BANKOWOŚĆ

ELEKTRONICZNA

Karol Chrabański

Śląska Wyższa Szkoła

Zarządzania im. Generała

Jerzego Ziętka w Katowicach

e-mail: [e-mail]

Bankowość

elektroniczna

Miejsce bankowości elektronicznej w obszarze

e - biznesu

Na podstawie: Bankowość elektroniczna. Pr. zb. pod red. A.Gospodarowicza, PWE

Warszawa 2005, s.26.

E-bankowość obok ubezpieczeń i działalności

inwestycyjnej stanowi element e-finansów.

e-biznes

e-...................

e-pieniądze

e-bankowość

e-finanse

e-handel

Bankowość

elektroniczna

Układ zależności warunkujący powstawanie

określonych koncepcji i rozwiązań organizacyjno -

technologicznych

Na podstawie: Bankowość elektroniczna. Pr. zb. pod red. A.Gospodarowicza, PWE

Warszawa 2005, s.25.

Układ zależności warunkujący powstawanie określonych koncepcji i

rozwiązań organizacyjno - technologicznych przedstawia poniższy

schemat :

BANK-potrzeby

KLIENT-

wymagania

Technologia-
możliwości

Obniżka kosztów

Konkurencyjność

Indywidualizacja

Mobilność

Telefonia

Internet

CR

M

BE

Bankowość

elektroniczna

Nowoczesne formy kontaktu z bankiem , czego

przykładem jest bankowość elektroniczna , stają się

standardem we współczesnym świecie. Rozwój

technologii informacyjnej sprawia , że banki nie mają

wyboru. Albo rozpoczną rywalizację o klienta

wprowadzając nowe rozwiązania, albo ograniczą swoją

możliwości tworzenia dochodu z cyklu realizacji

płatności.

Systemy CRM ( zarządzanie relacjami z klientem )

gromadzące wiedzę o relacjach klientów banku za

pośrednictwem poszczególnych kanałów banku do

usług bankowości elektronicznej nie będą przedmiotem

dalszych rozważań

Bankowość

elektroniczna

Zmiany w kanałach dystrybucji produktów, usług

finansowych i bankowych

Rozwój technologii informacyjnej powoduje zmiany w

kanałach dystrybucji produktów, usług finansowych i

bankowych.

Stąd można wyróżnić : Beata Świecka: Bankowość

elektroniczna, Internetowa Księgarnia Ekonomiczna

www.cedewu.pl, Wydanie I, Warszawa 2004

* Kanał dystrybucji stacjonarnej wykorzystującej

placówkę banku

jako główne miejsce kontaktu banku z klientem.

W przyszłości kanał ten będzie pełnił głównie

funkcję doradczą.

Bankowość

elektroniczna

Zmiany w kanałach dystrybucji produktów, usług

finansowych i bankowych

* Kanał dystrybucji wyłącznie elektronicznej

wykorzystującej wyłącznie elektroniczne

urządzenia takie jak : komputer, telefon,

bankomat do korzystania z usług bankowych

* Dystrybucją wielokanałową oznaczającą

oferowanie usług przez wiele kanałów lecz we

wzajemnym powiązaniu informacyjnym i

technicznym. Mając jedno konto ma się do niego

dostęp zarówno poprzez okienko

w oddziale bankowym, jak i bankomaty, telefony,

kioski multimedialne

Bankowość

elektroniczna

Definicja bankowości elektronicznej

Bankowość elektroniczna

rozumiana jako zestaw środków

teleinformatycznych umożliwiających zdalny dostęp do

rachunku bankowego. Jest to forma świadczenia usług

bankowych przy wykorzystaniu elektronicznych urządzeń

takich jak :

* komputer ( home/corporate, internet banking, e-banking ),

* telefon stacjonarny ( call center ) i komórkowy ( mobil

banking) ,

* elektroniczne urządzenia do przyjmowania kart

( bankomaty, elektroniczne terminale

do akceptowania kart płatniczych czy też kioski

multimedialne )

