BADANIA PROSPEKTYWNE.

ANALIZA EPIDEMIOLOGICZNA

ZACHOROWAŃ NA CHOROBĘ

WIEŃCOWĄ SERCA



Badanie prospektywne :



badanie bardzo kosztowne, wymaga dużej

grupy, polega na obserwacji



grupa badana – pod wpływem czynnika np. pali

papierosy



grupa kontrolna – nie paląca



po wieloletniej obserwacji wyznacza się

standaryzowane współczynniki zapadalności w

grupie eksponowanej porównywalne ze

standaryzowanymi współczynnikami

zapadalności w grupie nieeksponowanej =>

wyznaczenie RYZYKA WZGLĘDNEGO



Schorzenia układu sercowo-naczyniowego

są najczęstszą przyczyną zgonów na całym

świecie. Każdego dnia w Polsce z ich

powodu (głównie na zawał serca i udar

mózgu) umiera średnio 476 osób, w tym 226

mężczyzn i 250 (!) kobiet. Choroba

wieńcowa odpowiada za ok. 21 proc. zgonów

u mężczyzn i 23 proc. zgonów u kobiet.

1. Główne zagrożenia zdrowia i problemy

zdrowotne ludności Warszawy (na podstawie

programu Pol-MONICA - Warszawa 2001 r.)

predysponujące do zachorowań na choroby

układu krążenia:



mała aktywność fizyczna: w 2001 r. ponad połowa

mieszkańców Warszawy charakteryzowała się

brakiem jakiejkolwiek aktywności fizycznej lub

tylko niewielką aktywnością w czasie wolnym od

pracy. Ponadto 40 do 60% osób w wieku

produkcyjnym prowadzi siedzący tryb pracy.



nieprawidłowy sposób żywienia: dieta

wysokokaloryczna z nadmiernym spożyciem

tłuszczów zwłaszcza zwierzęcych oraz

cholesterolu, stosunkowo niskie spożycie owoców

i warzyw oraz nabiału, niskie spożycie ryb.



palenie tytoniu: w 2001 r. w Warszawie w przedziale

wieku 20-74 lata, paliło regularnie 40% mężczyzn i

26% kobiet. Największe odsetki palących obserwowano

w młodszych grupach wieku, poniżej 54 roku życia (ok.

40% mężczyzn i 34% kobiet). Palenie papierosów

prowadzi do rozwoju chorób serca, zaburzeń rytmu

serca i nagłych zgonów.



nadmierne spożycie alkoholu: dorosły mężczyzna,

mieszkaniec Warszawy wypija rocznie ponad 5 litrów

alkoholu rocznie, a kobieta około 1 litra.



czynniki psychospołeczne: wśród osób w wieku

produkcyjnym zbadanych w 2001 r. 7.9% mężczyzn i

4.9% kobiet deklarowało bezrobocie. Wyższe

wykształcenie miało tylko 15% mężczyzn i 13% kobiet,

natomiast podstawowe i zasadnicze zawodowe 44%

mężczyzn i 35% kobiet. Niskie wykształcenie związane

jest z niską pozycją społeczną, gorszym dostępem do

opieki medycznej, niższą świadomością dotyczącą

właściwego stylu życia.

W/w elementy wpływają na powstanie tzw.

czynników ryzyka chorób układu krążenia do

których zaliczamy:



nadciśnienie tętnicze: stwierdza się u około 40%

dorosłej populacji Warszawy. Największym problemem

jest słaba wykrywalność nadciśnienia i niska

skuteczność jego leczenia. Wśród osób z nadciśnieniem

tętniczym co czwarta osoba ma nie wykryte

nadciśnienie, a wśród osób z wykrytym nadciśnieniem

tętniczym tylko co piąta jest prawidłowo leczona.



podwyższone stężenie cholesterolu: stwierdza się u

ponad połowy dorosłych Warszawiaków.



otyłość i nadwaga: występuje u ok. 70% osób.



cukrzyca: występuje u ok. 8% ogółu dorosłej populacji,

ale jej częstość wzrasta wraz z wiekiem i powyżej 65

roku życia cukrzyca występuje średnio u co piątej osoby.

W 2001 r. populacja Warszawy wynosiła 735.344

mężczyzn i 859.344 kobiet. Wskaźniki umieralności

ogólnej na 100.000 populacji wynosiły 1153 wśród

mężczyzn i 1025 wśród kobiet. Blisko połowa tych

zgonów była spowodowana chorobami układu krążenia

(choroba wieńcowa, zawał serca, niewydolność serca,

udar). Zgony przedwczesne poniżej 65 r.ż. stanowiły

około 35% wszystkich zgonów. Największym problemem

jest choroba wieńcowa, w tym zawał serca i nagły zgon.

