OSTRE ZAPALENIE

OTRZEWNEJ U

NOWORODKÓW I

NIEMOWLĄT

Prof. T Lenkiewicz

Prof. T Lenkiewicz

Klinika Chirurgii Dziecięcej AM

Klinika Chirurgii Dziecięcej AM

w Białymstoku

w Białymstoku

OSTRE ZAPALENIE

OTRZEWNEJ

–

PIERWOTNE - lub “samoistne”

PIERWOTNE - lub “samoistne”
wywołane krwiopochodnym
zakażeniem jamy otrzewnej

–

WTÓRNE - zapalenie otrzewnej
spowodowane: zmianami w obrębie
narządów jamy brzusznej,
przedziurawieniem przewodu
pokarmowego

Objawy kliniczne:



napięcie powłok



cisza w brzuchu



wzdęcie brzucha



porażenie perystaltyki jelit



ciężki stan ogólny dziecka
(niepokój)

Badania:



Laboratoryjne

–

Narastanie leukocytozy

–

Zagęszczenie krwi

–

Kwasica metaboliczna

–

Alkaloza oddechowa



Rtg – rozdęcie pętli jelit z obecnością
poziomów, a w przypadku
przedziurawienia powietrze w wolnej
jamie otrzewnej.

LECZENIE



antybiotyki



narastanie objawów, kilku
godzinna obserwacja – OPERACJA



usunięcie operacyjne zmiany
będącej przyczyną zapalenia
otrzewnej



płyn z jamy brzusznej do badania

MARTWICZE

MARTWICZE

ZAPALENIE JELIT

ZAPALENIE JELIT

ETIOLOGIA - nadal

niewyjaśniona

POSTULUJE SIĘ:



niedokrwienie błony śluzowej

niedokrwienie błony śluzowej

jelita

jelita



hipoksję

hipoksję



kwasicę

kwasicę



czynniki infekcyjne

czynniki infekcyjne



wpływ uszkadzający pokarmu

wpływ uszkadzający pokarmu

Częstość występowania

NEC



1 – 2.4/1000 noworodków

1 – 2.4/1000 noworodków

Pierwsze objawy kliniczne



najczęściej 3-10 doba życia

najczęściej 3-10 doba życia



z odchyleniem od 24 godzin do 90

z odchyleniem od 24 godzin do 90

dnia życia

dnia życia

Śmiertelność w grupie

noworodków



<1000 g. – wynosi 80 %

<1000 g. – wynosi 80 %

Czynniki ryzyka



wcześniactwo

wcześniactwo



niska masa urodzeniowa

niska masa urodzeniowa



niedotlenienie płodu

niedotlenienie płodu



przedwczesne odejście wód

przedwczesne odejście wód

płodowych

płodowych



niska punktacja Apgar

niska punktacja Apgar



cewnikowanie naczyń pępowinowych

cewnikowanie naczyń pępowinowych



transfuzja wymienna

transfuzja wymienna



szybkie wprowadzenie żywienia

szybkie wprowadzenie żywienia

mieszankami sztucznymi

mieszankami sztucznymi



żywienie dożołądkowe

żywienie dożołądkowe

OBJAWY



Zbliżone do obrazu posocznicy

Zbliżone do obrazu posocznicy



objawy brzuszne – wzdęcia

objawy brzuszne – wzdęcia



objawy wstrząsu – zaburzenia perfuzji

objawy wstrząsu – zaburzenia perfuzji

tkanek

tkanek



tkliwość powłok

tkliwość powłok



zaleganie treści pokarmowej

zaleganie treści pokarmowej



wymioty

wymioty



stolec – ślady krwi, stolce biegunkowe

stolec – ślady krwi, stolce biegunkowe



opór w brzuchu

opór w brzuchu



naciek w powłokach

naciek w powłokach



brak perystaltyki, wzdęte pętle jelit

brak perystaltyki, wzdęte pętle jelit



kwasica metaboliczna

kwasica metaboliczna



zaburzenia jonogramu

zaburzenia jonogramu

OBJAWY

OBJAWY

RADIOLOGICZNE

RADIOLOGICZNE



pneumatoza jelitowa

pneumatoza jelitowa



powietrze w dopływach żyły

powietrze w dopływach żyły

wrotnej

wrotnej

(

(

około 5%

około 5%

)

)



