•Ćwiczenia 14,15,16

(2006/2007)

Jakie funkcje spełniają

hormony?

• Hormony regulują podstawowe procesy

życiowe organizmu, ale nie
zapoczątkowują reakcji komórkowych.

• Jako regulatory hormony pobudzają lub

hamują prędkość reakcji
biochemicznych, kontrolują aktywność
enzymów.

• Modelują również aktywność procesów

dostarczających energię .

Gdzie i jakie hormony są

produkowane w

podwzgórzu?

• Neurony neurosekrecyjne podwzgórza

produkują dwa pre-pto-hormony, które

przesuwane są wewnątrz aksonów do

tylnego płata przysadki i uwalniane w

postaci wazopresyny i oksytocyny.

• Drugi drobnokomórkowy układ

neurosekrecyjny podwzgórza wydziela

do podwzgórzowo-przysadkowego

układu wrotnego hormony

hipofizjotropowe.

Jak działa wazopresyna

Wazopresyna argininowa (AVP-

arginine vasopressin) zwana

Antydiuretyną (ADH - antidiuretic

hormone):

• kurczy mięśnie naczyń krwionośnych
• zwiększa resorpcję zwrotną wody w

nerkach.

Kiedy dochodzi do wydzielania

oksytocyny i jak działa

oksytocyna?

Wydzielanie oksytocyny odbywa się na

drodze odruchowej podczas:

-drażnienia receptorów brodawki sutkowej

(kurczą się mięśnie przewodów mlecznych);

-podrażnienie receptorów w szyjce macicy i

w pochwie w czasie aktu płciowego (kurczy

się błona mięśniową macicy i jajowodu co

przyspieszają transport plemników do bańki

jajowodu);

-podrażnienie receptorów podczas porodu

kurczy błonę mięśniową macicy.

Jakie hormony pobudzające

produkuje podwzgórze?

Do hormonów podwzgórza działających

pobudzająco na wydzielanie hormonów

przysadki zalicza się liberyny:

• kortykoliberyna CRH (corticotropin-

releasing hormone)

• tyreoliberyna TRH (thyrotropin-releasing

hormone)

• gonadoliberyna GnRH (gonadotropin-

releasing hormone)

• somatokrynina GRH (growth-releasing

hormone).

Jakie hormony hamujące

produkuje podwzgórze?

Hormonami podwzgórzowymi, które
hamują lub zmniejszają biosyntezę i
uwalnianie hormonów są statyny :

• somatostatyna SRIF (somatotropin

release-inhibiting factor)

• prolaktostatyna PIF (prolactin-

inhibiting hormone).

Co produkują komórki

mikrogleju i inne komórki

nerwowe podwzgórza?

Komórki mikrogleju podwzgórza wytwarzają

interleukinę działającą nieswoiście na komórki

części gruczołowej przysadki i pobudza

wydzielanie hormonów: kortykotropowego

(ACTH),lutenizującego (LH), wzrostu (hGH)

oraz hamuje wydzielanie prolaktyny (PRL).

W podwzgórzu i okolicach sąsiadujących

znajdują się komórki nerwowe wrażliwe na

krążące we krwi hormony zależne od przysadki,

hormony części gruczołowej przysadki, czynniki

chemiczne (np. stężenie glukozy we krwi) i

czynniki fizyczne ( np. temperatura krwi).

Gdzie znajduje się przysadka i

jaką pełni rolę?

• Przysadka leży na siodełku tureckim u

podstawy mózgu. Wraz z podwzgórzem pełni
ona rolę nadrzędną w czynności
wydzielniczej innych gruczołów dokrewnych
lub narządów.

• Składa się z trzech płatów: przedniego (część

gruczołowa), środkowego( część pośrednia) i
tylnego (część nerwowa). Przysadkowo-
podwzgórzowe naczynia wrotne biegną
wzdłuż lejka.

Jakie hormony produkuje

przedni płat przysadki?

