1

1

Budowa UE i jej

charakter prawny

Budowa UE i jej

charakter prawny

2

2

Traktaty założycielskie

Traktaty założycielskie

Traktat ustanawiający Europejską
Wspólnotę Węgla i Stali (Traktat Paryski)
1951. W 2002 r. EWWiS przestała istnieć, a
jej kompetencje przejęła UE

Traktat ustanawiający Europejską
Wspólnotę Energii Atomowej i Traktat
ustanawiający Europejską Wspólnotę
Gospodarczą (Traktaty Rzymskie) 1957

Traktat ustanawiający Europejską
Wspólnotę Węgla i Stali (Traktat Paryski)
1951. W 2002 r. EWWiS przestała istnieć, a
jej kompetencje przejęła UE

Traktat ustanawiający Europejską
Wspólnotę Energii Atomowej i Traktat
ustanawiający Europejską Wspólnotę
Gospodarczą (Traktaty Rzymskie) 1957

3

3

Jednolity Akt Europejski 1986.
(ustanowienie rynku wewnętrznego,
właczenie do kompetencji Wspólnot
spójności polityki socjalnej, badań
naukowych i rozwoju technologicznego
oraz ochrony środowiska)

Jednolity Akt Europejski 1986.
(ustanowienie rynku wewnętrznego,
właczenie do kompetencji Wspólnot
spójności polityki socjalnej, badań
naukowych i rozwoju technologicznego
oraz ochrony środowiska)

4

4

Traktat o Unii Europejskiej

(Traktat z Maastricht) 1992

Traktat o Unii Europejskiej

(Traktat z Maastricht) 1992

trójfilarowa konstrukcja Unii

przekształcenie EWG we Wspólnotę Europejską

poszerzenie kompetencji WE o politykę
gospodarczą i monetarną, polityki dotyczące
oświaty, kształcenia i młodzieży, kultury,
zdrowia, ochrony konsumenta, sieci
transeuropejskich i przemysłu

ustanowienie Unii Gospodarczej i Walutowej

trójfilarowa konstrukcja Unii

przekształcenie EWG we Wspólnotę Europejską

poszerzenie kompetencji WE o politykę
gospodarczą i monetarną, polityki dotyczące
oświaty, kształcenia i młodzieży, kultury,
zdrowia, ochrony konsumenta, sieci
transeuropejskich i przemysłu

ustanowienie Unii Gospodarczej i Walutowej

5

5

Filar I

Filar I

wspólnotowy

w jego skład wchodzą WE i EWEA (do 2002
r - także EWWiS)

regulacje pondnarodowe (organy
wspólnot)

NIE UŻYWAĆ ZAMIENNIE UE I WE - TO NIE
TO SAMO!

wspólnotowy

w jego skład wchodzą WE i EWEA (do 2002
r - także EWWiS)

regulacje pondnarodowe (organy
wspólnot)

NIE UŻYWAĆ ZAMIENNIE UE I WE - TO NIE
TO SAMO!

6

6

II filar

II filar

Wspólna Polityka Zagraniczna i
Bezpieczeństwa

współpraca międzyrządowa

Wspólna Polityka Zagraniczna i
Bezpieczeństwa

współpraca międzyrządowa

7

7

III filar

III filar

Współpraca Policyjna i Sądowa w sprawach
karnych

TA: Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i
Sprawiedliwości

współpraca międzyrządowa; część
(Schengen) włączona do I filaru
(wspólnotowego)

Współpraca Policyjna i Sądowa w sprawach
karnych

TA: Przestrzeń Wolności, Bezpieczeństwa i
Sprawiedliwości

współpraca międzyrządowa; część
(Schengen) włączona do I filaru
(wspólnotowego)

8

8

Traktat z Amsterdamu

(1997)

Traktat z Amsterdamu

(1997)

zasady funkcjonowania UE

włączenie acquis Schengen do dorobku UE

przeniesienie spraw wizowych, azylowych,
imigracyjnych i kontroli granic z III do I
filara

zasady funkcjonowania UE

włączenie acquis Schengen do dorobku UE

przeniesienie spraw wizowych, azylowych,
imigracyjnych i kontroli granic z III do I
filara

9

9

Traktat z Nicei (2001)

Traktat z Nicei (2001)

dostosowanie UE do rozszerzenia

reforma składu KE

rozszerzenie zakresu głosowań
większością kwalifikowaną w Radzie
Europejskiej

ustalenie liczby posłów Parlamentu
Europejskiego

dostosowanie UE do rozszerzenia

reforma składu KE

rozszerzenie zakresu głosowań
większością kwalifikowaną w Radzie
Europejskiej

ustalenie liczby posłów Parlamentu
Europejskiego

1
0

1
0

Traktat ustanawiający

Konstytucję dla Europy (2004)

