców,

Wykonujemy na okolice barku, pleców,

stawów kolanowych i łokciowych.

stawów kolanowych i łokciowych.

Pędzlowanie

Pędzlowanie

Parafinę nakładamy warstwami za pomocą

Parafinę nakładamy warstwami za pomocą

pędzla, bezpośrednio na skórę. Pierwsza

pędzla, bezpośrednio na skórę. Pierwsza

warstwa szybko stygnie stanowiąc warstwę

warstwa szybko stygnie stanowiąc warstwę

izolacyjną. Po uzyskaniu warstwy ok. 1 – 2cm.

izolacyjną. Po uzyskaniu warstwy ok. 1 – 2cm.

okład owijamy papierem woskowym lub folią

okład owijamy papierem woskowym lub folią

a następnie przykrywamy kocem, ręcznikiem

a następnie przykrywamy kocem, ręcznikiem

lub flanelą.

lub flanelą.

Czas zabiegu – ok. 30 minut

Czas zabiegu – ok. 30 minut

Po zabiegu skórę wycieramy i ponownie

Po zabiegu skórę wycieramy i ponownie

okrywamy.

okrywamy.

Metoda kuwetowa

Metoda kuwetowa

Parafinę wlewa się do kuwety na grubość ok. 2cm.

Parafinę wlewa się do kuwety na grubość ok. 2cm.

Po skrzepnięciu wyjmujemy cały płat parafiny i

Po skrzepnięciu wyjmujemy cały płat parafiny i

układamy i formujemy na powierzchni zabiegowej.

układamy i formujemy na powierzchni zabiegowej.

Następnie przykrywamy folią i kocem.

Następnie przykrywamy folią i kocem.

Czas zabiegu – 20 – 30 minut

Czas zabiegu – 20 – 30 minut

Ilość zabiegów – 10 – 20

Ilość zabiegów – 10 – 20

Zawijania parafinowe

Zawijania parafinowe

Do zabiegu używamy kilka warstw gazy o

Do zabiegu używamy kilka warstw gazy o

wym. ok. 12/50cm. zanurzonej w parafinie.

wym. ok. 12/50cm. zanurzonej w parafinie.

Po nałożeniu pędzlem, bezpośrednio na

Po nałożeniu pędzlem, bezpośrednio na

skórę pierwszej warstwy parafiny owijamy

skórę pierwszej warstwy parafiny owijamy

dany staw warstwą okładu parafinowego.

dany staw warstwą okładu parafinowego.

Do owinięcia używamy ok. 2 – 3 okłady.

Do owinięcia używamy ok. 2 – 3 okłady.

Ten rodzaj zabiegu stosujemy na stawy

Ten rodzaj zabiegu stosujemy na stawy

barkowe, kolanowe, dłonie i stopy.

barkowe, kolanowe, dłonie i stopy.



Wlewy okołostawowe

Wlewy okołostawowe

Na staw nakłada się specjalny worek

Na staw nakłada się specjalny worek

gumowy, który po wypełnieniu go przez

gumowy, który po wypełnieniu go przez

górny otwór parafiną ściśle przylega do

górny otwór parafiną ściśle przylega do

stawu.

stawu.

Czas zabiegu – 20 minut

Czas zabiegu – 20 minut

Okłady parafinowe dłoni i stóp –

Okłady parafinowe dłoni i stóp –

skarpetki i rękawiczki.

skarpetki i rękawiczki.

Po nałożeniu pędzlem warstwy ochronnej

Po nałożeniu pędzlem warstwy ochronnej

zanurzamy dłonie lub stopy w parafinie na

zanurzamy dłonie lub stopy w parafinie na

ok. 0,5s i wynurzamy. Po 3s powtarzamy

ok. 0,5s i wynurzamy. Po 3s powtarzamy

czynność aż do uzyskania warstwy o

czynność aż do uzyskania warstwy o

grubości 2 – 3cm. (ok.10 powtórzeń)

grubości 2 – 3cm. (ok.10 powtórzeń)

Czas zabiegu – 15 – 30 minut

Czas zabiegu – 15 – 30 minut

Temp. parafiny rośnie od 42

Temp. parafiny rośnie od 42

O

O

C do 54

C do 54

O

O

C

C

Maseczki parafinowe

Maseczki parafinowe

Stosuje się przy porażeniu nerwu

Stosuje się przy porażeniu nerwu

twarzowego.

twarzowego.

Parafinę nakłada się na gazę, którą okłada

Parafinę nakłada się na gazę, którą okłada

się twarz.

się twarz.

Należy zabezpieczyć oczy i uszy.

Należy zabezpieczyć oczy i uszy.

Temp. okładu – poniżej 45

Temp. okładu – poniżej 45

O

O

C

C

Czas zabiegu – 20 minut

Czas zabiegu – 20 minut



po zabiegach parafinowych może wystąpić

po zabiegach parafinowych może wystąpić

przemijający odczyn podrażnienia skóry.

przemijający odczyn podrażnienia skóry.



skóra po zabiegu jest początkowo blada

skóra po zabiegu jest początkowo blada

następnie

różowa,

zaczerwieniona,

następnie

różowa,

zaczerwieniona,

wilgotna, pokryta potem, ucieplona.

wilgotna, pokryta potem, ucieplona.



parafina stygnąc kurczy się i wywiera

parafina stygnąc kurczy się i wywiera

mikromasujące działanie.

mikromasujące działanie.



Okłady z parafango

Okłady z parafango

Jest to mieszanina fango i parafiny. Fango jest to szlam

Jest to mieszanina fango i parafiny. Fango jest to szlam

leczniczy pochodzenia wulkanicznego.

leczniczy pochodzenia wulkanicznego.

Masę podgrzewamy w specjalnych kuchenkach do temp.

Masę podgrzewamy w specjalnych kuchenkach do temp.

50

50

O

O

C, następnie rozkładamy na grubość ok. 2cm.

C, następnie rozkładamy na grubość ok. 2cm.

Gdy masa przestygnie do ok. 47

Gdy masa przestygnie do ok. 47

O

O

C nakładamy ją na ciało.

C nakładamy ją na ciało.

Zabiegi z zastosowaniem

Zabiegi z zastosowaniem

ciepła suchego

ciepła suchego



Nagrzewanie miejscowe przy użyciu

Nagrzewanie miejscowe przy użyciu

suszarki do włosów

suszarki do włosów

Odległość wylotu ciepłego powietrza (120

Odległość wylotu ciepłego powietrza (120

O

O

C –

C –

150

150

O

O

C) od skóry powinna wynosić ok. 15 – 20 cm

C) od skóry powinna wynosić ok. 15 – 20 cm

Podczas zabiegu należy poruszać suszarką

Podczas zabiegu należy poruszać suszarką

Czas zabiegu – 15 – 20 minut

Czas zabiegu – 15 – 20 minut

Częstotliwość zabiegu – 2 – 3

Częstotliwość zabiegu – 2 – 3

razy dziennie

razy dziennie



Nagrzewanie termoforem

Nagrzewanie termoforem

Nie układamy termoforu bezpośrednio na

Nie układamy termoforu bezpośrednio na

skórę

skórę



Nagrzewanie

Nagrzewanie

poduszką

poduszką

elektryczną

elektryczną

Nakładamy bezpośrednio na okolicę ciała

Nakładamy bezpośrednio na okolicę ciała

poddawaną zabiegowi

poddawaną zabiegowi



Nagrzewanie

Nagrzewanie

w

w

budkach

budkach

cieplnych (Polano)

cieplnych (Polano)

Budki cieplne zbudowane z drewna,

Budki cieplne zbudowane z drewna,

wewnątrz których znajdują się żarówki o

wewnątrz których znajdują się żarówki o

mocy 24 – 40W w ilości od 4 do 24 –

mocy 24 – 40W w ilości od 4 do 24 –

zależnie od przeznaczenia.

zależnie od przeznaczenia.

Czas zabiegu – 20 – 30 minut

Czas zabiegu – 20 – 30 minut

Maksymalna temperatura zabiegu – 45

Maksymalna temperatura zabiegu – 45

O

O

C

C



Nagrzewanie gorącym piaskiem

Nagrzewanie gorącym piaskiem

Stosujemy

Stosujemy

piasek o średnicy ziaren ok. 2 –

piasek o średnicy ziaren ok. 2 –

3 mm. podgrzany do temp. 40 – 46

3 mm. podgrzany do temp. 40 – 46

O

O

C.

C.

Worek

z

piaskiem

przykładamy

Worek

z

piaskiem

przykładamy

bezpośrednio na skórę.

bezpośrednio na skórę.

Można również stosować również kąpiele z

Można również stosować również kąpiele z

piaskiem w drewnianych wannach. (tylko u

piaskiem w drewnianych wannach. (tylko u

osób ze zdrowym układem krążenia)

osób ze zdrowym układem krążenia)

Inne

Inne



Gorący rulon

Gorący rulon

Zwinięte ręczniki nasączamy wrzącą wodą

Zwinięte ręczniki nasączamy wrzącą wodą

i toczymy po skórze.

i toczymy po skórze.

Po wystygnięciu ręcznik odwracamy i

Po wystygnięciu ręcznik odwracamy i

czynność powtarzamy.

czynność powtarzamy.

Temp. zabiegu - ok. 45

Temp. zabiegu - ok. 45

O

O

C. Maksymalnie

C. Maksymalnie

67

67

O

O

C

C

Czas trwania zabiegu – 10 – 20 minut

Czas trwania zabiegu – 10 – 20 minut



Woreczki z kwiatem siana

Woreczki z kwiatem siana

Kwiat siana można znaleźć na podłodze,

Kwiat siana można znaleźć na podłodze,

pod zmagazynowanym sianem. Wkładamy

pod zmagazynowanym sianem. Wkładamy

je do woreczków i podgrzewamy na parze.

je do woreczków i podgrzewamy na parze.

Czas zabiegu – 10 minut, codziennie

Czas zabiegu – 10 minut, codziennie

Wskazania – bóle reumatyczne,

Wskazania – bóle reumatyczne,

naciągnięte mięśnie, psychowegetatywne

naciągnięte mięśnie, psychowegetatywne

stany napięcia.

stany napięcia.



Papka z ziemniaków

Papka z ziemniaków

Ziemniaki gotowane w łupinach gnieciemy.

Ziemniaki gotowane w łupinach gnieciemy.

Wkładamy w lniane woreczki i układamy

Wkładamy w lniane woreczki i układamy

na bolące miejsce.

na bolące miejsce.

Czas okładu – 10 – 15 minut

Czas okładu – 10 – 15 minut

Wskazania – zmiany zwyrodnieniowe

Wskazania – zmiany zwyrodnieniowe

stawów, kaszel, zapalenie oskrzeli,

stawów, kaszel, zapalenie oskrzeli,

zapalenie miedniczek nerkowych

zapalenie miedniczek nerkowych

.

.

Łaźnia sucha szafkowa

Łaźnia sucha szafkowa



Zabieg wykonywany jest w specjalnej

Zabieg wykonywany jest w specjalnej

szafce drewnianej, w której przebywa

szafce drewnianej, w której przebywa

chory, natomiast jego głowa pozostaje na

chory, natomiast jego głowa pozostaje na

zewnątrz. Powietrze nagrzewane jest

zewnątrz. Powietrze nagrzewane jest

grzejnikami elektrycznymi do temperatury

grzejnikami elektrycznymi do temperatury

od 60

od 60

O

O

C do 80

C do 80

O

O

C. Czas zabiegu wynosi 15

C. Czas zabiegu wynosi 15

– 20 min

– 20 min

Łaźnia sucha rzymska

Łaźnia sucha rzymska

Zabieg wykonuje się w specjalnie

Zabieg wykonuje się w specjalnie

przystosowanym pomieszczeniu, w którym

przystosowanym pomieszczeniu, w którym

powietrze nagrzewa się do temperatury

powietrze nagrzewa się do temperatury

40 – 60

40 – 60

O

O

C za pomocą piecyków lub grzałek

C za pomocą piecyków lub grzałek

elektrycznych. W pomieszczeniu znajduje

elektrycznych. W pomieszczeniu znajduje

się instalacja z zimną wodą służąca do

się instalacja z zimną wodą służąca do

zmywania twarzy i wykonywania zimnych

zmywania twarzy i wykonywania zimnych

okładów na okolicę serca. Po zabiegu

okładów na okolicę serca. Po zabiegu

chorego poddaje się letniej kąpieli.

chorego poddaje się letniej kąpieli.

Sauna

Sauna

Zabieg fizykalny stosowany do celów

Zabieg fizykalny stosowany do celów

higienicznych, leczniczych i w odnowie

higienicznych, leczniczych i w odnowie

biologicznej.

biologicznej.

Jest to kąpiel w gorącym powietrzu o

Jest to kąpiel w gorącym powietrzu o

nieznacznej wilgotności, w której okresowo

nieznacznej wilgotności, w której okresowo

występuje jej zwiększenie.

występuje jej zwiększenie.

