EUROPEJSKIE PRAWO

OCHRONY

ŚRODOWISKA

OCENY

ODDZIAŁYWANIA

NA ŚRODOWISKO

Część przepisów prawa ochrony środowiska znajduje

zastosowanie zarówno do ochrony powietrza,

przeciwdziałania powstawaniu odpadów, ochrony przed

hałasem, ochrony wód jak i innych rodzajów niekorzystnego

oddziaływania na środowisko – jest to tzw.

:

HORYZONTALNE

prawo ochrony środowiska

(szerokie pojęcie)

• przepisy, które regulują wszystkie rodzaje

działań polegających na korzystaniu z zasobów
środowiska (lub znaczącą ich większość)

Do takich możemy zaliczyć

uregulowania dotyczące:

• ocen wpływu na środowisko
• dostępu do informacji o środowisku
• udziału społeczeństwa w postępowaniach

dotyczących środowiska

• stosowania ekonomicznego instrumentu na

rzecz środowiska LIFE

• pozwoleń zintegrowanych
• systemu eko-zarządzania oraz audytu

środowiskowego EMAS

OCENY WPŁYWU NA

ŚRODOWISKO

Celem takich ocen jest dostarczenie właściwym organom

informacji pozwalających na podjecie rozstrzygnięcia

najbardziej optymalnego

z punktu widzenia ochrony środowiska i potrzeb

gospodarczych

Wspólnotowa regulacja dotycząca ocen wpływu na środowisko

jest bardzo szeroka. Do najistotniejszych kategorii ocen

możemy zaliczyć:

• oceny wpływu na środowisko

PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ

• oceny wpływu na środowisku

NIEKTÓRYCH PLANÓW I PROGRAMÓW

• ocen wpływu na

OBSZARY NATURA 2000

OCENY

WPŁYWU NA

ŚRODOWISKO

PLANOWANYCH

PRZEDSIĘWZIĘĆ

dotyczy

przedsięwzięć

rozumianych jako:

- wykonanie prac budowlanych

lub

- innych instalacji lub systemów lub

- inne interwencje w otoczeniu naturalnym i

krajobrazie,

- włącznie z wydobywaniem zasobów mineralnych

(art. 1 ust. 2)

• Przepisy dyrektywy dotyczą przedsięwzięć, których realizacja

została przez prawodawcę wspólnotowego uznana za szczególnie

niekorzystną dla środowiska – ich wykazy zawierają

załączniki I

(21 obligatoryjnych) i

II

(12 fakultatywnych)

do dyrektywy.

Dyrektywa Rady Nr 85/337/EWG

w sprawie oceny wpływu wywieranego przez
niektóre przedsięwzięcia publiczne i
prywatne na środowisko

Ocena wpływu na środowisko

określa,

opisuje i ocenia

we właściwy sposób dla

każdego

indywidualnego

przypadku

i,

zgodnie z art. 4-11 dyrektywy,

bezpośrednie i

pośrednie

skutki

przedsięwzięcia

dla

następujących elementów:

• istot ludzkich, fauny, flory;
• gleby, wód, powietrza, klimatu i krajobrazu;
• dóbr materialnych i dziedzictwa kultury;
• oddziaływania między w/w elementami.

PROCEDURA

Powinna

zostać

przeprowadzona

przed

wydaniem

zezwolenia

na

realizacje

przedsięwzięcia.
Uznaniu Państw Członkowskich pozostawiono, czy

powinna zostać zintegrowana z istniejącymi

procedurami udzielania zezwolenia w Państwach

Członkowskich, czy też powinny zostać stworzone

nowe procedury w celu realizacji dyrektywy.

Zakres tych informacji określa

załącznik IV do dyrektywy i obejmują one:

1.

Opis przedsięwzięcia

- opis cech fizycznych i wymagań użytkowania terenu w czasie
poszczególnych faz budowy i eksploatacji,
- opis głównych cech procesów produkcyjnych, np. rodzajów i
ilości używanych materiałów,
- ocenę typu i ilości spodziewanych pozostałości i emisji
(zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby, hałasu i wibracji,
światła, ciepła, promieniowania, itp.) wynikających z
funkcjonowania wnioskowanego przedsięwzięcia)

I.

Dostarczenie

przez wykonawcę

(ubiegającego się o wydanie zezwolenia)

odpowiednich informacji

, które pozwolą

właściwemu organowi władzy uzyskać
stosowną wiedzę na temat planowanego

przedsięwzięcia.

2.

Zarys

głównych

alternatywnych

rozwiązań

rozpatrzonych przez wykonawcę, włącznie ze wskazaniem
głównych powodów dokonanego przez niego wyboru,
uwzględniając skutki środowiskowe

.

3.

Opis aspektów środowiska, na które może w
znaczący

sposób

oddziaływać

wnioskowane

przedsięwzięcie

obejmujący w szczególności zaludnienie,

faunę, florę, glebę, powietrze, wodę, czynniki klimatyczne,
dobra

materialne,

włącznie

z

dziedzictwem

architektonicznym i archeologicznym, krajobraz oraz
wzajemne oddziaływanie między tymi czynnikami

4.

