KOMUNIKACJA

KOMUNIKACJA

MIĘDZYKULTUROWA

MIĘDZYKULTUROWA

Dr Aleksandra

Dr Aleksandra

Nizielska

Nizielska

Program wykładów

Program wykładów

1. Specyfika procesu komunikacji –

1. Specyfika procesu komunikacji –

podstawy teoretyczne

podstawy teoretyczne



pojęcie komunikacji, formy, poziomy,

pojęcie komunikacji, formy, poziomy,

elementy komunikacji

elementy komunikacji



język jako atrybut kultury i

język jako atrybut kultury i

komunikacji

komunikacji



komunikacja werbalna i niewerbalna

komunikacja werbalna i niewerbalna

Program wykładów

Program wykładów

2. Kultura jako uwarunkowanie

2. Kultura jako uwarunkowanie

procesu komunikacji

procesu komunikacji



istota oraz elementy kultury

istota oraz elementy kultury



kultury narodowe a kultury

kultury narodowe a kultury

organizacyjne

organizacyjne



kultura i narodowość

kultura i narodowość



kultura i zachowania konsumentów

kultura i zachowania konsumentów

 

 

Program wykładów

Program wykładów

3. Komunikacja międzykulturowa

3. Komunikacja międzykulturowa



specyfika procesu komunikacji międzykulturowej

specyfika procesu komunikacji międzykulturowej



model procesu komunikacji międzykulturowej

model procesu komunikacji międzykulturowej



podstawowe style komunikacji – uwarunkowania

podstawowe style komunikacji – uwarunkowania

kulturowe

kulturowe



etnocentryzm, stereotypy i uprzedzenia jako źródła

etnocentryzm, stereotypy i uprzedzenia jako źródła

zakłóceń w procesie komunikacji międzykulturowej

zakłóceń w procesie komunikacji międzykulturowej



wymiary kultury narodowej mające wpływ na proces

wymiary kultury narodowej mające wpływ na proces

komunikacji międzykulturowej - porównanie typologii

komunikacji międzykulturowej - porównanie typologii

E.T. Halla, G. Hofstede, F. Trompenaarsa, R. Gestelanda

E.T. Halla, G. Hofstede, F. Trompenaarsa, R. Gestelanda



 

 

Literatura

Literatura

Literatura obowiązkowa:

Literatura obowiązkowa:



Komunikacja międzykulturowa w integrującej się

Komunikacja międzykulturowa w integrującej się

Europie – aspekty metodyczne, wyniki badań, pr.

Europie – aspekty metodyczne, wyniki badań, pr.

zb. pod red. K. Karcz, Wydawnictwo Akademii

zb. pod red. K. Karcz, Wydawnictwo Akademii

Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2004

Ekonomicznej w Katowicach, Katowice 2004



J. Mikułowski Pomorski, Komunikacja

J. Mikułowski Pomorski, Komunikacja

międzykulturowa. Wprowadzenie, Wydaw. AE w

międzykulturowa. Wprowadzenie, Wydaw. AE w

Krakowie, Kraków 1999

Krakowie, Kraków 1999



G. Hofstede, Kultury i organizacje, PWE,

G. Hofstede, Kultury i organizacje, PWE,

Warszawa 2000

Warszawa 2000

Literatura

Literatura

Literatura uzupełniająca:

Literatura uzupełniająca:



K. Karcz, O. Witczak, Cross- cultural communication, Wydawnictwo

K. Karcz, O. Witczak, Cross- cultural communication, Wydawnictwo

Akademii Ekonomicznej, Katowice 2006

Akademii Ekonomicznej, Katowice 2006



J. W. Salacuse, Negocjacje na rynkach międzynarodowych, PWE,

J. W. Salacuse, Negocjacje na rynkach międzynarodowych, PWE,

Warszawa 1994

Warszawa 1994



A. Nizielska, National cultures versus corporate cultures of international

A. Nizielska, National cultures versus corporate cultures of international

enterprises, w: Management, Economics and Business Development in

enterprises, w: Management, Economics and Business Development in

the new European conditions, mat. V. International Scientific

the new European conditions, mat. V. International Scientific

Conference organized by Brno University of Technology, Brno 2007

Conference organized by Brno University of Technology, Brno 2007



A. Nizielska, Wpływ zmiennych kulturowych na orientacje marketingowe

A. Nizielska, Wpływ zmiennych kulturowych na orientacje marketingowe

przedsiębiorstw międzynarodowych, w: Regionalizacja i globalizacja we

przedsiębiorstw międzynarodowych, w: Regionalizacja i globalizacja we

współczesnym świecie, red. Jan Rymarczyk, Bogusława Drelich Skulska,

współczesnym świecie, red. Jan Rymarczyk, Bogusława Drelich Skulska,

Wawrzyniec Michalczyk, Katedra Międzynarodowych Stosunków

Wawrzyniec Michalczyk, Katedra Międzynarodowych Stosunków

Gospodarczych, Akademia Ekonomiczna im. O. Langego we Wrocławiu,

Gospodarczych, Akademia Ekonomiczna im. O. Langego we Wrocławiu,

Wrocław 2007

Wrocław 2007



A. Nizielska, Problemy komunikacji międzykulturowej w korporacjach

A. Nizielska, Problemy komunikacji międzykulturowej w korporacjach

transnarodowych, w: Komunikacja marketingowa w Europie wielu

transnarodowych, w: Komunikacja marketingowa w Europie wielu

kultur językowych, (w druku)

kultur językowych, (w druku)

Zasady zaliczenia

Zasady zaliczenia

przedmiotu

przedmiotu



Kolokwium pisemne: 40%

Kolokwium pisemne: 40%



Praca grupowa – przygotowanie

Praca grupowa – przygotowanie

prezentacji nt. wybranej kultury

prezentacji nt. wybranej kultury

narodowej: 40%

narodowej: 40%



Analiza studium przypadku: 20%

Analiza studium przypadku: 20%

Komunikacja

Komunikacja



Istota komunikacji

Istota komunikacji



Komunikacja międzykulturowa

Komunikacja międzykulturowa



Komunikacja werbalna i niewerbalna

Komunikacja werbalna i niewerbalna

Komunikacja

Komunikacja



komunikacj

komunikacj

a

a

(porozumiewanie się)

(porozumiewanie się)

-

-

relacj

relacj

a

a

między

jednostkami

między

jednostkami

.