Metodyka sauny

Metodyka sauny



n

n

aprzemienne nagrzewanie i

aprzemienne nagrzewanie i

ochładzanie organizmu (każda faza

ochładzanie organizmu (każda faza

trwa od 5 do 12 minut, łącznie od 10

trwa od 5 do 12 minut, łącznie od 10

do 25 minut)

do 25 minut)



k

k

orzystać z sauny można po upływie

orzystać z sauny można po upływie

1 godziny od ostatniego posiłku

1 godziny od ostatniego posiłku



n

n

ależy wypróżnić się (stolec, mocz)

ależy wypróżnić się (stolec, mocz)



n

n

ależy umyć ciało mydłem pod

ależy umyć ciało mydłem pod

ciepłym natryskiem i dokładnie

ciepłym natryskiem i dokładnie

wysuszyć ciało

wysuszyć ciało

,

,

n

n

ie używać natrysku

ie używać natrysku

o zmiennej temperaturze

o zmiennej temperaturze



d

d

o sauny należy wchodzić nago

o sauny należy wchodzić nago



w

w

fazie nagrzewania należy ułożyć

fazie nagrzewania należy ułożyć

się w pozycji leżącej lub siedzącej na

się w pozycji leżącej lub siedzącej na

najniższej ławie

najniższej ławie



w

w

razie dobrego znoszenia wysokiej

razie dobrego znoszenia wysokiej

temperatury można przenosić się na

temperatury można przenosić się na

wyższe ławy

wyższe ławy

,

,

p

p

od ciało należy

od ciało należy

podłożyć suchy ręcznik

podłożyć suchy ręcznik



m

m

ożna polewać wodą kamienie,

ożna polewać wodą kamienie,

wzmagając efekt przegrzania (1

wzmagając efekt przegrzania (1

wejście lub kolejne)

wejście lub kolejne)



o

o

soby gorzej znoszące wysoką

soby gorzej znoszące wysoką

temperaturę powinny chłodzić

temperaturę powinny chłodzić

twarz i serce zimną wodą

twarz i serce zimną wodą

(konieczny w komorze kran z zimną

(konieczny w komorze kran z zimną

wodą)

wodą)



z

z

e względów bezpieczeństwa w

e względów bezpieczeństwa w

komorze powinny znajdować się co

komorze powinny znajdować się co

najmniej 2 osoby

najmniej 2 osoby



w

w

czasie 1 zabiegu sauny stosuje

czasie 1 zabiegu sauny stosuje

się zwykle 2-3 wejścia do gorącej

się zwykle 2-3 wejścia do gorącej

komory

komory



w

w

celu utrzymania dobrej ogólnej

celu utrzymania dobrej ogólnej

sprawności wystarcza 1 zabieg w

sprawności wystarcza 1 zabieg w

tygodniu, w uzasadnionych

tygodniu, w uzasadnionych

przypadkach 2-3 razy w tygodniu

przypadkach 2-3 razy w tygodniu



Faza chłodzenia:

Faza chłodzenia:

wyjście na świeże

wyjście na świeże

powietrze, polewanie, zanurzanie w

powietrze, polewanie, zanurzanie w

basenie z zimną wodą (ok. 18 stopni),

basenie z zimną wodą (ok. 18 stopni),

natrysk, rozcieranie śniegiem

natrysk, rozcieranie śniegiem



c

c

hłodzenie nie może być gwałtowne

hłodzenie nie może być gwałtowne



s

s

tosować odpowiednie oddychanie

tosować odpowiednie oddychanie

z wydłużonym wydechem

z wydłużonym wydechem



p

p

o ochłodzeniu wskazane jest

o ochłodzeniu wskazane jest

ogrzanie stóp ciepłą wodą

ogrzanie stóp ciepłą wodą



n

n

ależy dokładnie osuszyć skórę

ależy dokładnie osuszyć skórę

przed kolejnym wejściem do

przed kolejnym wejściem do

gorącej komory

gorącej komory



w

w

arunkiem prawidłowego

arunkiem prawidłowego

przepr

przepr

o

o

wadzenia sauny jest dobre

wadzenia sauny jest dobre

przegrzanie i odpowiednie

przegrzanie i odpowiednie

schłodzenie

schłodzenie



p

p

o zakończeniu sauny stosuje się

o zakończeniu sauny stosuje się

zwykle chłodną kąpiel i 20-30

zwykle chłodną kąpiel i 20-30

minutowy odpoczynek

minutowy odpoczynek

Działanie sauny na ustrój

Działanie sauny na ustrój



o

o

bciążenie mechanizmów

bciążenie mechanizmów

termoregulacyjnych, zmiany odczynowe w

termoregulacyjnych, zmiany odczynowe w

całym ustroju

całym ustroju



Faza nagrzewania:

Faza nagrzewania:

wysoka temperatura

wysoka temperatura

działa na skórę i błonę śluzową powodując

działa na skórę i błonę śluzową powodując

wzrost przemiany materii średnio o 11%

wzrost przemiany materii średnio o 11%



p

p

o ok. 3 minutach (max. 10 minut)

o ok. 3 minutach (max. 10 minut)

występuje wzrost wydzielania potu,

występuje wzrost wydzielania potu,

dużutrata wody (400-800ml, nawet

dużutrata wody (400-800ml, nawet

2000ml)

2000ml)



w

w

pocie wydalane są duże ilości

pocie wydalane są duże ilości

sodu, chloru, potasu, kwasu

sodu, chloru, potasu, kwasu

moczowego, mocznika

moczowego, mocznika



k

k

onieczne jest uzupełnianie

onieczne jest uzupełnianie

ubytków po seansie sauny

ubytków po seansie sauny



p

p

rzegrzanie wnętrza organizmu do

rzegrzanie wnętrza organizmu do

39 stopni, powierzchni skóry do 42

39 stopni, powierzchni skóry do 42

stopni

stopni



w

w

ysoka temperatura

ysoka temperatura

powierzchniowa działa na:

powierzchniowa działa na:

Układ oddechowy

Układ oddechowy



p

p

rzyśpieszając oddychanie: 24-36

rzyśpieszając oddychanie: 24-36

oddechów na minutę

oddechów na minutę



z

z

większając pojemność życiową

większając pojemność życiową

płuc i minutową pojemność

płuc i minutową pojemność

oddechową, (hiperwentylacja

oddechową, (hiperwentylacja

powoduje obniżenie ciśnienia

powoduje obniżenie ciśnienia

parcjalnego dwutlenku węgla,

parcjalnego dwutlenku węgla,

zwiększenie ciśnienia parcjalnego

zwiększenie ciśnienia parcjalnego

tlenu)

tlenu)



z

z

większając wydzielanie gruczołów

większając wydzielanie gruczołów

błony śluzowej dróg oddechowych

błony śluzowej dróg oddechowych



z

z

mniejszając napięcie mięśni

mniejszając napięcie mięśni

gładkich oskrzeli i oporów

gładkich oskrzeli i oporów

oddechowych

oddechowych

Układ krążenia

Układ krążenia



r

r

ozszerzając naczynia krwionośne

ozszerzając naczynia krwionośne

skóry, zwężając we wnętrzu ciała,

skóry, zwężając we wnętrzu ciała,

uruchamiając mechanizmy adaptacyjne

uruchamiając mechanizmy adaptacyjne



z

z

większając czynność serca do 100/120

większając czynność serca do 100/120

uderzeń na minutę

uderzeń na minutę



z

z

większając pojemność minutową

większając pojemność minutową



z

z

większając szybkość przepływu krwi w

większając szybkość przepływu krwi w

naczyniach

naczyniach



z

z

mniejszając opory obwodowe

mniejszając opory obwodowe



o

o

twierając połączenia żylno-tętnicze

twierając połączenia żylno-tętnicze



z

z

większając amplitudy ciśnienia krwi

większając amplitudy ciśnienia krwi

dzięki obniżeniu wartości ciśnienia

dzięki obniżeniu wartości ciśnienia

rozkurczowego

rozkurczowego



d

d

ługie przebywanie w saunie

ługie przebywanie w saunie

prowadzi do zwiększenia ciśnienia

prowadzi do zwiększenia ciśnienia

skurczowego krwi

skurczowego krwi

Inne

Inne



z

z

większając wydzielanie przez

większając wydzielanie przez

przysadkę hormonu

przysadkę hormonu

adrenokortykotropowego, przez

adrenokortykotropowego, przez

nadnercza kortyzolu i amin

nadnercza kortyzolu i amin

katecholowych (ustępuje po kilku

katecholowych (ustępuje po kilku

godzinach)

godzinach)



z

z

większając wydolność wysiłkową

większając wydolność wysiłkową

oraz odporność

oraz odporność



Faza ochłodzenia:

Faza ochłodzenia:



z

z

mniejszenie częstości akcji serca

mniejszenie częstości akcji serca



z

z

większenia ciśnienia rozkurczowego

większenia ciśnienia rozkurczowego

(przy nadciśnieniu intensywne

(przy nadciśnieniu intensywne

schładzanie jest przeciwwskazane)

schładzanie jest przeciwwskazane)

Wskazania

Wskazania



p

p

ielęgnacja ciała

ielęgnacja ciała



o

o

dprężenie

dprężenie



o

o

dpoczynek po intensywnym wysiłku

dpoczynek po intensywnym wysiłku



z

z

większenie wydolności organizmu

większenie wydolności organizmu

Pośrednie wskazania

Pośrednie wskazania

lecznicze

lecznicze



p

p

rzewlekłe schorzenia gośćcowe

rzewlekłe schorzenia gośćcowe



z

z

miany zwyrodnieniowe

miany zwyrodnieniowe



n

n

adciśnienie tętnicze ok. 1 i 1-2

adciśnienie tętnicze ok. 1 i 1-2

według WHO

według WHO



s

s

tany pourazowe

tany pourazowe



t

t

rądzik

rądzik



p

p

rzewlekłe stany zapalne narządów

rzewlekłe stany zapalne narządów

rodnych

rodnych

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



c

c

horoby zakaźne

horoby zakaźne



h

h

iv

iv



g

g

orączka

orączka



k

k

rwawienia

rwawienia



g

g

ruźlica

ruźlica



c

c

horoba nowotworowa

horoba nowotworowa



c

c

horoby nerek, wątroby

horoby nerek, wątroby



n

n

iedokrwistość

iedokrwistość



c

c

iąża powikłana

iąża powikłana



z

z

aburzenia wydzielania

aburzenia wydzielania

wewnętrznego (nadczynność

wewnętrznego (nadczynność

tarczycy)

tarczycy)



p

p

adaczka i stany psychotyczne

adaczka i stany psychotyczne



c

c

horoby układu krążenia (wieńcowa,

horoby układu krążenia (wieńcowa,

stan po przebytym zawale mięśnia

stan po przebytym zawale mięśnia

sercowego, stany po krwawych

sercowego, stany po krwawych

wylewach, miażdżyca, zarostowe

wylewach, miażdżyca, zarostowe

schorzenia naczyń krwionośnych,

schorzenia naczyń krwionośnych,

zakrzepowe zapalenie żył)

zakrzepowe zapalenie żył)



j

j

askra

askra



a

a

lkoholizm

lkoholizm



n

n

arkomania

arkomania

Sauna

Sauna

Hydroterapia

Hydroterapia



Obejmuje ponad 100 różnych metod
wykorzystujących do celów leczniczych
właściwości fizyczne zwykłej wody w
różnych postaciach: ciekłej, stałej i
gazowej. Podstawę leczniczego
działania stanowi działanie termiczne i
hydrostatyczne wody odpowiednio
użytej do zabiegu.

Właściwości fizyczne wody

Właściwości fizyczne wody



Pojemność cieplna – zdolność do pobierania i

Pojemność cieplna – zdolność do pobierania i

zachowywania ciepła

zachowywania ciepła



Przewodnictwo cieplne – określa szybkość

Przewodnictwo cieplne – określa szybkość

transportowania ciepła (odbierania i oddawania)

transportowania ciepła (odbierania i oddawania)



Ciśnienie hydrostatyczne – ciśnienie wody

Ciśnienie hydrostatyczne – ciśnienie wody

działające na osobę w niej zanurzoną, prostopadle

działające na osobę w niej zanurzoną, prostopadle

do powierzchni ciała, wzrasta liniowo wraz z

do powierzchni ciała, wzrasta liniowo wraz z

głębokością zanurzenia, największe w kąpieli

głębokością zanurzenia, największe w kąpieli

całkowitej

całkowitej



Wypór wody (pływalność) – zależy od

Wypór wody (pływalność) – zależy od

temperatury, ciśnienia atm., zawartości soli w

temperatury, ciśnienia atm., zawartości soli w

wodzie, wzrasta proporcjonalnie do głębokości,

wodzie, wzrasta proporcjonalnie do głębokości,

powoduje pozorną utratę masy ciała, ułatwienie

powoduje pozorną utratę masy ciała, ułatwienie

ruchów, rozluźnienie mięśni

ruchów, rozluźnienie mięśni



Lepkość (spójność) – molekuły wody przyciągają

Lepkość (spójność) – molekuły wody przyciągają

się, co powoduje nieznaczne zwiększenie oporu

się, co powoduje nieznaczne zwiększenie oporu

dla wykonywanych ruchów w wodzie

dla wykonywanych ruchów w wodzie



Opór wody – czynnik mechaniczny stanowiący

Opór wody – czynnik mechaniczny stanowiący

utrudnienie dla ruchów w wodzie, zwiększa się

utrudnienie dla ruchów w wodzie, zwiększa się

wraz z szybkością wykonywanych ruchów i

wraz z szybkością wykonywanych ruchów i

powierzchnią ciała

powierzchnią ciała



Przewodnictwo elektryczne – ze względu na

Przewodnictwo elektryczne – ze względu na

pewną ilość jonów występujących w wodzie

pewną ilość jonów występujących w wodzie

przewodzi prąd elektryczny i wykorzystywane jest

przewodzi prąd elektryczny i wykorzystywane jest

w zabiegach elektryczno-wodnych, woda jest

w zabiegach elektryczno-wodnych, woda jest

również rozpuszczalnikiem dla związków

również rozpuszczalnikiem dla związków

chemicznych, można ją nasycać gazami

chemicznych, można ją nasycać gazami

(dwutlenek węgla, powietrze, tlen)

(dwutlenek węgla, powietrze, tlen)