Bankowość elektroniczna

Bankowość elektroniczna może być postrzegana , z jednej

strony - jako zbiór

elektronicznych kanałów dystrybucji usług bankowych, zaś z

drugiej strony - jako możliwość konstruowania zupełnie

nowych produktów , usług bankowych, co pozwala na rozwój

oferty produktowej banku

Beata Świecka : Bankowość Elektroniczna, Internetowa Księgarnia

Ekonomiczna www.cedewu.pl, Wydanie I,

Warszawa 2004

Bankowość

elektroniczna

Home / corporate banking

Home banking zwany bankowością domową jest

systemem elektronicznej obsługi klientów indywidualnych

przez bank za pomocą komputera , łącza telefonicznego i

specjalistycznego oprogramowania po stronie klienta.

Corporate banking nazywany jest bankowością

firmową, biurową lub korporacyjną i jest systemem

porozumiewania się banku z klientem zbiorowym, czyli

firm i przedsiębiorstw za pomocą linii

telekomunikacyjnych.

Bankowość

elektroniczna

Home / corporate banking

Usługa home / corporate banking umożliwia wykonanie

tradycyjnych operacji bankowych :

* pobranie odpowiednich informacji dotyczących operacji i sald

na rachunkach bankowych a także danych związanych z ofertą

banku i sytuacją na rynku finansowym

* przegląd historii operacji na rachunkach

* składanie zleceń bankowych

* automatyczne uzyskanie informacji o stanie rachunku

* uzyskanie informacji o kursach walut , oprocentowaniu

kredytów i depozytów i innych produktów bankowych

* wnioskowanie o wydanie odpisu wyciągu

Bankowość

elektroniczna

Bankowość internetowa

BANKOWOŚĆ INTERNETOWA jest instrumentem

bankowości elektronicznej , alternatywnym w

stosunku do oddziału bankowego wykorzystującym

Internet do świadczenia usług bankowych.

Umożliwia klientowi kontakt z bankiem poprzez

sieć Internetową z wykorzystaniem modemu lub

stałego łącza pozwalającego połączyć poprzez

Internet ze stroną danego banku.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość internetowa

W rozwoju usług bankowych przez SMS wyróżnia

W rozwoju usług bankowych przez SMS wyróżnia

się etap :

się etap :

* prezentacji banku ( informacja i oferta banku)

* interakcja banku z klientem ( sprawdzenie stanu

konta, historii operacji, ściągnięcia z Internetu

wniosków w formie elektronicznej , wykorzystania

e-maila w kontakcie z bankiem

* sprzedaż usług poprzez Internet ( np. realizacja

przelewów )

Bankowość

elektroniczna

Bankowość internetowa

Banki świadczące usługi przez Internet mogą

działać jako :

* Banki internetowe działające w sieci i posiadające

swoje oddziały stacjonarne; są to banki , w których klient

zakłada konto i ma do niego dostęp zarówno przez

placówki oddziałowe jak również przez internet

* Banki działające tylko w sieci - są to banki wirtualne

wykorzystujące Internet jako jedyny kanał dystrybucji

usług np.mBank

* Banki internetowe powstałe jako oddziały banków

stacjonarnych nie mające połączenia z kontem w

oddziale tradycyjnym ( np. Telepekao S.A., e-pko w PKO

BP S.A. )

Bankowość

elektroniczna

Bankowość internetowa

Do największych banków internetowych należą :

* Mbank

* MultiBank

* PKO BP Inteligo

* BZ WBK

* Pekao S.A.

