OSTRE

OSTRE

SCHORZENIA

SCHORZENIA

JAMY BRZUSZNEJ

JAMY BRZUSZNEJ

OSTRY BRZUCH

OSTRY BRZUCH

Silne, trwające kilka godzin
bóle brzucha, spowodowane
nagłą grożącą utratą życia
chorobą jamy brzusznej
wymagającą
natychmiastowego leczenia

OBJAWY OSTREGO

OBJAWY OSTREGO

BRZUCHA

BRZUCHA

Bóle brzucha

+

•

Objawy ostrego zapalenia

otrzewnej

•

Objawy niedrożności jelit

•

Objawy wstrząsu

ZAPALENIE

ZAPALENIE

OTRZEWNEJ

OTRZEWNEJ

ZAPALENIE

ZAPALENIE

OTRZEWNEJ

OTRZEWNEJ

Przyczyny zapalenia otrzewnej z

przedziurawienia

Przyczyny zapalenia otrzewnej z

przesiąkania

Ostre

Ostre

choroby

choroby

jamy

jamy

brzusznej

brzusznej

OBJAWY OSTREGO ZAPALENIA

OTRZEWNEJ

ból brzucha

zatrzymanie

wiatrów i stolca

bolesność brzucha

wymioty

obrona mięśniowa tachykardia
objaw Blumberga obniżenie RR

brak perystaltyki

facies Hippocratica

wzdęcie suchy język

skąpomocz, bezmocz

MIEJSCA BÓLU

MIEJSCA BÓLU

I BOLESNOŚCI

I BOLESNOŚCI

W CHOROBACH

W CHOROBACH

NARZĄDÓW

NARZĄDÓW

BRZUCHA

BRZUCHA

RODZAJE BÓLU

RODZAJE BÓLU

BRZUCHA

BRZUCHA

Bóle trzewne Bóle
somatyczne

OBJAW OTRZEWNOWY

OBJAW OTRZEWNOWY

OBJAW OTRZEWNOWY W OSTRYCH

SCHORZENIACH JAMY BRZUSZNEJ NIE

WYSTĘPUJE W:

•

ostrych krwawieniach do jamy otrzewnowej

•

wczesnym okresie choroby

•

zapaleniu narządów wewnątrzotrzewnowych

ograniczonych
od otrzewnej ściennej przez niezmienione
zapalnie tkanki

•

zapaleniu trzustki z wysiękiem do przestrzeni

pozaotrzewnowej

•

początkowym okresie niedrożności z zatkania

•

przedziurawieniu dwunastnicy do przestrzeni

zaotrzewnowej

•

obrażeniach zaotrzewnowej części

dwunastnicy, pęcherza
moczowego, odbytnicy

OBJAW OTRZEWNOWY

OBJAW OTRZEWNOWY

OBJAW OTRZEWNOWY MOŻE WYSTĄPIĆ

W SCHORZENIACH, W KTÓRYCH NIE MA
WSKAZAŃ DO OPERACJI !

•

Kolka nerkowa i wątrobowa

•

Choroba reumatyczna

•

Niedrożność porażenna w mocznicy,

zatruciach,
zapaleniu płuc i opłucnej, zawale mięśnia
sercowego,
chorobach neurologicznych

•

Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy

•

Porfiria

•

Ketonowa kwasica cukrzycowa

•

Zapalenie miąższowe wątroby

OBRONA MIĘŚNIOWA

OBRONA MIĘŚNIOWA

Przebieg nerwów
międzyżebrowych
unerwiających ściany brzucha
( Th

5-12

)

OBRONA MIĘŚNIOWA

OBRONA MIĘŚNIOWA

OBRONA MIĘŚNIOWA W OSTRYCH
SCHORZENIACH
JAMY BRZUSZNEJ NIE WYSTĘPUJE W:

•

ostrych krwawieniach do jamy otrzewnowej

•

wczesnym okresie choroby

•

zapaleniu narządów wewnątrzotrzewnowych

ograniczonych
od otrzewnej ściennej przez niezmienione zapalnie
tkanki

•

zapaleniu trzustki z wysiękiem do przestrzeni

pozaotrzewnowej

•

początkowym okresie niedrożności z zatkania

•

przedziurawieniu dwunastnicy do przestrzeni

zaotrzewnowej

•

obrażeniach zaotrzewnowej części dwunastnicy,

pęcherza
moczowego, odbytnicy

•

Zapaleniu otrzewnej miednicznej

OSTRE ZAPALENIE

OSTRE ZAPALENIE

WYROSTKA

WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

ROBACZKOWEGO

Ułożenie anatomiczne
wyrostka robaczkowego

MIEJSCOWE OBJAWY OSTREGO

MIEJSCOWE OBJAWY OSTREGO

ZAPALENIA WYROSTKA

ZAPALENIA WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

ROBACZKOWEGO

•

Ból trzewny w nadbrzuszu

•

Ból somatyczny w okolicy prawego dołu

biodrowego

•

Bolesność okolicy prawego dołu biodrowego

•

Napięcie mięśniowe

•

Objaw otrzewnowy

•

Bębnica i wzdęcie okolicy prawego dołu

biodrowego

•

Objaw Kadera

•

Objaw Rovsinga

•

Objaw Jaworskiego

•

Bolesność podczas badania per rectum

Somatyzacja bólu trzewnego (6-
12 godz.)

OGÓLNE OBJAWY OSTREGO

OGÓLNE OBJAWY OSTREGO

ZAPALENIA WYROSTKA

ZAPALENIA WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

ROBACZKOWEGO

•

Nudności, wymioty

•

Zatrzymanie gazów i

stolca

•

Gorączka < 38 st.C

•

Przyspieszone tętno >

100\ min.

OSTRE ZAPALENIE WYROSTKA

OSTRE ZAPALENIE WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

ROBACZKOWEGO

nieżytowe

nieżytowe

wrzodziejące

wrzodziejące

ropowicze

ropowicze

zgorzelinowe

zgorzelinowe

Zapalenie otrzewnej

ograniczone
rozlane

naciek okołowyrostkowy

ropień okłowyrostkowy
MODS

Przewlekłe zapalenie w.r.

Perforacja
(30%)

12 h >

5 %

48h
>

!

20%

PRZEDZIURAWIENIE WYROSTKA

PRZEDZIURAWIENIE WYROSTKA

ROBACZKOWEGO

ROBACZKOWEGO

Wzrost
ciśnienia



Badania

Badania

dodatkowe:

dodatkowe:

morfologia

morfologia

badanie moczu

badanie moczu

usg jamy brzusznej

usg jamy brzusznej

Podstawą rozpoznania ostrego

zapalenia wyrostka

robaczkowego jest szczegółowy

wywiad lekarski i staranne

badanie fizykalne chorego

OSTRE

ZAPALENIE

UCHYŁKÓW

ESICY

UCHYŁKI ESICY

UCHYŁKI ESICY

OSTRE ZAPALENIE

OSTRE ZAPALENIE

UCHYŁKÓW ESICY

UCHYŁKÓW ESICY

„O ostrym zapaleniu

uchyłków esicy myśl jak o

lewostronnym zapaleniu

wyrostka robaczkowego,

które przeważnie leczone

jest nieoperacyjnie”

Zachary

Cope

OSTRE ZAPALENIE

OSTRE ZAPALENIE

PĘCHERZYKA

PĘCHERZYKA

ŻÓŁCIOWEGO

ŻÓŁCIOWEGO

KAMICA PĘCHERZYKA

KAMICA PĘCHERZYKA

ŻÓŁCIOWEGO

ŻÓŁCIOWEGO

CZYNNIKI RYZYKA

•

K 3-5 x częściej

niż M.