Działanie hydroterapii

Działanie hydroterapii



Gospodarka cieplna – hydroterapia

Gospodarka cieplna – hydroterapia

równoważy zaburzenia krążenia i trenuje

równoważy zaburzenia krążenia i trenuje

system regulujący

system regulujący



Układ nerwowy – poprawia funkcje układu

Układ nerwowy – poprawia funkcje układu

nerwowego, trofikę tkanek, ćwiczy odruchy

nerwowego, trofikę tkanek, ćwiczy odruchy

wegetatywne, normalizuje napięcie układu

wegetatywne, normalizuje napięcie układu

nerwowego autonomicznego

nerwowego autonomicznego



Wydzielanie wewnętrzne – hamowanie

Wydzielanie wewnętrzne – hamowanie

zwiększonej produkcji hormonów lub jej

zwiększonej produkcji hormonów lub jej

zwiększenie przy niewydolności gruczołów

zwiększenie przy niewydolności gruczołów



Układ krążenia – poprawa krążenia obwodowego,

Układ krążenia – poprawa krążenia obwodowego,

mniejsze obciążenie serca

mniejsze obciążenie serca



Układ oddechowy – korzystny wpływ na

Układ oddechowy – korzystny wpływ na

zaburzenie oddychania wskutek bólu, eliminacja

zaburzenie oddychania wskutek bólu, eliminacja

utrudnień w oddychaniu, rozluźnienie skurczów

utrudnień w oddychaniu, rozluźnienie skurczów

oskrzeli

oskrzeli



Tkanki – poprawa napięcia, elastyczności,

Tkanki – poprawa napięcia, elastyczności,

ukrwienia i ciepłoty, odżywienia i krążenia chłonki

ukrwienia i ciepłoty, odżywienia i krążenia chłonki



Skóra – poprawia odżywienie, korzystnie wpływa

Skóra – poprawia odżywienie, korzystnie wpływa

na jej funkcje (odporność, wydzielanie toksyn,

na jej funkcje (odporność, wydzielanie toksyn,

produkcja końcowych produktów przemiany

produkcja końcowych produktów przemiany

materii)

materii)



System odpornościowy - aktywizacja

System odpornościowy - aktywizacja

Tolerancja temperatury

Tolerancja temperatury

Granica tolerancji wynosi 50 stopni,

Granica tolerancji wynosi 50 stopni,

praktycznie dla wody gorącej wynosi 45-46

praktycznie dla wody gorącej wynosi 45-46

stopni (krótkie ekspozycje mało wrażliwych

stopni (krótkie ekspozycje mało wrażliwych

części ciała)

części ciała)

Granica tolerancji temperatury dla

Granica tolerancji temperatury dla

powietrza zależy od jego wilgotności, przy

powietrza zależy od jego wilgotności, przy

małej wilgotności 5-15% może sięgać

małej wilgotności 5-15% może sięgać

nawet do 100 stopni

nawet do 100 stopni

Granice tolerancji skóry na ciepło w

Granice tolerancji skóry na ciepło w

różnych ośrodkach: woda – 43-45, peloidy

różnych ośrodkach: woda – 43-45, peloidy

– 50-60, suchy piasek – 52-55, parafina –

– 50-60, suchy piasek – 52-55, parafina –

53-60, suche powietrze – poniżej 100

53-60, suche powietrze – poniżej 100

Zakres temperatur wody i

Zakres temperatur wody i

terminologia

terminologia



Letnia – 17-33,5 stopni

Letnia – 17-33,5 stopni



Neutralna – 33,5-35,5 stopni

Neutralna – 33,5-35,5 stopni



Ciepła – 35,5-36,5 stopni

Ciepła – 35,5-36,5 stopni



Gorąca – 36,5-40 stopni

Gorąca – 36,5-40 stopni



Bardzo gorąca – 40-60 stopni

Bardzo gorąca – 40-60 stopni

Zakres temperatur właściwych

Zakres temperatur właściwych

dla wybranych zabiegów

dla wybranych zabiegów



Kąpiel całkowita – 36-38 stopni

Kąpiel całkowita – 36-38 stopni



Kąpiel przegrzewająca – 39-43 stopni

Kąpiel przegrzewająca – 39-43 stopni



Gimnastyka w wodzie – 29-32 stopni

Gimnastyka w wodzie – 29-32 stopni



Pływanie – 25-29 stopni

Pływanie – 25-29 stopni



Kąpiel powietrzna – 16-24 stopni

Kąpiel powietrzna – 16-24 stopni

Działanie zależy bezpośrednio

Działanie zależy bezpośrednio

od siły działającego bodźca –

od siły działającego bodźca –

siła działania jest zależna od:

siła działania jest zależna od:



Temperatury wody

Temperatury wody



Wielkości powierzchni ciała poddanej

Wielkości powierzchni ciała poddanej

terapii

terapii



Okolicy ciała, na którą działa bodziec

Okolicy ciała, na którą działa bodziec



Długości czasu trwania zabiegu

Długości czasu trwania zabiegu



Kombinacji zabiegów ciepłych i

Kombinacji zabiegów ciepłych i

zimnych

zimnych



Dodatkowych bodźców

Dodatkowych bodźców



Ciśnienia strumienia wody

Ciśnienia strumienia wody



Częstotliwości zabiegów i długości

Częstotliwości zabiegów i długości

przerw między nimi

przerw między nimi



Im wyższa temperatura wody tym

Im wyższa temperatura wody tym

czas zabiegu powinien być krótszy

czas zabiegu powinien być krótszy

Zabiegi z wykorzystaniem

Zabiegi z wykorzystaniem

ciśnienia hydrostatycznego

ciśnienia hydrostatycznego

wody

wody



Kąpiele całkowite, częściowe,

Kąpiele całkowite, częściowe,

ruchowe, perełkowe, tlenowe,

ruchowe, perełkowe, tlenowe,

aromatyczne, elektryczno-wodne,

aromatyczne, elektryczno-wodne,

masaż podwodny

masaż podwodny

Zabiegi z wykorzystaniem

Zabiegi z wykorzystaniem

ciśnienia hydrodynamicznego

ciśnienia hydrodynamicznego



Polewanie, natryski stałe i ruchome,

Polewanie, natryski stałe i ruchome,

bicze, wirówki

bicze, wirówki

Zabiegi za pośrednictwem

Zabiegi za pośrednictwem

tkaniny

tkaniny



Zmywania, nacierania,

Zmywania, nacierania,

szczotkowania, zawijania, okłady

szczotkowania, zawijania, okłady

Zabiegi bez ciśnienia wody

Zabiegi bez ciśnienia wody



Sauna, kąpiele parowe

Sauna, kąpiele parowe

Łagodne bodźce

Łagodne bodźce

hydroterapeutyczne (mała

hydroterapeutyczne (mała

hydroterapia)

hydroterapia)

Obmywanie, nacieranie, masaż

Obmywanie, nacieranie, masaż

szczotką na sucho, wstępujące

szczotką na sucho, wstępujące

kąpiele częściowe, (do kąpieli

kąpiele częściowe, (do kąpieli

przedramion i stóp) kąpiele ciepło

przedramion i stóp) kąpiele ciepło

zmienne, polewanie kolan, brodzenie

zmienne, polewanie kolan, brodzenie

po wodzie, zawijania, (klatka

po wodzie, zawijania, (klatka

piersiowa) worek z ciepłym sianem,

piersiowa) worek z ciepłym sianem,

małe okłady peloidowe (wilgotne

małe okłady peloidowe (wilgotne

ciepło – małe obszary)

ciepło – małe obszary)

Średnio silne bodźce (średnia

Średnio silne bodźce (średnia

hydroterapia)

hydroterapia)

Wstępujące kąpiele nóg, kąpiele

Wstępujące kąpiele nóg, kąpiele

nasiadowe, półkąpiele, ciepłe kąpiele

nasiadowe, półkąpiele, ciepłe kąpiele

z dodatkami, ciepłozimne kąpiele

z dodatkami, ciepłozimne kąpiele

nasiadowe, zawijania tułowia,

nasiadowe, zawijania tułowia,

nasiadowa kąpiel parowa

nasiadowa kąpiel parowa

Silnie działające bodźce (wielka

Silnie działające bodźce (wielka

hydroterapia)

hydroterapia)

Sauna, kąpiel rozgrzewająca,

Sauna, kąpiel rozgrzewająca,

rosyjsko-rzymska kąpiel parowa,

rosyjsko-rzymska kąpiel parowa,

podwodne płukanie jelit, gorące

podwodne płukanie jelit, gorące

błyskawiczne oblewanie całkowite,

błyskawiczne oblewanie całkowite,

wilgotne zawijanie całego ciała

wilgotne zawijanie całego ciała

Ogólne wskazania do kąpieli

Ogólne wskazania do kąpieli

ciepłych i gorących

ciepłych i gorących



Podostre i chroniczne urazy tkanek

Podostre i chroniczne urazy tkanek

miękkich (skręcenia, bóle dolnego

miękkich (skręcenia, bóle dolnego

odc. Kręgosłupa)

odc. Kręgosłupa)



Przykurcze tkanek

Przykurcze tkanek



Podostre stany reumatyczne

Podostre stany reumatyczne



Po złamaniach

Po złamaniach



Otwarte rany

Otwarte rany



Oparzenia

Oparzenia



Odleżyny

Odleżyny



Częściowo zagojone rany lub

Częściowo zagojone rany lub

oparzenia

oparzenia



Wzmożone napięcie mięśniowe

Wzmożone napięcie mięśniowe



Osłabienie mięśni w wyniku chorób

Osłabienie mięśni w wyniku chorób

centralnego lub obwodowego układu

centralnego lub obwodowego układu

nerwowego

nerwowego



Ogólne napięcie, problemy

Ogólne napięcie, problemy

emocjonalne lub psychiczne

emocjonalne lub psychiczne

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



Choroby serca

Choroby serca



Dysfunkcje układu oddechowego

Dysfunkcje układu oddechowego



Zmniejszenie odczuć termicznych

Zmniejszenie odczuć termicznych



Zaburzenia krążenia obwodowego

Zaburzenia krążenia obwodowego



Zagrożenie krwawienia

Zagrożenie krwawienia



Ostre stany reumatyczne

Ostre stany reumatyczne



Infekcje powierzchniowe (grzybice)

Infekcje powierzchniowe (grzybice)



Brak kontroli nad pracą zwieraczy

Brak kontroli nad pracą zwieraczy



Stany dermatologiczne (wypryski, świąd

Stany dermatologiczne (wypryski, świąd

starczy „rybia łuska”)

starczy „rybia łuska”)

Podstawowe zasady

Podstawowe zasady

hydroterapii (wg Volgera i

hydroterapii (wg Volgera i

Krauba)

Krauba)



Nie stosować zabiegów z zimną wodą na zimnych

Nie stosować zabiegów z zimną wodą na zimnych

lub marznących częściach ciała lub całym

lub marznących częściach ciała lub całym

pacjencie

pacjencie



Stopy powinny mieć co najmniej taką

Stopy powinny mieć co najmniej taką

temperaturę jak czoło

temperaturę jak czoło



Zimnych stóp nie należy wkładać do gorącej

Zimnych stóp nie należy wkładać do gorącej

wody, a zimnych części ciała rozgrzewać czymś

wody, a zimnych części ciała rozgrzewać czymś

gorącym

gorącym



Rozgrzewanie powinno być stopniowe

Rozgrzewanie powinno być stopniowe



Ciepłe lub gorące kończyny doskonale znoszą

Ciepłe lub gorące kończyny doskonale znoszą

oblewanie zimną wodą, okłady i obmywanie

oblewanie zimną wodą, okłady i obmywanie



Obserwować gospodarkę cieplną organizmu

Obserwować gospodarkę cieplną organizmu



Chłodny, wilgotny okład powinien się rozgrzać najpóźniej w

Chłodny, wilgotny okład powinien się rozgrzać najpóźniej w

ciągu 5-10 minut

ciągu 5-10 minut



Przed stosowaniem większych zabiegów należy opróżnić

Przed stosowaniem większych zabiegów należy opróżnić

pęcherz i jelita

pęcherz i jelita



Przed większymi zabiegami ostatni posiłek należy spożyć co

Przed większymi zabiegami ostatni posiłek należy spożyć co

najmniej 2 godziny wcześniej

najmniej 2 godziny wcześniej



Zabieg z wzrastającą temperaturą lub ciepła powinien być

Zabieg z wzrastającą temperaturą lub ciepła powinien być

zakończony zimnem

zakończony zimnem



Podczas każdego zabiegu obserwować stan pacjenta

Podczas każdego zabiegu obserwować stan pacjenta



Między dwoma zabiegami fizykalnymi u pacjentów leżących

Między dwoma zabiegami fizykalnymi u pacjentów leżących

na oddziale powinno minąć 2 godziny, aby nie skracać

na oddziale powinno minąć 2 godziny, aby nie skracać

koniecznej dla organizmu fazy odpoczynku

koniecznej dla organizmu fazy odpoczynku

Światłolecznictwo

Światłolecznictwo



Światłolecznictwo to dział

Światłolecznictwo to dział

fizykoterapii, metoda leczenia

fizykoterapii, metoda leczenia

światłem wykorzystująca jego

światłem wykorzystująca jego

naturalne (helioterapia) lub sztuczne

naturalne (helioterapia) lub sztuczne

źródła (aktynoterapia), emitujące

źródła (aktynoterapia), emitujące

głównie promienie podczerwone

głównie promienie podczerwone

(sollux), nadfioletowe (lampa

(sollux), nadfioletowe (lampa

kwarcowa) lub skojarzone światło

kwarcowa) lub skojarzone światło

obu typów promieniowania.

obu typów promieniowania.

Helioterapia

Helioterapia



Helioterapią określa się

Helioterapią określa się

wykorzystanie do celów leczniczych

wykorzystanie do celów leczniczych

promieniowania słonecznego.

promieniowania słonecznego.



Czym w rzeczywistości jest światło

Czym w rzeczywistości jest światło

słoneczne?

słoneczne?



Po przepuszczeniu go przez pryzmat

Po przepuszczeniu go przez pryzmat

otrzymujemy szerokie spektrum

otrzymujemy szerokie spektrum

świetlne złożone z różnego rodzaju

świetlne złożone z różnego rodzaju

promieniowania.

promieniowania.



Podstawowym kryterium, według

Podstawowym kryterium, według

którego dzielimy promieniowanie jest

którego dzielimy promieniowanie jest

długość fali.

długość fali.

Właściwości fizyczne i

Właściwości fizyczne i

biologiczne promieniowania

biologiczne promieniowania

elektromagnetycznego

elektromagnetycznego

Promieniowanie podczerwone (IR – infra-red)

Promieniowanie podczerwone (IR – infra-red)

jest

jest

promieniowaniem niewidzialnym, umiejscowionym w

promieniowaniem niewidzialnym, umiejscowionym w

widmie promieniowania elektromagnetycznego, miedzy

widmie promieniowania elektromagnetycznego, miedzy

czerwienia widma światła widzialnego a mikrofalami. Jest

czerwienia widma światła widzialnego a mikrofalami. Jest

ono emitowane przez rozgrzane ciała. W leczeniu

ono emitowane przez rozgrzane ciała. W leczeniu

wykorzystuje się promieniowanie podczerwone o długości

wykorzystuje się promieniowanie podczerwone o długości

fali 770-15000 nm.

fali 770-15000 nm.