.

Implikuje

ona

świadome

lub

Implikuje

ona

świadome

lub

nieświadome

przekazywanie

nieświadome

przekazywanie

wiadomości

przeznaczonych

do

wiadomości

przeznaczonych

do

poinformowania jednostki albo grupy

poinformowania jednostki albo grupy

Komunikacja

Komunikacja

W tym samym czasie, gdy przekazywana

W tym samym czasie, gdy przekazywana

jest informacja, odbywa się wzajemne

jest informacja, odbywa się wzajemne

oddziaływanie nadawcy i odbiorcy oraz

oddziaływanie nadawcy i odbiorcy oraz

wytwarza się efekt zwrotny (

wytwarza się efekt zwrotny (

feed-back

feed-back

czyli sprzężenie zwrotne)

czyli sprzężenie zwrotne)

.

.

Komunikowanie

Komunikowanie

form

form

a

a

wymiany interpersonalnej, dzięki

wymiany interpersonalnej, dzięki

której osoby mogą nawiązywać kontakt

której osoby mogą nawiązywać kontakt

z innymi ludźmi.

z innymi ludźmi.

Mechanizm komunikacji zakłada:

Mechanizm komunikacji zakłada:



zakodowanie informacji za pomocą

zakodowanie informacji za pomocą

symboli,

symboli,



behawioralne nadawanie i percepcyjny

behawioralne nadawanie i percepcyjny

odbiór tych symboli,

odbiór tych symboli,



rozkodowanie

rozkodowanie

.

.

Formy komunikowania

Formy komunikowania



komunikowanie się, czyli proces, w

komunikowanie się, czyli proces, w

którym ludzie mogą bezpośrednio

którym ludzie mogą bezpośrednio

wymieniać sygnały

wymieniać sygnały

Poziomy komunikowania

Poziomy komunikowania



komunikowanie

intrapersonalne

komunikowanie

intrapersonalne

–

–

zachodzi w umyśle jednostki, która przed

zachodzi w umyśle jednostki, która przed

sformułowaniem przekazu (a także w

sformułowaniem przekazu (a także w

trakcie jego tworzenia) rozważa różne

trakcie jego tworzenia) rozważa różne

warianty jego kodowania (wewnętrzne

warianty jego kodowania (wewnętrzne

myślenie);

myślenie);



Komunikowanie

interpersonalne

Komunikowanie

interpersonalne

(międzyosobowe) – zachodzi między

(międzyosobowe) – zachodzi między

dwoma lub trzema osobami; ma ono

dwoma lub trzema osobami; ma ono

zwykle formę dialogu;

zwykle formę dialogu;

Poziomy komunikowania

Poziomy komunikowania



komunikowanie grupowe

komunikowanie grupowe

– odbywa

– odbywa

się w grupach społecznych;

się w grupach społecznych;



komunikowanie instytucjonalne

komunikowanie instytucjonalne

–

–

odbywa się w ramach i między

odbywa się w ramach i między

instytucjami (podmiotami zbiorowymi);

instytucjami (podmiotami zbiorowymi);



komunikowanie

masowe

komunikowanie

masowe

–

ma

–

ma

charakter ogólnospołeczny.

charakter ogólnospołeczny.

Elementy procesu

Elementy procesu

komunikacji

komunikacji



Nadawca

Nadawca



Przekaz

Przekaz



Medium

Medium



Odbiorca

Odbiorca

POSTAĆ PRZEKAZU

POSTAĆ PRZEKAZU

treść przekazu

treść przekazu

wyraża się zwykle w postaci apelu

wyraża się zwykle w postaci apelu

(tematu) i sprowadza się do podkreślenia

(tematu) i sprowadza się do podkreślenia

tego elementu, który będzie w stanie

tego elementu, który będzie w stanie

wywołać pożądaną reakcję ze strony

wywołać pożądaną reakcję ze strony

odbiorcy

odbiorcy

struktura przekazu

struktura przekazu

obejmuje takie problemy jak:

obejmuje takie problemy jak:



sposób wnioskowania,

sposób wnioskowania,



sposób argumentacji,

sposób argumentacji,



kolejność prezentacji.

kolejność prezentacji.

sposób wnioskowania

sposób wnioskowania



sprowadza się do odpowiedzi na

sprowadza się do odpowiedzi na

pytanie,

czy

nadawca

powinien

pytanie,

czy

nadawca

powinien

wyciągać

wyraźnie

wnioski

za

wyciągać

wyraźnie

wnioski

za

audytorium czy też pozostawić to jemu

audytorium czy też pozostawić to jemu

samemu.

samemu.

Kolejność prezentacji

Kolejność prezentacji



jest związana z tym, czy zaprezentować

jest związana z tym, czy zaprezentować

najmocniejsze argumenty na początku

najmocniejsze argumenty na początku

czy na końcu przekazu.

czy na końcu przekazu.

Kształt przekazu

Kształt przekazu

ilustracja, kolor, słowa, głos

ilustracja, kolor, słowa, głos

(tempo,

rytm,

wysokość

tonu,

(tempo,

rytm,

wysokość

tonu,

artykulacja), wokalizacja (pauzy,

artykulacja), wokalizacja (pauzy,

znaki),,

mimika

twarzy,

gesty,

znaki),,

mimika

twarzy,

gesty,

ubranie, postawa, fryzura itp.

ubranie, postawa, fryzura itp.

Źródło przekazu

Źródło przekazu

prezenter informacji

prezenter informacji

Przekazy nadawane przez atrakcyjne

Przekazy nadawane przez atrakcyjne

źródła zyskują większą uwagę i

źródła zyskują większą uwagę i

oddźwięk.

oddźwięk.