•

50% osób w wieku

> 60l

•

Przebyte ciąże

•

Otyłość

•

Hypercholesterole

mia

•

Cukrzyca

•

Przebyta resekcja

żołądka i jelit

•

Leki

antykoncepcyjne

OBJAWY OSTREGO

OBJAWY OSTREGO

ZAPALENIA PĘCHERZYKA

ZAPALENIA PĘCHERZYKA

ŻÓŁCIOWEGO

ŻÓŁCIOWEGO

•

Ból w prawej okolicy podżebrowej

•

Nudności, wymioty

•

Bolesność uciskowa w prawej okolicy

podżebrowej

•

Obrona mięśniowa

•

Objaw otrzewnowy

•

Objaw Chełmońskiego

•

Objaw Murphy’ego

•

Podwyższona temperatura ciała ( 38-39

st. C)

•

Przyspieszone tętno

POWIKŁANIA OSTREGO ZAPALENIA

PĘCHERZYKA ZÓŁCIOWEGO

wodniak
p.ż.

ropniak
p.ż.

rozlane
żółciowe
zapalenie
otrzewnej

ropień
okołopęcherzyk
owy

przetoka
wewnętrzna

żółciowe
zapalenie
otrzewnej bez
perforacji

DIAGNOSTYKA OSTREGO

DIAGNOSTYKA OSTREGO

ZAPALENIA PĘCHERZYKA

ZAPALENIA PĘCHERZYKA

ŻÓŁCIOWEGO

ŻÓŁCIOWEGO

USG jamy brzusznej

ZAPALENIE DRÓG

ZAPALENIE DRÓG

ŻÓŁCIOWYCH

ŻÓŁCIOWYCH

OBJAWY

Żółtaczka mechaniczna
Gorączka
Dreszcze

Triada
Charcota

ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

ZAPALENIE DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

OSTRE ZAPALENIE

OSTRE ZAPALENIE

TRZUSTKI

TRZUSTKI

CZYNNIKI RYZYKA

•

Nadużycie alkoholu

(50%)

•

Kamica żółciowa (30

%)

OBJAWY OSTREGO ZAPALENIA

OBJAWY OSTREGO ZAPALENIA

TRZUSTYKI

TRZUSTYKI

•

Ból w nadbrzuszu promieniujący do

pleców

•

Częste, gwałtowne wymioty

•

Rozlana bolesność nadbrzusza

•

Wzdęcie brzucha

•

Porażenie perystaltyki-cisza w

brzuchu

•

Objaw otrzewnowy

•

Obrona mięśniowa

•

Objaw Grey-Turnera

•

Objaw Cullena

•

Wstrząs

•

Czerwonosine zabarwienie twarzy

ROZPOZNANIE OSTREGO

ROZPOZNANIE OSTREGO

ZAPALENIA TRZUSTKI

ZAPALENIA TRZUSTKI

•

Aktywność amylazy we krwi i

moczu

•

Liczba krwinek białych

ROZPOZNANIE OSTREGO

ROZPOZNANIE OSTREGO

ZAPALENIA TRZUSTKI c.d.

ZAPALENIA TRZUSTKI c.d.

Przeglądowe zdjęcie RTG jamy

brzusznej

ROZPOZNANIE OSTREGO

ROZPOZNANIE OSTREGO

ZAPALENIA TRZUSTKI c.d.

ZAPALENIA TRZUSTKI c.d.

USG jamy brzusznej

ROZPOZNANIE OSTREGO

ROZPOZNANIE OSTREGO

ZAPALENIA TRZUSTKI c.d.

ZAPALENIA TRZUSTKI c.d.

