Nowotwory narządu

Nowotwory narządu

rodnego

rodnego

1.

1.

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy

2.

2.

Rak trzonu macicy

Rak trzonu macicy

3.

3.

Rak jajnika

Rak jajnika

4.

4.

Rak sromu

Rak sromu

5.

5.

Rak pochwy

Rak pochwy

6.

6.

Rak jajowodu

Rak jajowodu

7.

7.

Rak kosmówki

Rak kosmówki

8.

8.

Rak sutka

Rak sutka

Zasady postępowania

Zasady postępowania



Wywiad z chorym.

Wywiad z chorym.



Badanie kliniczne.

Badanie kliniczne.



Wykrycie nowotworu: biopsja

Wykrycie nowotworu: biopsja

(badanie

(badanie

cytologiczne/histopatologiczne).

cytologiczne/histopatologiczne).



Ustalenie stopnia zaawansowania

Ustalenie stopnia zaawansowania

nowotworu w oparciu o:

nowotworu w oparciu o:



A. wynika badania klinicznego

A. wynika badania klinicznego



B. Diagnostykę obrazową

B. Diagnostykę obrazową

Diagnostyka obrazowa

Diagnostyka obrazowa



USG

USG



Urografia

Urografia



Rezonans magnetyczny

Rezonans magnetyczny



Rtg płuc ew. kości

Rtg płuc ew. kości



Badanie w uśpieniu.

Badanie w uśpieniu.

Zasady klasyfikacji

Zasady klasyfikacji

nowotworu

nowotworu



Rokowanie tj. prawdopodobieństwo

Rokowanie tj. prawdopodobieństwo

wznowy i szansa przeżycia w chorobie

wznowy i szansa przeżycia w chorobie

nowotworowej, jest zależne w głównej

nowotworowej, jest zależne w głównej

mierze (jeśli nie jedynie) od stopnia

mierze (jeśli nie jedynie) od stopnia

zaawansowania nowotworu w chwili

zaawansowania nowotworu w chwili

rozpoznania i rozpoczęcia leczenia.

rozpoznania i rozpoczęcia leczenia.



Stopień zaawansowania określa się

Stopień zaawansowania określa się

przez opis topograficzno-anatomiczny

przez opis topograficzno-anatomiczny

umiejscowienie i granic nowotworu.

umiejscowienie i granic nowotworu.

Zasady klasyfikacji

Zasady klasyfikacji

nowotworów

nowotworów



Bez wprowadzenia jednolitych zasad

Bez wprowadzenia jednolitych zasad

oceny zaawansowania choroby

oceny zaawansowania choroby

nowotworowej nie byłoby możliwe

nowotworowej nie byłoby możliwe

porównanie wyników leczenia ani w

porównanie wyników leczenia ani w

obrębie tego samego szpitala, ani

obrębie tego samego szpitala, ani

między różnymi ośrodkami.

między różnymi ośrodkami.



Mimo wielu kontrowersji rozpowszechnił

Mimo wielu kontrowersji rozpowszechnił

się na całym świecie opracowany przez

się na całym świecie opracowany przez

Międzynarodową Organizację

Międzynarodową Organizację

Onkologów system - TNM.

Onkologów system - TNM.

System TNM

System TNM



T = tumor – zakres wielkość

T = tumor – zakres wielkość

pierwotnego ogniska nowotworu

pierwotnego ogniska nowotworu



N = nodes – stan zajęcia

N = nodes – stan zajęcia

regionalnych lub okolicznych węzłów

regionalnych lub okolicznych węzłów

chłonnych

chłonnych



M = metastases – niewystępowanie

M = metastases – niewystępowanie

lub stwierdzenie przerzutów

lub stwierdzenie przerzutów

odległych.

odległych.

Klasyfikacja pooperacyjna

Klasyfikacja pooperacyjna



Klasyfikacja kliniczna czasami zostaje

Klasyfikacja kliniczna czasami zostaje

uzupełniona o dodatkowa ocenę

uzupełniona o dodatkowa ocenę

makroskopową i wynik badania

makroskopową i wynik badania

histopatologicznego usuniętego w

histopatologicznego usuniętego w

czasie zabiegu nowotworu i, czasem

czasie zabiegu nowotworu i, czasem

regionalnych węzłów chłonnych.

regionalnych węzłów chłonnych.



Ta metoda stosowana jest głównie do

Ta metoda stosowana jest głównie do

opisu nowotworów narządów

opisu nowotworów narządów

wewnętrznych, których ocena

wewnętrznych, których ocena

przedoperacyjna jest niezadawalająca.

przedoperacyjna jest niezadawalająca.

Stopnie histologicznego

Stopnie histologicznego

zróżnicowania raka

zróżnicowania raka



Stopień zróżnicowania histologicznego raka

Stopień zróżnicowania histologicznego raka

oparty na architektonice guza i odsetkowej

oparty na architektonice guza i odsetkowej

zawartości w nim elementów raka litego

zawartości w nim elementów raka litego

jest od dawna uważany za jeden z

jest od dawna uważany za jeden z

najbardziej czułych czynników

najbardziej czułych czynników

rokowniczych.

rokowniczych.



Wielu autorów uważa, że ocena

Wielu autorów uważa, że ocena

histologiczna typu raka i stopień

histologiczna typu raka i stopień

zróżnicowania powinna być uznana za

zróżnicowania powinna być uznana za

najwyższy czynnik prognostyczny.

najwyższy czynnik prognostyczny.