O wiarygodności

źródła

przekazu

O wiarygodności

źródła

przekazu

decydują doświadczenie i sympatia.

decydują doświadczenie i sympatia.

Odkodowanie przekazu

Odkodowanie przekazu



Czynniki po stronie adresata:

Czynniki po stronie adresata:

uwarunkowania kulturowe (kultura,

uwarunkowania kulturowe (kultura,

subkultura, klasa społeczna),

subkultura, klasa społeczna),



społeczne

społeczne

(grupy odniesienia, rodzina,

(grupy odniesienia, rodzina,

status, rola),

status, rola),



osobiste

osobiste

(wiek, zawód, sytuacja

(wiek, zawód, sytuacja

ekonomiczna, płeć itp.),

ekonomiczna, płeć itp.),



psychologiczne

psychologiczne

(motywacje, percepcja,

(motywacje, percepcja,

proces uczenia się, przekonania i postawy)

proces uczenia się, przekonania i postawy)

Medium komunikacji

Medium komunikacji



Środ

Środ

ek

ek

przekazu komunikacyjnego

przekazu komunikacyjnego

-

-

to techniczny lub psychiczny sposób

to techniczny lub psychiczny sposób

przekazywania komunikatu i

przekazywania komunikatu i

przekształcania go w sygnał, który z

przekształcania go w sygnał, który z

kolei może być transmitowany przez

kolei może być transmitowany przez

kanał.

kanał.



Kanał jest to fizyczny środek

Kanał jest to fizyczny środek

komunikacji, przez który

komunikacji, przez który

przekazywany jest sygnał

przekazywany jest sygnał

Kategorie środków

Kategorie środków

przekazu

przekazu



środki prezentacyjne

środki prezentacyjne



środki reprezentacyjne

środki reprezentacyjne



środki mechaniczne

środki mechaniczne

Środki prezentacyjne

Środki prezentacyjne



głos, twarz, ciało; korzystają one

głos, twarz, ciało; korzystają one

z naturalnych języków; słów, wyrażeń,

z naturalnych języków; słów, wyrażeń,

gestów itd.; wymagają obecności osoby

gestów itd.; wymagają obecności osoby

kodującej;

kodującej;

Środki reprezentacyjne

Środki reprezentacyjne



książki, obrazy, fotografie, pisarstwo,

książki, obrazy, fotografie, pisarstwo,

architektura, dekoracja wnętrz itd.;

architektura, dekoracja wnętrz itd.;

Środki mechaniczne

Środki mechaniczne



telefony, telewizja, teleksy; mogą stać

telefony, telewizja, teleksy; mogą stać

się

przekaźnikami

dla

mediów

się

przekaźnikami

dla

mediów

prezentacyjnych i reprezentacyjnych..

prezentacyjnych i reprezentacyjnych..

Szumy komunikacyjne

Szumy komunikacyjne



-

-

s

s

zum

semantyczny

–

spowodowany

zum

semantyczny

–

spowodowany

nieprawidłowym użyciem symboli i słów w celu

nieprawidłowym użyciem symboli i słów w celu

zakodowania wiadomości; powstaje wówczas gdy

zakodowania wiadomości; powstaje wówczas gdy

nadawca i odbiorca w różny sposób rozumieją

nadawca i odbiorca w różny sposób rozumieją

słowa, wyrażenia, symbole itp.;

słowa, wyrażenia, symbole itp.;



- szum mechaniczny – związany jest z udziałem w

- szum mechaniczny – związany jest z udziałem w

procesie komunikacji różnego rodzaju urządzeń;

procesie komunikacji różnego rodzaju urządzeń;



- szum środowiskowy – zakłócenia spowodowane

- szum środowiskowy – zakłócenia spowodowane

są czynnikami zewnętrznymi w stosunku do

są czynnikami zewnętrznymi w stosunku do

danego procesu komunikacji;

danego procesu komunikacji;



- 

- 

s

s

zum psychologiczny – to zakłócenia związane z

zum psychologiczny – to zakłócenia związane z

odbiorcą przekazu, spowodowane jego uczuciami,

odbiorcą przekazu, spowodowane jego uczuciami,

predyspozycjami

oraz

uprzednimi

predyspozycjami

oraz

uprzednimi

doświadczeniami dotyczącymi nadawcy przekazu,

doświadczeniami dotyczącymi nadawcy przekazu,

samych przekazów oraz mediów komunikacyjnych.

samych przekazów oraz mediów komunikacyjnych.

Szumy komunikacyjne

Szumy komunikacyjne



wewnętrzny związany z cechami

wewnętrzny związany z cechami

osobowościowymi odbiorcy

osobowościowymi odbiorcy

(uprzedzenia, stereotypy, stres itp.),

(uprzedzenia, stereotypy, stres itp.),



zewnętrzny (wynikający z otoczenia

zewnętrzny (wynikający z otoczenia

uczestników procesu komunikacji)

uczestników procesu komunikacji)



semantyczny

semantyczny

– jest

– jest

konsekwencją

konsekwencją

zamierzonego lub niezamierzonego

zamierzonego lub niezamierzonego

złego użycia przez nadawcę znaczenia,

złego użycia przez nadawcę znaczenia,

które blokuje jego precyzyjne

które blokuje jego precyzyjne

odkodowanie przez odbiorcę.

odkodowanie przez odbiorcę.

Komunikacja

Komunikacja

międzykulturowa

międzykulturowa



proces porozumiewania się między

proces porozumiewania się między

członkami reprezentującymi różne

członkami reprezentującymi różne

kultury.

kultury.



nieuprawnione jest utożsamianie

nieuprawnione jest utożsamianie

komunikacji międzykulturowej z

komunikacji międzykulturowej z

komunikacją międzynarodową, gdyż

komunikacją międzynarodową, gdyż

narody mogą także być

narody mogą także być

zróżnicowane kulturowo.

zróżnicowane kulturowo.