Opis możliwych znaczących skutków
środowiskowych wnioskowanego przedsięwzięcia

wynikających z:
- istnienia inwestycji,
- korzystania z zasobów naturalnych,
- emisji zanieczyszczeń, tworzenia uciążliwości i
unieszkodliwiania odpadów, oraz informacji wykonawcy
odnośnie prognozowania metod zastosowanych w celu
oceny skutków wywieranych na środowisko

5.

Opis środków

przewidzianych w celu

zapobiegania, zmniejszania oraz tam, gdzie
to możliwe kompensowania znaczących,
szkodliwych

skutków

wywieranych

na

środowisko.

6.

Nietechniczne podsumowanie

informacji

przekazanych

zgodnie

z

powyższymi

pozycjami.

7.

Wskazanie trudności (niedostatków
technicznych lub braku specjalistycznej
wiedzy)

które wykonawca napotkał przy

zestawieniu wymaganych informacji

III.

Udział społeczeństwa

- Umożliwienie wypowiedzenia się w sprawie przedsięwzięcia
społeczności, zwłaszcza lokalnej

II.

Państwa członkowskie przyjmują środki
niezbędne do zapewnienia, że
wykonawca dostarczy we właściwej
formie informacje wymienione w
załączniku IV do dyrektywy

(w zakresie w jakim uznają, że informacje te są odpowiednie
dla danego etapu procedury zezwolenia i dla szczególnych
cech lub typu określonego przedsięwzięcia, oraz dla cech
środowiskowych które mogą być naruszone
a także uznają, że w można w sposób uzasadniony żądać od
wykonawcy zebrania takich informacji, uwzględniając m.in.
obecny stan wiedzy i metody oceny)

IV.

Współdziałanie właściwego organu
władzy z innymi organami

• Chodzi o „władze”, których może dotyczyć to

przedsięwzięcie z powodu ich szczególnej
odpowiedzialności w odniesieniu do środowiska

• na mocy szczególnych regulacji należy zapewnić, aby

zainteresowanym

organom

przekazywano

zarówno

informacje dostarczone przez ubiegającego się o wydanie
zezwolenia, jak i treść wniosku o zezwolenie na inwestycję.

• formę wyrażania opinii zainteresowanych władz oraz

procedury zmierzające do ich wydania pozostawiono
uznaniu Państw Członkowskich

V.

Zabezpieczenie interesów innych
podmiotów,

których realizacja

przedsięwzięcia może dotyczyć.

•

Zgodnie z art. 10a dyrektywy Państwa Członkowskie
zapewniają, że zgodnie z odnośnym krajowym
systemem prawnym, członkowie zainteresowanej
społeczności:

a) mający wystarczający interes

lub ewentualnie

b) podnoszący wadliwość prawa, gdy administracyjne

procedury

prawne

Państwa

Członkowskiego

wymagają tego jako warunku koniecznego,
mają dostęp do odpowiedniej procedury
odwoławczej

przed

sądem

lub

innym

niezależnym i bezstronnym organem prawa

VI.

Regulacje dotyczące transgranicznego
oddziaływania na środowisko

•

Dyrektywa 85/337/EWG wprowadza bardzo rozbudowaną

regulację dot. transgranicznego oddziaływania na środowisko

- w sytuacji, gdy przedsięwzięcie może powodować znaczące

skutki w środowisku naturalnym innego Państwa

Członkowskiego

•

Postępowanie w sprawie transgranicznego

wpływu na środowisko ma miejsce, kiedy

Państwo Członkowskie stwierdzi, że przedsięwzięcie

może powodować skutki w środowisku naturalnym

innego Państwa Członkowskiego lub gdy inne

Państwo Członkowskie tego zażąda.

•

Rozpoczyna je przesłanie zainteresowanemu

Państwu Członkowskiemu informacji dotyczących

przedsięwzięcia

(m.in. opis przedsięwzięcia wraz z wszelkimi

dostępnymi

informacjami

o

jego

możliwym

oddziaływaniu transgranicznym oraz informacje o

charakterze decyzji, która może zostać podjęta) –

jak najszybciej, ale nie później niż w terminie

poinformowania własnego społeczeństwa

•

W dalszej kolejności państwo, na obszarze którego

ma być realizowane przedsięwzięcie wyznacza

państwu zainteresowanemu termin, w którym to

musi wyrazić wolę wzięcia udziału w postępowaniu
- Będzie ono polegało na przekazywaniu informacji,

wyrażeniu opinii oraz przeprowadzeniu konsultacji

•

Rezultaty konsultacji oraz informacje zebrane w

trakcie postępowania muszą być uwzględnione w

procedurze zezwolenia na inwestycję.

