Receptory układu

współczulnego

Marcin Szmyt

TYPY RECEPTORÓW

Receptory adrenergiczne są to struktury

białkowe lub białkowo-tłuszczowe ,w

których wyróżniamy:

α

1



Receptory α-adrenergiczne

α

2

β

1



Receptory β-adrenergiczne

β

2

Podział receptorów nie jest wystarczający w pełni . Badania

molekularne wykazują występowanie podtypów receptorów

α

1

i

α

2.

. Podział ten został stworzony ze względu na różne powinowactwo

substancji chemicznych dla tych receptorów.

Receptor

Przekaźnik II

rzędu

Funkcja

Adrenergiczny α

1

IP

3

(wzrost)

Skurcz mięśni

gładkich

Adrenergiczny α

2

cAMP

(zmniejszenie)

Zmniejszanie

wydzielania

neuroprzekaźnika ,

rozkurcz mięśni

gładkich

Adrenergiczny β

1

cAMP (wzrost)

Pobudzanie

czynności serca,

Zwiększa

wydzielanie

neuroprzekaźnika

Adrenergiczny β

2

cAMP (wzrost)

Rozkurcz mięśni

gładkich

WYSTĘPOWANIE RECEPTORÓW

RECEPTORY

α

-ADRENERGICZNE

Znajdują się głównie w mięśniach gładkich naczyń



Receptory

α

1

umiejscowione są postsynaptycznie



Receptory α

2

znajdują się na zakończeniach

neuronów

adrenergicznych (presynaptyczne)

,mniej receptorów znajduje się postsynaptycznie.

Narząd/Układ

Miejsce

Efekt

Oko

m. Dialatator

pupilae

Rozszerzenie źrenicy

Naczynia

skóra

Skurcz naczyń

mięśnie szkieletowe

jama brzuszna

naczynia wieńcowe

mózg

nerki

żyły

Przewód

pokarmowy

Gruczoły ślinowe

Małe wydzielanie

zwieracze

Skurcz

Nerki i drogi

moczowe

Zwieracz

wewnętrzny

Macica

m.gładkie

RECEPTORY

α

1

-ADRENERGICZNE

RECEPTORY

α

2

-ADRENERGICZNE

Narząd/Układ

Miejsce

Efekt

Przewód

pokarmowy

m. gładkie

Spadek napięcie

Trzustka

Spadek wydzielania

insuliny

WYSTĘPOWANIE RECEPTORÓW

RECEPTORY β-ADRENERGICZNE



Receptory

β

1

występują w sercu



Receptory

β

2

znajduje się w

mięśniach gładkich.



Na błonie presynaptycznej występuje
receptor

β

1

(zwiększenie wydzielanie

NA, wzmocnienie sygnału)

RECEPTORY β

1

-ADRENERGICZNE

Narząd/Układ

Miejsce

Efekt

Serce

węzeł zatokowy

Wzrost HR

mięśnie

przedsionków

Wzrost kurczliwości

węzeł

przedsionkowo-

komorowy

Wzrost szybkości

przewodzenia

mięsień komór

Wzrost kurczliwości

Przewód

pokarmowy

gruczoły trawienne

Aktywacja amylazy

Nerki i drogi

moczowe

Wzmożone

wydzielanie reniny

RECEPTORY β

2

-ADRENERGICZNE

Narząd/Układ

Miejsce

Efekt

Naczynia

naczynia wieńcowe

rozkurcz

mięśnie szkieletowe

Przewód

pokarmowy

drogi żółciowe

zwiotczenie

spadek

pasażu/napięcia

Trzustka

wzrost wydzielania

insuliny

Oskrzela

mięśniówka

zwiotczenie

gruczoły

?