Komunikacja

Komunikacja

międzykulturowa

międzykulturowa



odnosi się do interpersonalnych interakcji

odnosi się do interpersonalnych interakcji

ludzi należących do różnych kultur

ludzi należących do różnych kultur

Komunikacja

Komunikacja

międzykulturowa

międzykulturowa



Nieodłącznym składnikiem procesu

Nieodłącznym składnikiem procesu

interakcji jest definiowanie sytuacji oraz

interakcji jest definiowanie sytuacji oraz

interpretowanie zachowań partnera. Każda

interpretowanie zachowań partnera. Każda

ze stron procesu interakcji przyjmuje pewne

ze stron procesu interakcji przyjmuje pewne

założenia na temat partnera (np. kim jest, do

założenia na temat partnera (np. kim jest, do

czego zmierza), które w trakcie przebiegu

czego zmierza), które w trakcie przebiegu

interakcji mogą okazać się błędne i mogą

interakcji mogą okazać się błędne i mogą

wymagać modyfikacji. Ponadto jednostka

wymagać modyfikacji. Ponadto jednostka

stara się antycypować przebieg interakcji, a

stara się antycypować przebieg interakcji, a

zwłaszcza przewidywać reakcje partnera na

zwłaszcza przewidywać reakcje partnera na

własne zachowania

własne zachowania

Model społeczno – kulturowy A.

Model społeczno – kulturowy A.

Tudora

Tudora

nadawca

publicznoś

ć

przekaźnik

KULTURA

STRUKTURA
SPOŁECZNA

Określa

język

przekaźnika

Określa

sytuację

przekaźnika

motywacje

efekty

Orientacje i oczekiwania

poznawcze, ekspresywne

i wartościujące

Orientacje i oczekiwania

poznawcze, ekspresywne

i wartościujące

Społeczne

usytuowanie

odbiorcy

Społeczne

usytuowanie

nadawcy

Model wspólnoty doświadczeń

Model wspólnoty doświadczeń

Schramma

Schramma

KODU-

JĄCY

DEKODU

JĄCY

SYG-

NAŁ

Wspólnota doświadczeń

Wspólnota doświadczeń



pojęcia, idee i symbole podzielane

pojęcia, idee i symbole podzielane

przez nadawcę i odbiorcę

przez nadawcę i odbiorcę

.

.

Wspólnota doświadczeń

Wspólnota doświadczeń



Odpowiednie dotarcie do adresata działań

Odpowiednie dotarcie do adresata działań

komunikacyjnych wymaga używania znaków,

komunikacyjnych wymaga używania znaków,

symboli, obrazów, które są znane adresatowi,

symboli, obrazów, które są znane adresatowi,

ponieważ ułatwia to proces percepcji

ponieważ ułatwia to proces percepcji

przekazywanych treści.

przekazywanych treści.



Z drugiej strony, odbiorca, który może w bardzo

Z drugiej strony, odbiorca, który może w bardzo

różny sposób wyrażać reakcję na przekaz, także

różny sposób wyrażać reakcję na przekaz, także

używać będzie różnego rodzaju symboli, znaków

używać będzie różnego rodzaju symboli, znaków

itp., które (aby zostały odebrane przez

itp., które (aby zostały odebrane przez

pierwotnego nadawcę informacji) muszą zawierać

pierwotnego nadawcę informacji) muszą zawierać

się w jego „polu doświadczeń.” W przeciwnym

się w jego „polu doświadczeń.” W przeciwnym

razie przekaz nie zostanie odpowiednio

razie przekaz nie zostanie odpowiednio

zrozumiany.

zrozumiany.



Pola doświadczeń nadawcy i odbiorcy informacji

Pola doświadczeń nadawcy i odbiorcy informacji

muszą (w procesie komunikacji) zazębiać się –

muszą (w procesie komunikacji) zazębiać się –

warunkuje to (ale nie determinuje) skuteczność

warunkuje to (ale nie determinuje) skuteczność

komunikacji.

komunikacji.

Warunki powodzenia komunikacji

Warunki powodzenia komunikacji

międzykulturowej/ cechy odbiorcy i

międzykulturowej/ cechy odbiorcy i

nadawcy

nadawcy



siln

siln

a

a

osobowość;

osobowość;



umiejętność

nawiązywania

kontaktów

umiejętność

nawiązywania

kontaktów

społecznych;

społecznych;



umiejętności

komunikacyjne

(werbalne

i

umiejętności

komunikacyjne

(werbalne

i

niewerbalne);

niewerbalne);



u

u

miejętność dostosowywania się do nowych

miejętność dostosowywania się do nowych

sytuacji;

sytuacji;



zrozumienie dla czynów i sposobu myślenia ludzi

zrozumienie dla czynów i sposobu myślenia ludzi

reprezentujących różne kultury;

reprezentujących różne kultury;



tolerancję i akceptację innych;

tolerancję i akceptację innych;



poczucie własnej wartości i samoakceptacja.

poczucie własnej wartości i samoakceptacja.

Bariery procesu komunikacji

Bariery procesu komunikacji

międzykulturowej

międzykulturowej



n

n

apięcie towarzyszące międzykulturowym

apięcie towarzyszące międzykulturowym

zderzeniom, które można określić szokiem

zderzeniom, które można określić szokiem

kulturowym, któremu towarzyszą uczucia

kulturowym, któremu towarzyszą uczucia

dyskomfortu i niepewności.

dyskomfortu i niepewności.



oczekiwanie podobieństw, a nie różnic w

oczekiwanie podobieństw, a nie różnic w

kontakcie z przedstawicielami różnych kultur;

kontakcie z przedstawicielami różnych kultur;



etnocentryzm czyli skłonność do wydawania

etnocentryzm czyli skłonność do wydawania

negatywnych sądów o obcej kulturze przy

negatywnych sądów o obcej kulturze przy

odwoływaniu

się

do

standardów

odwoływaniu

się

do

standardów

obowiązujących w kulturze rodzimej;

obowiązujących w kulturze rodzimej;