* Citibank

* Lukas Bank

* BPH

* ING BSK

* Kredyt Bank

Sposób logowania , przeglądania i opcja realizacji

przelewu przedstawione są na slajdach.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość Internetowa mBank demo

Bankowość

elektroniczna

Bankowość Internetowa mBank demo

Bankowość

elektroniczna

Bankowość Internetowa mBank demo

Bankowość

elektroniczna

Bankowość Internetowa mBank demo

Bankowość

elektroniczna

Bankowość Internetowa mBank demo

Bankowość

elektroniczna

Bankowość telefoniczna

Bankowość telefoniczna za pomocą

telefonu stacjonarnego ( bankofon,

teleseris, call center )

i komórkowego ( m-banking, mobil

banking ) umożliwia dostęp do

prowadzonych przez bank rachunków

i dokonywanie na nich operacji

bankowych.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość telefoniczna

Usługa bankowości telefonicznej z wykorzystaniem

telefonów stacjonarnych może być realizowana :

* Jako usługa automatyczna - realizowana przez

odpowiednio oprogramowany system informatyczny

podłączony do linii telefonicznej ( IVR - Interactive Voice

Response ). Klient łącząc się z bankiem za pomocą

telefonu pracującego

w systemie tonowym wybiera opcje z menu używając

klawiatury aparatu , zwrotnie zaś otrzymuje informacje

podawane głosem nagranym

w technologii cyfrowej

* Jako usługa dostępna przez operatora - klient

kontaktuje się z operatorem i zleca mu realizację

operacji

Bankowość

elektroniczna

Bankowość telefoniczna

Usługa bankowości telefonicznej z wykorzystaniem

telefonów komórkowych może być realizowana :

* Poprzez SMS ( Short Messaging Services / Multimedia

Messaging Services); klient uzyskuje informacje o dokonanej

transakcji i aktualnym stanie konta ( forma pasywna); klient

dokonuje prostych operacji bankowych np. przelewów na

wcześniej zdefiniowany rachunek, zmiana PIN ( orma

aktywna ). MMSy umożliwiają zawarcie w wiadomości (także

dłuższej niż 160 znaków ) dźwięków, animacji i filmów. Demo

SMS na stronie www.ingbank.pl

* Poprzez WAP ( Protokół Obsługi Aplikacji Bezprzewodowej );

WAP umożliwia dostęp stron internetowych przy użyciu

urządzeń przenośnych takich jak telefony komórkowe i

palmtopy. Korzystanie z WAP-u daje możliwość sprawdzenia

salda na rachunkach, przejrzenia historii, wykonania

przelewu.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość terminalna

BANKOWOŚĆ TERMINALNA umożliwia dostęp

do rachunku bankowego oraz wykonywanie

transakcji przy użyciu elektronicznych urządzeń ,

takich jak m.in. :

* bankomaty

* elektroniczne terminale do akceptowania kart

* kioski multimedialne

Bankowość

elektroniczna

BANKOMATY

Bankomaty to samoobsługowe urządzenia wyposażone w

czytniki paska magnetycznego / mikroprocesora

umożliwiające dokonywanie operacji bankowych przy

użyciu kart płatniczych.

Wypłata gotówki w bankomacie powoduje

natychmiastowe przekazanie informacji do banku ,

obsługującego konto klienta. Bankomat po otrzymaniu

dyspozycji od klienta o wypłacie gotówki dokonuje

autoryzacji karty , po czym przesyła dane o dokonanej

transakcji do banku wystawcy karty.

Bankowość

elektroniczna

ELEKTRONICZNE TERMINALE DO

AKCEPTOWANIA KART

Terminal POS ( Point of Sale Terminal ) to

elektroniczne urządzenie do przyjmowania kart,

posiadające czytnik danych

z paska magnetycznego i / lub mikroprocesora ,

umożliwiający dokonywanie transakcji w

punkcie

akceptującym karty.

Bankowość

elektroniczna

ELEKTRONICZNE TERMINALE DO

AKCEPTOWANIA KART

Korzystanie z terminali

POS przy realizacji płatności kartami byłoby

niemożliwe bez specjalistycznych firm

rozliczających transakcje - agentów rozliczeniowych

takich jak :

* PolCard

* Centrum Kart i Czeków Pekao S.A.

