P. Nikiforos Diamandouros
Europejski Rzecznik Praw
Obywatelskich

Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich
jest Pan P. Nikiforos Diamandouros, były Rzecznik
Praw Obywatelskich Grecji. Został on wybrany
przez Parlament Europejski i sprawuje swój
urząd od 1 kwietnia 2003 r. Pierwszy Europejski
Rzecznik Praw Obywatelskich został wybrany
przez Parlament w 1995 r.

Jeden z organów pomocniczych UE, powołany na mocy traktatu z Maastricht z1992,
rozpoczął swoją działalność we wrześniu 1995, jednak Biuro Ombudsmana
zainaugurowało ją 8 kwietnia 1997. Siedziba Rzecznika mieści się wStrasburgu.

Ombudsman przyjmuje skargi od obywateli UE i innych osób zamieszkałych na
terenie Unii, a także od firm mających tu swe siedziby, przeciw działaniom instytucji i
organów Wspólnot Europejskich, z wyjątkiem Trybunału Sprawiedliwości. Rzecznik
ma prawo i obowiązek przeprowadzania kontroli w tych instytucjach. Raz w roku
przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z wyników kontroli. W
wyniku śledztwa powstaje sprawozdanie skierowane do instytucji, której działalności
dotyczy skarga. Skargi obywatele mogą składać poprzez swych deputowanych . Ta
instytucja w ciągu 3 miesięcy ma prawo zgłosić swe uwagi. Po ich rozpatrzeniu
rzecznik przygotowuje końcowe sprawozdanie dla Parlamentu.

Rzecznik Praw Obywatelskich UE jest powoływany na okres kadencji Parlamentu,
tzn. na 5 lat, z możliwością reelekcji. Ombudsman może zostać odwołany przez
Trybunał Sprawiedliwości na wniosek Parlamentu, kiedy nie spełnia już warunków
koniecznych do wykonywania swoich obowiązków lub w przypadku poważnych
uchybień w jego działalności. Rzecznik powinien być niezależny w swoim działaniu,
nie sugerować się żadnymi instytucjami i opiniami. Podczas trwania kadencji nie
może także wykonywać działalności zawodowej płatnej i nieodpłatnej.

Rzecznika wybieraParlament Europejski. Pierwszym rzecznikiem był w latach 1995-
2003 Fin Jacob Söderman. 

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich bada
skargi złożone na niewłaściwe administrowanie w
instytucjach i organach UE, tj. Rada Europejska,
Parlament

Europejski,

Komisja

Europejska,

Europejski Trybunał Obrachunkowy, Europejski
Komitet Ekonomiczno- Społeczny, Europejska
Agencja ds. Leków oraz Europejski Fundusz ds..
Poprawy Warunków Życia i Pracy, itp. Spod
jurysdykcji Europejskiego Rzecznika wyjęte są
jedynie

Trybunał

Sprawiedliwości

Wspólnot

Europejskich, Sąd Pierwszej Instancji oraz Sąd ds.
Służby Publicznej, wykonujących swoje funkcje
sądowe.

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich z reguły
prowadzi postępowanie na podstawie skarg, może
również

wszcząć

postępowanie

z

własnej

inicjatywy.

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich nie może
prowadzić postępowania w sprawie:

-skarg złożonych na krajowe, regionalne lub
lokalne władze, nawet jeśli skargi te dotyczą
spraw związanych z UE. Dotyczy to m. in.
Urzędów centralnych, agencji państwowych i rad
miejskich.

- działań krajowych sądów lub krajowych
rzeczników

praw

obywatelskich.

Europejski

Rzecznik nie jest organem odwoławczym od
decyzji podjętych przez te instytucje.

- skarg wniesionych przeciwko firmom lub osobom
fizycznym.

Europejski Rzecznik bada sprawy związane z
niewłaściwym administrowaniem. Niewłaściwe
administrowanie ma miejsce w przypadku, gdy
instytucja nie działa zgodnie z prawem, nie
respektuje zasad dobrej administracji lub działa z
naruszeniem praw człowieka. Przykładem złego
administrowania są:

-niesprawiedliwość,
-dyskryminacja,
- nadużywanie władzy,
- brak lub odmowa udzielenia informacji,
-nieuzasadniona opieszałość,
- niepoprawność procedur,
- zbędna zwłoka.