TK jamy brzusznej z

kontrastem

Kryteria Ransona

1-2 pkt. – śmiertelność 1%, 3-4 czynniki –
śmiertelność 15%

6-7 czynników- śmiertelność 100%

PRZEDZIURAWIONY

PRZEDZIURAWIONY

WRZÓD ŻOŁĄDKA

WRZÓD ŻOŁĄDKA

Przedziurawienie wrzodu

Przedziurawienie wrzodu

występuje u 5-10 %

występuje u 5-10 %

chorych z chorobą

chorych z chorobą

wrzodową

wrzodową

PRZEDZIURAWIONY

PRZEDZIURAWIONY

WRZÓD ŻOŁĄDKA

WRZÓD ŻOŁĄDKA

CZYNNIKI RYZYKA

•

palenie tytoniu

•

spożywanie alkoholu

•

przyjmowanie n.l.p.z

•

rodzinne

występowanie

•

płeć męska

OBJAWY PRZEDZIURAWIONEGO

OBJAWY PRZEDZIURAWIONEGO

WRZÓDU ŻOŁĄDKA

WRZÓDU ŻOŁĄDKA

•

gwałtowne bóle (somatyczne)

nadbrzusza promieniujące do
barków

•

nudności

•

objaw otrzewnowy

•

„deskowate” napięcie powłok

•

zniesienie stłumienia

wątrobowego

•

wstrząs

ROZPOZNANIE

ROZPOZNANIE

PRZEDZIURAWIONEGO WRZÓDU

PRZEDZIURAWIONEGO WRZÓDU

ŻOŁĄDKA

ŻOŁĄDKA

•

RTG jamy brzusznej na stojąco

( 75% chorych – powietrze pod
przeponą

•

USG jamy brzusznej

•

Panendoskopia ?

PRZEDZIURAWIONY

PRZEDZIURAWIONY

WRZÓD ŻOŁĄDKA

WRZÓD ŻOŁĄDKA

TRUDNOŚCI DIGNOSTYCZNE

•

Przedziurawiony wrzód na tylnej

ścianie XII-cy

•

Przykryte przedziurawienie

(perforatio tecta)

OSTRA

OSTRA

NIEDROŻNOŚĆ

NIEDROŻNOŚĆ

JELIT

JELIT

RODZAJE NIEDROŻNOŚCI

RODZAJE NIEDROŻNOŚCI

JELIT

JELIT

niedrożność

mechaniczna
porażenna

z zatkania z
zadzierzgnięcia

PRZYCZYNY NIEDROŻNOŚCI

PRZYCZYNY NIEDROŻNOŚCI

MECHANICZNEJ JELIT

MECHANICZNEJ JELIT

Jelito cienkie –
70%

Jelito grube-
30%

Strangulacja-
75%

Obturacja-
25%

Obturacja-
75%

Strangulacja-

25%

Zrosty-30%

Przepukliny-30%

Wgłobienia-10%

Skręt-5%

Guzy-15%

Kam. żół.-
5%

Inne-5%

Przepukliny-
15%

Skręt-10%

Guzy-60%

Uchyłki-10%

Kam.kałowe-
5%

OBJAWY NIEDROŻNOŚCI

OBJAWY NIEDROŻNOŚCI

MECHANICZNEJ JELIT

MECHANICZNEJ JELIT

•

Bóle kolkowe brzucha

•

Wymioty

•

Zatrzymanie gazów i

stolca

•

Wzdęcie

•

Bóle stałe typu

somatycznego

•

Objawy zapalenia

otrzewnej

•

Wstrząs

Zadzierzgnię
cie

Niedrożność

porażenna w
z.o.

NIEDROŻNOŚĆ PORAŻENNA

NIEDROŻNOŚĆ PORAŻENNA

JELIT

JELIT

•

Brak bólów kolkowych

•

Brak szmerów

perystaltycznych

•

Mniejsze wzdęcie

•

Liczne poziomy płynu w

badaniu
RTG jamy brzusznej na
stojąco

PRZYCZYNY

Zapalenie otrzewnej

Mocznica

Zapalenie płuc i opłucnej

Zabieg operacyjny

Obrazy radiologiczne

niedrożności

mechanicznej jelit

Obrazy radiologiczne

niedrożności

mechanicznej jelit

KRWAWIENIE

KRWAWIENIE

Z GÓRNEGO

Z GÓRNEGO

ODCINKA PRZEWODU

ODCINKA PRZEWODU

POKARMOWEGO

POKARMOWEGO

PRZYCZYNY KRWAWIENIA Z

PRZYCZYNY KRWAWIENIA Z

G.O.P.P.