OCENY

WPŁYWU NA ŚRODOWISKO

NIEKTÓRYCH

PLANÓW I

PROGRAMÓW

•

dotyczy dokumentów planistycznych, dokumentów

programowych zarówno na poziomie krajowym,

regionalnym lub lokalnym, które potencjalnie mogą

powodować znaczny wpływ na środowisko.

•

Ocena wpływu na środowisko dokumentów

planistycznych oznacza w istocie:

- przygotowanie sprawozdania dotyczącego

środowiska

- przeprowadzenie konsultacji,

- uwzględnienie sprawozdania i wyników

konsultacji

przy podejmowaniu decyzji

- dostarczenie informacji odnośnie samej decyzji

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i

Rady

Nr 2001/42/WE

z dnia 27 czerwca 2001

w sprawie oceny wpływu

niektórych planów i programów na

środowisko

OBOWIĄZKOWE

PRZEPROWADZENIE POSTĘPOWANIA

dla planów i programów :

które są przygotowywane dla rolnictwa, leśnictwa,
rybołówstwa, energetyki, przemysłu, transportu,
gospodarki odpadami, gospodarki wodnej,
telekomunikacji, turystyki, planów zagospodarowania
przestrzennego lub użytkowania gruntu i które

ustalają

ramy dla przyszłego zezwolenia na inwestycję
dotyczące projektów wymienionych w załącznikach I i

II

lub które, ze względu na potencjalny wpływ na

tereny,

zostały uznane za wymagające oceny na podstawie
art. 6 lub 7 dyrektywy 92/43/EWG

(w/s ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory)

W pozostałym zakresie przeprowadzenie postępowania

JEST UZALEŻNIONE

OD PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO

Ustalenia mają być czynione bądź w drodze

analizy poszczególnych przypadków, bądź

przez stworzenie listy planów i programów

lub też przez połączenie obu tych metod

uwzględniając jednocześnie kryteria

wymienione w załączniku II dyrektyw, czyli:

•

Charakterystykę planów i programów

•

Charakterystykę wpływu oraz obszaru

potencjalnie zagrożonego

•

Wartości i wrażliwości obszaru potencjalnie

zagrożonego

PROCEDURA

1.

Przygotowanie

sprawozdania

(część

dokumentacji

planu

lub

programu,

zawierająca informacje, które mogą być racjonalnie

wymagane, z uwzględnieniem obecnego stanu

wiedzy i metod oceny, zawartości i poziomu

szczegółowości planu i zakresu, w jakim niektóre

sprawy mogą zostać właściwie ocenione na różnych

etapach tego procesu, w celu uniknięcia powielania

oceny)

2.

Wyczerpanie

trybu

konsultacji

(dotyczy to przede wszystkim współdziałania z

właściwymi

organami

władzy,

a

także

ze

społeczeństwem)

3.

Postępowanie o charakterze
transgranicznym

(dotyczy sytuacji, gdy Państwo Członkowskie uzna iż skutki
realizacji planu/programu mogą wywołać skutki na obszarze
innego Państwa Członkowskiego lub gdy zażąda tego
Państwo Członkowskie, które potencjalnie może być
znacząco zagrożone)

Polega przede wszystkim na
udostępnieniu projektu planu (programu) wraz ze
sprawozdaniem innemu Państwu Członkowskiemu
i wyznaczeniu terminu ma wyrażenie jego opinii.

OCENY WPŁYWU NA

OBSZARY NATURA

2000

• Zgodnie z art. 6 dyrektywy dla specjalnych

obszarów ochrony Państwa Członkowskie tworzą
konieczne środki ochrony, obejmujące, jeżeli
zaistnieje taka potrzeba, odpowiednie plany
zagospodarowania opracowane specjalnie dla tych
terenów bądź zintegrowane z innymi planami
rozwoju oraz odpowiednie środki ustawowe,
administracyjne

lub

umowne,

odpowiadające

ekologicznym

wymaganiom

typów

siedlisk

przyrodniczych lub gatunków wymienionych w
załącznikach do dyrektywy

Dyrektywa Rady Nr 92/43/EWG z dnia 21 maja

1992

w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych

oraz dzikiej fauny i flory

• Podstawowym instrumentem ochrony tych

obszarów

jest

ocena

każdego

planu

lub

przedsięwzięcia, które nie jest bezpośrednio związane
lub konieczne dla zagospodarowania terenu, ale które
może na nie w istotny sposób oddziaływać

• Zgoda na realizację takiego planu może zostać

wydana dopiero po upewnieniu się, że nie wpłynie on
niekorzystnie na dany teren

• Czasami, pomimo negatywnej oceny skutków dla danego terenu

oraz braku rozwiązań alternatywnych, plan lub przedsięwzięcie
musi zostać zrealizowane ze względu na ważny interes publiczny
– Państwo Członkowskie musi jednak stosować w tym przypadku
wszelkie środki kompensujące konieczne do zapewnienia
ochrony ogólnej spójności Natury 2000 i powiadomić o wydaniu
takiej decyzji Komisję Europejską.