Bariery procesu komunikacji

Bariery procesu komunikacji

międzykulturowej

międzykulturowej



stereotypy

stereotypy

czyli

konstrukcje

myślowe

czyli

konstrukcje

myślowe

zawierające uproszczony i często zabarwiony

zawierające uproszczony i często zabarwiony

uczuciowo obraz rzeczywistości, przyjęty przez

uczuciowo obraz rzeczywistości, przyjęty przez

jednostkę w wyniku jej osobistych doświadczeń

jednostkę w wyniku jej osobistych doświadczeń

oraz procesów socjalizacji, podobny w treści do

oraz procesów socjalizacji, podobny w treści do

konstrukcji uznawanych przez członków grupy,

konstrukcji uznawanych przez członków grupy,

do której jednostka należy;

do której jednostka należy;

Bariery procesu komunikacji

Bariery procesu komunikacji

międzykulturowej

międzykulturowej



uprzedzenia czyli trzymanie się z góry

uprzedzenia czyli trzymanie się z góry

przyjętych wyobrażeń na temat jednostki lub

przyjętych wyobrażeń na temat jednostki lub

grupy nawet w sytuacji, gdy otrzymywane

grupy nawet w sytuacji, gdy otrzymywane

informacje

nie

są

zgodne

z

tymi

informacje

nie

są

zgodne

z

tymi

wyobrażeniami;

wyobrażeniami;



problemy z niezrozumieniem języka gestów i

problemy z niezrozumieniem języka gestów i

języków obcych;

języków obcych;



w

przypadku

komunikacji

pośredniej

w

przypadku

komunikacji

pośredniej

problemem może być także różne nastawienie

problemem może być także różne nastawienie

do środków przekazu osób reprezentujących

do środków przekazu osób reprezentujących

różne

różne

ku

ku

ltury.

ltury.

Komunikacja werbalna

Komunikacja werbalna



Komunikacja słowna, są w niej

Komunikacja słowna, są w niej

wykorzystane przekazy słowne,

wykorzystane przekazy słowne,

które zostały sformułowane w zdania

które zostały sformułowane w zdania

Komunikacja werbalna

Komunikacja werbalna

Źródła zakłóceń po stronie nadawcy:

Źródła zakłóceń po stronie nadawcy:



nieuwzględnienie potrzeb odbiorcy,

nieuwzględnienie potrzeb odbiorcy,



używanie niezrozumiałych dla niego

używanie niezrozumiałych dla niego

słów,

słów,



stosowanie gwary, slangu,

stosowanie gwary, slangu,



niewłaściwe prezentowanie

niewłaściwe prezentowanie

wypowiedzi,

wypowiedzi,



ubogie sygnały pozawerbalne.

ubogie sygnały pozawerbalne.

Komunikacja werbalna

Komunikacja werbalna

Źródła zakłóceń po stronie odbiorcy:

Źródła zakłóceń po stronie odbiorcy:



brak umiejętności aktywnego słuchania,

brak umiejętności aktywnego słuchania,



brak wytrwałości i dociekliwości,

brak wytrwałości i dociekliwości,



nieumiejętne stosowanie techniki

nieumiejętne stosowanie techniki

parafrazowania,

parafrazowania,



nieporadne podsumowywanie treści

nieporadne podsumowywanie treści

przekazywanej przez nadawcę,

przekazywanej przez nadawcę,



mało wyraźnie demonstrowana „mowa

mało wyraźnie demonstrowana „mowa

ciała”

ciała”

Język – ekwiwalencja

Język – ekwiwalencja

tłumaczenia

tłumaczenia



Brak ekwiwalencji słownictwa

Brak ekwiwalencji słownictwa

występuje, gdy nie istnieje

występuje, gdy nie istnieje

odpowiednie słowo w danym języku,

odpowiednie słowo w danym języku,

które precyzyjnie koresponduje z

które precyzyjnie koresponduje z

określonym słowem w innym języku

określonym słowem w innym języku

Ekwiwalencja leksykalna

Ekwiwalencja leksykalna



zapewniona jest poprzez proste

zapewniona jest poprzez proste

słownikowe tłumaczenie słów i

słownikowe tłumaczenie słów i

całych zdań.

całych zdań.

Ekwiwalencja

Ekwiwalencja

idiomatyczna

idiomatyczna



Jest związana z występowaniem

Jest związana z występowaniem

problemów z tłumaczeniem idiomów

problemów z tłumaczeniem idiomów

np. guanxi (Azja Wschodnia i

np. guanxi (Azja Wschodnia i

Południowo Wschodnia) – posiadanie

Południowo Wschodnia) – posiadanie

dobrych stosunków, relacji

dobrych stosunków, relacji

Polska – „załatwić”

Polska – „załatwić”

Ekwiwalencja

Ekwiwalencja

idiomatyczna

idiomatyczna



W wielu językach idiomy używane

W wielu językach idiomy używane

powszechnie przez osoby posługujące się

powszechnie przez osoby posługujące się

tym językiem jako macierzystym są prawie

tym językiem jako macierzystym są prawie

nieprzetłumaczalne na inne języki, a już w

nieprzetłumaczalne na inne języki, a już w

każdy razie nie poprzez tłumaczenie słów

każdy razie nie poprzez tłumaczenie słów

występujących w określonej sekwencji w

występujących w określonej sekwencji w

danym wyrażeniu idiomatycznym.

danym wyrażeniu idiomatycznym.

Poszukuje się raczej wyrażeń zbliżonych, co

Poszukuje się raczej wyrażeń zbliżonych, co

do znaczenia i oddających możliwie wiernie

do znaczenia i oddających możliwie wiernie

istotę wyrażenia.

istotę wyrażenia.

Ekwiwalencja

Ekwiwalencja

gramatyczna

gramatyczna



związana jest z zapewnieniem typowej dla

związana jest z zapewnieniem typowej dla

danych języków składni zdań.

danych języków składni zdań.