Wśród osób powyżej 25 roku życia zmarło z tego

powodu 2152 mężczyzn i 2040 kobiet (wskaźniki

odpowiednio 312,5 i 146,8/100 000 populacji). Oznacza

to, że codziennie w Warszawie z powodu choroby

wieńcowej umiera średnio około 11 osób, a połowa tych

zgonów objawia się jako nagły zgon sercowy. Zwraca

uwagę fakt, że około 1/3 tych zgonów (947) miało

miejsce u osób poniżej 65 r.ż. co oznacza, że w

Warszawie średnio codziennie umierają 3 młode osoby

(2 mężczyzn i 1 kobieta).

2. Uzasadnienie programu.

Oddziałując na czynniki ryzyka można uzyskać

obniżenie zachorowalności i umieralności z

powodu chorób układu krążenia:



obniżenie stężenia cholesterolu, zwłaszcza LDL-

cholesterolu zmniejsza o 1% umieralność na

chorobę wieńcową, powoduje zatrzymanie progresji

a nawet regresję miażdżycy tętnic wieńcowych,



zaprzestanie palenia sprawia, że ryzyko zawału

serca po ok. 10 latach niepalenia jest takie jak u

osoby nigdy nie palącej,



obniżenie średniego ciśnienia rozkurczowego o 5-6

mmHg powoduje zmniejszenie umieralności ogólnej

o 7%, umieralności z powodu udaru mózgu o 14%, a

z powodu choroby wieńcowej o 9%,



obniżenie izolowanego ciśnienia skurczowego

powoduje zmniejszenie ryzyka udaru mózgu o 28-

30%, a zawału mięśnia sercowego o 20-23%.

3. Cel główny programu



Obniżenie zachorowalności i

umieralności z powodu chorób

układu krążenia

4. Cele szczegółowe.



zwiększenie wykrywalności i skuteczności

leczenia chorób układu krążenia,



wczesna identyfikacja osób z

podwyższonym ryzykiem chorób układu

krążenia,



objęcie stałą opieką osób z III i IV grupy z

wysokim poziomem ryzyka chorób układu

krążenia,



promocja zdrowego stylu życia.

5. Populacja badana.



Program skierowany jest do osób

ubezpieczonych w NFZ w wieku 35-

65 lat, u których dotąd nie

rozpoznano chorób układu krążenia.

6. Schemat postępowania

medycznego



Przeprowadzenie wywiadu zgodnie z Kartą

Badania Profilaktycznego (Załącznik 1) –część

I wypełnia pielęgniarka.



Wykonanie badań biochemicznych krwi

(stężenie we krwi cholesterolu całkowitego,

LDL-cholesterolu, HDL-cholesterolu,

trójglicerydów i poziomu cukru na czczo),

pomiar ciśnienia tętniczego krwi, określenie

BMI. Ustalenie terminu wizyty u lekarza.



Wpisanie wyników badań do Karty Badania

Profilaktycznego (Załącznik nr 1) – część II

wypełnia pielęgniarka.



Przeprowadzenie badania przedmiotowego przez

lekarza i ocena poszczególnych czynników ryzyka,

wg kryteriów podanych w “Informacji o kryteriach

czynników ryzyka chorób układu krążenia”

(Załącznik nr 2), dokonanie podziału badanych

osób na cztery grupy (Załącznik nr 3) oraz ocena

globalnego ryzyka wystąpienia incydentu sercowo-

naczyniowego w przyszłości na podstawie

algorytmu SCORE (Załącznik nr 4). Uzyskany

wynik zostaje zapisany w Karcie Badania

Profilaktycznego.(Załącznik nr 1 - część III).



Edukacja pacjenta: rozmowa, przekazanie

materiałów zachęcających do zmiany stylu życia

na bardziej sprzyjający zdrowiu.