Zróżnicowanie nowotworu

Zróżnicowanie nowotworu



Z tą cechą nowotworu wiąże się

Z tą cechą nowotworu wiąże się

szybszy jego rozwój, wyższa skłonność

szybszy jego rozwój, wyższa skłonność

do głębokiego naciekania ściany

do głębokiego naciekania ściany

narządu (macicy), oraz tworzenie

narządu (macicy), oraz tworzenie

przerzutów.

przerzutów.



W nowotworach o wyższym stopniu

W nowotworach o wyższym stopniu

dojrzałości (G1) stwierdza się

dojrzałości (G1) stwierdza się

naciekanie ściany macicy w 20%

naciekanie ściany macicy w 20%

przypadków, natomiast w rakach

przypadków, natomiast w rakach

najmniej dojrzałych (G3) u ponad 50%.

najmniej dojrzałych (G3) u ponad 50%.

Odsetek przeżyć 5-cio

Odsetek przeżyć 5-cio

letnich a stopień

letnich a stopień

histologicznego

histologicznego

zróżnicowania

zróżnicowania



G1 = 80-85%

G1 = 80-85%



G2 = 74-78%

G2 = 74-78%



G3 = 50-64%

G3 = 50-64%

Wzrost i rozprzestrzenianie

Wzrost i rozprzestrzenianie



Wzrost miejscowy zwartego guza

Wzrost miejscowy zwartego guza



Ciągłość wzrostu – naciekanie

Ciągłość wzrostu – naciekanie

sąsiednich tkanek i narządów.

sąsiednich tkanek i narządów.



Przenoszenie komórek nowotworowych

Przenoszenie komórek nowotworowych

za pośrednictwem naczyń chłonnych i

za pośrednictwem naczyń chłonnych i

krwionośnych.

krwionośnych.



Rozprzestrzenianie się nowotworu

Rozprzestrzenianie się nowotworu

przez kopiowanie – rak sromu –

przez kopiowanie – rak sromu –

przejście z jednej wargi na drugą.

przejście z jednej wargi na drugą.



Przerzuty wszczepienne – rak t. macicy.

Przerzuty wszczepienne – rak t. macicy.

Wtargnięcie komórek guza i

Wtargnięcie komórek guza i

przerzuty

przerzuty



Możliwe jest przenoszenie się komórek

Możliwe jest przenoszenie się komórek

nowotworowych, a także fragmentów

nowotworowych, a także fragmentów

raka, za pośrednictwem naczyń

raka, za pośrednictwem naczyń

krwionośnych i chłonnych. Najpierw

krwionośnych i chłonnych. Najpierw

przedostają się one do okolicznych

przedostają się one do okolicznych

węzłów chłonnych, przez pewien czas

węzłów chłonnych, przez pewien czas

stanowiących najczęściej zaporę dla

stanowiących najczęściej zaporę dla

dalszego rozwoju raka. Po zajęciu całej

dalszego rozwoju raka. Po zajęciu całej

struktury węzła następuje zazwyczaj

struktury węzła następuje zazwyczaj

dalsze rozprzestrzenianie się komórek

dalsze rozprzestrzenianie się komórek

drogą naczyń chłonnych.

drogą naczyń chłonnych.

Przerzuty

Przerzuty



Po zajęciu i sforsowaniu okolicznych,

Po zajęciu i sforsowaniu okolicznych,

miejscowych stacji węzłów następuje

miejscowych stacji węzłów następuje

zazwyczaj przenoszenie komórek

zazwyczaj przenoszenie komórek

nowotworowych w dalekie, często

nowotworowych w dalekie, często

bardzo odległe okolice.

bardzo odległe okolice.

Inwazja miejscowa

Inwazja miejscowa



Prawdziwa granica inwazji nowotworu

Prawdziwa granica inwazji nowotworu

jest możliwa do uchwycenia tylko

jest możliwa do uchwycenia tylko

histopatologicznie.

histopatologicznie.



Zazwyczaj leży ona dalej, niż wskazują

Zazwyczaj leży ona dalej, niż wskazują

na to możliwości badania palpacyjnego,

na to możliwości badania palpacyjnego,

oraz dalej niż granice widoczności guza.

oraz dalej niż granice widoczności guza.



Ocena radykalności wyciętego

Ocena radykalności wyciętego

nowotworu leży w kompetencji

nowotworu leży w kompetencji

histopatologa.

histopatologa.

Zasady leczenia

Zasady leczenia

operacyjnego

operacyjnego



Nowotwory narządów płciowych kobiety

Nowotwory narządów płciowych kobiety

stanowią dużą grupę chorób o różnym

stanowią dużą grupę chorób o różnym

umiejscowieniu, rozległości, strukturze

umiejscowieniu, rozległości, strukturze

patologicznej, różnym klinicznym

patologicznej, różnym klinicznym

przebiegu i rokowaniu, a także o

przebiegu i rokowaniu, a także o

niejednolitej częstości występowania.

niejednolitej częstości występowania.



W różnym też stopniu nadają się do

W różnym też stopniu nadają się do

leczenia chirurgicznego, wykazują

leczenia chirurgicznego, wykazują

zmienną promienioczułość i

zmienną promienioczułość i

niejednakowo reagują na czynniki

niejednakowo reagują na czynniki

chemiczne i hormonalne.

chemiczne i hormonalne.