• Przedni płat przysadki wydziela hormony

tropowe:

• hormon wzrostu (hGH) - komórki

somatotropowe

• prolaktyna (PRL) - komórki prolaktynowe
• hormon kortykotropowy (ACTH) – komórki

kortykotropowe

• hormon tyreotropowy (TSH) – komórki

tyreotropowe

• hormony gonadotropowe (hormon

folikulotropowy - FSH, hormon

lutenizujący - LH) – komórki gonadotropowe.

Na co wywiera wpływ hormon

wzrostu?

• Somatotropina-hGH wpływa na wszystkie

tkanki organizmu pobudzając ich komórki
do podziałów i wzrostu.

• Działa szczególnie na komórki wątroby,

mięśni szkieletowych, i tkanki tłuszczowej.

• Najwyższe stężenie somatotropiny jest u

płodów, noworodków i małych dzieci. Wraz
z wiekiem stężenie hGH spada.

W jaki sposób hGH wpływa na

wzrost organizmu?

• Somatotropina za pośrednictwem

polipeptydów zwanych

somatomedynami wpływa na wzrost

kośćca. Reguluje również gospodarkę

wapniowo-fosforanową, co ma

związek ze wzrostem i metabolizm

kości.

• Hormon wzrostu pobudza syntezę

białek w mięśniach szkieletowych i w

mięśniu sercowym.

W jaki sposób hGH wpływa na

przemianę tluszczów i

węglowodanów?

• Hormon wzrostu wywiera wpływ

kataboliczny na tkankę tłuszczową.

• Hormon wzrostu wywiera działanie

antyinsulinowe, co może powodować
hiperglikemię. Jest zatem hormonem
cukrzycorodnym.

Jakie zburzenia są

spowodowane nadmiarem

hGH?

• Wzrost stężenia hormonu wzrostu może

spowodować:

• - opóźnienie wzrostu, gdy wzrasta stężenie hGH

a obniża się stężenie somatomedyn (np.

kwashiorkor).

• gigantyzm-nadmiar hGH w okresie dojrzewania

prowadzi do nadmiernego wzrostu kości długich.

• -akromegalię-nadmierne wydzielanie hGH w

wieku dojrzałym, powoduje wzrost w obszarach,

gdzie chrząstka nasadowa jest obecna.

Jakie zburzenia są

spowodowane niedoborem

hGH?

• Obniżone wydzielanie hormonu

wzrostu przed osiągnięciem

dojrzałości prowadzi do karłowatości.

• Niedobór hormonu wzrostu może być

składową panhipopituitryzmu-

zespołu braku hormonów przedniego

płata przysadki.

• Zaburzenia z niedoboru leczy się

podawaniem hormonu wzrostu.

Na co wywiera wpływ

prolaktyna?

• Prolaktyna( zwana też hormonem:

laktogenicznym,

mammotropowym, mlekopędnym)

wpływa na rozwój gruczołów

sutkowych i produkcję mleka

.

Zwiększone wydalanie prolaktyny

jest w czasie ciąży, a najwyższe

przed porodem

.

Jaką funkcję pełni prolaktyna w

organizmie?

Prolaktyna

wzmaga syntezę białek w

organizmie obu płci. W okresie laktacji

drażnienie receptorów w brodawce

sutkowej powoduje krótkotrwały wzrost

wydzielania prolaktyny i wzmożoną

syntezę białka wydzielanego z mlekiem.
U kobiet karmiących po porodzie PRL

hamuje wydzielanie hormonów

gonadotropowych (FSH i LH), w związku

z czym nie dochodzi do owulacji i nie

ma cyklów miesiączkowych.

Co to jest hiperlaktynemia?

• Endokrynopatia zwana hyperlaktynemią

związana jest z podwyższonym
stężeniem prolaktyny w surowicy krwi.
Objawia się niepłodnością i brakiem
miesiączki. Mlekotok jako objaw
występuje w ok.30%.

• U mężczyzn hiperlaktynemia powoduje

impotencję i obniżenie pociągu
płciowego (libido).

Jaka rolę spełniają hormony

tropowe przysadki?

Hormony tropowe: ACTH, TSH, FSH i LH

kontrolują zależne gruczoły dokrewne.