Promieniowanie widzialne znajduje się w paśmie 400-760

Promieniowanie widzialne znajduje się w paśmie 400-760

nm, wywołując u ludzi i zwierząt wrażenia świetlne. W

nm, wywołując u ludzi i zwierząt wrażenia świetlne. W

widmie promieniowania elektromagnetycznego jest ono

widmie promieniowania elektromagnetycznego jest ono

umiejscowione pomiędzy nadfioletem a podczerwienią.

umiejscowione pomiędzy nadfioletem a podczerwienią.

Promieniowanie nadfioletowe (UV –

Promieniowanie nadfioletowe (UV –

ultra-violet)

ultra-violet)

to, podobnie jak

to, podobnie jak

promieniowanie podczerwone,

promieniowanie podczerwone,

promieniowanie niewidzialne o długości

promieniowanie niewidzialne o długości

fali 400-100 nm. W widmie

fali 400-100 nm. W widmie

promieniowania elektromagnetycznego

promieniowania elektromagnetycznego

jest umiejscowione zaraz za obszarem

jest umiejscowione zaraz za obszarem

fioletu widma widzialnego.

fioletu widma widzialnego.

W lecznictwie wykorzystuje się

W lecznictwie wykorzystuje się

promieniowanie nadfioletowe o długości

promieniowanie nadfioletowe o długości

fali 380-200 nm.

fali 380-200 nm.

Wszystkie te rodzaje promieniowania

Wszystkie te rodzaje promieniowania

elektromagnetycznego powstają w

elektromagnetycznego powstają w

wyniku zmian zachodzących w

wyniku zmian zachodzących w

atomach lub drobinach emitującego

atomach lub drobinach emitującego

je ciała. Promieniowanie rozchodzi się

je ciała. Promieniowanie rozchodzi się

w postaci oddzielnych porcji energii –

w postaci oddzielnych porcji energii –

kwantów, zwanych te fotonami.

kwantów, zwanych te fotonami.

Promieniowanie elektromagnetyczne padając na granice

Promieniowanie elektromagnetyczne padając na granice

miedzy dwoma ośrodkami ulega:

miedzy dwoma ośrodkami ulega:



-odbiciu

-odbiciu

, które jest wprost proporcjonalne do stopnia gładkości

, które jest wprost proporcjonalne do stopnia gładkości

powierzchni, na która pada. Z kolei gładkość powierzchni zależy od

powierzchni, na która pada. Z kolei gładkość powierzchni zależy od

jej składu chemicznego i właściwości optycznych;

jej składu chemicznego i właściwości optycznych;



-pochłanianiu

-pochłanianiu

od stopnia pochłaniania zależą wszelkie reakcje

od stopnia pochłaniania zależą wszelkie reakcje

fotochemiczne i biologiczne zachodzące w tkankach

fotochemiczne i biologiczne zachodzące w tkankach

pochłaniających to promieniowanie;

pochłaniających to promieniowanie;



-załamaniu

-załamaniu

, które występuje przy ukośnym przejściu

, które występuje przy ukośnym przejściu

promieniowania przez granice ośrodków o różnej gęstości;

promieniowania przez granice ośrodków o różnej gęstości;



-ugięciu (dyfrakcji)

-ugięciu (dyfrakcji)

jeżeli promieniowanie elektromagnetyczne

jeżeli promieniowanie elektromagnetyczne

natrafi na swojej drodze na szczelinę lub przeszkodę nieco

natrafi na swojej drodze na szczelinę lub przeszkodę nieco

mniejsza ni długość fali. Wówczas krawędzie tej przeszkody staja

mniejsza ni długość fali. Wówczas krawędzie tej przeszkody staja

się źródłem promieniowania rozchodzącego się w kierunku

się źródłem promieniowania rozchodzącego się w kierunku

równym od kierunku promieniowania padającego;

równym od kierunku promieniowania padającego;



-rozproszeniu

-rozproszeniu

, które jest odwrotnie proporcjonalne do gładkości

, które jest odwrotnie proporcjonalne do gładkości

powierzchni, na która pada;

powierzchni, na która pada;

Powstające odczyny

Powstające odczyny



Promieniowanie słoneczne pochłonięte przez skórę wywołuje w

Promieniowanie słoneczne pochłonięte przez skórę wywołuje w

niej

niej

odczyny miejscowe

odczyny miejscowe

. Są one wynikiem oddziaływania na

. Są one wynikiem oddziaływania na

skórę, zarówno promieniowania podczerwonego, jak i

skórę, zarówno promieniowania podczerwonego, jak i

ultrafioletowego. Na odczyn miejscowy występujący w skórze

ultrafioletowego. Na odczyn miejscowy występujący w skórze

składa się

składa się

rumień

rumień

cieplny

cieplny

(wpływ działania podczerwonych

(wpływ działania podczerwonych

promieni słonecznych) i

promieni słonecznych) i

rumień

rumień

fotochemiczny

fotochemiczny

(wywołany

(wywołany

działaniem słonecznych promieni UV). Emisje promieniowania

działaniem słonecznych promieni UV). Emisje promieniowania

podczerwonego odbieramy jako uczucie ciepła a ultrafiolet jest

podczerwonego odbieramy jako uczucie ciepła a ultrafiolet jest

odpowiedzialny za złożony proces brązowienia skóry i cała gamę

odpowiedzialny za złożony proces brązowienia skóry i cała gamę

procesów fotochemicznych i fotobiologicznych.

procesów fotochemicznych i fotobiologicznych.



Światło słoneczne oddziałuje korzystnie na organizm w wyniku

Światło słoneczne oddziałuje korzystnie na organizm w wyniku

zachodzących w nim

zachodzących w nim

odczynów ogólnych

odczynów ogólnych

. Wpływ światła

. Wpływ światła

słonecznego polega miedzy innymi na wzmożeniu przemiany

słonecznego polega miedzy innymi na wzmożeniu przemiany

materii, pobudzeniu mechanizmów krwiotwórczych, zwiększeniu

materii, pobudzeniu mechanizmów krwiotwórczych, zwiększeniu

odporności organizmu na zakażenia, pobudzającym wpływie na

odporności organizmu na zakażenia, pobudzającym wpływie na

gruczoły wydzielania wewnętrznego, działaniu odczulającym oraz

gruczoły wydzielania wewnętrznego, działaniu odczulającym oraz

przeciwkrzywiczym.

przeciwkrzywiczym.



Nie należy jednak zapominać, że światło

Nie należy jednak zapominać, że światło

słoneczne może wywołać niekorzystne

słoneczne może wywołać niekorzystne

odczyny.

odczyny.



Będą one występować w przypadku

Będą one występować w przypadku

niewłaściwego dawkowania, a co za tym

niewłaściwego dawkowania, a co za tym

idzie w przypadku pochłonięcia zbyt dużej

idzie w przypadku pochłonięcia zbyt dużej

ilości energii promieniowania.

ilości energii promieniowania.



Objawiają się nadmiernym rumieniem

Objawiają się nadmiernym rumieniem

fotochemicznym, uczuciem ogólnego

fotochemicznym, uczuciem ogólnego

rozbicia, bólami głowy, gorączka a nawet

rozbicia, bólami głowy, gorączka a nawet

poparzeniami.

poparzeniami.

Helioterapię stosuje się w

Helioterapię stosuje się w

leczeniu

leczeniu



gruźlicy kostno-stawowej,

gruźlicy kostno-stawowej,



gruźlicy dróg moczowych,

gruźlicy dróg moczowych,



gruźlicy węzłów chłonnych,

gruźlicy węzłów chłonnych,



przewlekłych stanów zapalnych stawów,

przewlekłych stanów zapalnych stawów,



przewlekłych nieżytów dróg oddechowych,

przewlekłych nieżytów dróg oddechowych,



łuszczycy,

łuszczycy,



czyraczności,

czyraczności,



trądzika pospolitego,

trądzika pospolitego,



zaburzeń wzrostu kości u dzieci,

zaburzeń wzrostu kości u dzieci,

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



gruźlica płuc,

gruźlica płuc,



niewydolność krążenia,

niewydolność krążenia,



choroba nowotworowa,

choroba nowotworowa,



skłonność do krwawień z narządów

skłonność do krwawień z narządów

wewnętrznych,

wewnętrznych,



nadczynność tarczycy,

nadczynność tarczycy,



zaawansowana miażdżyca,

zaawansowana miażdżyca,

Aktynoterapia

Aktynoterapia



Aktynoterapią określa się

Aktynoterapią określa się

wykorzystanie do celów leczniczych

wykorzystanie do celów leczniczych

sztucznych źródeł promieniowania

sztucznych źródeł promieniowania

świetlnego (sollux, lampy kwarcowe,

świetlnego (sollux, lampy kwarcowe,

laser).

laser).

Promieniowanie podczerwone

Promieniowanie podczerwone

dzieli się na:

dzieli się na:



promieniowanie krótkofalowe (IR-A),

promieniowanie krótkofalowe (IR-A),

tzw. bliskie, o długości fali 770-1500

tzw. bliskie, o długości fali 770-1500

nm .

nm .



promieniowanie średniofalowe (IR-B)

promieniowanie średniofalowe (IR-B)

o długości fali 1500-4000 nm .

o długości fali 1500-4000 nm .



promieniowanie długofalowe (IR-C),

promieniowanie długofalowe (IR-C),

tzw. dalekie, o długości fali 4000-

tzw. dalekie, o długości fali 4000-

15000 nm.

15000 nm.



Skutki wywołane w tkankach przez promieniowanie

Skutki wywołane w tkankach przez promieniowanie

elektromagnetyczne, tym samym przez promieniowanie

elektromagnetyczne, tym samym przez promieniowanie

podczerwone, zależą od ilości pochłoniętej energii. Zgodnie z

podczerwone, zależą od ilości pochłoniętej energii. Zgodnie z

prawem

prawem

Grotthusa-Drapera

Grotthusa-Drapera

, tylko ta ilość energii, która zostanie

, tylko ta ilość energii, która zostanie

pochłonięta (a nie ta, która pada), wywoła odczyn. Działanie

pochłonięta (a nie ta, która pada), wywoła odczyn. Działanie

biologiczne promieniowania IR polega na ich wpływie cieplnym na

biologiczne promieniowania IR polega na ich wpływie cieplnym na

tkanki. Pochłonięta przez te tkanki energia promieniowania

tkanki. Pochłonięta przez te tkanki energia promieniowania

zwiększa energie kinetyczna ich cząsteczek, a co za tym idzie

zwiększa energie kinetyczna ich cząsteczek, a co za tym idzie

podnosi temperaturę tkanek. Szybkość podnoszenia się ciepłoty

podnosi temperaturę tkanek. Szybkość podnoszenia się ciepłoty

tkanek jest wprost proporcjonalna do szybkości z jaka energia jest

tkanek jest wprost proporcjonalna do szybkości z jaka energia jest

pochłaniana.

pochłaniana.



Woda posiada duża zdolność pochłaniania, a ponieważ tkanki

Woda posiada duża zdolność pochłaniania, a ponieważ tkanki

zawierają wodę (60-70%), równie posiadają dużą zdolność

zawierają wodę (60-70%), równie posiadają dużą zdolność

pochłaniania. Tak wiec pojemność cieplna tkanek jest duża, ale nie

pochłaniania. Tak wiec pojemność cieplna tkanek jest duża, ale nie

należy zapominać, że i układ naczyniowy odgrywa dużą role w

należy zapominać, że i układ naczyniowy odgrywa dużą role w

przenoszeniu i przewodzeniu ciepła. Zapobiega on wytwarzaniu

przenoszeniu i przewodzeniu ciepła. Zapobiega on wytwarzaniu

dużej różnicy ciepłoty w różnych częściach ciała.

dużej różnicy ciepłoty w różnych częściach ciała.

Przenikanie i pochłanianie

Przenikanie i pochłanianie

promieniowania

promieniowania

podczerwonego

podczerwonego



Padające na skórę promieniowanie

Padające na skórę promieniowanie

podczerwone zostaje od niej odbite

podczerwone zostaje od niej odbite

(w 1/3) oraz pochłonięte (w 2/3).

(w 1/3) oraz pochłonięte (w 2/3).



Przenikanie i pochłanianie

Przenikanie i pochłanianie

promieniowania podczerwonego

promieniowania podczerwonego

zależy od długości fali.

zależy od długości fali.



Promienie podczerwone krótkofalowe (IR-A

Promienie podczerwone krótkofalowe (IR-A

)

)

,

,

mimo iż posiadają zdolność przenikania

mimo iż posiadają zdolność przenikania

do 30

do 30

mm (a

mm (a

do tkanki podskórnej),

do tkanki podskórnej),

to jednak

to jednak

pochłaniane są głównie w warstwie do 10 mm

pochłaniane są głównie w warstwie do 10 mm

skutkiem czego ulega ona silniejszemu

skutkiem czego ulega ona silniejszemu

przegrzaniu. Ten rodzaj promieniowania przenika

przegrzaniu. Ten rodzaj promieniowania przenika

przez skórę do warstw tkanki podskórnej, bogato

przez skórę do warstw tkanki podskórnej, bogato

unaczynionej, a jeżeli warstwa tłuszczowa nie jest

unaczynionej, a jeżeli warstwa tłuszczowa nie jest

zbyt gruba, wówczas dochodzi nawet do mięśni.

zbyt gruba, wówczas dochodzi nawet do mięśni.

Przegrzanie nie wywołuje uczucia pieczenia

Przegrzanie nie wywołuje uczucia pieczenia

ponieważ krew pochłania ciepło i przenosi je do

ponieważ krew pochłania ciepło i przenosi je do

warstw głębiej położonych, podnosząc ciepłotę

warstw głębiej położonych, podnosząc ciepłotę

tkanek.

tkanek.