Zasady leczenia

Zasady leczenia



Przedstawiona powyżej wielorakość

Przedstawiona powyżej wielorakość

cech charakteryzujących

cech charakteryzujących

poszczególne typy nowotworów

poszczególne typy nowotworów

narządów płciowych kobiety, a także

narządów płciowych kobiety, a także

różnorodność metod rozpoznawania

różnorodność metod rozpoznawania

wymagają zespołowego i

wymagają zespołowego i

nowoczesnego ujmowania zagadnień

nowoczesnego ujmowania zagadnień

związanych z postępowaniem

związanych z postępowaniem

terapeutycznym.

terapeutycznym.

Zasady leczenia

Zasady leczenia



Wobec konieczności zespołowego

Wobec konieczności zespołowego

prowadzenia terapii chorób

prowadzenia terapii chorób

nowotworowych powstaje bardzo istotny

nowotworowych powstaje bardzo istotny

problem odpowiedzialności za wyniki

problem odpowiedzialności za wyniki

leczenia. Trudno bowiem wyobrazić sobie

leczenia. Trudno bowiem wyobrazić sobie

model odpowiedzialności zbiorowej.

model odpowiedzialności zbiorowej.



Leczenie zatem chorób nowotworowych

Leczenie zatem chorób nowotworowych

powinien prowadzić jeden lekarz w ścisłej

powinien prowadzić jeden lekarz w ścisłej

współpracy z doświadczonym zespołem.

współpracy z doświadczonym zespołem.

Zespół leczący

Zespół leczący



Patolog

Patolog



Chirurg

Chirurg



Radioterapeuta

Radioterapeuta



Chemioterapeuta

Chemioterapeuta



Anestezjolog

Anestezjolog



Psycholog

Psycholog



Zespół opieki paliatywnej – pielęgniarka

Zespół opieki paliatywnej – pielęgniarka

wsparta wiedzą: prawniczą, socjalną,

wsparta wiedzą: prawniczą, socjalną,

medyczną, duchową, sprawuje opiekę nad

medyczną, duchową, sprawuje opiekę nad

chorym i osieroconą rodziną.

chorym i osieroconą rodziną.

Rak szyjki macicy - objawy

Rak szyjki macicy - objawy



We wczesnych stadiach zaawansowanie

We wczesnych stadiach zaawansowanie

może nie dawać charakterystycznych

może nie dawać charakterystycznych

objawów. Często przebiega pod

objawów. Często przebiega pod

postacią nadżerki. Pierwszym

postacią nadżerki. Pierwszym

nieswoistym symptomem związanym z

nieswoistym symptomem związanym z

obecnością atypowego nabłonka na

obecnością atypowego nabłonka na

tarczy części pochwowej są

tarczy części pochwowej są

nieprawidłowe, obfite upławy. Źródłem

nieprawidłowe, obfite upławy. Źródłem

niepokoju pacjentki i przyczyną

niepokoju pacjentki i przyczyną

skłaniającą do wizyty u lekarza jest

skłaniającą do wizyty u lekarza jest

plamienie lub krwawienie samoistne

plamienie lub krwawienie samoistne

międzymiesiączkowe i tzw. Kontaktowe.

międzymiesiączkowe i tzw. Kontaktowe.

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy

bezobjawowy

bezobjawowy



Może być wykryty przez wymaz

Może być wykryty przez wymaz

diagnostyczny, kolposkopię,

diagnostyczny, kolposkopię,

potwierdzony biopsją i badaniem hist-

potwierdzony biopsją i badaniem hist-

pat.

pat.



Rak wychodzący z kanału szyjki macicy

Rak wychodzący z kanału szyjki macicy

można spotkać u kobiet po menopauzie

można spotkać u kobiet po menopauzie

lub po elektrokoagulacji.

lub po elektrokoagulacji.



Przy ucisku wziernikiem szyjki może

Przy ucisku wziernikiem szyjki może

wystąpić krwawienie, często szyjka jest

wystąpić krwawienie, często szyjka jest

beczułkowato przerosła.

beczułkowato przerosła.

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy

pełnoobjawowy

pełnoobjawowy



Badanie we wziernikach może wykazać:

Badanie we wziernikach może wykazać:



Zmiany typowe: obecność guza

Zmiany typowe: obecność guza

wyrastającego ponad powierzchnię,

wyrastającego ponad powierzchnię,

kruchego, krwawiącego przy dotyku, lub

kruchego, krwawiącego przy dotyku, lub

owrzodzenia o nieregularnych brzegach,

owrzodzenia o nieregularnych brzegach,

umieszczonego na stwardniałym podłożu

umieszczonego na stwardniałym podłożu



Zmiany podejrzane: nieduży guzek,

Zmiany podejrzane: nieduży guzek,

niewielkie stwardnienie, białe plamki, strefy

niewielkie stwardnienie, białe plamki, strefy

wzmożonego unaczynienia, Małe

wzmożonego unaczynienia, Małe

owrzodzenie.

owrzodzenie.



Dwie ważne cechy: stwardnienie i krwawienie

Dwie ważne cechy: stwardnienie i krwawienie

przy dotyku.

przy dotyku.