Hormony zależnych gruczołów

dokrewnych: kory nadnerczy, gruczołu

tarczowego i gruczołów płciowych. działają

na detektory podwzgórza i zwrotnie

hamują wydzielanie odpowiednich

podwzgórzowych hormonów uwalniających

- CRH, TRH, GnRH. Jest to mechanizm

zewnętrznego sprzężenia zwrotnego.

Jakie hormony są wydzielane w

części pośredniej przysadki?

Komórki nabłonkowe części
pośredniej przysadki wydzielają
hormony melanotropowe.
Hormon melanotropowy wywołuje
zmianę w rozmieszczeniu melaniny w
skórze oraz uwalnianie wolnych
kwasów tłuszczowych z tkanki
tłuszczowej.

.

Gdzie znajdują się nadnercza i

jakie produkują hormony?

Nadnercza są narządem parzystym.

Znajdują się w przestrzeni

pozaotrzewnowej nad górnym

biegunem nerki. Składają się z części

korowej i części rdzennej.

* Hormony kory nadnerczy dzielą się

na 3 grupy: glikokortykoidy,

mineralokortykoidy, androgeny.

* Hormony części rdzennej to: aminy

katecholowe

.

Jakie hormony należą do

glikokortykoidów?

• Do glikokortykoidów zaliczane są:

kortyzol i kortykosteron. Wydzielane są
one do krwi, gdzie wiążą się z białkami
osocza. Jedynie niewielki procent tych
hormonów krąży we krwi w postaci wolnej.

• Wydzielanie glikokortykoidów wykazuje

wahania dobowe. Szczyt wydzielania
przypada na godziny ranne, spadek na
godziny wieczorne.

Jak działają glikokortykoidy?

• W wątrobie stymulują syntezę białek, syntezę

glukozy i rozpad glikogenu;

• w pozostałych tkankach nasilają procesy

rozpadu białek, tłuszczów i węglowodanów;

• utrzymują prawidłową pobudliwość mięśni

poprzecznie prążkowanych, szkieletowych,

mięśni gładkich i mięśnia sercowego;

• zwiększają wydzielanie soku żołądkowego;

• wzmagają diurezę;

• działają przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo;

• powodują zanik tkanki limfatycznej, co prowadzi

do zmniejszenia wydzielania immunoglobulin;

• hamują reakcje odpornościowe związane z

przeszczepem.

Gdzie są metabolizowane

glikokortykoidy i jak są

wydalane?

Glikolortykoidy są metabolizowane w

wątrobie i wydalane z moczem jako

metabolity związane z resztą kwasu

glikuronowego lub jako 17-

ketosteroidy związane z resztą kwasu

siarkowego.

Jak działają

mineralokortykoidy?

Mineralokortykiody - aldosteron i

dezoksykortykosteron są hormonami

regulującymi gospodarkę wodno-

elektrolitową. Działają na kanaliki nerkowe.

Zwiększają w ich częściach dalszych

resorpcję zwrotną jonów sodowych z

moczu pierwotnego i zwiększają

wydzielanie jonów potasowych. Utrzymują

w równowadze stosunek jonów Na

+

/ K

+

.

.

Jak działaja androgeny?

Androgeny – zasadniczym hormonem

jest dehydroepiandrosteron (DHEA).

Jego pochodnymi są: testosteron i

estradiol.
Androgeny mają wpływ na syntezę

białek i wzrost organizmu oraz rozwój

niektórych drugorzędowych cech

płciowych o typie męskim. Wydzielanie

DHEA u obu płci jest największe w

wieku około 20 lat i w miarę

przybywania lat zmniejsza się.

Jakie zaburzenia są

spowodowane nadczynnością

kory nadnerczy?

• Zwiększone wydzielanie

glikokortykoidów występuje w zespole
Cushinga.

• Zwiększone wydzielanie androgenów

w dzieciństwie, powoduje u chłopców
rzekome przedwczesne dojrzewanie.

• U kobiet nadmiar androgenów jest

przyczyną wirylizmu( zarost na
brodzie, niski głos, łysienie).

Jakie zaburzenia są

spowodowane niedoczynnością

kory nadnerczy?

• Niedoczynność kory nadnerczy jest

przyczyną choroby Addisona ( cisawica).

