Wstęp do farmakologii

Dr n.med.
Anna Szade-
Klimasińska

Wstęp do farmakologii



Farmakologia –nauka o lekach.



Nazwa pochodzi od wyrazu greckiego



Farmakon : Lek i logos/nauka /



Podstawowe działy farmakologii:



Farmakokinetyka



farmakodynamika

Wstęp do farmakologii



Farmakokinetyka:



Zajmuje się matematyczną zależnością
procesów



kinetycznych jakim podlega lek.



Zajmuje się :wchłanianiem



dostępnością biologiczną



rozmieszczeniem leku w tkankach



biotranformacją



wydalaniem

Wstęp do farmakologii



Farmakodynamika:



Bada wpływ

leku na organizm i poszczególne



narządy.



Bada mechanizm działania leku .
W zależności od metody badawczej
wyróżnia się



farmakodynamikę biochemiczną



farmakodynamikę molekularną



farmakodynamikę genetyczną

Wstęp do farmakologii



Pochodzenie leku:



mineralny



roślinny



zwierzęcy



metodą syntezy



metodą półsyntezy



metodą inżynierii genetycznej

Wstęp do farmakologii



Fazy działania leku:



Dezintegracja /rozpad / /tabletki,pigułki /



Rozpuszczenie /proszki /



Wchłanianie / podane
doustnie,domięśniowe,podskórnie/



Dystrybucja /podanie dożylne /



Metabolizm



Wydalanie



Oddziaływanie z receptorami



Inne mechanizmy działania



Działanie farmakologiczne

Wstęp do farmakologii

Dezintegracja i rozpuszczenie –faza
farmaceutyczna
Wchłanianie do wydalania –faza
farmakokinetyczna

Oddziaływanie z receptorami do działania

farmakologicznego – faza farmakodynamiczna.

Wstęp do farmakologii



Nazwy leków:



Nazwa międzynarodowa



Nazwa handlowa

Wstęp do farmakologii



Reakcje organizmu na wprowadzony
lek:



Synergizm:



Zjawisko polegające na tym,że dwa leki lub
więcej



zastosowanych jednocześnie lub w
krótkich odstępach czasu sumują lub
potęgują swoje działanie.

Wstęp do farmakologii



Synergizm addycyjny:



Występuje wówczas kiedy działanie dwu lub
więcej leków podanych razem jest równe
sumie działania



poszczególnych składników.



Synergizm hiperaddycyjny:



Występuje gdy działanie leków podanych
razem



jest większe niż suma ich działania.

Wstęp do farmakologii



Antagonizm:



Polega na wzajemnym oddziaływaniu dwu

leków działających przeciwnie co w efekcie

hamuje lub znosi działanie farmakologiczne.



Tachyfilaksja:



Jest to zjawisko polegające na szybkim

wygaszeniu dzialania leku / np. efedryna po

każdym natępnym podaniu dożylnym daje

efek coraz słabszego podwyższenia

ciśnienia do wygaszenia dzialania/.

Wstęp do farmakologii



Tolerancja:



Przy dłuższym podawaniu niektórych
leków/np.narkotyki,leki nasenne /



dochodzi do obniżenia wrażliwości na lek.



Wtedy należy zwiększać dawkę dla
wywołania efektu terapeutycznego /.

Wstęp do farmakologii



Nadwrażliwość:



Reakcja uczuleniowa na lek
uwarunkowana genetycznie lub nabyta.

Kumulacja:

Gromadzenie się leku w organiżmie.Szczególnie

wtedy gdy lek ma długi okres półtrwania i
podaje się zbyt duże dawki.

Wstęp do farmakologii



Dawkowanie leków:



Dawka progowa lub minimalna
supterapeutyczna/dosis minima/



Dawka lecznicza /dosis therapeutica /:



dawka maxymalna-największa dawka lecznicza



dawka uderzeniowa / zreg. 2x większa od ther./



dawka podtrzymująca –po przejściu z dawki
uderzeniowej.



Dawka toksyczna – / dosis toxica /



Dawka śmiertelna –/ dosis letalis /

Wstęp do farmakologii



Leki stosuje się w dawkach :

Jednorazowych –pro dosi
Dobowych - pro die

Wstęp do farmakologii



Wskażnik terapeutyczny:



Stosunek między

dawką

bezpieczną,działającą skutecznie a dawką
mogącą wywołać niepożdane



objawy toksyczne.



Wg.Ehrliha

Maxymalna dawka

tolerowana/minimalnejdawkiterapeutycznej

Wstęp do farmakologii



Dawkowanie u dzieci



Dawkowanie u osób w podeszłym wieku



Postaci farmaceutyczne leków:



Tabletki Injekcje



Drażetki Aerozole



Maści Kremy



Proszki



Krople



Syropy



Odway,napary

Wstęp do farmakologii



Współczynnik oczyszczania nerek –
Klirens:



Badanie czynnościowe nerek można
podzielić na 3 kategorie



Ocena wielkości przesączania
kłębuszkowego



Ocena ukrwienia nerek



Ocena funkcji cewek nerkowych

Wstęp do farmakologii



W badaniach czynnościowych nerek główną rolę odgrywają badania

klirensowe danej substancji.



Klirens danej substancji jest to objętość osocza



która jest całkowicie oczyszczana przez nerki



z danej substancji w jednostce czasu.



Klirens wyraża się ml/min lub w odniesieniu do powieżni ciała w

ml/min/1,73m2



CL= U . V/P P-stężenie sustancji w surowicy w mg/dl



U- stężenie substancji w moczu w mg/dl



V – ilość moczu /ml/min /

Wstęp do farmakologii



Białka krwi / osocza /:



Poznano ok. 300 białek



Całkowite stężenie białka we kwi: 66-87 g/l



Frakcje składowe: albuminy 55-65%



alfa1-globuliny 3-5%



alfa2-globuliny 7-10%



beta- globuliny 9-13%



gamma-globuliny 14—20%



Wstęp do farmakologii



Funkcje białek:



Dystrybucja płynów krew/przestrzeń
pozanaczyniowa.



Hemostaza i krzepnięcie



Enzymy



Białka układu odpornościowego



Składniki buforujące krwi 18%



Hormony receptory.