* Centrum Kart Banku Zachodniego WBK

* Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych

eService należące

do PKO BP S.A.

Bankowość

elektroniczna

Bankowość terminalna

ELEKTRONICZNE TERMINALE DO

AKCEPTOWANIA KART

* ECard zajmujący się rozliczaniem transakcji w

Internecie

* Centrum rozliczeniowe Citibanku

Oprócz terminali do akceptowania kart do urządzeń

za pomocą których można dokonywać transakcji

elektronicznych zaliczamy : kasy fiskalne,

biletomaty czy dystrybutory paliw.

Bankowość

elektroniczna

KIOSKI MULTIMEDIALNE

Kioski

multimedialne są to elektroniczne urządzenia

wyglądem przypominające bankomaty, wyposażone

w ekrany dotykowe

lub klawiaturę. Mogą one być wykorzystywane jako

punkty

informacyjne lub punkty sprzedaży.

Kioski multimedialne wykorzystywane jako punkty

sprzedaży wykorzystywane są do realizacji operacji

bankowych z użyciem

kart płatniczych.

Bankowość

elektroniczna

ELEKTRONICZNE FORMY PŁATNOŚCI

Dynamiczny rozwój Internetu i jego globalne

upowszechnianie się powoduje, że coraz

szersze grono internautów korzysta ze

znajdujących się na stronach WWW zasobów

informacyjnych. Coraz częściej doceniają oni

również wygodę związaną z dokonywaniem

zakupów on - line.

Bankowość

elektroniczna

PODZIAŁ PŁATNOŚCI INTERNETOWYCH

Ze względu na wartość pojedynczej transakcji można

przyjąć podział tych płatności na :

* Milipłatności - płatności kilku, kilkunastogroszowe;

są to najczęściej opłaty realizowane w systemie

pay-per-view, np. za przeczytanie artykułu

* Mikropłatności - płatności od 1 - 80 zł

* Minipłtnosci - od 80 - 800 zł

* Makropłatności - powyżej 800 zł

Bankowość

elektroniczna

PODZIAŁ PŁATNOŚCI INTERNETOWYCH

Niestety o ile wybieranie kolejnych towarów i wrzucanie ich

do wirtualnego koszyka jest łatwe i przyjemne , o tyle

dokonywanie płatności często pociąga

za sobą czynności czasochłonne , skomplikowane i

niebezpieczne.

Dla zwiększenia zainteresowania handlową stroną Internetu

niezbędne jest opracowanie prostego w użyciu ,

bezpiecznego i elastycznie funkcjonującego sieciowego

systemu płatności. Obecnie stosowane rozwiązania ,

polegające

na zawieraniu transakcji handlowych, realizowanych za

pośrednictwem Internatu, przy jednoczesnym regulowaniu

płatności poza nim, w znacznym stopniu

niwelują szybkość i wygodę posługiwania się siecią.

Tradycyjne formy płatności

Elektroniczne formy płatności

Wirtualne karty płatnicze, karty

elektroniczne

Płatności za towar gotówką w relacji face to

face

Elektroniczna gotówka

Płatności za zaliczeniem pocztowym

Elektroniczna portmonetka

Płatności przy wykorzystaniu przelewu w

urzędzie pocztowym

Płatności za pośrednictwem poczty

elektronicznej

Elektroniczne systemy prezentacji i

płatności rachunków

Płatności poprzez konta w banku

internetowym, wirtualnym lub

stacjonarnych z opcją dostępu do Internetu

Tradycyjne i elektroniczne formy płatności

Bankowość

elektroniczna

Bankowość

elektroniczna

Płatności elektronicznymi instrumentami

płatniczymi

Płatności elektronicznymi instrumentami płatniczymi można

podzielić na :

* Płatności przy użyciu kart płatniczych

- magnetycznych i elektronicznych w postaci

plastiku

- kart wirtualnych ( w formie plastiku i formie

papierowej )