W większości języków zdanie rozpoczyna

W większości języków zdanie rozpoczyna

się od podmiotu (rzeczownik), po czym

się od podmiotu (rzeczownik), po czym

następuje orzeczenie (czasownik), są

następuje orzeczenie (czasownik), są

jednak i takie, w którym szyk zdania jest

jednak i takie, w którym szyk zdania jest

przestawiony.

przestawiony.



Język angielski, w stosunku do

Język angielski, w stosunku do

francuskiego i niemieckiego

francuskiego i niemieckiego

charakteryzuje się mniejszą ilością zdań

charakteryzuje się mniejszą ilością zdań

złożonych.

złożonych.

Ekwiwalencja

Ekwiwalencja

konceptualna

konceptualna



Określone koncepcje, sytuacje mają

Określone koncepcje, sytuacje mają

odmienne znaczenie i są inaczej odbierane

odmienne znaczenie i są inaczej odbierane

w różnych kulturach

w różnych kulturach



Przykładowo dwa słowa w języku polskim

Przykładowo dwa słowa w języku polskim

„ciepło” i gorąco” tłumaczone są na język

„ciepło” i gorąco” tłumaczone są na język

francuski jako „chaud”.

francuski jako „chaud”.



Nieco żartobliwie można więc powiedzieć,

Nieco żartobliwie można więc powiedzieć,

że Francuzi nie doświadczają „ciepłoty” na

że Francuzi nie doświadczają „ciepłoty” na

dwa sposoby, jak Polacy, Brytyjczycy,

dwa sposoby, jak Polacy, Brytyjczycy,

Niemcy i wiele innych narodów.

Niemcy i wiele innych narodów.

Komunikacja

Komunikacja

niewerbalna

niewerbalna



to komunikacja nie posługująca się

to komunikacja nie posługująca się

słowami

słowami

Komunikacja

Komunikacja

niewerbalna

niewerbalna



Gesty rąk

Gesty rąk



Gesty wykonywane głową

Gesty wykonywane głową



Postawa

Postawa



Wskazywanie

Wskazywanie



Ukłon

Ukłon



Oculesics (ekspresja twarzy)

Oculesics (ekspresja twarzy)

Kinestyka

Kinestyka



Gesty, język ciała, wyraz twarzy

Gesty, język ciała, wyraz twarzy

Gesty rąk

Gesty rąk



Np. ”nieczystość” lewej ręki wśród

Np. ”nieczystość” lewej ręki wśród

społeczeństw muzułmańskich.

społeczeństw muzułmańskich.

Niektóre czynności należy

Niektóre czynności należy

wykonywać tylko prawą ręką (np.

wykonywać tylko prawą ręką (np.

wręczać wizytówki)

wręczać wizytówki)

Gesty wykonywane głową

Gesty wykonywane głową



Bułgaria, Arabia Saudyjska, Turcja,

Bułgaria, Arabia Saudyjska, Turcja,

Grecja – gesty negacji i akceptacji

Grecja – gesty negacji i akceptacji

odwrotnie niż w Polsce

odwrotnie niż w Polsce

Postawa

Postawa



Np.kąt, pod jakim są do siebie

Np.kąt, pod jakim są do siebie

zwróceni rozmówcy. Powszechnie

zwróceni rozmówcy. Powszechnie

45

45

°

°

Kultury anglosaskie i

Kultury anglosaskie i

północnoamerykańskie - 90

północnoamerykańskie - 90

°

°

Orientacja (nastawienie osób podczas

Orientacja (nastawienie osób podczas

negocjacji):

negocjacji):

Konkurencja (siedzą naprzeciw siebie)

Konkurencja (siedzą naprzeciw siebie)

Współpraca (siedzą obok siebie)

Współpraca (siedzą obok siebie)

Ukłon

Ukłon



Kultury azjatyckie – protokół

Kultury azjatyckie – protokół



Ale: ukłon przy przywitaniu jest

Ale: ukłon przy przywitaniu jest

bardzo mile widziany. Obcokrajowiec

bardzo mile widziany. Obcokrajowiec

powinien odwzajemnić ukłon

powinien odwzajemnić ukłon

Oculesics (ekspresja

Oculesics (ekspresja

twarzy)

twarzy)

Uniesienie brwi

Uniesienie brwi

Amerykanie,Kanadyjczy

Amerykanie,Kanadyjczy

cy

cy

Zainteresowanie, zdziwienie

Zainteresowanie, zdziwienie

Brytyjczycy

Brytyjczycy

sceptycyzm

sceptycyzm

Niemcy

Niemcy

„

„

jesteś bystry”, świetny

jesteś bystry”, świetny

pomysł”

pomysł”

Arabowie

Arabowie

„

„

nie”

nie”

Peruwiańczycy

Peruwiańczycy

Pieniądze, zapłać

Pieniądze, zapłać

Chińczycy

Chińczycy

niezgoda

niezgoda

Kontakt wzrokowy

Kontakt wzrokowy

Charakter kontaktu

Charakter kontaktu

wzrokowego

wzrokowego

Przykłady kultur

Przykłady kultur

Intensywny

Intensywny

Arabowie, kraje

Arabowie, kraje

śródziemnomorskie, kraje

śródziemnomorskie, kraje

latynoskie

latynoskie

Stały (pewny, energiczny)

Stały (pewny, energiczny)

Europa Północna, Ameryka

Europa Północna, Ameryka

Północna

Północna

Umiarkowany

Umiarkowany

(powściągliwy)

(powściągliwy)

Korea Południowa, Tajlandia

Korea Południowa, Tajlandia

Niebezpośredni

Niebezpośredni

Większość krajów azjatyckich

Większość krajów azjatyckich

Proksemika

Proksemika



Dystans, jaki dana osoba zachowuje względem

Dystans, jaki dana osoba zachowuje względem

rozmówcy

rozmówcy

1.

1.

Strefa intymna

Strefa intymna

-

Faza bliższa – kochanie się, pocieszanie (kontakt fizyczny)

Faza bliższa – kochanie się, pocieszanie (kontakt fizyczny)

-

Faza dalsza (15- 45 cm) – zatłoczone tramwaje, metro,

Faza dalsza (15- 45 cm) – zatłoczone tramwaje, metro,

winda, konwersacja prowadzona bardzo cicho bądź

winda, konwersacja prowadzona bardzo cicho bądź

szeptem)

szeptem)

2.

