ANALIZA KOSZTÓW

PRODUKCJI

Koszty księgowe i koszty

ekonomiczne



Koszty księgowe obejmują wyłącznie faktycznie

udokumentowane wydatki pieniężne związane z

prowadzeniem działalności gospodarczej; Koszty

te określa się mianem kosztów explicite;



Koszty ekonomiczne utożsamiane są z pojęciem

kosztów alternatywnych; Jest to równowartość

dochodów, które dany czynnik produkcji mógłby

przynieść gdyby wykorzystano go w innym,

możliwie najlepszym zastosowaniu. Oprócz

kosztów explicite uwzględnia się także koszty

implicite, inaczej koszty domniemane, a więc

koszty, których przedsiębiorstwo faktycznie nie

ponosi, ale które teoretycznie mogłoby ponosić.

Koszty w krótkim okresie

Koszty stałe i koszty zmienne



Koszty stałe (K

s

) – koszty których wielkość

w zasadzie nie zmienia się wraz ze zmiana
rozmiarów produkcji (np.. Koszty
administracji, amortyzacja);



Koszty zmienne (K

z

) – koszty które

zmieniają się wraz ze zmiana rozmiarów
produkcji (płace pracowników
produkcyjnych, koszty zużytych surowców i
materiałów).

Koszty całkowite, przeciętne i
krańcowe



Koszty całkowite (K

c

) to suma kosztów

stałych (K

s

) i kosztów zmiennych (K

z

)

K

c

= K

s

+ K

z



Koszt przeciętny, jednostkowy (K

p

) to

koszt przypadający na jednostkę

wyrobu

K

p

= K

c

/Q

Q – wielkość produkcji

Koszty całkowite, przeciętne i
krańcowe c.d.



Koszty krańcowe (K

k

) – przyrost

kosztów całkowitych związanych
ze wzrostem produkcji o
jednostkę

K

k

= ΔK

c

/ΔQ

Zależność pomiędzy rozmiarami

produkcji a kosztami

Wielkoś

ć

produk

cji Q

Koszt

y

stałe

K

s

Koszty

zmien

ne K

z

Koszt

całkowit

y K

c

Koszt

krańco

wy K

k

Koszty przeciętne

jednostkowe

K

s

/Q

K

z

/Q

K

c

/Q

0
1
2
3
4
5
6

10
10
10
10
10
10
10

0

8,0
9,4

11,4
15,2
21,5
38,0

10,0
18,0
19,4
21,4
25,2
31,5
48,0

-

8,0
1,4
2,0
3,8
6,3

16,5

-

10,0

5,0
3,3
2,5
2,0
1,7

-

8,0
4,7
3,8
3,8
4,3
6,3

0

18,0

9,7
7,1
6,3
6,3
8,0

Krzywe kosztów całkowitych,

stałych i zmiennych

K

s

K

z

K

c

Produkcja

K

o

sz

ty

Krzywe przeciętnych kosztów

całkowitych, stałych, zmiennych i

krańcowych

K

o

sz

ty

Produkcja

K

s

/Q

K

z

/Q

K

c

/

Q

Δ

K

s

/

Δ

Q

Geometryczna interpretacja

kosztów stałych

C

a

łk

o

w

it

y

k

o

sz

t

st

a

ły

Produkcja

A

B

C

K

s

K

s

/Q

Produkcja

A’

B’ C’

P

rz

e

c

ię

tn

y

k

o

sz

t

st

a

ły

Krzywa kosztów całkowitych jest

podstawa wyznaczania kosztów

przeciętnych i kosztów

krańcowych.

Koszty w długim okresie



Wszystkie czynniki prodikcji sa
zmienne;



Nie występują koszty stałe,
ponieważ wszystkie koszty są
zmienne;



Nie działa prawo malejących
przychodów;



Korzyści i niekorzyści skali.

Korzyści i niekorzyści skali



Jeżeli koszty całkowite rosną wolniej
niż rozmiary produkcji, krzywa
długookresowego kosztu przeciętnego
opada (DK

p

), koszty przeciętne maleją.

Oznacza to, że przedsiębiorstwo
osiąga korzyści skali;



W sytuacji odwrotnej występują
niekorzyści skali.



Uzyskiwanie korzyści skali jest jednym z
głównych argumentów wyjaśniającym
dominacje dużych przedsiębiorstwa w
gospodarce światowej;



Korzyści skali mogą wynikać z
uwarunkowań technologicznych,
marketingowych i finansowych
zapewniających obniżanie się
przeciętnych kosztów wraz ze
zwiększaniem produkcji.

Technologiczne źródła

korzyści skali:



Możliwość korzystania z efektów
specjalizacji;



Możliwość wykorzystywania
niepodzielnych czynników produkcji
(np. dźwigi budowlane);



Istnieje możliwość wprowadzenia
produkcji wielofazowej,



Bardziej racjonalne wykorzystywanie
odpadów.

Marketingowe źródła korzyści

skali



Możliwość negocjacji niższych
cen przy zakupach hurtowych;



Koszty pakowania i transportu nie
wzrastają proporcjonalnie do
ilości zamawianych i
sprzedawanych towarów;



Niższe koszty marketingowe.

Finansowe źródła korzyści

skali



Łatwiejszy i na korzystniejszych
warunkach dostęp do kredytów
bankowych;



Możliwość korzystania z wielu
źródeł finansowania działalności;

Korzyści skali a niekorzyści

skali



Ciągłe zwiększanie rozmiarów
firmy i skali produkcji prowadzi
do narastania trudności i
pojawiania się niekorzyści skali;



Głównych źródłem niekorzyści
skali są trudności związane ze
sprawnym zarządzaniem dużą
firma;