* Płatności przy wykorzystaniu pieniądza

elektronicznego

- w postaci elektronicznej portmonetki

- w postaci pieniądza sieciowego

Bankowość

elektroniczna

Mimo, że karty płatnicze są najpopularniejszą na

świecie formą regulowania należności za zakupy

dokonywane w Internecie , w Polsce

nie są zbyt rozpowszechnione. Wynika to miedzy

innymi z faktu słabej dostępności samych kart. Banki

bez problemu wydają karty elektroniczne , które

wbrew temu co wskazuje sama nazwa , nie nadają się

do regulowania płatności internetowych ( wyjątek

stanowi Visa Electron wydawana przez Inteligo[2] ),

gorzej jest natomiast z przyznawaniem

kart kredytowych.

Płatności elektronicznymi instrumentami

płatniczymi

Bankowość

elektroniczna

Do korzystania z nich zniechęca również przekonanie

o niebezpieczeństwie związanym z płaceniem kartą

kredytową oraz przyzwyczajenie do płacenia gotówka.

W Polsce obecnie najpopularniejsze instytucje

zajmujące się weryfikacją autentyczności stron

dokonujących transakcji kupna-sprzedaży to : PolCard

( http://www.polcard.com.pl ) oraz eCard

( http://www.ecard.pl). Firma chcąca udostępnić swym

klientom możliwość autoryzacji on-line kart

kredytowych , oprócz ponoszenia pewnych opłat musi

przedstawić określone dokumenty. Ich szczegółowy

wykaz zależy od firmy autoryzującej.

Płatności elektronicznymi instrumentami

płatniczymi

Sposoby płatności oferowane przez sklepy internetowe

Bankowość

elektroniczna

Sposób przeprowadzenia autoryzacji on-line

Bankowość

elektroniczna

Bankowość

elektroniczna

KARTY WIRTULANE

Karta wirtualna :

* karta zaprojektowana specjalnie dla bezpiecznych

zakupów w internecie

* może przyjąć postać zwykłej karty plastikowej ale

bez paska magnetycznego i hologramu organizacji

płatniczej z kodem CVC2/CVV2 albo wydruku

komputerowego

Bankowość

elektroniczna

KARTY WIRTULANE

Karta wirtualna :

* w rzeczywistości jest to jedynie numer i data

ważności karty ; dane te służą do dokonywania

transakcji wirtualnych ( internetowych,

telefonicznych i korespondencyjnych )

* nie można nią zapłacić w zwykłym sklepie ani

podjąć gotówki w bankomacie czy oddziale banku

Procentowa liczba wyemitowanych kart wirtualnych

na przestrzeni lat 2000 - 2002

Bankowość

elektroniczna

Bankowość

elektroniczna

Elektroniczna portmonetka może być realizowana

jako :

* Urządzenie elektroniczna ( telefon komórkowy ),

palmtop, karta mikroprocesorowa )

* wyodrębniony rachunek bankowy

Aby telefon komórkowy mógł służyć jako mobilny portfel

powinien być wyposażony

w interfejs BlueTooth. Płatność może być uiszczana z

możliwością jednorazowej autoryzacji i prostego wyboru

odpowiedniego konta bankowego , z możliwością definiowania

limitu wydatków i listy produktów, na których zakup środki

mogą

być zabezpieczone.

ELEKTRONICZNA PORTMONETKA

Bankowość

elektroniczna

Karty chipowe mogą występować w trzech

odmianach :

* karty wielofunkcyjne - funkcja e-portfela

zaimplementowana obok

innych funkcji karty

* karty jednofunkcyjne - funkcja e-portfela

zaimplementowana jako jedyna karta wielokrotnie

ładowana w terminalach lub bankomatach

* karty jednorazowe - karty przedpłacone ; mają

wstępnie opłaconą wartość, po wykorzystaniu kwoty,

która była załadowana stają się bezużyteczne

ELEKTRONICZNA PORTMONETKA

Bankowość

elektroniczna

Systemy elektronicznych portfeli w postaci

wyodrębnionych rachunków bankowych mogą

być implementowane jako narzędzia firm

specjalizujących się w obsłudze mikropłatności

współpracujących

z bankami w celu sfinalizowania transakcji

i zasilania portfeli pieniędzmi.