Rak szyjki macicy –

Rak szyjki macicy –

szerzenie się poza szyjkę

szerzenie się poza szyjkę

macicy.

macicy.



Nasilenie krwiście podbarwionych upławów lub

Nasilenie krwiście podbarwionych upławów lub

krwawienie może być wynikiem rozpadu

krwawienie może być wynikiem rozpadu

martwiczych mas nowotworowych. Rozpad taki

martwiczych mas nowotworowych. Rozpad taki

często współistnieje z obecnością nieprzyjemnego

często współistnieje z obecnością nieprzyjemnego

zapachu z pochwy, związanego z procesem gnilnym

zapachu z pochwy, związanego z procesem gnilnym

mas martwiczych.

mas martwiczych.



Bóle w podbrzuszu promieniujące do okolicy

Bóle w podbrzuszu promieniujące do okolicy

krzyżowo-lędźwiowej i bioder mogą oznaczać zajęcie

krzyżowo-lędźwiowej i bioder mogą oznaczać zajęcie

przez proces nowotworowy przymacicz aż do kostnej

przez proces nowotworowy przymacicz aż do kostnej

ściany miednicy lub obecność przerzutów w węzłach

ściany miednicy lub obecność przerzutów w węzłach

chłonnych z podrażnieniem splotów krzyżowych.

chłonnych z podrażnieniem splotów krzyżowych.

Rak szyjki macicy – szerzenie

Rak szyjki macicy – szerzenie

się po za szyjkę macicy

się po za szyjkę macicy



Bóle w podbrzuszu z towarzyszącym im

Bóle w podbrzuszu z towarzyszącym im

obrzękiem kończyn dolnych są często

obrzękiem kończyn dolnych są często

następstwem rozległego nacieku w

następstwem rozległego nacieku w

przymaciczach i węzłach chłonnych,

przymaciczach i węzłach chłonnych,

utrudniającego krążenie limfy w

utrudniającego krążenie limfy w

kończynach.

kończynach.



Rozległe nacieki nowotworowe w

Rozległe nacieki nowotworowe w

przymaciczach prowadzą często do

przymaciczach prowadzą często do

jednostronnego lub obustronnego

jednostronnego lub obustronnego

wodonercza. Konsekwencją jest mocznica,

wodonercza. Konsekwencją jest mocznica,

będąca główna przyczyną zgonów

będąca główna przyczyną zgonów

chorych (60%).

chorych (60%).

Rak szyjki macicy -

Rak szyjki macicy -

diagnostyka

diagnostyka



Rozpoznanie raka szyjki macicy

Rozpoznanie raka szyjki macicy

składa się z dwóch elementów:

składa się z dwóch elementów:



Rozpoznania histopatologicznego

Rozpoznania histopatologicznego

ustalonego na podstawie biopsji i/lub

ustalonego na podstawie biopsji i/lub

skrobania kanału szyjki macicy.

skrobania kanału szyjki macicy.



Ustalenia stopnia klinicznego

Ustalenia stopnia klinicznego

zaawansowania procesu

zaawansowania procesu

nowotworowego.

nowotworowego.



Vide tabela

Vide tabela

Rak szyjki macicy - leczenie

Rak szyjki macicy - leczenie



Leczenie może być radykalne, oparte na

Leczenie może być radykalne, oparte na

przewidywaniu całkowitego trwałego

przewidywaniu całkowitego trwałego

wyleczenia przez zniszczenie tkanki

wyleczenia przez zniszczenie tkanki

nowotworowej. Do tej grupy kwalifikuje

nowotworowej. Do tej grupy kwalifikuje

się chore z mniejszym stopniem

się chore z mniejszym stopniem

zaawansowania procesu nowotworowego.

zaawansowania procesu nowotworowego.

Metodami leczenia radykalnego są:

Metodami leczenia radykalnego są:



Chirurgia

Chirurgia



Radioterapia

Radioterapia



Leczenie skojarzone (chirurgia i

Leczenie skojarzone (chirurgia i

radioterapia).

radioterapia).

R.SZ.M. leczenie paliatywne.

R.SZ.M. leczenie paliatywne.



W leczeniu paliatywnym zakłada się, że

W leczeniu paliatywnym zakłada się, że

proces nowotworowy zostanie

proces nowotworowy zostanie

spowolniony w tych sytuacjach w których

spowolniony w tych sytuacjach w których

ze względu na zaawansowanie choroby

ze względu na zaawansowanie choroby

nie można liczyć na całkowite wyleczenie.

nie można liczyć na całkowite wyleczenie.

Metodami stosowanymi u tych chorych są

Metodami stosowanymi u tych chorych są

radioterapia i ew. chemioterapia. Dawki

radioterapia i ew. chemioterapia. Dawki

lecznicze radioterapii są z reguły

lecznicze radioterapii są z reguły

mniejsze, by nie powodowały

mniejsze, by nie powodowały

poważniejszych powikłań – takich jak

poważniejszych powikłań – takich jak

przetoki, krwawienia, niedokrwistość.

przetoki, krwawienia, niedokrwistość.

R.SZ.M. – leczenie objawowe

R.SZ.M. – leczenie objawowe



Stosuje się wyłącznie u chorych w

Stosuje się wyłącznie u chorych w

najbardziej zaawansowanych stadiach

najbardziej zaawansowanych stadiach

procesu nowotworowego.

procesu nowotworowego.