Promieniowanie podczerwone

Promieniowanie podczerwone

długofalowe (IR-C)

długofalowe (IR-C)

nie przenika zbyt

nie przenika zbyt

głęboko. Ogólna granica to

głęboko. Ogólna granica to

3mm

3mm

a

a

najwyższa granica przenikalności to

najwyższa granica przenikalności to

10mm.

10mm.

Tak wiec przenikalność ogranicza się

Tak wiec przenikalność ogranicza się

praktycznie tylko

praktycznie tylko

do naskórka

do naskórka

. Wynika

. Wynika

stad, że powierzchnia skóry pochłania je w

stad, że powierzchnia skóry pochłania je w

znacznym stopniu, przez co może ulegać

znacznym stopniu, przez co może ulegać

silniejszemu przegrzaniu. Ciepło jest

silniejszemu przegrzaniu. Ciepło jest

częściowo przewodzone do tkanek głębiej

częściowo przewodzone do tkanek głębiej

położonych a częściowo występuje utrata

położonych a częściowo występuje utrata

tego ciepła do otaczającego skórę otoczenia

tego ciepła do otaczającego skórę otoczenia

(powietrza).

(powietrza).

Reakcje organizmu na

Reakcje organizmu na

promieniowanie podczerwone

promieniowanie podczerwone



Skutki działania promieniowania podczerwonego na

Skutki działania promieniowania podczerwonego na

organizm zależą od wielu czynników obejmujących miedzy

organizm zależą od wielu czynników obejmujących miedzy

innymi cechy samego promieniowania czy cechy

innymi cechy samego promieniowania czy cechy

reaktywności organizmu.

reaktywności organizmu.



Duże znaczenie ma widmo promieniowania, energia

Duże znaczenie ma widmo promieniowania, energia

fotonów, odległość od naświetlanej skóry, jak i wielkość

fotonów, odległość od naświetlanej skóry, jak i wielkość

naświetlanej powierzchni.

naświetlanej powierzchni.



Reakcja organizmu zależy również od stanu skóry, jej

Reakcja organizmu zależy również od stanu skóry, jej

wilgotności, grubości tkanki podskórnej oraz stanu układu

wilgotności, grubości tkanki podskórnej oraz stanu układu

krwionośnego i chłonnego.

krwionośnego i chłonnego.



Występujące skutki biologiczne są reakcja na wywoływanie

Występujące skutki biologiczne są reakcja na wywoływanie

fizjologicznych odruchów układu naczyniowego skóry

fizjologicznych odruchów układu naczyniowego skóry

(organizm dąży do zachowania homeostazy cieplnej).

(organizm dąży do zachowania homeostazy cieplnej).

Wpływ biologiczny

Wpływ biologiczny

promieniowania

promieniowania

podczerwonego polega na

podczerwonego polega na

działaniu ciepła, które

działaniu ciepła, które

powoduje mi

powoduje mi

e

e

dzy innymi:

dzy innymi:



poprawę ukrwienia skóry i zwiększenie wydzielania potu;

poprawę ukrwienia skóry i zwiększenie wydzielania potu;



rozszerzenie naczyń włosowatych skóry, a co za tym idzie

rozszerzenie naczyń włosowatych skóry, a co za tym idzie

zwiększony przepływ przez tkanki krwi tętniczej;

zwiększony przepływ przez tkanki krwi tętniczej;



reakcje ze strony naczyń głębiej położonych zgodnie

reakcje ze strony naczyń głębiej położonych zgodnie

z prawem

z prawem

Dastre-Morata

Dastre-Morata

. Prawo to mówi, iż “bodźce termiczne (zimno lub

. Prawo to mówi, iż “bodźce termiczne (zimno lub

ciepło) działając na duże powierzchnie skóry, powodują przeciwne

ciepło) działając na duże powierzchnie skóry, powodują przeciwne

do naczyń skóry zachowanie się dużych naczyń klatki piersiowej i

do naczyń skóry zachowanie się dużych naczyń klatki piersiowej i

jamy brzusznej. Naczynia nerek, śledziony i mózgu wykazują

jamy brzusznej. Naczynia nerek, śledziony i mózgu wykazują

odczyn taki sam, jak naczynia skóry.”;

odczyn taki sam, jak naczynia skóry.”;



pobudzenie procesów metabolicznych;

pobudzenie procesów metabolicznych;



działanie przeciwbólowe poprzez podwyższenie progu bólu;

działanie przeciwbólowe poprzez podwyższenie progu bólu;



zmniejszenie napięcia mięsni;

zmniejszenie napięcia mięsni;

Rodzaje odczynów

Rodzaje odczynów



Odczyn miejscowy

Odczyn miejscowy

, jak wskazuje sama nazwa, występuje

, jak wskazuje sama nazwa, występuje

w skórze, w miejscu jej napromieniowania, ale swym

w skórze, w miejscu jej napromieniowania, ale swym

zasięgiem obejmuje sąsiadujące z nim okolice. Polega on na

zasięgiem obejmuje sąsiadujące z nim okolice. Polega on na

rozszerzeniu naczyń krwionośnych skóry co będzie

rozszerzeniu naczyń krwionośnych skóry co będzie

powodować jej zaczerwienienie. Objaw ten określa się

powodować jej zaczerwienienie. Objaw ten określa się

mianem rumienia cieplnego. Rumień cieplny wykazuje kilka

mianem rumienia cieplnego. Rumień cieplny wykazuje kilka

charakterystycznych cech, dzięki którym mona odróżnić go

charakterystycznych cech, dzięki którym mona odróżnić go

od rumienia fotochemicznego (promieniowanie UV). Otóż

od rumienia fotochemicznego (promieniowanie UV). Otóż

występuje on w trakcie naświetlania, jego nasilenie wzrasta

występuje on w trakcie naświetlania, jego nasilenie wzrasta

w miarę upływu czasu oddziaływania promieniowania

w miarę upływu czasu oddziaływania promieniowania

podczerwonego. Zaczerwienienie skóry jest plamiste,

podczerwonego. Zaczerwienienie skóry jest plamiste,

nierównomierne, co jest wynikiem rozszerzania się głębiej

nierównomierne, co jest wynikiem rozszerzania się głębiej

położonych naczyń krwionośnych skóry. Zanika po pewnym

położonych naczyń krwionośnych skóry. Zanika po pewnym

czasie (około 1-2 godzin) od zakończenia naświetlania.

czasie (około 1-2 godzin) od zakończenia naświetlania.



Odczyn ogólny

Odczyn ogólny

to odległa reakcja organizmu np. w

to odległa reakcja organizmu np. w

obrębie przeciwnej kończyny.

obrębie przeciwnej kończyny.

Ogólne wskazania do

Ogólne wskazania do

stosowania promieniowania

stosowania promieniowania

podczerwonego

podczerwonego



przewlekłe i podostre procesy zapalne i reumatyczne

przewlekłe i podostre procesy zapalne i reumatyczne

stawów oraz części miękkich kończyn;

stawów oraz części miękkich kończyn;



przewlekłe i podostre stany zapalne jamy nosowej, zatok

przewlekłe i podostre stany zapalne jamy nosowej, zatok

przynosowych, ucha zewnętrznego i stawów żuchwy;

przynosowych, ucha zewnętrznego i stawów żuchwy;



nerwobóle oraz zespoły bólowe;

nerwobóle oraz zespoły bólowe;



w stanach po zapaleniu bakteryjnym, odmrożeniu i

w stanach po zapaleniu bakteryjnym, odmrożeniu i

uszkodzeniu promieniami rtg lub UV;

uszkodzeniu promieniami rtg lub UV;



w chorobach naczyń krwionośnych i obwodowych np.

w chorobach naczyń krwionośnych i obwodowych np.



choroba Reynaud;

choroba Reynaud;



W naciekach i ropniach tkanek miękkich, naciekach po zbyt

W naciekach i ropniach tkanek miękkich, naciekach po zbyt

płytko podanych zastrzykach;

płytko podanych zastrzykach;



jako zabieg przygotowawczy przed masażem, kinezyterapią

jako zabieg przygotowawczy przed masażem, kinezyterapią

i niektórymi zabiegami z zakresu elektrolecznictwa, jak np.

i niektórymi zabiegami z zakresu elektrolecznictwa, jak np.

jontoforezie;

jontoforezie;

Ogólne przeciwwskazania do

Ogólne przeciwwskazania do

stosowania promieniowania

stosowania promieniowania

podczerwonego

podczerwonego



nieodwracalne uszkodzenia skóry i naczyń (zmiany troficzne, miażdżyca tętnic) oraz

nieodwracalne uszkodzenia skóry i naczyń (zmiany troficzne, miażdżyca tętnic) oraz



obrzęki;

obrzęki;



zaburzenia czucia;

zaburzenia czucia;



świeże urazy grożące krwawieniem oraz choroby zakrzepowe (np. zakrzepowe

świeże urazy grożące krwawieniem oraz choroby zakrzepowe (np. zakrzepowe

zapalenie żył);

zapalenie żył);



choroby nowotworowe;

choroby nowotworowe;



starość (miażdżyca oraz niewydolność krążenia są bezwzględnym

starość (miażdżyca oraz niewydolność krążenia są bezwzględnym

przeciwwskazaniem);

przeciwwskazaniem);



nadciśnienie tętnicze od II stopnia wg WHO;

nadciśnienie tętnicze od II stopnia wg WHO;



okres ciąży;

okres ciąży;



miesiączka;

miesiączka;



stany podgorączkowe i gorączka;

stany podgorączkowe i gorączka;



niewydolność mięśnia sercowego, stan po zawale, wady serca;

niewydolność mięśnia sercowego, stan po zawale, wady serca;



choroby nerek;

choroby nerek;



ostre stany zapalne jajników, wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego;

ostre stany zapalne jajników, wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego;

Promieniowanie

Promieniowanie

nadfioletowe

nadfioletowe



Częściej jest zwane promieniowaniem

Częściej jest zwane promieniowaniem

ultrafioletowym. Ze względu na

ultrafioletowym. Ze względu na

zróżnicowane działanie biologiczne,

zróżnicowane działanie biologiczne,

promieniowanie ultrafioletowe dzieli się

promieniowanie ultrafioletowe dzieli się

na:

na:



UV-A, tzw.długofalowe

UV-A, tzw.długofalowe

o długości fali

o długości fali

400-315 nm

400-315 nm



UV-B, tzw.średniofalowe

UV-B, tzw.średniofalowe

o długości fali

o długości fali

315-280 nm

315-280 nm



UV-C, tzw.krótkofalowe

UV-C, tzw.krótkofalowe

o długości fali

o długości fali

280-200 nm

280-200 nm



Przenikanie promieniowania

Przenikanie promieniowania

krótkofalowego

krótkofalowego

jest małe i wynosi

jest małe i wynosi

0,1-0,5mm, tak wiec jest pochłaniane

0,1-0,5mm, tak wiec jest pochłaniane

przez warstwę naskórka.

przez warstwę naskórka.



Z kolei promieniowanie

Z kolei promieniowanie

długofalowe

długofalowe

przenika głębiej, do warstwy 0,5-

przenika głębiej, do warstwy 0,5-

2mm. Jak widać przenikliwość

2mm. Jak widać przenikliwość

wzrasta wprost proporcjonalnie do

wzrasta wprost proporcjonalnie do

długości fali.

długości fali.



Promienie ultrafioletowe są pochłaniane przez

Promienie ultrafioletowe są pochłaniane przez

warstwę naskórka w 20%, przez warstwę skóry w

warstwę naskórka w 20%, przez warstwę skóry w

50%, a pozostała cześć promieniowania ulega

50%, a pozostała cześć promieniowania ulega

odbiciu. Ilość promieniowania odbitego od

odbiciu. Ilość promieniowania odbitego od

powierzchni skóry zależy od kąta padania

powierzchni skóry zależy od kąta padania

promieni, stanu skóry oraz od długości fali.

promieni, stanu skóry oraz od długości fali.



Promienie ultrafioletowe są pochłaniane przez

Promienie ultrafioletowe są pochłaniane przez

protoplazme komórek, a skutkiem ich działania są

protoplazme komórek, a skutkiem ich działania są

odczyny fotochemiczne i biologiczne.

odczyny fotochemiczne i biologiczne.



Wielkość odczynu zależy, zgodnie z prawem

Wielkość odczynu zależy, zgodnie z prawem

Grotthusa-Drapera, od ilości pochłoniętej energii.

Grotthusa-Drapera, od ilości pochłoniętej energii.



Biologiczne działanie promieniowania UV jest

Biologiczne działanie promieniowania UV jest

następstwem jego działania fotochemicznego.

następstwem jego działania fotochemicznego.

Odczyny

Odczyny



Pod wpływem promieni UV w tkankach i

Pod wpływem promieni UV w tkankach i

ich elementach zdolnych do absorpcji (np.

ich elementach zdolnych do absorpcji (np.

w karotenie, kwasach nukleinowych,

w karotenie, kwasach nukleinowych,

histydynie, tyrozynie, lipoproteinach,

histydynie, tyrozynie, lipoproteinach,

melaninie, hemoglobinie), zachodzą różne

melaninie, hemoglobinie), zachodzą różne

reakcje chemiczne, takie jak synteza,

reakcje chemiczne, takie jak synteza,

utlenianie, redukcja lub rozpad.

utlenianie, redukcja lub rozpad.



Są one przyczyna występowania odczynu

Są one przyczyna występowania odczynu

fotochemicznego, tworzenia pigmentu czy

fotochemicznego, tworzenia pigmentu czy

wytwarzania witaminy D.

wytwarzania witaminy D.

Odczyn fotochemiczny

Odczyn fotochemiczny



Zwany również

Zwany również

rumieniem

rumieniem

fotochemicznym

fotochemicznym

, to odczyn skóry,

, to odczyn skóry,

objawiający się jej zaczerwienieniem

objawiający się jej zaczerwienieniem

w wyniku rozszerzenia naczyń

w wyniku rozszerzenia naczyń

krwionośnych.

krwionośnych.