Nerki i drogi

moczowe

mięśnie ściany

pęcherza

zwiotczenie

Narządy płciowe

macica

zwiotczenie

WpŁyw receptorów adrenergicznych na

przemianę materii

Główny wpływ na przemianę materii ma

receptor β

2

NARZĄD

EFEEKT (WZROST)

Wątroba

glikogenoliza

glikoneogeneza

komórki tłuszczowe

lipoliza

mięśnie szkieletowe

glikoneogeneza

DOPAMINA

o

Produkowana w rdzeniu nadnerczy z
tyrozyny

o

Pobudza receptory β1-adrenergiczne

o

Zwiększa kurczliwość mięśnia sercowego

o

Pobudza specyficzne receptory
dopaminergiczne w naczyniach
nerkowych, wieńcowych, trzewnych,
mózgowych



Zwiększa filtracje kłębuszkową oraz
wydalanie moczu (rozszerzenie naczyń)

DOPAMINA

o

w większych dawkach pobudza
receptory α

1

naczyń

występuje wzrost ciśnienia krwi ,późniejszy

spadek tłumaczony jest rozszerzeniem
naczyń trzewnych

o

Może powodować zaburzenia rytmu
serca, mdłości wymioty podawany
egzogennie

o

przy dłuższym stosowaniu zmniejsza
się wrażliwości (tachyfilaksja)

NORADRENALINA

Podtyp receptora

Siła działania

α

1

A=NA

α

2

A>NA

β

1

NA>A

β

2

A>NA

 uwalniana się w pozazwojowych zakończeniach
adrenergicznych

 NA stanowi 10%-18% wszystkich amin katecholowych

 NA zwęża naczynia krwionośne , zwiększając w ten sposób
opór obwodowy (bezpośredni wpływ na α

1

–adrenergiczny) z

wyjątkiem tętnic wieńcowych.


NA silniej zwęża naczynia niż A

 Zmniejsza przepływ krwi przez nerki, mózg, wątrobę

NORADRENALINA

o

NA działa na receptor β1



zwiększa się pobudliwość i kurczliwość serca

o

Przedawkowanie NA wywołuje
częstoskurcz komororowy i migotanie
komór

o

Zmniejsza napięcie m. gładkich jelit

o

wpływa kurcząco na m.gładkie macicy
kobiety ciężarnej

o

Rozkurcza drzewo oskrzelowe
nieznacznie

NORADRENALINA

o

NA słabiej działa niż A na zużycie
tkankowe tlenu, glikogenogeneze, lipolizę

o

wskazaniem do podania norepinefryny
stanowi wstrząs pochodzenia sercowego
oraz wstrząsów uczuleniowych

o

NA jest bardzo szybko usuwana z ustroju
przez wychwyt zwrotny na błonie
presynaptycznej

o

In vivo powoduje bradykardię

 wzost ciśnienia -> odruch z baroreceptorów -> ukł.

Przywspółczulny -> bradykardia

Adrenalina

o

w małych stężeniach -> skurcz naczyń skóry

, bł. śluzowej, narządów jamy brzusznej

o

Rozszerza naczynia m. szkieletowej, serca

o

Przepływ nerkowy ulega zmniejszeniu
(skurcz tętniczek odprowadzających)



mimo to filtracja kłębuszkowa nie zostaje
zmieniona

o

ogólna stymulacja β2 -> zmniejszenie
oporu obwodowego, spadek ciśnienia
rozkurczowego

Adrenalina

o

Wzrost skurczowego ciśnienia krwi ->
pobudzenie β1 , wzrasta objętość
wyrzutowa krwi oraz HR

o

Duże dawki powodują dodatkowe
pobudzenia komorowe, migotanie
komór

o

A powoduje wzrost zapotrzebowania na
tlen (podanie ->mimo rozszerzenia
naczyń wieńcowych może wywołać
atak dusznicy bolesnej)

Adrenalina

o

Zwiotcza m. gładkie jelit oraz oskrzeli (spadek

perystaltyki oraz ułatwione oddychanie)

o

Epinefryna nie przenika przez barierę krew-
mózg, jest tam syntezowany.

o

A pobudza procesy produkcji energii ->
receptor β2

o

Wskazanie użycie we wstrząsach
anafilaktycznych , napadach Adamsa-Stokesa

o

Zatrzymanie akcji serca -> podanie
dotchawiczo