Nie ma ono wpływu na przebieg samego

Nie ma ono wpływu na przebieg samego

nowotworu.

nowotworu.

R.SZ.M. - epidemiologia

R.SZ.M. - epidemiologia



Vide tabela

Vide tabela

Rak szyjki macicy w ciąży

Rak szyjki macicy w ciąży



Postępowanie uzależnione jest od

Postępowanie uzależnione jest od

zaawansowania ciąży i zaawansowania

zaawansowania ciąży i zaawansowania

raka.

raka.



W pierwszej połowie ciąży jest takie jak u

W pierwszej połowie ciąży jest takie jak u

kobiety nie ciężarnej.

kobiety nie ciężarnej.



Rozpoznanie raka szyjki macicy w

Rozpoznanie raka szyjki macicy w

połowie drugiego trymestru ciąży

połowie drugiego trymestru ciąży

nastręcza szereg trudnych problemów.

nastręcza szereg trudnych problemów.

R.SZ.M. - Profilaktyka

R.SZ.M. - Profilaktyka



Definicja – badanie przesiewowe

Definicja – badanie przesiewowe

(przeglądowe, ang. screening) –

(przeglądowe, ang. screening) –

zastosowanie stosunkowo prostych i

zastosowanie stosunkowo prostych i

niekosztownych testów diagnostycznych

niekosztownych testów diagnostycznych

w badaniu dużych grup ludności w celu

w badaniu dużych grup ludności w celu

wykrycia wczesnych stadiów choroby.

wykrycia wczesnych stadiów choroby.



Strategicznym celem badania

Strategicznym celem badania

przesiewowego jest6 zmniejszenie

przesiewowego jest6 zmniejszenie

chorobowości – umieralności z powodu

chorobowości – umieralności z powodu

określonej wśród poddanych tym

określonej wśród poddanych tym

badaniom.

badaniom.

R.SZ.M. - Profilaktyka

R.SZ.M. - Profilaktyka



Cel:

Cel:



Wykrycie choroby w jak

Wykrycie choroby w jak

najwcześniejszej fazie jej rozwoju.

najwcześniejszej fazie jej rozwoju.



Obniżenie umieralności z powodu

Obniżenie umieralności z powodu

raka szyjki macic

raka szyjki macic

R.SZ.M. - profilaktyka

R.SZ.M. - profilaktyka



Zasady funkcjonowania:

Zasady funkcjonowania:



Uwarunkowania prawne prowadzenia badań

Uwarunkowania prawne prowadzenia badań

przesiewowych – zwalczanie raka szyjki macicy.

przesiewowych – zwalczanie raka szyjki macicy.



Wykonywanie badań ginekologicznych i

Wykonywanie badań ginekologicznych i

cytologicznych wszystkim kobietom zgłaszającym

cytologicznych wszystkim kobietom zgłaszającym

się do poradni

się do poradni



Organizowanie i prowadzenie badań

Organizowanie i prowadzenie badań

profilaktycznych w formie badań masowych w celu

profilaktycznych w formie badań masowych w celu

zapobiegania i wczesnego wykrywania

zapobiegania i wczesnego wykrywania

nowotworów narządu rodnego u piersi.

nowotworów narządu rodnego u piersi.



Leczenie stanów przedrakowych narządu rodnego.

Leczenie stanów przedrakowych narządu rodnego.

R.SZ.M. profilaktyka cd.

R.SZ.M. profilaktyka cd.



Dla kobiet hospitalizowanych we

Dla kobiet hospitalizowanych we

wszystkich oddziałach szpitalnych

wszystkich oddziałach szpitalnych

wprowadza się badanie cytologiczne

wprowadza się badanie cytologiczne

jako powszechnie obowiązujące.

jako powszechnie obowiązujące.



Badanie cytologiczne powinno być

Badanie cytologiczne powinno być

wykonane u wszystkich kobiet

wykonane u wszystkich kobiet

zgłaszających się do poradni K.

zgłaszających się do poradni K.

Jak jest tak dobrze, to dlaczego

Jak jest tak dobrze, to dlaczego

jest tak źle ?

jest tak źle ?



Dlaczego większość chorych na

Dlaczego większość chorych na

nowotwory w Polsce rozpoczyna leczenie

nowotwory w Polsce rozpoczyna leczenie

w późnych okresach choroby?

w późnych okresach choroby?



Winą za późne rozpoznanie i spóźnione

Winą za późne rozpoznanie i spóźnione

podjęcie leczenia leży zarówno po stronie

podjęcie leczenia leży zarówno po stronie

pacjenta jak i lekarza albowiem:

pacjenta jak i lekarza albowiem:



80% chorych zgłasza się do lekarza w 7

80% chorych zgłasza się do lekarza w 7

miesięcy po zauważeniu pierwszych

miesięcy po zauważeniu pierwszych

objawów choroby.

objawów choroby.

Dlaczego jest tak źle cd.

Dlaczego jest tak źle cd.



55% chorych leczonych jest przez lekarzy przed

55% chorych leczonych jest przez lekarzy przed

skierowaniem do leczenia onkologicznego z

skierowaniem do leczenia onkologicznego z

niewłaściwym rozpoznaniem średnio przez 6

niewłaściwym rozpoznaniem średnio przez 6

miesięcy.

miesięcy.