• Objawy tego schorzenia to:

przebarwienie skóry i błon śluzowych,
osłabienie fizyczne, spadek ciśnienia
krwi. Obniżenie stężenia sodu i
zwiększenia stężenia potasu w surowicy
krwi.

Jakie hormony są produkowane

w rdzeniu nadnerczy?

Hormony rdzenia nadnerczy to aminy

katecholowe:

• adrenalina (A - epinephrine) - około 80%,
• noradrenalina (NA- norepinephrine) - około

20%

• dopamina - najmniej.
• Mimo , że w nadnerczach produkowana jest

głównie adrenalina, to w warunkach przeciętnych

w osoczu krwi stale znajduje się więcej

noradrenaliny (powstającej na zakończeniach

komórek nerwowych układu współczulnego).

Jaka jest rola hormonów

rdzenia nadnerczy?

Hormony rdzenia nadnerczy
wywierają wpływ na komórki innych
tkanek działając poprzez receptory
alpha i beta adrenergiczne.
Adrenalina działa na obydwa
receptory ale silniej łączy się z
receptorami beta 1 i beta 2.

Jak działa adrenalina?

Adrenalina wydzielana do krwi wywołuje:

• rozszerzenie naczyń krwionośnych w mięśniach

szkieletowych oraz skurcz naczyń w skórze,

błonach śluzowych i narządach jamy brzusznej;

• przyspieszenie czynności serca, zwiększenie

pojemności wyrzutowej serca i podwyższenie

RR tętniczego krwi;

• rozkurcz mięśni gładkich w ścianach przewodu

pokarmowego, oskrzeli i pęcherza moczowego;

• zwiększa stężenia glukozy we krwi;

• przyspiesza rozpad triacylogliceroli w tkance

tłuszczowej i przechodzenie do krwi wolnych

kwasów tłuszczowych;

• pobudza OUN zwłaszcza ośrodki w podwzgórzu.

Jak jest zbudowana tarczyca

?

• Tarczyca położona w okolicy krtani

zbudowana jest z dwóch płatów połączonych
cieśnią. Zasadniczą część narządu stanowią
pęcherzyki wypełnione tyreoglobuliną
( koloidem białkowym) , która jest
magazynem hormonów tarczycy:
trójodotyroniny i tetrajodotyroniny.

• W komórkach jasnych leżących na obwodzie

pęcherzyków lub pomiędzy nimi produkowana
jest kalcytonina i somatostatyna.

Z czym związana jest czynność

gruczołu tarczowego?

Czynność gruczołu tarczowego związana jest z:

• Wychwytywaniem przez komórki nabłonka

pęcherzyków tarczycy z krwi jodu

nieorganicznego i aminokwasu tyrozyny;

• syntezą trijodtyroniny (T3) i tyroksyny (T4)

wewnątrz komórek nabłonka pęcherzyków;

• magazynowaniem hormonów T3 i T4 wewnątrz

pęcherzyków tarczycy w postaci związanej z

tyreoglobuliną;

• uwalnianiem do krwi hormonów T3 i T4 w

wyniku odczepiania ich od tyreoglobuliny.

Jaka jest rola jodu w produkcji

hormonów tarczycy?

Jod nieorganiczny wchłonięty w przewodzie

pokarmowym krąży we krwi w stężeniu 3 µg/l

osocza. 80% jodu jest wydalane z moczem,

resztę wychwytują komórki gruczołów:

tarczowego, sutkowych, błony śluzowej

żołądka, ślinianek i niewiele komórki innych

narządów.
W komórkach nabłonka tarczycy jod jest

utleniany i wbudowywany do cząsteczek

tyrozyny.
Wychwytywanie ujemnych anionów jodowych

odbywa się przeciw gradientowi stężeń

(pompa jodowa).

Jak przebiega synteza

hormonów tarczycy ?

Jod + tyrozyna  monojodotyrozyna (MIT)

MIT + drugi atom jodu  dijodotyrozyna

(DIT)

Połączenie 1 cząsteczki MIT + 1 cząsteczki

DIT  trijodotyronina (T3)

Połączenie 2 cząsteczek DIT i odczepienie

alaniny  tetrajodotyronina (T4) = tyroksyna

Jak są magazynowane i

uwalniane hormony tarczycy?