Rumień fotochemiczny powstaje w

Rumień fotochemiczny powstaje w

dwóch etapach:

dwóch etapach:



W wyniku pochłonięcia energii promieniowania UV przez

W wyniku pochłonięcia energii promieniowania UV przez

białko komórek warstwy kolczystej naskórka, dochodzi do

białko komórek warstwy kolczystej naskórka, dochodzi do

jego denaturyzacji, czego następstwem jest uszkodzenie

jego denaturyzacji, czego następstwem jest uszkodzenie

tych komórek. Z uszkodzonych komórek wydzielają się

tych komórek. Z uszkodzonych komórek wydzielają się

związki histaminopodobne, które przenikają do skóry

związki histaminopodobne, które przenikają do skóry

właściwej gdzie powodując rozszerzenie naczyń

właściwej gdzie powodując rozszerzenie naczyń

włosowatych.

włosowatych.



Przy właściwym dawkowaniu promieni UV nie występują

Przy właściwym dawkowaniu promieni UV nie występują

żadne niepożądane skutki, ale w sytuacji przedawkowania

żadne niepożądane skutki, ale w sytuacji przedawkowania

pojawia się przebarwienie, natomiast przy znacznym

pojawia się przebarwienie, natomiast przy znacznym

przedawkowaniu może dojść do powstania pęcherzy

przedawkowaniu może dojść do powstania pęcherzy

śródskórnych i podskórnych oraz nadżerek.

śródskórnych i podskórnych oraz nadżerek.



Następstwem rumienia jest zwiększenie przepuszczalności

Następstwem rumienia jest zwiększenie przepuszczalności

naczyń, co powoduje przejście osocza do przestrzeni

naczyń, co powoduje przejście osocza do przestrzeni

międzykomórkowych naskórka i skóry właściwej, a to z kolei

międzykomórkowych naskórka i skóry właściwej, a to z kolei

powoduje obrzęki.

powoduje obrzęki.



W przypadku nagromadzenia się płynu przesiękowego

W przypadku nagromadzenia się płynu przesiękowego

miedzy warstwami naskórka powstają pęcherze wypełnione

miedzy warstwami naskórka powstają pęcherze wypełnione

płynem surowiczym.

płynem surowiczym.



Innym następstwem jest złuszczenie naskórka.

Innym następstwem jest złuszczenie naskórka.



Przy częstych kontaktach z promieniami UV, powstają

Przy częstych kontaktach z promieniami UV, powstają

znaczne zgrubienia warstwy rogowej naskórka

znaczne zgrubienia warstwy rogowej naskórka

(hyperkeratoza),

(hyperkeratoza),

które bardzo często są punktem wyjścia

które bardzo często są punktem wyjścia

nowotworów skóry.

nowotworów skóry.



Rumień fotochemiczny cechuje się okresem utajenia (1-6

Rumień fotochemiczny cechuje się okresem utajenia (1-6

godzin po zadziałaniu promieniowania), narastania i szczytu

godzin po zadziałaniu promieniowania), narastania i szczytu

(6-24 godzin) oraz okresem zaniku (po słabych dawkach

(6-24 godzin) oraz okresem zaniku (po słabych dawkach

kilka godzin a po dwóch może to być nawet kilka dni).

kilka godzin a po dwóch może to być nawet kilka dni).



Jest on jednolity, równomierny i ściśle ograniczony do

Jest on jednolity, równomierny i ściśle ograniczony do

naświetlanej powierzchni skóry.

naświetlanej powierzchni skóry.

Na stopień

Na stopień

odczynu

odczynu

fotochemicznego wpływają

fotochemicznego wpływają

takie czynniki jak

takie czynniki jak



długość fali promieniowania

długość fali promieniowania

ultrafioletowego

ultrafioletowego



natężenie źródła promieniowania

natężenie źródła promieniowania



czas naświetlania

czas naświetlania



odległość pomiędzy powierzchnia

odległość pomiędzy powierzchnia

naświetlaną, a źródłem promieniowania

naświetlaną, a źródłem promieniowania



kąt padania promieni na powierzchnie

kąt padania promieni na powierzchnie

naświetlaną

naświetlaną



Wrażliwość skóry w miejscu naświetlanym

Wrażliwość skóry w miejscu naświetlanym

oraz indywidualna wrażliwość pacjenta

oraz indywidualna wrażliwość pacjenta

Do czynników

Do czynników

współdziałających zaliczamy

współdziałających zaliczamy



porę roku,

porę roku,



wiek pacjenta,

wiek pacjenta,



przebyte choroby i leki, które pacjent

przebyte choroby i leki, które pacjent

zażywa bądź zażywał,

zażywa bądź zażywał,

Tworzenie pigmentu,

Tworzenie pigmentu,

wytwarzanie witaminy D

wytwarzanie witaminy D



Tworzenie pigmentu

Tworzenie pigmentu

W skórze poddanej napromieniowaniu, zwłaszcza

W skórze poddanej napromieniowaniu, zwłaszcza

promieniami UV-B, dochodzi do pigmentacji (brunatne

promieniami UV-B, dochodzi do pigmentacji (brunatne

przebarwienia). Pigmentacja skóry zależy od gromadzenia

przebarwienia). Pigmentacja skóry zależy od gromadzenia

się barwnika melaniny w warstwie podstawowej naskórka,

się barwnika melaniny w warstwie podstawowej naskórka,

dawki promieni UV oraz długości ich fali.

dawki promieni UV oraz długości ich fali.

Największe właściwości wytwarzania pigmentu posiada

Największe właściwości wytwarzania pigmentu posiada

wiązka B. Pigment powstaje w melanoblastach, komórkach

wiązka B. Pigment powstaje w melanoblastach, komórkach

znajdujących się w naskórku.

znajdujących się w naskórku.



Wytwarzanie witaminy D

Wytwarzanie witaminy D

Skóra bierze czynny udział w syntezie steroli. Substratem

Skóra bierze czynny udział w syntezie steroli. Substratem

witaminy D jest 7- dehydrocholesterol. Promienie UV-B

witaminy D jest 7- dehydrocholesterol. Promienie UV-B

powodują jego przemianę w cholekalcyferol (witamina

powodują jego przemianę w cholekalcyferol (witamina

D3), który podlega dalszemu metabolizmowi w wątrobie i

D3), który podlega dalszemu metabolizmowi w wątrobie i

nerkach.

nerkach.

Wpływ promieniowania

Wpływ promieniowania

ultrafioletowego na organizm

ultrafioletowego na organizm



Wpływ promieni UV na skórę:

Wpływ promieni UV na skórę:

Skóra staje się lepiej unaczyniona, odżywiona,

Skóra staje się lepiej unaczyniona, odżywiona,

staje się elastyczna, sprężysta, zwiększa się

staje się elastyczna, sprężysta, zwiększa się

odporność skóry na zakażenia, odczyn

odporność skóry na zakażenia, odczyn

rumieniowy zwiększa dopływ leukocytów do

rumieniowy zwiększa dopływ leukocytów do

skóry, w związku z czym owrzodzenia, ubytki

skóry, w związku z czym owrzodzenia, ubytki

skóry goja się stosunkowo szybko poprzez

skóry goja się stosunkowo szybko poprzez

pobudzenie ziarninowania. Ale w tym miejscu

pobudzenie ziarninowania. Ale w tym miejscu

należy pamiętać, iż nadmiar światła UV powoduje

należy pamiętać, iż nadmiar światła UV powoduje

wysychanie skóry, jej zgrubienie, pękanie a przy

wysychanie skóry, jej zgrubienie, pękanie a przy

szczególnie długim działaniu może dojść do

szczególnie długim działaniu może dojść do

tworzenia nowotworów skóry.

tworzenia nowotworów skóry.



Działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne:

Działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne:

Promieniowanie ultrafioletowe wykazuje właściwości

Promieniowanie ultrafioletowe wykazuje właściwości

bakteriobójcze

bakteriobójcze

(zwłaszcza wiązka C)

(zwłaszcza wiązka C)

i bakteriostatyczne,

i bakteriostatyczne,

które powodują zahamowanie podziału komórek bakterii,

które powodują zahamowanie podziału komórek bakterii,

zarówno na podłożu sztucznym, jak i żywym (np. prątek

zarówno na podłożu sztucznym, jak i żywym (np. prątek

gruźlicy, paciorkowce, maczugowiec błonicy, pałeczka

gruźlicy, paciorkowce, maczugowiec błonicy, pałeczka

okrężnicy). Promienie UV działają równie na wirusy

okrężnicy). Promienie UV działają równie na wirusy

(półpasiec), grzybice skórne i pleśniowce. To bakteriobójcze

(półpasiec), grzybice skórne i pleśniowce. To bakteriobójcze

działanie promieniowania tłumaczy się uszkodzeniem

działanie promieniowania tłumaczy się uszkodzeniem

struktury białek bakterii przez powstające bezpośrednio w

struktury białek bakterii przez powstające bezpośrednio w

komórce reakcje biochemiczne, które równocześnie mogą

komórce reakcje biochemiczne, które równocześnie mogą

prowadzić do zahamowania wzrostu i podziału bakterii, a

prowadzić do zahamowania wzrostu i podziału bakterii, a

także blokada syntezy DNA, jak równie powstawaniem w

także blokada syntezy DNA, jak równie powstawaniem w

procesie utleniania pod wpływem promieni UV substancji

procesie utleniania pod wpływem promieni UV substancji

toksycznych dla bakterii.

toksycznych dla bakterii.



Wpływ na szpik kostny:

Wpływ na szpik kostny:

Promienie UV posiadają właściwości stymulujące

Promienie UV posiadają właściwości stymulujące

produkcje erytrocytów, hemoglobiny, okresowo

produkcje erytrocytów, hemoglobiny, okresowo

zwiększają ilość płytek krwi. W leczeniu

zwiększają ilość płytek krwi. W leczeniu

promieniowaniem UV anemii wtórnej w licznych

promieniowaniem UV anemii wtórnej w licznych

badaniach stwierdzono poprawę stanu krwi. Przy

badaniach stwierdzono poprawę stanu krwi. Przy

prawidłowej ilości erytrocytów nie ulęgają one

prawidłowej ilości erytrocytów nie ulęgają one

zwiększeniu natomiast gdy ich liczba jest

zwiększeniu natomiast gdy ich liczba jest

obniżona wówczas po naświetlaniu następuje

obniżona wówczas po naświetlaniu następuje

wzrost ilości erytrocytów. Należy pamiętać, że u

wzrost ilości erytrocytów. Należy pamiętać, że u

ludzi starszych naświetlanie promieniami UV

ludzi starszych naświetlanie promieniami UV

może doprowadzić do powstania ryzyka

może doprowadzić do powstania ryzyka

zakrzepicy.

zakrzepicy.



Wpływ na gruczoły wydzielania

Wpływ na gruczoły wydzielania

wewnętrznego:

wewnętrznego:

Promienie UV zwiększają produkcję

Promienie UV zwiększają produkcję

hormonów takich gruczołów jak przysadka

hormonów takich gruczołów jak przysadka

mózgowa, tarczyca, nadnercza, trzustka i

mózgowa, tarczyca, nadnercza, trzustka i

jajniki. Przy właściwym dawkowaniu

jajniki. Przy właściwym dawkowaniu

obserwuje się korzystny wpływ na stan

obserwuje się korzystny wpływ na stan

psychiczny (uspokojenie, powraca sen i

psychiczny (uspokojenie, powraca sen i

stabilność układu nerwowego).

stabilność układu nerwowego).



Wpływ na przemian

Wpływ na przemian

ę

ę

materii

materii

:

:

Po naświetlaniu następuje

Po naświetlaniu następuje

przyspieszenie ogólnej przemiany

przyspieszenie ogólnej przemiany

materii. Poziom cholesterolu

materii. Poziom cholesterolu

wyraźnie spada w surowicy krwi

wyraźnie spada w surowicy krwi

(miażdżyca jest przeciwwskazaniem).

(miażdżyca jest przeciwwskazaniem).



Wpływ na gospodarkę

Wpływ na gospodarkę

mineraln

mineraln

a

a

ustroju:

ustroju:

Promienie UV wytwarzają w skórze witaminę D2 i D3, które

Promienie UV wytwarzają w skórze witaminę D2 i D3, które

przechodząc do układu krążenia, zwiększają przyswojenie

przechodząc do układu krążenia, zwiększają przyswojenie

wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego oraz utrzymują

wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego oraz utrzymują

ich prawidłowy poziom we krwi, zabezpieczając kości przed

ich prawidłowy poziom we krwi, zabezpieczając kości przed

odwapnieniem. Stad wynika zastosowanie promieniowania

odwapnieniem. Stad wynika zastosowanie promieniowania

ultrafioletowego w leczeniu krzywicy, tężyczki, źle

ultrafioletowego w leczeniu krzywicy, tężyczki, źle

zrastających się złamań, złamań samoistnych, gruźlicy

zrastających się złamań, złamań samoistnych, gruźlicy

kości, próchnicy. Naświetlania ogólne powodują okresowo

kości, próchnicy. Naświetlania ogólne powodują okresowo

obniżenie ciśnienia krwi (nadciśnienie jest

obniżenie ciśnienia krwi (nadciśnienie jest

przeciwwskazaniem, ponieważ pod wpływem naświetlania

przeciwwskazaniem, ponieważ pod wpływem naświetlania

występuje duże obciążenie mięśnia sercowego i może dojść

występuje duże obciążenie mięśnia sercowego i może dojść

do zapaści).

do zapaści).



Wpływ na układ oddechowy

Wpływ na układ oddechowy

:

:

Promieniowanie ultrafioletowe

Promieniowanie ultrafioletowe

zwiększa możliwości wykorzystania

zwiększa możliwości wykorzystania

tlenu.

tlenu.

