Kwasy

halogenokarboksylowe

i nienasycone kwasy

karboksylowe

-Podstawniki halogenowe a moc

kwasów karboksylowych,
efekt indukcyjny,

-Nienasycone kwasy

karboksylowe

Kwasy

halogenokarboksylowe

• Moc kwasów karboksylowych maleje wraz ze

wzrostem liczby atomów C w cząsteczce kwasu, ich

stałe dysocjacji są mniejsze od stałych dysocjacji

kwasów nieorganicznych, jednak kwas metanowy,

octowy, propanowy i pozostałe rozpuszczalne w

wodzie są kwasami mocniejszymi od kwasu

węglowego(IV)

• H-COOH ; CH

3

-COOH; CH

3

-CH

2

– COOH; CH

3

-CH

2

- CH

2

-

COOH

spadek mocy kwasów karboksylowych

• Moc kwasów karboksylowych można zwiększyć przez

wprowadzenie do grupy węglowodorowej (R, Ar) silnie

elektroujemnej grupy funkcyjnej (atomu lub grupy

atomów), np. wprowadzenie podstawnika

halogenowego powoduje przesunięcie chmury

elektronowej wiązania C – COOH (zjawisko określane

jako efekt indukcyjny) w kierunku atomu halogenu,

to z kolei zwiększa ruchliwość at. H grupie

karboksylowej a tym samym dysocjację tego kwasu .

Kwasy

halogenokarboksylowe cd.

• Efekt indukcyjny

zależy od

elektroujemności

podstawnika

,

jego położenia w grupie

węglowodorowej

, ilości tych podstawników

w grupie węglowodorowej:

•

CH

2

Br

– COOH;

CH

2

Cl

– COOH;

CH

2

F

-

COOH

• kw.:

bromo

etanowy,

chloro

etanowy,

fluoro

etanowy

• CH

2

Cl

– CH

2

– COOH ;

CH

3

– CH

Cl

– COOH

• kw.:

3-chloro

propanowy,

2-

chloro

propanowy

• CH

2

Cl

– COOH;

CH

Cl

2

– COOH;

C

Cl

3

–

COOH

• kw.:

chloro

octowy,

di

chloro

etanowy,

tri

chloro

etanowy

wzrost mocy kwasów

Kwasy

halogenokarboksylowe cd.

• -

COOH

Cl

- -

COOH

• kw.: benzeno

kraboksylowy

p

-

chloro

benzeno

karboksylowy

wzrost mocy kwasów

• Otrzymywanie kwasów halogenokarboksylowych:

• Chlorowanie kwasu etanowego (octowego) + uv (r.

substytucji)

• Cl – Cl

+ H – CH

2

– COOH 

Cl

– CH

2

– COOH + H

Cl

• Reakcje addycji H

X

przez kwasy nienasycone

• CH

2

= CH – COOH + H-

Br

 CH

2

B

r

– CH

2

– COOH

• Kwas prop

en

owy kwas

2-bromo

prop

an

owy

• Uwaga: reakcja przebiega niezgodnie z regułą

Markownikowa, jeżeli addycja dotyczy atomu C z wiązaniem
nienasyconym z grupą karboksylową

Nienasycone kwasy

karboksylowe

• Nienasycone kwasy karboksylowe

zwierają w swoich

cząsteczkach

nienasycone grupy węglowodorowe

związane z

grupą karboksylową

.

• CH

2

= CH

–

COOH

kwas prop

en

owy (akrylowy)

• Rodzaje izomerii w cząsteczkach nienasyconych

kwasów karbksylowych : pozycyjna

– dot. położenia

wiązanie nienasyconego
w grupie węglowodorowej,

szkieletowa (łańcuchowa),

geometryczna

• CH

2

= C

–

COOH

kwas

2-metylo

prop

en

owy

(metaakrylowy)

|

CH

3

• CH

2

= CH

– CH

2

–

COOH

kwas but-

3-en

owy

• CH

3

–

CH = CH

–

COOH

kwas but-

2-en

owy

Nienasycone kwasy

karboksylowe cd

• Izomeria geometryczna

kwasu but

-2-

en

owgo

H

3

C

H

H

3

C

H

\ / \ /

C = C C = C

/ \ / \

HOOC

H

H

COOH

Kw.:

cis

-but-

2-en

owy

trans

-but-

2-en

owy

Nienasycone kwasy

karboksylowe cd

• Kwas oktadec-9-enowy (oleinowy)

występuje w

dwóch

izomerach geometrycznych: cis i trans

18

CH

3

– (CH

2

)

6

- CH

2

CH

2

– (CH

2

)

6

–

1

COOH

\ /

10

C =

9

C

kwas

cis

-

oktadec

-9-

en

owy

/ \

H H

18

CH

3

– (CH

2

)

6

- CH

2

H

\ /

10

C =

9

C

kwas

trans

-

oktadec

-9-

en

owy

/ \

H

CH

2

– (CH

2

)

6

–

1

COOH

Właściwości nienasyconych

kwasów karboksykowych

• Addycja wodoru

 powstają

nasycone

kwasy

karboksylowe,

• Utlenienie w środowisku wodnym



powstają kwasy

dihydroksykraboksylowe

• CH

2

= CH

–

COOH

+

H

2

O

+ [

O

] 

CH

2

– CH

–

COOH

kwas 2,3-di

hydroksy

prop

an

owy |

|

OH

OH

• Reakcja polimeryzacja

• n

CH

2

= CH

2



CH

2

– CH

2

kwas

polipropenowy

• | |

(poliakrylowy)

•

COOH

COOH

n