Brak dostatecznej wiedzy sprawia, że chorzy

Brak dostatecznej wiedzy sprawia, że chorzy

często zgłaszają po raz pierwszy do lekarza nie

często zgłaszają po raz pierwszy do lekarza nie

wiedząc, że obserwowane przez nich

wiedząc, że obserwowane przez nich

dolegliwości są objawami choroby

dolegliwości są objawami choroby

nowotworowej.

nowotworowej.



Guzek piersi, uporczywe krwawienie z dróg

Guzek piersi, uporczywe krwawienie z dróg

rodnych – nieregularna miesiączka, krwawienie

rodnych – nieregularna miesiączka, krwawienie

z jelita grubego-żylaki odbytu, kaszel w raku

z jelita grubego-żylaki odbytu, kaszel w raku

płuc – nieżyt oskrzeli.

płuc – nieżyt oskrzeli.

Ad 2. Rak trzonu macicy

Ad 2. Rak trzonu macicy



Czynniki ryzyka: otyłość, bezpłodność,

Czynniki ryzyka: otyłość, bezpłodność,

późna menopauza, cukrzyca.

późna menopauza, cukrzyca.



Stwierdzono rodzinne występowanie raka

Stwierdzono rodzinne występowanie raka

trzonu macicy.

trzonu macicy.

Ad 2. R.TRZ. M. Objawy

Ad 2. R.TRZ. M. Objawy



Pierwszym objawem raka trzonu macicy

Pierwszym objawem raka trzonu macicy

jest nieprawidłowe krwawienie z dróg

jest nieprawidłowe krwawienie z dróg

rodnych po menopauzie lub w jej trakcie.

rodnych po menopauzie lub w jej trakcie.



Powiększenie macicy

Powiększenie macicy



Obfite endometrium w USG

Obfite endometrium w USG



Ropno-krwiste upławy.

Ropno-krwiste upławy.



Uwaga – Każda kobieta zgłaszająca się z

Uwaga – Każda kobieta zgłaszająca się z

powodu nieprawidłowych krwawień

powodu nieprawidłowych krwawień

miesięcznych lub krwawień w okresie około

miesięcznych lub krwawień w okresie około

– lub pomenopauzalnych wymaga pełnego

– lub pomenopauzalnych wymaga pełnego

badania w kierunku raka dróg rodnych.

badania w kierunku raka dróg rodnych.

Ad 2. Wątpliwości – opóźnienie

Ad 2. Wątpliwości – opóźnienie

rozpoznania

rozpoznania



1. przypuszczenie, że krwawienie jest

1. przypuszczenie, że krwawienie jest

spowodowane przez suplementację

spowodowane przez suplementację

estrogenową, jaką otrzymuje pacjentka

estrogenową, jaką otrzymuje pacjentka



2. założenie, że z zanikiem pochwy to ona

2. założenie, że z zanikiem pochwy to ona

jest źródłem krwawienia

jest źródłem krwawienia



3. przyjęcie, że krwawienie pochodzi ze

3. przyjęcie, że krwawienie pochodzi ze

śluzówki pochwy, podczas gdy jego

śluzówki pochwy, podczas gdy jego

źródłem może być rak szyjki macicy,

źródłem może być rak szyjki macicy,

pochwy lub jajnika

pochwy lub jajnika



4. wątpliwość, czy nasilenie krwawienia

4. wątpliwość, czy nasilenie krwawienia

usprawiedliwia podjęcie dalszych badań.

usprawiedliwia podjęcie dalszych badań.

Ad 2. Czynniki

Ad 2. Czynniki

prognostyczne

prognostyczne



Rokowanie, a wiec i przeżywalność,

Rokowanie, a wiec i przeżywalność,

zależą od:

zależą od:



stopnia zróżnicowania histologicznego

stopnia zróżnicowania histologicznego



zasięgu zmian w chwili postawienia

zasięgu zmian w chwili postawienia

rozpoznania ( Podać stopnie klinicznego

rozpoznania ( Podać stopnie klinicznego

i pooperacyjnego zaawansowania

i pooperacyjnego zaawansowania

nowotworu)

nowotworu)



Jakości terapii

Jakości terapii



Stanu ogólnego pacjentki

Stanu ogólnego pacjentki

Ad 2. Rozpoznanie

Ad 2. Rozpoznanie



Frakcjonowane wyłyżeczkowanie jamy

Frakcjonowane wyłyżeczkowanie jamy

macicy i kanału szyjki macicy z

macicy i kanału szyjki macicy z

rozpoznaniem histopatologicznym.

rozpoznaniem histopatologicznym.



U wielu pacjentek z rozp. Raka trzonu

U wielu pacjentek z rozp. Raka trzonu

macicy istnieją problemy internistyczne

macicy istnieją problemy internistyczne

w doborze metody leczenia.

w doborze metody leczenia.



Wiek, otyłość, nadciśnienie, cukrzyca,

Wiek, otyłość, nadciśnienie, cukrzyca,

choroby nerek, ciężkie zaburzenia

choroby nerek, ciężkie zaburzenia

krążeniowo - oddechowe

krążeniowo - oddechowe

Ad 2. Leczenie

Ad 2. Leczenie



Operacyjne - z zachowaniem

Operacyjne - z zachowaniem

aseptyki onkologicznej

aseptyki onkologicznej



Napromienianiem

Napromienianiem



Skojarzone

Skojarzone

Ad 2. Cele kontroli po

Ad 2. Cele kontroli po

leczeniu pierwotnym

leczeniu pierwotnym

Kontrola po leczeniu pierwotnym –

Kontrola po leczeniu pierwotnym –

specjalistycznym – rozpoczyna się

specjalistycznym – rozpoczyna się

jednocześnie z jego zakończeniem.

jednocześnie z jego zakończeniem.