Wskazania do stosowania

Wskazania do stosowania

promieniowania

promieniowania

ultrafioletowego

ultrafioletowego



chorobach uszu,

chorobach uszu,



nosa, gardła,

nosa, gardła,



nawracających anginach,

nawracających anginach,



alergicznych nieżytach nosa,

alergicznych nieżytach nosa,



przewlekłych zapaleniach oskrzeli,

przewlekłych zapaleniach oskrzeli,



krzywicy,

krzywicy,



wszystkich anemiach z wyjątkiem złośliwych – niski poziom żelaza we krwi,

wszystkich anemiach z wyjątkiem złośliwych – niski poziom żelaza we krwi,



zmniejszona ilość hemoglobiny i erytrocytów,

zmniejszona ilość hemoglobiny i erytrocytów,



chorobach gośćcowych (wskazaniem będą wszystkie destrukcyjne i zwyrodnieniowe

chorobach gośćcowych (wskazaniem będą wszystkie destrukcyjne i zwyrodnieniowe

formy gośćca, przeciwwskazaniem ostre zapalenie stawów),

formy gośćca, przeciwwskazaniem ostre zapalenie stawów),



ZZSK,

ZZSK,



gośćcu tkanek miękkich, a wiec powięzi, więzadeł, czy mięsni w najbliższym

gośćcu tkanek miękkich, a wiec powięzi, więzadeł, czy mięsni w najbliższym

sąsiedztwie stawów,

sąsiedztwie stawów,



myalgiach,

myalgiach,



neuralgiach,

neuralgiach,



stanach po półpaścu,

stanach po półpaścu,



trudno gojących się ranach,

trudno gojących się ranach,



trądziku pospolitym,

trądziku pospolitym,



wyłysieniu plackowatym,

wyłysieniu plackowatym,



utrudnionym zroście kości,

utrudnionym zroście kości,



niedoczynności gruczołów wydzielania wewnętrznego, jak tarczyca, jajniki,

niedoczynności gruczołów wydzielania wewnętrznego, jak tarczyca, jajniki,

Przeciwwskazania do

Przeciwwskazania do

naświetlania promieniami

naświetlania promieniami

ultrafioletowymi

ultrafioletowymi



nowotwory złośliwe narządów

nowotwory złośliwe narządów

wewnętrznych,

wewnętrznych,



zaawansowana miażdżyca,

zaawansowana miażdżyca,



stany gorączkowe bez względu na

stany gorączkowe bez względu na

pochodzenie,

pochodzenie,



osoby powyżej 70 roku życia,

osoby powyżej 70 roku życia,



nadczynność tarczycy,

nadczynność tarczycy,



cukrzyca wieku średniego i

cukrzyca wieku średniego i

starczego,

starczego,



choroby psychiczne przebiegające z

choroby psychiczne przebiegające z

nadmierna pobudliwością,

nadmierna pobudliwością,



padaczka,

padaczka,



niewydolność mięśnia sercowego,

niewydolność mięśnia sercowego,



wodobrzusze,

wodobrzusze,



choroby nerek,

choroby nerek,

Ultradźwięki

Ultradźwięki

Ultradźwięki to mechaniczne wibracje o

Ultradźwięki to mechaniczne wibracje o

częstotliwości przekraczającej granicę

częstotliwości przekraczającej granicę

słyszalności ucha ludzkiego (powyżej 20

słyszalności ucha ludzkiego (powyżej 20

kHz)

kHz)

Do wytwarzania ultradźwięków

Do wytwarzania ultradźwięków

stosowanych w terapii stosuje się

stosowanych w terapii stosuje się

substancje aktywne elektromechanicznie,

substancje aktywne elektromechanicznie,

które to ulegają odkształceniu w wyniku

które to ulegają odkształceniu w wyniku

działania z zewnątrz pola elektrycznego

działania z zewnątrz pola elektrycznego

Do substancji tych zalicza się kryształ

Do substancji tych zalicza się kryształ

kwarcu, tytanian baru, winian potasu

kwarcu, tytanian baru, winian potasu

Właściwości fizyczne

Właściwości fizyczne

ultradźwięków

ultradźwięków



Szeroki zakres częstotliwości – 0,8 – 3 MHz

Szeroki zakres częstotliwości – 0,8 – 3 MHz



Klasyfikacja fal: podłużne – ruch

Klasyfikacja fal: podłużne – ruch

cząsteczek równoległy do kierunku

cząsteczek równoległy do kierunku

rozchodzenia się fali (tkanki)/poprzeczne –

rozchodzenia się fali (tkanki)/poprzeczne –

ruch cząsteczek prostopadły do kierunku

ruch cząsteczek prostopadły do kierunku

rozchodzenia się fali (kości)

rozchodzenia się fali (kości)



Powstanie fal w ciałach stałych

Powstanie fal w ciałach stałych



Długość fal – zależność od częstotliwości

Długość fal – zależność od częstotliwości

drgań oraz prędkości rozchodzenia się fal

drgań oraz prędkości rozchodzenia się fal

w ośrodkach

w ośrodkach



Transport energii bez transportu masy

Transport energii bez transportu masy

Działanie biologiczne

Działanie biologiczne

Działanie biologiczne ultradźwięków jest wypadkową działania

Działanie biologiczne ultradźwięków jest wypadkową działania

cieplnego, mechanicznego i fizykochemicznego i obejmuje:

cieplnego, mechanicznego i fizykochemicznego i obejmuje:

Pobudzenie aktywności fibroblastów

Pobudzenie aktywności fibroblastów

Wzrost syntezy kolagenu

Wzrost syntezy kolagenu

Zwiększenie syntezy niekolagenowych białek w fibroblastach

Zwiększenie syntezy niekolagenowych białek w fibroblastach

(albuminy i globuliny)

(albuminy i globuliny)

Przyśpieszenie syntezy DNA

Przyśpieszenie syntezy DNA

Rozszerzenie naczyń krwionośnych i przekrwienie narządów

Rozszerzenie naczyń krwionośnych i przekrwienie narządów

Wewnątrzkomórkowy wzrost syntezy wapnia

Wewnątrzkomórkowy wzrost syntezy wapnia

Degranulacja mastocytów

Degranulacja mastocytów

Przyśpieszenie neoangiogenezy

Przyśpieszenie neoangiogenezy

Pobudzenie procesów utleniania komórkowego

Pobudzenie procesów utleniania komórkowego

Zmiany czynności błon komórkowych

Zmiany czynności błon komórkowych

Zmiany szybkości przewodzenia we włóknach nerwowych

Zmiany szybkości przewodzenia we włóknach nerwowych

Efekty termiczne

Efekty termiczne



Ultradźwięki stosowane są w celu

Ultradźwięki stosowane są w celu

uzyskania wzrostu temperatury w

uzyskania wzrostu temperatury w

tkankach głębiej położonych, nawet do

tkankach głębiej położonych, nawet do

głębokości 6 cm,

głębokości 6 cm,



W wyniku absorpcji energii

W wyniku absorpcji energii

ultradźwiękowej w tkankach następuje

ultradźwiękowej w tkankach następuje

oscylacja cząsteczek wokół głównej pozycji

oscylacja cząsteczek wokół głównej pozycji

i przemiana energii kinetycznej i

i przemiana energii kinetycznej i

potencjalnej w energię cieplną,

potencjalnej w energię cieplną,

proporcjonalnie do intensywności

proporcjonalnie do intensywności

ultradźwięków,

ultradźwięków,



Energia mechaniczna zamieniona w

Energia mechaniczna zamieniona w

energię cieplną może spowodować

energię cieplną może spowodować

lokalne podwyższenie temperatury,

lokalne podwyższenie temperatury,



Wzrost temperatury w tkance w

Wzrost temperatury w tkance w

zakresie 40 – 45 stopni powoduje

zakresie 40 – 45 stopni powoduje

przekrwienie tkanek, natomiast

przekrwienie tkanek, natomiast

powyżej 45 stopni ma działanie

powyżej 45 stopni ma działanie

destrukcyjne,

destrukcyjne,

Fizjologiczne reakcje pod

Fizjologiczne reakcje pod

wpływem wzrostu temperatury

wpływem wzrostu temperatury

obejmują:

obejmują:



Wzrost rozciągliwości kolagenu

Wzrost rozciągliwości kolagenu



Przyśpieszenie przepływu krwi

Przyśpieszenie przepływu krwi



Zmiany w szybkości przewodzenia

Zmiany w szybkości przewodzenia

nerwów obwodowych

nerwów obwodowych



Podwyższenie progu odczuwania bólu

Podwyższenie progu odczuwania bólu



Zwiększenie aktywności enzymów

Zwiększenie aktywności enzymów



Zmiany w aktywności skurczowej

Zmiany w aktywności skurczowej

mięśni szkieletowych

mięśni szkieletowych



Największe działanie cieplne występuje na granicy dwóch

Największe działanie cieplne występuje na granicy dwóch

ośrodków,

ośrodków,



Ciepło powstaje głównie w tkankach o wysokim

Ciepło powstaje głównie w tkankach o wysokim

współczynniku absorpcji, (kość, chrząstka, okostna, ścięgno,

współczynniku absorpcji, (kość, chrząstka, okostna, ścięgno,

więzadło)

więzadło)



Struktury leżące na drodze działania strumienia

Struktury leżące na drodze działania strumienia

akustycznego absorbując energię zmniejszają efekt grzania

akustycznego absorbując energię zmniejszają efekt grzania

w tkankach leżących głębiej,

w tkankach leżących głębiej,



Konieczna jest kalkulacja dawki w tkance docelowej,

Konieczna jest kalkulacja dawki w tkance docelowej,



Tłuszcz, jako tkanka jednorodna o niskim współczynniku

Tłuszcz, jako tkanka jednorodna o niskim współczynniku

absorpcji, przewodzi ultradźwięki bez znacznego ogrzania,

absorpcji, przewodzi ultradźwięki bez znacznego ogrzania,



Brak możliwości wytwarzania ciepła w tkance tłuszczowej w

Brak możliwości wytwarzania ciepła w tkance tłuszczowej w

czasie działania ultradźwięków powoduje, iż terapia ta jest

czasie działania ultradźwięków powoduje, iż terapia ta jest

korzystniejsza dla grzania tkanek głębiej położonych w

korzystniejsza dla grzania tkanek głębiej położonych w

porównaniu z diatermią krótkofalową, (metoda

porównaniu z diatermią krótkofalową, (metoda

kondensatorowa)

kondensatorowa)

Na wzrost temperatury w

Na wzrost temperatury w

tkankach mają również wpływ:

tkankach mają również wpływ:



Tempo i czas w jakim energia jest

Tempo i czas w jakim energia jest

dostarczana do tkanki

dostarczana do tkanki



Termiczne przewodnictwo tkanki

Termiczne przewodnictwo tkanki



Tempo przepływu krwi do tkanki

Tempo przepływu krwi do tkanki



Tempo w jakim energia jest dostarczana do

Tempo w jakim energia jest dostarczana do

tkanek jest określone poprzez dobraną

tkanek jest określone poprzez dobraną

intensywność i sposób aplikacji,

intensywność i sposób aplikacji,



Jeżeli intensywność jest zbyt niska, wtedy

Jeżeli intensywność jest zbyt niska, wtedy

ilość energii jest nieadekwatna do

ilość energii jest nieadekwatna do

wytworzenia wzrostu temperatury,

wytworzenia wzrostu temperatury,



Jeżeli jest zbyt wysoka, lokalne reakcje

Jeżeli jest zbyt wysoka, lokalne reakcje

termiczne mogą wywołać nagły ból w

termiczne mogą wywołać nagły ból w

wyniku przegrzania tkanki, zanim ciepło

wyniku przegrzania tkanki, zanim ciepło

zostanie rozproszone do przyległych

zostanie rozproszone do przyległych

obszarów,

obszarów,

W badaniach klinicznych

W badaniach klinicznych

ustalono, iż aby ultradźwięki

ustalono, iż aby ultradźwięki

powodowały powstanie ciepła

powodowały powstanie ciepła

w tkankach leżących nad

w tkankach leżących nad

kością, poziom energii musi

kością, poziom energii musi

być:

być:



Odpowiednio niski, aby nie wywołać bólu

Odpowiednio niski, aby nie wywołać bólu



Odpowiednio wysoki, aby działać na

Odpowiednio wysoki, aby działać na

adekwatną głębokość

adekwatną głębokość



Dawkowany odpowiednio długo, aby

Dawkowany odpowiednio długo, aby

pozwolić na przewodzenie ciepła od kości

pozwolić na przewodzenie ciepła od kości

do otaczających tkanek

do otaczających tkanek



Jeżeli energia jest dostarczana zbyt szybko, ciepło

Jeżeli energia jest dostarczana zbyt szybko, ciepło

wytwarza się zbyt gwałtownie i mogą być

wytwarza się zbyt gwałtownie i mogą być

stymulowane termiczne receptory bólowe,

stymulowane termiczne receptory bólowe,



W celu uzyskania efektów terapeutycznych należy

W celu uzyskania efektów terapeutycznych należy

utrzymać temperaturę tkanek w zakresie 40 – 45

utrzymać temperaturę tkanek w zakresie 40 – 45

stopni co najmniej przez 5 minut,

stopni co najmniej przez 5 minut,



Przy dawkach niższych około 0,3 ultradźwięki nie

Przy dawkach niższych około 0,3 ultradźwięki nie

mają działania cieplnego,

mają działania cieplnego,



Tkanki o wysokim przewodnictwie termicznym

Tkanki o wysokim przewodnictwie termicznym

(kość) nie stają się proporcjonalnie cieplejsze niż

(kość) nie stają się proporcjonalnie cieplejsze niż

ścięgna czy mięśnie leżące bezpośrednio nad nią,

ścięgna czy mięśnie leżące bezpośrednio nad nią,



Jest to związane z faktem, iż energia

Jest to związane z faktem, iż energia

zaabsorbowana powoduje powstanie ciepła, które

zaabsorbowana powoduje powstanie ciepła, które

jest rozpraszane do chłodniejszego obszaru,

jest rozpraszane do chłodniejszego obszaru,



Odbicie części fali ultradźwiękowej od kości

Odbicie części fali ultradźwiękowej od kości

również zabezpiecza ją przed nadmiernym

również zabezpiecza ją przed nadmiernym

ogrzaniem,

ogrzaniem,



W tkankach dobrze unaczynionych

W tkankach dobrze unaczynionych

(mięśnie) występuje rozpraszanie

(mięśnie) występuje rozpraszanie

powstałego ciepła do chłodniejszych

powstałego ciepła do chłodniejszych

obszarów, natomiast w tkance o słabym

obszarów, natomiast w tkance o słabym

unaczynieniu (ścięgno) istnieje ryzyko

unaczynieniu (ścięgno) istnieje ryzyko

termicznego uszkodzenia,

termicznego uszkodzenia,



Podobnie narażone są tkanki z

Podobnie narażone są tkanki z

uszkodzonym krążeniem,

uszkodzonym krążeniem,



Dlatego też przy określaniu dawki

Dlatego też przy określaniu dawki

ultradźwięków należy koniecznie brać

ultradźwięków należy koniecznie brać

pod uwagę stan unaczynienia tkanki

pod uwagę stan unaczynienia tkanki

poddawanej terapii,

poddawanej terapii,

Wskazania

Wskazania



Choroby narządu ruchu: objawowe zmiany

Choroby narządu ruchu: objawowe zmiany

zwyrodnieniowo - zniekształcające

zwyrodnieniowo - zniekształcające

kręgosłupa i stawów obwodowych, stany

kręgosłupa i stawów obwodowych, stany

pourazowe (skręcenia, nadciągnięcia,

pourazowe (skręcenia, nadciągnięcia,

stłuczenia, krwiaki) i ich powikłania,

stłuczenia, krwiaki) i ich powikłania,

złamania, (świeże, opóźniony zrost kostny,

złamania, (świeże, opóźniony zrost kostny,

stawy rzekome) zespół Sudecka, choroby

stawy rzekome) zespół Sudecka, choroby

ścięgien, pochewek ścięgnistych, powięzi,

ścięgien, pochewek ścięgnistych, powięzi,

(zapalenie ścięgna Achillesa) zespoły

(zapalenie ścięgna Achillesa) zespoły

przeciążeniowe nadkłykcia bocznego i

przeciążeniowe nadkłykcia bocznego i

przyśrodkowego kości ramieniowej,

przyśrodkowego kości ramieniowej,



Choroby układu nerwowego: zespoły

Choroby układu nerwowego: zespoły

korzeniowe, neuralgie, dystrofia

korzeniowe, neuralgie, dystrofia

mięśniowa, piramidowe i pozapiramidowe

mięśniowa, piramidowe i pozapiramidowe

zespoły hipertoniczne i spastyczne,

zespoły hipertoniczne i spastyczne,



Choroby skóry i tkanki podskórnej: blizny i

Choroby skóry i tkanki podskórnej: blizny i

bliznowce, trudno gojące się rany,

bliznowce, trudno gojące się rany,

owrzodzenia goleni,

owrzodzenia goleni,



Układowe choroby tkanki łącznej: RZS,

Układowe choroby tkanki łącznej: RZS,

ZZSK, (poza okresami zaostrzeń)

ZZSK, (poza okresami zaostrzeń)

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



Nowotwory i stany po ich operacyjnym usunięciu,

Nowotwory i stany po ich operacyjnym usunięciu,



Ostre procesy zapalne i stany gorączkowe,

Ostre procesy zapalne i stany gorączkowe,



Skazy krwotoczne,

Skazy krwotoczne,



Czynna gruźlica,

Czynna gruźlica,



Ostra niewydolność krążenia,

Ostra niewydolność krążenia,



Niestabilna postać choroby niedokrwiennej serca,

Niestabilna postać choroby niedokrwiennej serca,



Zaburzenia rytmu serca,

Zaburzenia rytmu serca,



Zaawansowana miażdżyca,

Zaawansowana miażdżyca,



Ciężki stan ogólny,

Ciężki stan ogólny,



Wyniszczenie organizmu,

Wyniszczenie organizmu,



Krwawienie,

Krwawienie,



Zakrzepica,

Zakrzepica,



Zaburzenia krążenia,

Zaburzenia krążenia,



Wylewy,

Wylewy,



Zaburzenia czucia,

Zaburzenia czucia,



Wiek,

Wiek,



Obszary w pobliżu wszczepionego

Obszary w pobliżu wszczepionego

rozrusznika serca,

rozrusznika serca,



Ciąża, (obszar brzucha, miednicy,

Ciąża, (obszar brzucha, miednicy,

dolnego odcinka kręgosłupa)

dolnego odcinka kręgosłupa)



Stan po terapii promieniami X i

Stan po terapii promieniami X i

radioaktywnymi izotopami, (po 6 m-

radioaktywnymi izotopami, (po 6 m-

cach)

cach)



Cukrzyca,

Cukrzyca,



Zakrzepowe zapalenie żył,

Zakrzepowe zapalenie żył,

Nie nadźwiękawiamy:

Nie nadźwiękawiamy:



Okolic serca i segmentu sercowego,

Okolic serca i segmentu sercowego,



Płuc,

Płuc,



Narządów miąższowych jamy brzusznej,

Narządów miąższowych jamy brzusznej,



Mózgu,

Mózgu,



Oczu,

Oczu,



Gonad,

Gonad,



Odcinka szyjnego kręgosłupa powyżej 3

Odcinka szyjnego kręgosłupa powyżej 3

kręgu szyjnego, (ochrona rdzenia

kręgu szyjnego, (ochrona rdzenia

przedłużonego)

przedłużonego)

Diatermia któtkofalowa

Diatermia któtkofalowa



Diatermia krótkofalowa polega na
przegrzaniu tkanek pod wpływem
pola elektrycznego lub pola
magnetycznego wielkiej
częstotliwości.

Działanie biologiczne diatermii

Działanie biologiczne diatermii

krotkofalowej

krotkofalowej



Działanie diatermii krótkofalowej opiera się
na wpływie ciepła na tkanki ustroju.
Różnica między diatermią krótkofalową, a
innymi metodami ciepłoleczniczymi polega
na tym, że w przypadku diatermii
krótkofalowej ciepło wytwarza się
wewnątrz tkanek. Jest to więc ciepło
endogenne w odróżnieniu od ciepła
egzogennego, dostarczanego do ustroju z
zewnątrz.

Do najważniejszych skutków oddziaływania

wytworzonego w tkankach ciepła należy zaliczyć:



rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz

zwiększenie ich przepuszczalności,



zwiększenie przepływu krwi tętniczej,



przyspieszenie procesów wchłaniania tkankowego,



przyspieszenie komórkowej przemiany materii,



wzrost liczby leukocytów w tkankach

przegrzewanych,



obniżenie pobudliwości nerwowo-mięśniowej,



działanie przeciwbólowe,



obniżenie napięcia mięśni,

Wzajemne oddziaływanie

Wzajemne oddziaływanie

biofizyczne

biofizyczne



Energia elektromagnetyczna pola

Energia elektromagnetyczna pola

penetrującego tkanki jest zamieniona

penetrującego tkanki jest zamieniona

w ciepło.

w ciepło.



Ciepło jest wytwarzane w tkankach

Ciepło jest wytwarzane w tkankach

poprzez:

poprzez:



Ruch jonów,

Ruch jonów,



Rotację dipolowa,

Rotację dipolowa,



Ruch elektronów,

Ruch elektronów,



Ciepło to energia,

Ciepło to energia,



Ilość ciepła zależy od przypadkowych

Ilość ciepła zależy od przypadkowych

ruchów atomów, jonów i molekuł,

ruchów atomów, jonów i molekuł,



Kiedy tkanki składające się z dużej ilości

Kiedy tkanki składające się z dużej ilości

jonów znajdą się w polu elektrycznym o

jonów znajdą się w polu elektrycznym o

częstotliwości 27 MHz, ich ruch jest

częstotliwości 27 MHz, ich ruch jest

przyśpieszany w różnych kierunkach,

przyśpieszany w różnych kierunkach,



W wyniku zwiększenia się ruchu jonów

W wyniku zwiększenia się ruchu jonów

zderzają się one z molekułami, przez co

zderzają się one z molekułami, przez co

zwiększa się ich ruch oraz ilość

zwiększa się ich ruch oraz ilość

wewnętrznej energii kinetycznej i powstaje

wewnętrznej energii kinetycznej i powstaje

ciepło w tkance,

ciepło w tkance,



Wiele tkanek, jak mięśnie i krew są głównie złożone z wody,

Wiele tkanek, jak mięśnie i krew są głównie złożone z wody,



Molekuły wody są elektrycznie neutralne, ale posiadają

Molekuły wody są elektrycznie neutralne, ale posiadają

polaryzację, jeden koniec molekuły jest naładowany

polaryzację, jeden koniec molekuły jest naładowany

dodatnio, a drugi ujemnie, (dipol)

dodatnio, a drugi ujemnie, (dipol)



W polu elektrycznym o wysokiej częstotliwości następuje

W polu elektrycznym o wysokiej częstotliwości następuje

rotacja dipoli wody,

rotacja dipoli wody,



Dzięki zwiększonej ruchomości powstaje ciepło,

Dzięki zwiększonej ruchomości powstaje ciepło,



Pod wpływem pola elektrycznej wielkiej częstotliwości w

Pod wpływem pola elektrycznej wielkiej częstotliwości w

atomach i molekułach nie posiadających ładunku

atomach i molekułach nie posiadających ładunku

elektrycznego może nastąpić przesunięcie powłoki

elektrycznego może nastąpić przesunięcie powłoki

elektronowej w stosunku do jądra atomu lub przesunięcie

elektronowej w stosunku do jądra atomu lub przesunięcie

powłoki elektronowej cząsteczki i symetrycznym rozkładzie

powłoki elektronowej cząsteczki i symetrycznym rozkładzie

ładunków w stosunku źródła symetrii ładunków dodatnich,

ładunków w stosunku źródła symetrii ładunków dodatnich,



Ruch jonów jest najbardziej skutecznym

Ruch jonów jest najbardziej skutecznym

mechanizmem powodującym przemianę

mechanizmem powodującym przemianę

na ciepło wpływu prądu wielkiej

na ciepło wpływu prądu wielkiej

częstotliwości,

częstotliwości,



Ciepło, czyli wzrost prędkości ruchu

Ciepło, czyli wzrost prędkości ruchu

cząsteczek, może prowadzić do:

cząsteczek, może prowadzić do:



Mierzalnego wzrostu temperatury w

Mierzalnego wzrostu temperatury w

tkankach,

tkankach,



Występowania reakcji na poziomie

Występowania reakcji na poziomie

komórkowym, (wzrost temperatury nie jest

komórkowym, (wzrost temperatury nie jest

mierzalny)

mierzalny)

Wskazania

Wskazania



Wskazania do stosowania diatermii
krótkofalowej są bardzo rozległe. Ogólnie
można powiedzieć, że diatermia
krótkofalowa daje korzystne wyniki
lecznicze we wszystkich schorzeniach, w
których celowe jest stosowanie ciepła. Tak
więc znajduje ona głównie zastosowanie w
leczeniu różnego rodzaju podostrych i
przewlekłych stanów zapalnych.



Podostre i przewlekłe zapalenia stawów,

Podostre i przewlekłe zapalenia stawów,



Zapalenia okołostawowe,

Zapalenia okołostawowe,



Choroby zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa,

Choroby zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa,



Gościec tkanek miękkich,

Gościec tkanek miękkich,



Zapalenia pochewek ścięgien,

Zapalenia pochewek ścięgien,



Nerwobóle i zapalenia nerwów,

Nerwobóle i zapalenia nerwów,



Przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa,

Przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa,



Przewlekłe zapalenie ucha,

Przewlekłe zapalenie ucha,



Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych,

Przewlekłe zapalenie migdałków podniebiennych,



Przewlekłe zapalenie krtani,

Przewlekłe zapalenie krtani,



Ropne zapalenie gruczołów potowych dołu pachowego,

Ropne zapalenie gruczołów potowych dołu pachowego,



Odmroziny,

Odmroziny,



Przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych,

Przewlekłe zapalenie węzłów chłonnych,



Przewlekły nieżyt oskrzeli,

Przewlekły nieżyt oskrzeli,



Stan po przebytym zapaleniu płuc,

Stan po przebytym zapaleniu płuc,



Dychawica oskrzelowa,

Dychawica oskrzelowa,



Przewlekły nieżyt jelit,

Przewlekły nieżyt jelit,



Przewlekłe zapalenie gruczołu

Przewlekłe zapalenie gruczołu

krokowego,

krokowego,



Przewlekłe zapalenie przydatków,

Przewlekłe zapalenie przydatków,



Zaburzenia w czynności dokrewnej

Zaburzenia w czynności dokrewnej

jajników,

jajników,



Zapalenie gruczołu mlecznego

Zapalenie gruczołu mlecznego

karmiącej,

karmiącej,

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania



Nowotwory i stany po leczeniu promieniowaniem

jonizującym,



Wszystkie schorzenia, w których przeciwwskazane jest

stosowanie ciepła, np. ostre procesy zapalne oraz

zaburzenia ukrwienia obwodowego,



Gruźlica płuc oraz gruźlica pozapłucna,



Ciąża,



Miesiączka,



Skłonność do krwawień z przewodu pokarmowego (choroba

wrzodowa żołądka i dwunastnicy) i dróg oddechowych,



Wylewy krwawe do narządów wewnętrznych i tkanek

miękkich, w tym również po urazach,



Ropne zapalenie ucha środkowego,



Ropne zapalenie pęcherzyka żółciowego,



Ropień nerki, wątroby, wszystkie ropnie
chełboczące,



Obrzęki,



Żylakowatość goleni i owrzodzenia goleni
w przebiegu żylakowatości,



Zakrzepowe zapalenie żyły,



Wiek dziecięcy,



Obecność w tkankach wszelkiego rodzaju
implantatów metalowych,



Obecność rozrusznika serca, (osobom z
rozrusznikiem serca nie wolno przebywać
w pobliżu generatorów fal
elektromagnetycznych wielkiej
częstotliwości, np. aparatów do diatermii
krótkofalowej i mikrofalowej)

Bibliografia

Bibliografia



Mika T., „Fizykoterapia,” Wyd.

Mika T., „Fizykoterapia,” Wyd.

lekarskie PZWL (II), Warszawa 1993 –

lekarskie PZWL (II), Warszawa 1993 –

1996r.,

1996r.,



Strona internetowa
www.pandm.prv.pl