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich może
po prostu poinformować zaskarżoną instytucję o
wniesionej

skardze,

sugerując

rozwiązanie

problemu. Jeśli sprawa nie zostanie rozwiązana w
trakcie postępowania w sposób zadowalający,
Europejski

Rzecznik

będzie

próbował

doprowadzić do polubownego rozstrzygnięcia
sporu i naprawienia szkody wyrządzonej w
wyniku nieprawidłowego administrowania oraz
zadowolenia strony wnoszącej skargę. Jeśli
polubowne rozwiązanie okaże się niemożliwe,
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich może
zarekomendować sposób rozwiązania danego
problemu. Jeżeli instytucja nie akceptuje jego
zaleceń,

Europejski

Rzecznik

Praw

Obywatelskich może sporządzić specjalny raport,
poświęcony danej sprawie, który następnie
zostaje skierowany do Parlamentu Europejskiego.

Każdy obywatel Unii lub każda osoba
fizyczna

i

prawna

mająca

miejsce

zamieszkania lub statutową siedzibę w
Państwie Członkowskim Unii Europejskiej
może złożyć skargę do Europejskiego
Rzecznika Praw Obywatelskich, pocztą
zwykłą, faksem lub pocztą elektroniczną.

Formularz skargi jest dostępny w Biurze
Europejskiego Rzecznika. Może też być
pobrany

ze

strony

internetowej

Europejskiego Rzecznika.

Jeśli

Europejski

Rzecznik

nie

może

prowadzić postępowania w sprawie skargi –
na przykład, jeśli dotyczy ona administracji
krajowej, regionalnej lub lokalnej lub jeśli
skarga

nie

dotyczy

niewłaściwego

administrowania – będzie się starał pomóc
w rozwiązaniu problemu. Bardzo często
oznacza to przesłanie skargi do członka
Europejskiej

Sieci

Rzeczników

Praw

Obywatelskich lub poradę, aby skarżący
zwrócił się do członka sieci. Sieć utworzoną
w 1996 roku stanowią krajowi i regionalni
rzecznicy praw obywatelskich krajów
członkowskich UE, krajów kandydujących
do członkostwa w UE, Norwegii i Islandii
oraz komisje petycji w UE.

•Komisja

Europejska

rozwiązała

sprawę

opóźnionej

wypłaty

dla

niemieckiego

dziennikarza naukowego, wyjaśniła powody
opóźnienia i zgodziła się na wypłacenie
odsetek. Potwierdziła, że w międzyczasie
podjęła kroki w celu przyspieszenia wypłaty
wynagrodzeń

dla

ekspertów.

Skarżący

następnie wskazał, że uzyskał wypłatę za
usługi, wykonane na podstawie kolejnego
zlecenia, w terminie zaledwie 30 dni.

•Europejskie Biuro Selekcji Kadr (EPSO) zgodziło
się uzupełnić informacje, które podaje w swoich
ogłoszeniach

o

konkursach

w

sprawie

zatrudnienia. Było to wynikiem skargi obywatela
Węgier, który przystąpił do konkursu na
stanowisko asystenta tłumacza. Według Rzecznika
Praw Obywatelskich przedstawienie dodatkowych
wyjaśnień

może

pomóc

w

uniknięciu

nieporozumień i przyczynić się do poprawy
stosunków z kandydatami.

•Rzecznik Praw Obywatelskich odniósł się
krytycznie do niepodjęcia przez Radę dostępu
do

dokumentów.

Było

to

wynikiem

dochodzenia, które wykazało, że Rada udzieliła
niezgodnych z prawdą informacji dotyczących
ilości istotnych dokumentów. W rzeczywistości
istniało więcej dokumentów niż ilość wskazana
przez

Radę

w

początkowej

odpowiedzi

udzielonej skarżącemu. W wyniku dochodzenia
Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,
skarżący uzyskał dostęp do pozostałych
dokumentów.

Ponad 300 skarg otrzymuje miesięcznie
Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich.

Podsumowując 2006 rok, profesor
Diamandouros powiedział, że spośród 3.830
skarg, które otrzymał, najwięcej pochodziło z
Hiszpanii (20%). Z Polski natomiast nadeszło
ich 228 (6%).

-Zasada, która zapewnia każdemu obywatelowi
prawo złożenia skargi do Europejskiego
Rzecznika Praw Obywatelskich od wszelkich
zaniedbań dotyczących zasad przedstawionych
w Europejskim Kodeksie Dobrej Administracji,
których dopuści się instytucja lub urzędnik.

- Zasada stosowania kontroli:

Po dwóch latach stosowania każda instytucja
skontroluje sposób wykonywania przez siebie
postanowień kodeksu. O wynikach tej kontroli
instytucja ta powiadamia Europejskiego
Rzecznika Praw Obywatelskich.

MARTYNA WISZNIEWSKA

JUSTYNA ZIARKO