Główne cele zarówno kontroli po leczeniu,

Główne cele zarówno kontroli po leczeniu,

jak i samego leczenia pierwotnego są

jak i samego leczenia pierwotnego są

takie same:

takie same:

Ochrona życia pacjentki

Ochrona życia pacjentki

Poprawa komfortu życia na okres tak długi,

Poprawa komfortu życia na okres tak długi,

jak to tylko możliwe.

jak to tylko możliwe.

Zadania szczegółowe

Zadania szczegółowe

kontroli

kontroli



1. Uzyskanie pewności co do skuteczności

1. Uzyskanie pewności co do skuteczności

zastosowanego leczenia pierwotnego

zastosowanego leczenia pierwotnego



2. Wykrywanie, rozpoznawanie i leczenie

2. Wykrywanie, rozpoznawanie i leczenie

skutków ubocznych leczenia pierwotnego,

skutków ubocznych leczenia pierwotnego,

a także przeciwdziałania tym skutkom

a także przeciwdziałania tym skutkom



3. Rozpoznawanie i ewentualne leczenie

3. Rozpoznawanie i ewentualne leczenie

innych schorzeń i dolegliwości, które

innych schorzeń i dolegliwości, które

towarzysza chorobie podstawowej i mogą

towarzysza chorobie podstawowej i mogą

mieć wpływ na ostateczne rokowanie co

mieć wpływ na ostateczne rokowanie co

do przebiegu choroby

do przebiegu choroby

Kontrola cd.

Kontrola cd.



4. Udzielanie chorej wskazówek,

4. Udzielanie chorej wskazówek,

informacji i porad medycznych we

informacji i porad medycznych we

wszystkich kwestiach i wątpliwościach,

wszystkich kwestiach i wątpliwościach,

które powstały po zakończeniu leczenia

które powstały po zakończeniu leczenia

pierwotnego.

pierwotnego.



5. Rehabilitacja fizyczna i psychiczna.

5. Rehabilitacja fizyczna i psychiczna.



Należy pamiętać, że wszystkie pacjentki

Należy pamiętać, że wszystkie pacjentki

po zakończonym pierwotnym leczeniu

po zakończonym pierwotnym leczeniu

onkologicznym powinny być traktowane

onkologicznym powinny być traktowane

jako obarczone zwiększonym ryzykiem

jako obarczone zwiększonym ryzykiem

nawrotu choroby nowotworowej.

nawrotu choroby nowotworowej.

Ad 3. Nowotwory jajnika

Ad 3. Nowotwory jajnika



Są jednym z najtrudniejszych problemów w

Są jednym z najtrudniejszych problemów w

onkologii ginekologicznej.

onkologii ginekologicznej.



Stanowią one ok. 5,5% wszystkich

Stanowią one ok. 5,5% wszystkich

nowotworów występujących u kobiet w

nowotworów występujących u kobiet w

Polsce i około 18% nowotworów narządów

Polsce i około 18% nowotworów narządów

płciowych.

płciowych.



Najczęściej stwierdza się je w okresie około

Najczęściej stwierdza się je w okresie około

i po menopauzalnym ale mogą

i po menopauzalnym ale mogą

występować w każdym wieku.

występować w każdym wieku.



Nowotwory nabłonkowe złośliwe– raki –

Nowotwory nabłonkowe złośliwe– raki –

stanowią 75% wszystkich guzów złośliwych

stanowią 75% wszystkich guzów złośliwych

gonady żeńskiej.

gonady żeńskiej.

Pierwotne nabłonkowe

Pierwotne nabłonkowe

nowotwory jajnika

nowotwory jajnika



Łagodne

Łagodne



Graniczne

Graniczne



Złośliwe

Złośliwe

Nowotwory jajnika

Nowotwory jajnika

graniczne

graniczne



Guzy nabłonkowe o złośliwości

Guzy nabłonkowe o złośliwości

granicznej

granicznej



Tumor of boderline malignancy

Tumor of boderline malignancy



Tumor of low malignant potential

Tumor of low malignant potential



Casus limitans

Casus limitans

Casus limitans

Casus limitans



Są to guzy o utkaniach różnorodnych pod

Są to guzy o utkaniach różnorodnych pod

względem histologicznych wykładników

względem histologicznych wykładników

złośliwości. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w

złośliwości. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w

zmianie o utkaniu niezłośliwym występują

zmianie o utkaniu niezłośliwym występują

ogniska nawarstwienia komórek nabłonkowych

ogniska nawarstwienia komórek nabłonkowych

z jadrami o nieprawidłowej strukturze

z jadrami o nieprawidłowej strukturze

pośredniej między utkaniem zdecydowanie

pośredniej między utkaniem zdecydowanie

łagodnym i niekwestionowanie złośliwym.

łagodnym i niekwestionowanie złośliwym.

Obszary te wykazują zwiększoną aktywność

Obszary te wykazują zwiększoną aktywność

mitotyczną. Jednakże ta grupa nowotworów nie

mitotyczną. Jednakże ta grupa nowotworów nie

nacieka łącznotkankowego podścieliska.

nacieka łącznotkankowego podścieliska.