G.O.P.P.

•

Wrzód XII-cy – 40%

•

Wrzód żołądka – 20%

•

Nadżerkowe zapalenie

bł. śl. żołądka – 15%

•

Żylaki przełyku – 10%

•

Zespól Malory-Weissa

– 10%

•

Rak żołądka - <5%

Żylaki przełyku

Żylaki przełyku

Wrzody żołądka

Wrzody żołądka

Nadżerki błony śluzowej żołądka

Nadżerki błony śluzowej żołądka

KRWAWIENIE Z GÓRNEGO

KRWAWIENIE Z GÓRNEGO

ODCINKA PRZEWODU

ODCINKA PRZEWODU

POKARMOWEGO

POKARMOWEGO

CZYNNIKI RYZYKA

•

Choroba wrzodowa

•

Alkoholizm

•

Choroby wątroby

•

Leki

przeciwzapalne,antykagulanty,kortykoste
roidy

•

Intensywne wymioty

•

Przebyte operacje

OBJAWY KRWAWIENIA Z

OBJAWY KRWAWIENIA Z

G.O.P.P.

G.O.P.P.

•

Krwawe lub fusowate

wymioty

•

Smoliste stolce

•

Ogólne osłabienie

•

Przyspieszenie tętna

•

Obniżenie ciśnienia

tętniczego

•

Zblednięcie skóry

•

Poty

•

Zmniejszenie diurezy

Utrata 20-30%
krwi

KRWAWIENIE Z GÓRNEGO

KRWAWIENIE Z GÓRNEGO

ODCINKA PRZEWODU

ODCINKA PRZEWODU

POKARMOWEGO

POKARMOWEGO

LECZENIE

TĘTNIAK AORTY

TĘTNIAK AORTY

BRZUSZNEJ

BRZUSZNEJ

TĘTNIAK AORTY

TĘTNIAK AORTY

BRZUSZNEJ

BRZUSZNEJ

TĘTNIAK AORTY BRZUSZNEJ

TĘTNIAK AORTY BRZUSZNEJ

CZYNNIKI RYZYKA

•

M 3-8 x częściej niż K

•

Wiek >75rż (9%)

•

Miażdżyca tętnic wieńcowych,

szyjnych,

•

Obciążenie genetyczne

•

Przepukliny brzuszne

•

Nadciśnienie tętnicze

•

Palenie papierosów

•

Obturacyjna choroba dróg

oddechowych

PĘKNIĘTY TĘTNIAK AORTY

PĘKNIĘTY TĘTNIAK AORTY

BRZUSZNEJ

BRZUSZNEJ

ryzyko pęknięcia:

ryzyko pęknięcia:

śr.< 5cm-5-23%

śr.< 5cm-5-23%

śr.>7cm-60-80%

śr.>7cm-60-80%

Przestrzeń

zaotrzewnow

a

Jama

otrzewno

wa

•Bóle ok. lędźwiowej
•Krwiak worka
mosznowego

•Krwiak wokół odbytu

•Ból brzucha
•Wstrząs
oligowolemiczny

TĘTNIAK ROZWARSTWIAJĄCY

TĘTNIAK ROZWARSTWIAJĄCY

AORTY

AORTY

OBJAWY OSTREGO

OBJAWY OSTREGO

ROZWARSTWIENIA AORTY

ROZWARSTWIENIA AORTY

•

Bóle w klatce piersiowej

•

Porażenie połowicze

•

Zmniejszenie diurezy

•

Niedrożność porażenna jelit

•

Objawy ostrego niedokrwienia jelit

•

Objawy ostrego niedokrwienia kończyn

dolnych

OSTRE SCHORZENIA JAMY

OSTRE SCHORZENIA JAMY

BRZUSZNEJ

BRZUSZNEJ

„Rare

manifestations

of common

diseases are more

common than

common

manifestations of

rare diseases”