WOLNE POWIETRZE – w jamie

WOLNE POWIETRZE – w jamie

otrzewnej

otrzewnej



rozdęte pętle

rozdęte pętle



pętla stojąca

pętla stojąca

Zaawansowanie kliniczne

NEC wg Bella



Stopień 1A

Stopień 1A

– podejrzenie NEC

– podejrzenie NEC



objawy jelitowe, mierne wzdęcia

objawy jelitowe, mierne wzdęcia

brzucha,

brzucha,



ulewania, obecność krwi utajonej w

ulewania, obecność krwi utajonej w

stolcu

stolcu



objawy Rtg – obraz jamy
brzusznej prawidłowy

POSTĘPOWANIE



wstrzymanie krwawienia



odbarczenie żołądka (sonda)



ANTYBIOTYKOTERAPIA

Zaawansowanie kliniczne

NEC wg Bella



Stopień 1B

Stopień 1B

- objawy jak objawy

- objawy jak objawy

ogólne stopień 1A

ogólne stopień 1A



niestabilność ciepłoty

niestabilność ciepłoty



bezdechy

Zaawansowanie kliniczne

NEC wg Bella



Stopień IIA:

Stopień IIA:

NEC o niewielkim

NEC o niewielkim

stopniu nasilenia

stopniu nasilenia



W Rtg- poszerzenie światła
jelit cechy niedrożności,
pneumatoza śródścienna.

Zaawansowanie kliniczne

NEC wg Bella



Stopień IIB

Stopień IIB



objawy jak w stopniu 1AB 2A

objawy jak w stopniu 1AB 2A



wzmożone napięcie powłok

wzmożone napięcie powłok



gaz w żyle wrotnej

gaz w żyle wrotnej

Zaawansowanie kliniczne

NEC wg Bella



Stopień IIIA

Stopień IIIA

zaawansowany NEC

zaawansowany NEC



dodatkowo w obrębie Rtg
przesięk płynu w jamie
otrzewnej

Zaawansowanie kliniczne

NEC wg Bella



Stopień IIIB

Stopień IIIB

(perforacja jelita)

(perforacja jelita)



objawy wolnego powietrza w

objawy wolnego powietrza w

jamie brzusznej

jamie brzusznej



dodatkowo w leczeniu
interwencja chirurgiczna

Różnicowanie NEC



zakażenie uogólnione

zakażenie uogólnione



biegunka

biegunka



wady jelit (zarośnięcie,

wady jelit (zarośnięcie,

niedokonany zwrot)

niedokonany zwrot)



niedrożność smółkowa, porażenna

niedrożność smółkowa, porażenna



choroba Hirschsprunga

LECZENIE



Leczenie zachowawcze



rozpoczęte jak najwcześniej

rozpoczęte jak najwcześniej



podaż antybiotyków

podaż antybiotyków



żywienie pozajelitowe

żywienie pozajelitowe



odbarczenie przewodu pokarmowego

odbarczenie przewodu pokarmowego

(dren do żołądka i odbytu)

(dren do żołądka i odbytu)



podczas leczenia zachowawczego

podczas leczenia zachowawczego

obserwować należy chorego

obserwować należy chorego



co kilka godzin zdj. Rtg jamy

co kilka godzin zdj. Rtg jamy

brzusznej

brzusznej

LECZENIE CHIRURGICZNE



WSKAZANIA

WSKAZANIA



odma otrzewnowa

odma otrzewnowa



objawy perforacji

POSTĘPOWANIE

CHIRURGICZNE



odbarczenie zmienionego

odbarczenie zmienionego

fragmentu jelita

fragmentu jelita



resekcja zmienionego fragmentu

resekcja zmienionego fragmentu



zespolenie koniec do końca

zespolenie koniec do końca



wyłonienie jelita

wyłonienie jelita



drenaż jamy otrzewnej

Dzieci po przebytym

zapaleniu martwiczym jelit

są dziećmi specjalnej

troski

SMÓŁKOWE

ZAPALENIE

OTRZEWNEJ

SMÓŁKOWE ZAPALENIE

OTRZEWNEJ



PŁODOWE



NOWORODKOWE

OBJAWY



brzuch duży, wzdęty, rozlewający się na
boki



barwa powłok brzusznych szaro- żółta



nie słychać perystaltyki



Rtg- rozdęte pętle, nieliczne poziomy



przy perforacji – powietrze w wolnej
jamie otrzewnej



widoczne uwapnione grudki smółki w
postaci drobnych cieni



niekiedy wyczuwalny guz o nierównej
powierzchni

RÓŻNICOWANIE



wady rozwojowe jelit
(zarośniecie zwężenie)



choroba Hirschsprunga



martwicze zapalenie jelit



zdwojenie przewodu
pokarmowego

LECZENIE



operacyjne w rozlanym zapaleniu
otrzewnej



usunięcie zmienionych odcinków z
objawami niedrożności



wytworzenie przetoki Bishop-
Koppa



przetoki dwulufowej met. Mikulicza



usuwanie skupisk zmineralizowanej
smółki