7. Przewidywane rezultaty

programu



Obniżenie zachorowalności i

umieralności z powodu chorób układu

krążenia



Zwiększenie wykrycia odsetka

wczesnych stopni zaawansowania

chorób układu krążenia



Wzrost poziomu świadomości

społecznej dotyczącej chorób układu

krążenia

8. Monitorowanie i

ewaluacja programu:

W zakresie skuteczności zapraszania na badania:

W zakresie efektów badań:

1. liczba osób w populacji objętej

programem

1. liczba osób z określonym poziomem ryzyka

chorób układu krążenia

2. liczba osób, które zgłosiły się

badania

2. liczba osób skierowanych na edukację

zdrowotną,

3. liczba osób, które skorzystały z edukacji

zdrowotnej

4. liczba osób z podwyższonym poziomem

poszczególnych czynników ryzyka
ocenianych w programie (np.
nadciśnienie, cholesterol, TG, glukoza,
palenie papierosów, nadwaga, mała
aktywność fizyczna),

5. liczba osób z rozpoznaną chorobą serca/

naczyń.

…………………………….

Pieczątka poradni

PROGRAM PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
Karta Badania Profilaktycznego

PESEL

Imię i nazwisko: ................................................................
Adres: ................................................................................
Wysokość:............................cm
Wykształcenie:................................... ...............................

Masa

ciała: ...........................kg
Zawód wykonywany: .......................................................

Obwód

talii:..........................cm

Załącznik 1

I. Informacja o czynnikach ryzyka
chorób układu krążenia (wypełnia
pielęgniarka)

PŁEĆ

WIEK

PALENIE TYTONIU (.............

papierosów/dobę)

TAK

NIE

CIŚNIENIE TĘTNICZE

(.............../..............

mmHg)

OBCIĄŻAJĄCY WYWIAD RODZINNY

TAK

NIE

MAŁA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

TAK

NIE

OTYŁOŚĆ / NADWAGA

(BMI.....................kg/m2)

TAK

NIE

II. Wyniki Badań
Biochemicznych

Cholesterol

HDL

LDL

Glukoza na
czczo

III. Ocena ryzyka chorób układu krążenia (wypełnia lekarz
podstawowej opieki zdrowotnej)

Rozpoznana choroba
serca/naczyń ..................................................................................

Liczba czynników ryzyka: ..............

Ocena kategorii ryzyka chorób układu krążenia:

ŁAGODNE

UMIARKOWAN

DUŻE

BARDZO DUŻE

Ocena 10-letniego ryzyka zgonu sercowo - naczyniowego wg
algorytmu SCORE: ............ u osób z umiarkowanym, dużym i
bardzo dużym ryzykiem globalnym.

IV. Zalecenia dla pacjenta (wypełnia lekarz podstawowej

opieki zdrowotnej)

□ pacjent skierowany na edukację

□ pacjent skierowany do AOS

Data badania: .........................................

Pieczątka i podpis lekarza

.................................

V. Edukację przeprowadzono dnia .................................

Edukacja

dotyczyła

:..................................................................................................................

..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................

...........................................

podpis pielęgniarki

.............................................

podpis pacjenta

Załącznik 2.

Informacja o kryteriach

czynników ryzyka chorób układu

krążenia:



Płeć:

płeć męska oraz kobiety po menopauzie



Wiek:

mężczyźni > 45 lat, kobiety > 55 lat



Palenie tytoniu:

powyżej 1 papierosa dziennie



Nadciśnienie tętnicze:

RRs > = 140 mmHg i/lub

RRs >= 90

mmHg w dwóch niezależnych pomiarach oraz pacjenci leczeni z

powodu nadciśnienia tętniczego



Zaburzenia lipidowe:

stężenie cholesterolu całkowitego TC >=

200 mg/dl, LDL >=130 mg/dl, HDL <40 mg/dl, triglicerydów TG

>= 180 mg/dl (>= 150 mg/dl u chorych na cukrzycę)



Cukrzyca:

glikemia na czczo >=126 mg/dl lub w przygodnym

pomiarze >= 200 mg/dl, oraz pacjenci leczeni z powodu cukrzycy



Otyłość :

wskaźnik masy ciała - BMI >= 30 kg/m2



Mała aktywność fizyczna:

aktywność ruchowa (np. spacery,

marsze, bieganie, jazda na rowerze, pływanie, aerobik) rzadziej niż

3 razy w tygodniu po 30 minut



Obciążający wywiad rodzinny:

występowanie choroby wieńcowej

lub innej choroby naczyń o etiologii miażdżycowej u rodziców lub

rodzeństwa, u mężczyzn przed 55 r.ż., u kobiet przed 65 r.ż.

Pytania obiektywizujące ocenę

czynników ryzyka:

Palenie tytoniu:



“Czy pali Pan/Pani papierosy?”



Jeśli padnie odpowiedź: “Tak” › Pytanie 2:



2. “Ile papierosów wypala Pan/Pani dziennie?”