2.

Strefa osobista

Strefa osobista

-

Faza bliższa (45-75 cm)- np.. Podczas rozmowy z bliskimi

Faza bliższa (45-75 cm)- np.. Podczas rozmowy z bliskimi

osobami, podczas rozmowy można dostrzec wszystkie

osobami, podczas rozmowy można dostrzec wszystkie

elementy twarzy

elementy twarzy

-

Faza dalsza (75 cm – 1,22m) – odległość na wyciągnięcie

Faza dalsza (75 cm – 1,22m) – odległość na wyciągnięcie

ręki, nadal można dostrzec zmiany w twarzy,

ręki, nadal można dostrzec zmiany w twarzy,

głosumiarkowany

głosumiarkowany

Proksemika

Proksemika

3.

3.

Strefa społeczna

Strefa społeczna



Faza bliższa (1,22- 2,1m) – podczas załatwiania tzw.

Faza bliższa (1,22- 2,1m) – podczas załatwiania tzw.

Spraw nieosobistych, natężenie głosu jest normalne,

Spraw nieosobistych, natężenie głosu jest normalne,

szczegóły twarzy nie są już dobrze widoczne

szczegóły twarzy nie są już dobrze widoczne



Faza dalsza (2,1- 3,6m) – podczas formalnych rozmów

Faza dalsza (2,1- 3,6m) – podczas formalnych rozmów

zawodowych, głos wyraźnie mocniejszy, rzadko widać

zawodowych, głos wyraźnie mocniejszy, rzadko widać

szczegóły twarzy

szczegóły twarzy

4.

4.

Strefa publiczna

Strefa publiczna



Faza bliższa – (3,6- 7,5m) – drobne szczegóły twarzy

Faza bliższa – (3,6- 7,5m) – drobne szczegóły twarzy

ledwo zauważalne, trudny do rozróżnienia jest kolor

ledwo zauważalne, trudny do rozróżnienia jest kolor

oczu, głos donośny, zaczynamy bardziej starać się o

oczu, głos donośny, zaczynamy bardziej starać się o

poprawność gramatyczną wypowiedzi

poprawność gramatyczną wypowiedzi



Faza dalsza (po. 7,5m) – dotyczy różnych okazji

Faza dalsza (po. 7,5m) – dotyczy różnych okazji

publicznych (występ aktorów, przemówienia publiczne)

publicznych (występ aktorów, przemówienia publiczne)

podczas których zazwyczaj jest wykorzystywany

podczas których zazwyczaj jest wykorzystywany

donośny głos

donośny głos

Dystans przestrzenny

Dystans przestrzenny



Mały – kultury latynoskie, arabskie,

Mały – kultury latynoskie, arabskie,

śródziemnomorskie

śródziemnomorskie



Średni – społeczeństwo

Średni – społeczeństwo

amerykańskie, północnej i środkowej

amerykańskie, północnej i środkowej

Europy

Europy



Duży – kraje azjatyckie

Duży – kraje azjatyckie

Haptyka

Haptyka



Zachowanie jednostki związane z

Zachowanie jednostki związane z

dotykiem

dotykiem



Kultury kontaktowe – zaliczane do

Kultury kontaktowe – zaliczane do

kultur ekspresyjnych

kultur ekspresyjnych



Kultury niekontaktowe – zaliczane

Kultury niekontaktowe – zaliczane

do kultur powściągliwych

do kultur powściągliwych

Paralongue

Paralongue



Ton, szybkość, głośność wypowiedzi,

Ton, szybkość, głośność wypowiedzi,

milczenie, np. ziewnięcie,

milczenie, np. ziewnięcie,

chrząknięcie, westchnienie

chrząknięcie, westchnienie

Przykłady:

Przykłady:



Kultury romańskie – zróżnicowana intonacja

Kultury romańskie – zróżnicowana intonacja

głosu, raz cicho, raz głośno

głosu, raz cicho, raz głośno



Kultury orientalne - wyrównana modulacja

Kultury orientalne - wyrównana modulacja

głosu, cichy sposób mówienia; przerwy w

głosu, cichy sposób mówienia; przerwy w

wypowiedziach – jako oznaka grzeczności i

wypowiedziach – jako oznaka grzeczności i

kontemplacji

kontemplacji

Chronemika

Chronemika



Badanie użycia czasu w komunikacji

Badanie użycia czasu w komunikacji

Okulestyka

Okulestyka



Badanie kontaktów wzrokowych w

Badanie kontaktów wzrokowych w

komunikacji

komunikacji

Znaczenie wybranych

Znaczenie wybranych

komunikatów

komunikatów

niewerbalnych

niewerbalnych

Oczy

Oczy

bezpośredni kontakt

bezpośredni kontakt

wzrokowy

wzrokowy

Gotowość do wsp

Gotowość do wsp

ó

ó

łpracy, zainteresowanie

łpracy, zainteresowanie

Przerwy w kontakcie

Przerwy w kontakcie

wzrokowym

wzrokowym

Wycofywanie się i unikanie danego

Wycofywanie się i unikanie danego

tematu, zakłopotanie, zawstydzenie

tematu, zakłopotanie, zawstydzenie

Spuszczanie wzroku,

Spuszczanie wzroku,

spoglądanie w dół lub w bok

spoglądanie w dół lub w bok

Troska, skupienie, zaabsorbowanie

Troska, skupienie, zaabsorbowanie

własnymi myślami, dialog wewnętrzny

własnymi myślami, dialog wewnętrzny

Uporczywe wpatrywanie się w

Uporczywe wpatrywanie się w

jeden punkt

jeden punkt

Nieugiętość, sztywność myślenia, silna

Nieugiętość, sztywność myślenia, silna

koncentracja na problemie, niepokój,

koncentracja na problemie, niepokój,

podekscytowanie

podekscytowanie

Gwałtowne ruchy gałek

Gwałtowne ruchy gałek

ocznych

ocznych

Zamyślenie lub zakłopotanie, unikanie

Zamyślenie lub zakłopotanie, unikanie

tematu

tematu

Mrużenie oczu

Mrużenie oczu

Zastanawianie się, przypominanie sobie

Zastanawianie się, przypominanie sobie

lub konstruowanie nowych myśli

lub konstruowanie nowych myśli

Zmiana kierunku patrzenia

Zmiana kierunku patrzenia

Silne emocje pozytywne, zainteresowanie,

Silne emocje pozytywne, zainteresowanie,

przyjemność

przyjemność

głowa

głowa

Kiwanie głową

Kiwanie głową

Uwaga, zgoda, akceptacja,

Uwaga, zgoda, akceptacja,

potwierdzenie

potwierdzenie

Kręcenie

Kręcenie

głową

głową

Nie zgadzanie się,

Nie zgadzanie się,

zaprzeczanie, zdziwienie

zaprzeczanie, zdziwienie

Spuszczanie

Spuszczanie

głowy

głowy

Przygnębienie, smutek,

Przygnębienie, smutek,

zmęczenie

zmęczenie

ramiona

ramiona

Wzruszanie

Wzruszanie

ramionami

ramionami

Lekceważenie, irytacja,

Lekceważenie, irytacja,

brak zdecydowania

brak zdecydowania

Skulanie

Skulanie

ramion do

ramion do

przodu

przodu

Zamykanie się w sobie,

Zamykanie się w sobie,

wycofywanie się

wycofywanie się

Zgarbienie się

Zgarbienie się

Brak motywacji do

Brak motywacji do

kontaktu

kontaktu

„

„

otwarte

otwarte

ramiona”

ramiona”

Otwarcie na kontakt,

Otwarcie na kontakt,

uwaga, zainteresowanie

uwaga, zainteresowanie

Ręce i dłonie

Ręce i dłonie

Ręce skrzyżowane

Ręce skrzyżowane

Opór, niechęć, unikanie

Opór, niechęć, unikanie

porozumienia, czasem wrogość

porozumienia, czasem wrogość

Dłonie drżące,

Dłonie drżące,

chaotycznie

chaotycznie

poruszające się

poruszające się

Tłumiona silna złość lub lęk

Tłumiona silna złość lub lęk

Ręce gestykulujące

Ręce gestykulujące

Otwartość, zainteresowanie,

Otwartość, zainteresowanie,

dbałość o odbiorcę, przekonanie

dbałość o odbiorcę, przekonanie

Ręce sztywne,

Ręce sztywne,

dłonie nieruchome

dłonie nieruchome

Napięcie, stres

Napięcie, stres

Zaciśnięte pięści

Zaciśnięte pięści

Silna złość, hamowana agresja

Silna złość, hamowana agresja

Palce bębniące po

Palce bębniące po

stole

stole

Irytacja, lekceważenie, pośpiech

Irytacja, lekceważenie, pośpiech

Nogi i stopy

Nogi i stopy

Nogi i stopy spokojnie

Nogi i stopy spokojnie

oparte o podłoże

oparte o podłoże

Pewność siebie,

Pewność siebie,

spokój, zrównoważenie

spokój, zrównoważenie

Krzyżowanie nóg,

Krzyżowanie nóg,

szerokie rozstawienie

szerokie rozstawienie

nóg

nóg

Duża pewność siebie,

Duża pewność siebie,

demonstrowanie siły

demonstrowanie siły

Nerwowe ruszanie lub

Nerwowe ruszanie lub

pukanie stopą

pukanie stopą

Niepokój, napięcie,

Niepokój, napięcie,

zniecierpliwienie,

zniecierpliwienie,

poganianie rozmówcy

poganianie rozmówcy

Nogi i stopy

Nogi i stopy

usztywnione

usztywnione

Zamykanie się w

Zamykanie się w

sobie, wycofywanie się

sobie, wycofywanie się

z kontaktu

z kontaktu

Całe ciało

Całe ciało

Zwrócenie się całym ciałem

Zwrócenie się całym ciałem

wprost bez krzyżowania

wprost bez krzyżowania

rąk i nóg, „otwarta

rąk i nóg, „otwarta

postawa”

postawa”

Otwartość na kontakt i

Otwartość na kontakt i

wymianę, zainteresowanie

wymianę, zainteresowanie

rozmówcą, pewność siebie

rozmówcą, pewność siebie

Odwrócenie się bokiem lub

Odwrócenie się bokiem lub

„wiercenie się”

„wiercenie się”

Niepokój, niechęć do

Niepokój, niechęć do

rozmowy, unikanie

rozmowy, unikanie

bezpośredniego kontaktu

bezpośredniego kontaktu

lub konfrontacji

lub konfrontacji

Sztywne siedzenie na

Sztywne siedzenie na

brzegu krzesła

brzegu krzesła

Niepewnośc, lęk, napięcie

Niepewnośc, lęk, napięcie

Poziom wiarygodności sygnałów

Poziom wiarygodności sygnałów

niewerbalnych

niewerbalnych

wysoki

wysoki

Typ sygnału

Typ sygnału

Przykłady

Przykłady

Sygnały autonomiczne

Sygnały autonomiczne

Pocenie się, rumieniec

Pocenie się, rumieniec

Sygnały kończyn

Sygnały kończyn

Kołysanie, pukanie

Kołysanie, pukanie

Sygnały tułowia

Sygnały tułowia

Huśtanie się

Huśtanie się

Niezidentyfikowana

Niezidentyfikowana

gestykulacja

gestykulacja

Zakrywanie dłonią ust

Zakrywanie dłonią ust

Zidentyfikowane gesty

Zidentyfikowane gesty

rąk

rąk

Wymachiwanie rękami

Wymachiwanie rękami

Wyraz twarzy

Wyraz twarzy

mimika

mimika

Werbalny przekaz

Werbalny przekaz

Modulacja głosu

Modulacja głosu

niski

niski