ELEKTRONICZNA PORTMONETKA

Bankowość

elektroniczna

Idea realizacji płatności przy wykorzystaniu portfela

elektronicznego zasadza się

na następujących zasadach :

* Klient robiący zakupy z użyciem portfela musi wcześniej

zarejestrować się w firmie obsługującej system

* w czasie rejestracji jest zakładane dla niego konto , które można

zasilić za pomocą przelewu lub przy użyciu karty płatniczej

* po sprecyzowaniu listy zakupów w sklepie współpracującym z

systemem

elektronicznego portfela klient przenoszony jest na stronę www

operatora systemu oferującego e-portfel , gdzie jest

identyfikowany za pomocą nazwy i hasła ,

po czym potwierdza chęć przeprowadzenia transakcji

* pieniądze są przelewane z konta wirtualnej portmonetki

użytkownika na konto sklepu

ELEKTRONICZNA PORTMONETKA

Bankowość

elektroniczna

Mimo wielu swoich zalet płatności kartami płatniczymi wiążą

się z pewnymi wadami. Przede wszystkim jest to brak

możliwości regulowania niższych opłat ( minimalna kwota,

jaką można zapłacić kartą kredytową to 1 PLN). Płatności tego

typu, zwane mikropłatnościami są wykorzystywane wszędzie

tam, gdzie koszty weryfikacji kart kredytowych są większe niż

wartość przeprowadzonej transakcji. Nadają się szczególnie do

zakupu towarów cyfrowych : gazety on-line, obejrzenia

kreskówki, przegranie singla jakiegoś wykonawcy, itp. Dla

realizacji tych funkcji firma eCard S.A. stworzyła system

MikroPłatności umożliwiający dokonywanie transakcji o niskiej

wartości jednostkowej poprzez Internet bez użycia karty

płatniczej.

System MikroPłatności

Bankowość

elektroniczna

Dla obsługi płatności , Allegro.pl przy współpracy ze spółką

Payback wprowadził system PayU. Każdy użytkownik Allegro ,

chcący skorzystać z nowego systemu płatności będzie musiał

zarejestrować się w systemie PayU. Wystarczy wypełnić

i wysłać formularz, który następnie PayU potwierdza i przysyła

hasło do serwisu.

Po dokonaniu rejestracji za każdym razem logując się do

Allegro, automatycznie logowany będzie w PayU,

pozostawiając sobie jednak możliwość wyboru formy zapłaty.

Płatność przy wykorzystaniu PayU będzie dostępna tylko

wówczas , gdy sprzedawca zaakceptuje ten sposób.

System obsługi płatności najpopularniejszego

serwisu aukcyjnego

w Polsce, Allegro.pl

Bankowość

elektroniczna

Z zalet regulowania płatności przez Internet można korzystać

również wówczas , gdy nie mają one swego źródła właśnie w

Internecie. Płatności typu EBPP czyli Electronic Bill

Presentation and Payment , mają za zadanie ułatwić proces

regulowania rachunków poprzez wygodę ich obsługi , tzn.

szybko i tanio, po drodze bez dodatkowych kolejek.

Wystawcom rachunków umożliwiają z jednej strony redukcję

kosztów, z drugiej pozwalają na obniżenie ryzyka popełnienia

błędu i skrócenie czasu obiegu informacji. W Polsce firmą ,

która zajmuje się usprawnianiem procesów opłacania

wszelkich należności jest BillBird. BillBird jest twórcą

pierwszego polskiego systemu EBPP, który działa pod nazwą

MojeRachunki.pl.

System EBPP