Aktywność fizyczna:



“Czy podejmuje Pan/Pani regularnie aktywność fizyczną

sportowo-rekreacyjną (np. marsze, bieganie, jazda na rowerze,

pływanie, aerobik itp.) ?”



Jeśli padnie odpowiedz “Tak” › Pytanie 2:



2. “Jak często zdarza się Panu/Pani podejmować tego typu formę

aktywności fizycznej?”

Obciążający wywiad rodzinny:



“

Czy u kogoś z Pana/Pani rodziców lub rodzeństwa stwierdzono

chorobę niedokrwienną serca, zawał mięśnia sercowego,

nadciśnienie tętnicze, udar mózgu, cukrzycę, chromanie

przestankowe?



Jeśli padnie odpowiedź “Tak” › Pytanie 2: “U kogo i jakim wieku?”

Grupy ryzyka

Osoby wg liczby

czynników

ryzyka

Dalsze postępowanie wg

podziału na

kategorie ryzyka

chorób układu

krążenia:

Ryzyko łagodne

(grupa

zielona)

osoby bez obecnych

czynników
ryzyka innych niż
wiek i płeć

z łagodnym ryzykiem

chorób układu
krążenia: edukacja
zdrowotna;

Ryzyko

umiarkowan

e (grupa

żółta)

osoby z obecnością 3

i mniej
czynników
ryzyka, ale bez
cukrzycy,
choroby
niedokrwiennej
serca i innych
chorób układu
krążenia

z umiarkowanym ryzykiem

chorób układu
krążenia: interwencja
lekarza POZ edukacja
zdrowotna (zalecenia
zmian w stylu życia);

Ryzyko duże

(grupa

pomarańczo

wa)

osoby z obecnością 4-

5 czynników
ryzyka innych niż
wiek i płeć, ale
bez cukrzycy,
choroby
niedokrwiennej
serca i innych
chorób układu
krążenia

z dużym ryzykiem chorób

układu krążenia:
interwencja lekarza
POZ edukacja
zdrowotna z
możliwością
skierowania pacjenta
do lekarza specjalisty
udzielającego
świadczeń w rodzaju
AOS w ramach
kontraktu z NFZ

Ryzyko bardzo

duże (grupa

czerwona)

osoby z obecnością

powyżej 5
czynników
ryzyka, osoby z
cukrzycą,
chorobą
niedokrwienną
serca i innymi
chorobami
układu krążenia

z bardzo dużym ryzykiem

chorób układu
krążenia: interwencja
lekarza POZ, edukacja
zdrowotna z
możliwością
skierowania pacjenta
do lekarza specjalisty
udzielającego
świadczeń w rodzaju
AOS w ramach
kontraktu z NFZ

Załącznik 3

Załącznik 4

Ryzyko dla osób w wieku 30 lat jest oceniane według

algorytmu zawartego w przedziale wiekowym oznaczonym liczbą
40, dla osób w wieku 45 lat w przedziale wiekowym oznaczonym
liczbą 50, zaś dla osób w wieku 55 lat w przedziale wiekowym
oznaczonym liczbą 55.

Uwaga!

Ryzyko wystąpienia zgonu naczyniowo-sercowego

może być istotnie wyższe od oszacowanego na podstawie
algorytmu SCORE:
·

u osób z silnie obciążającym wywiadem rodzinnym

przedwczesnego występowania chorób układu krążenia,
·

u osób z niskim stężeniem cholesterolu HDL, upośledzoną

tolerancją glukozy, podwyższonym stężeniem triglicerydów,
białka C-reaktywnego, fibrynogenu, homocysteiny,
apolipoproteiny B lub Lp(a),
·

u osób otyłych, u osób prowadzących siedzący tryb życia.

Ocena globalnego ryzyka

wystąpienia incydentu sercowo-

naczyniowego

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jakość życia po udarze mózgu Część I — badanie prospektywne
Wpływ diety laktoowowegetariańskiej na stężenie witaminy B12 w surowicy krwi – pięcioletnie badanie
Badania obserwacyjne prospektywne (kohortowe)
Badania obserwacyjne prospektywne, badania eksperymentalne
Badania obserwacyjne prospektywne
Badania obserwacyjne prospektywne (kohortowe)
3 ćwiczenia BADANIE asfaltów
BADANIEepipelne
BADANIA 3
BADANIA PRZESIEWOWE 2
badania laboratoryjne 6
Badanie korelacji zmiennych

więcej podobnych podstron