Traktat ustanawiający

Konstytucję dla Europy (2004)

sprzeciw wobec ratyfikacji wyrażony w
drodze referendum we Francji i w Holandii

sprzeciw wobec ratyfikacji wyrażony w
drodze referendum we Francji i w Holandii

1
1

1
1

Traktat Reformujący

(Traktat z Lizbony) 2007

Traktat Reformujący

(Traktat z Lizbony) 2007

Traktat o UE i Traktat o funkcjonowaniu UE
(TUE i TFUE)

likwidacja Wspólnoty Europejskiej -
zniesienie trójfilarowej konstrukcji

uzyskanie osobowości prawnej przez UE

Traktat o UE i Traktat o funkcjonowaniu UE
(TUE i TFUE)

likwidacja Wspólnoty Europejskiej -
zniesienie trójfilarowej konstrukcji

uzyskanie osobowości prawnej przez UE

1
2

1
2

Cele UE

Cele UE

1.

Celem Unii jest wspieranie pokoju, jej

wartości i dobrobytu jej narodów.

2.

Unia zapewnia swoim obywatelom

przestrzeń wolności, bezpieczeństwa
i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w
której zagwarantowana jest swoboda przepływu
osób, w powiązaniu z właściwymi środkami
w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych,
azylu, imigracji, jak również zapobiegania i
zwalczania przestępczości.

1.

Celem Unii jest wspieranie pokoju, jej

wartości i dobrobytu jej narodów.

2.

Unia zapewnia swoim obywatelom

przestrzeń wolności, bezpieczeństwa
i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych, w
której zagwarantowana jest swoboda przepływu
osób, w powiązaniu z właściwymi środkami
w odniesieniu do kontroli granic zewnętrznych,
azylu, imigracji, jak również zapobiegania i
zwalczania przestępczości.

1
3

1
3

3.

Unia ustanawia rynek wewnętrzny. Działa na rzecz trwałego rozwoju

Europy, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność
cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do
pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony
i poprawy jakości środowiska naturalnego. Wspiera postęp naukowo-techniczny.

Zwalcza wyłączenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość i
ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami i
ochronę praw dziecka.

Wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między
Państwami Członkowskimi.

Szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną
i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy.

3.

Unia ustanawia rynek wewnętrzny. Działa na rzecz trwałego rozwoju

Europy, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy oraz stabilność
cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do
pełnego zatrudnienia i postępu społecznego oraz wysoki poziom ochrony
i poprawy jakości środowiska naturalnego. Wspiera postęp naukowo-techniczny.

Zwalcza wyłączenie społeczne i dyskryminację oraz wspiera sprawiedliwość i
ochronę socjalną, równość kobiet i mężczyzn, solidarność między pokoleniami i
ochronę praw dziecka.

Wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między
Państwami Członkowskimi.

Szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną
i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy.

1
4

1
4

4.

Unia ustanawia unię gospodarczą i

walutową, której walutą jest euro.

4.

Unia ustanawia unię gospodarczą i

walutową, której walutą jest euro.

1
5

1
5

5.

W stosunkach zewnętrznych Unia umacnia i propaguje

swoje wartości i interesy oraz wnosi wkład w ochronę swoich
obywateli. Przyczynia się do pokoju, bezpieczeństwa, trwałego
rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego szacunku między
narodami, do swobodnego i uczciwego handlu, do wyeliminowania
ubóstwa oraz do ochrony praw człowieka, w szczególności praw
dziecka, a także do ścisłego przestrzegania i rozwoju prawa
międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów
Zjednoczonych.

6.

Unia dąży do osiągnięcia swoich celów właściwymi

środkami odpowiednio do zakresu kompetencji przyznanych jej na
mocy Traktatów.

5.

W stosunkach zewnętrznych Unia umacnia i propaguje

swoje wartości i interesy oraz wnosi wkład w ochronę swoich
obywateli. Przyczynia się do pokoju, bezpieczeństwa, trwałego
rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego szacunku między
narodami, do swobodnego i uczciwego handlu, do wyeliminowania
ubóstwa oraz do ochrony praw człowieka, w szczególności praw
dziecka, a także do ścisłego przestrzegania i rozwoju prawa
międzynarodowego, w szczególności zasad Karty Narodów
Zjednoczonych.

6.

Unia dąży do osiągnięcia swoich celów właściwymi

środkami odpowiednio do zakresu kompetencji przyznanych jej na
mocy Traktatów.