Nowotwory te mają dobre rokowanie, jeśli są

Nowotwory te mają dobre rokowanie, jeśli są

ograniczone do jajników, jeśli zaś zmiana

ograniczone do jajników, jeśli zaś zmiana

przechodzi poza jajnik, to obserwuje się

przechodzi poza jajnik, to obserwuje się

znacznie wolniejszy przebieg procesu

znacznie wolniejszy przebieg procesu

chorobowego.

chorobowego.

Podział kliniczny nowotworów

Podział kliniczny nowotworów

jajnika

jajnika



Wg klasyfikacji FIGO i WHO nowotwory jajnika

Wg klasyfikacji FIGO i WHO nowotwory jajnika

dzieli się na 7 grup:

dzieli się na 7 grup:



1. Nabłonkowe

1. Nabłonkowe



2. Swoiste dla gonad

2. Swoiste dla gonad



3. Pochodzące z pierwotnej komórki rozrodcze

3. Pochodzące z pierwotnej komórki rozrodcze



4. Swoiste dla gonad i pierwotnej komórki

4. Swoiste dla gonad i pierwotnej komórki

rozrodczej (gynoblastoma)

rozrodczej (gynoblastoma)



5. Pochodzące z podścieliska jajnika

5. Pochodzące z podścieliska jajnika



6. Przerzutowe

6. Przerzutowe



7. Inne

7. Inne

Różnorodność postaci

Różnorodność postaci

morfologicznych jajnika

morfologicznych jajnika



Może powodować trudności

Może powodować trudności

klasyfikacyjne.

klasyfikacyjne.



Ocena i klasyfikacja histopatologiczna

Ocena i klasyfikacja histopatologiczna

obok stanu i przebiegu klinicznego

obok stanu i przebiegu klinicznego

stanowią podstawę do wyboru metod

stanowią podstawę do wyboru metod

terapeutycznych i rokowania.

terapeutycznych i rokowania.

Podział kliniczny nowotworów

Podział kliniczny nowotworów

jajnika wg. FIGO

jajnika wg. FIGO



Podział oparto na wynikach badania

Podział oparto na wynikach badania

klinicznego z zastosowaniem

klinicznego z zastosowaniem

nowoczesnych metod diagnostycznych

nowoczesnych metod diagnostycznych

i oceny śródoperacyjnej (lub protokołu

i oceny śródoperacyjnej (lub protokołu

operacyjnego).

operacyjnego).



W celu ustalenia stopnia

W celu ustalenia stopnia

zaawansowania oraz określenia

zaawansowania oraz określenia

czynników rokowniczych jak również

czynników rokowniczych jak również

określenie wskazań do uzupełniającego

określenie wskazań do uzupełniającego

leczenia konieczna jest:

leczenia konieczna jest:

Ocena śródoperacyjna

Ocena śródoperacyjna



Ocena zaawansowania klinicznego

Ocena zaawansowania klinicznego

dokonana przez operatora i

dokonana przez operatora i

histopatologa wykonującego badanie

histopatologa wykonującego badanie

śródoperacyjne.

śródoperacyjne.



Umiejscowienie guza i obecność

Umiejscowienie guza i obecność

ewentualnych nacieków.

ewentualnych nacieków.



Ocena ciągłości torebki guza.

Ocena ciągłości torebki guza.



Kontrola palpacyjna całej powierzchni

Kontrola palpacyjna całej powierzchni

otrzewnej, a z miejsc podejrzanych

otrzewnej, a z miejsc podejrzanych

pobranie wycinków do badania h-p.

pobranie wycinków do badania h-p.

Materiał pobierany do badania

Materiał pobierany do badania

w czasie operacji

w czasie operacji



Płyn w razie obecności wodobrzusza na

Płyn w razie obecności wodobrzusza na

obecność komórek nowotworowych

obecność komórek nowotworowych



Popłuczyny z otrzewnej

Popłuczyny z otrzewnej



Wymazy z miejsc podejrzanych

Wymazy z miejsc podejrzanych



Ocena węzłów chłonnych

Ocena węzłów chłonnych

okołoaortalnych i biodrowych wspólnych

okołoaortalnych i biodrowych wspólnych

i ew. pobranie do badania h-p

i ew. pobranie do badania h-p

Rola pielęgniarki w

Rola pielęgniarki w

wykrywaniu i leczeniu

wykrywaniu i leczeniu

nowotworów

nowotworów



Każda pielęgniarka ma obowiązek,

Każda pielęgniarka ma obowiązek,

niezależnie od swojej specjalności,

niezależnie od swojej specjalności,

uczestniczyć w społecznym programie

uczestniczyć w społecznym programie

zwalczania nowotworów.

zwalczania nowotworów.



Przydatność pielęgniarki zależy od jej

Przydatność pielęgniarki zależy od jej

wiadomości dotyczących patologii

wiadomości dotyczących patologii

nowotworów, aktualnych metod

nowotworów, aktualnych metod

rozpoznawania i leczenia nowotworów, a

rozpoznawania i leczenia nowotworów, a

zwłaszcza od czujności wobec

zwłaszcza od czujności wobec

wczesnych objawów nowotworów.

wczesnych objawów nowotworów.