1
6

1
6

Zasady UE

Zasady UE

Unia opiera się na wartościach poszanowania
godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji,
równości,

państwa

prawnego,

jak

również

poszanowania praw człowieka, w tym praw osób
należących do mniejszości. Wartości te są wspólne
Państwom

Członkowskim

w społeczeństwie

opartym

na

pluralizmie,

niedyskryminacji,

tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na
równości kobiet i mężczyzn.

Unia opiera się na wartościach poszanowania
godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji,
równości,

państwa

prawnego,

jak

również

poszanowania praw człowieka, w tym praw osób
należących do mniejszości. Wartości te są wspólne
Państwom

Członkowskim

w społeczeństwie

opartym

na

pluralizmie,

niedyskryminacji,

tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na
równości kobiet i mężczyzn.

1
7

1
7

1.

Granice kompetencji Unii wyznacza zasada

przyznania. Wykonywanie tych kompetencji
podlega zasadom pomocniczości i
proporcjonalności.

2.

Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa

wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych
jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach do
osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie
kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach
należą do Państw Członkowskich.

1.

Granice kompetencji Unii wyznacza zasada

przyznania. Wykonywanie tych kompetencji
podlega zasadom pomocniczości i
proporcjonalności.

2.

Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa

wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych
jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach do
osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie
kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach
należą do Państw Członkowskich.

1
8

1
8

3.

Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach

kompetencji, które nie należą do jej wyłącznej Unia podejmuje
działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele
zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób
wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie
centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu
na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest
lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii.

Instytucje Unii stosują zasadę pomocniczości zgodnie z
Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i
proporcjonalności. Parlamenty narodowe czuwają nad
przestrzeganiem zasady pomocniczości zgodnie z procedurą
przewidzianą w tym Protokole.

3.

Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach

kompetencji, które nie należą do jej wyłącznej Unia podejmuje
działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele
zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób
wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie
centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu
na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest
lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii.

Instytucje Unii stosują zasadę pomocniczości zgodnie z
Protokołem w sprawie stosowania zasad pomocniczości i
proporcjonalności. Parlamenty narodowe czuwają nad
przestrzeganiem zasady pomocniczości zgodnie z procedurą
przewidzianą w tym Protokole.

1
9

1
9

4.

Zgodnie z zasadą proporcjonalności

zakres i forma działania Unii nie wykraczają
poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów
Traktatów.

Instytucje Unii stosują zasadę proporcjonalności
zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania
zasad pomocniczości i proporcjonalności.

4.

Zgodnie z zasadą proporcjonalności

zakres i forma działania Unii nie wykraczają
poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów
Traktatów.

Instytucje Unii stosują zasadę proporcjonalności
zgodnie z Protokołem w sprawie stosowania
zasad pomocniczości i proporcjonalności.

2
0

2
0

1.

Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii

Europejskiej z 7 grudnia 2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 roku w
Strasburgu, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty.

Postanowienia Karty w żaden sposób nie rozszerzają kompetencji Unii określonych w Traktatach.

Prawa, wolności i zasady zawarte w Karcie są interpretowane zgodnie z postanowieniami
ogólnymi określonymi w tytule VII Karty regulującymi jej interpretację i stosowanie oraz
z należytym uwzględnieniem wyjaśnień, o których mowa w Karcie, które określają źródła tych
postanowień.

2.

Unia przystępuje do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i

podstawowych wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych
w Traktatach.

3.

Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji o ochronie praw

człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych
Państwom Członkowskim, stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne prawa.

1.

Unia uznaje prawa, wolności i zasady określone w Karcie praw podstawowych Unii

Europejskiej z 7 grudnia 2000 roku, w brzmieniu dostosowanym 12 grudnia 2007 roku w
Strasburgu, która ma taką samą moc prawną jak Traktaty.

Postanowienia Karty w żaden sposób nie rozszerzają kompetencji Unii określonych w Traktatach.

Prawa, wolności i zasady zawarte w Karcie są interpretowane zgodnie z postanowieniami
ogólnymi określonymi w tytule VII Karty regulującymi jej interpretację i stosowanie oraz
z należytym uwzględnieniem wyjaśnień, o których mowa w Karcie, które określają źródła tych
postanowień.

2.

Unia przystępuje do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i

podstawowych wolności. Przystąpienie do Konwencji nie narusza kompetencji Unii określonych
w Traktatach.

3.

Prawa podstawowe, zagwarantowane w europejskiej Konwencji o ochronie praw

człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych
Państwom Członkowskim, stanowią część prawa Unii jako zasady ogólne prawa.