Cząsteczki T4 i T3 magazynowane są

wchodząc w skład macierzy, którą jest

tyreoglobulina.

Gruczoł tarczowy przechowuje ilość

hormonu tarczycy do utrzymania eutyreozy

przez 3 miesiące.
Uwalnianie T4 i T3 zachodzi pod wpływem

enzymów proteolitycznych.
U dorosłego człowieka gruczoł tarczowy

wydziela do krwi 100 mikrogramów

tyroksyny( T4) i 10 mikrogramów

trijodotyroniny ( T3) na dobę, które wiążą się

z białkiem osocza i tworzą jod związany z

białkiem tzw. PBI (protein-bound iodine).

Jaka jest regulacja wydzielania

hormonów tarczycy?

Wydzielanie hormonów tarczycyT3 i T4 jest

regulowane na zasadzie sprzężenia zwrotnego

tarczycowo-przysadkowego (bezpośrednio i

pośrednio) i przez układ nerwowy wegetatywny.
Hormon TSH (część gruczołowa przysadki)

wzmaga wychwytywanie jodu przez tarczycę i

wiązanie jodu z białkiem, przyspiesza proteolizę

tyreoglobuliny i uwalnianie do krwi T3 i T4.
Hormon podwzgórzowy uwalniający przysadki

(TRH) działa na gruczoł tarczowy pośrednio

poprzez TSH.

Jak dzia

ł

ają hormony

tarczycy?

• zwiększają zapotrzebowania na tlen;

• przyspieszają spalanie wewnątrzkomórkowe;

• zwiększają wydzielanie hormonu wzrostu;

• wzmagają metabolizm tłuszczów i syntezę białka;
• wzmagają zużycie witamin: B

1

,B

2

,B

12,

,C,D;

• wzmagają resorpcję węglowodanów w jelitach, a

w komórkach przyspieszają glikogenolizę;

• wzmagają syntezę i rozpad cholesterolu w

wątrobie oraz wychwytywanie jego z krwi;

• zwiększają przemianę wodno-mineralną (T3 i T4

przyspieszają wydalanie wody i soli mineralnych

z organizmu, niedobór tych hormonów powoduje

zatrzymanie soli mineralnych, zwłaszcza sodu).

Co powoduje nadczynność

tarczycy?

• Nadczynność tarczycy powoduje:
• a) zwiększenie podstawowej

przemiany materii,

• b) tachykardię,
• c) nadmierną pobudliwość nerwową,
• d) drżenie i osłabienie mięśniowe
• e) objawy skórne (skóra ciepła,

wilgotna, cienka i delikatna).

Co powoduje niedoczynność

tarczycy?

• Niedoczynność tarczycy powoduje:
• U dzieci- zahamowanie wzrostu

(karłowatość), niedorozwój umysłowy,

zmniejszenie metabolizmu.

• U dorosłych- obniżenie podstawowej

przemiany materii i temperatury ciała,

osłabienie aktywności ustroju i procesów

myślowych. W ciężkich postaciach może

dojść do obrzęku śluzakowatego

(zatrzymanie przez białko wody w ustroju).

Jaką rolę spełnia

kalcytonina?

Kalcytonina wytwarzana w komórkach

przypęcherzykowych gruczołu tarczowego

uczestniczy w regulacji wapniowo-

fosforanowej:
a) działa bezpośrednio na kości, hamuje

resorpcję wapnia i odwapnienie kości;

b) hamuje ruchomość żołądka i wydzielanie

gastryny, ale pobudza wydzielanie jelitowe;

c) zmniejsza syntezę kalcytriolu (witaminy D

3

);

d) zwiększa wydalanie wapnia i fosforanów w

nerkach.

Jaką rolę spełnia parathormon

w regulacji wapniowo-

fosforanowej?

•

Parathormon (PTH) produkowany jest przez

przytarczyce(3-4) zlokalizowane z tyłu tarczycy.

•

PTH zwiększa stężenie jonów wapnia w osoczu na

skutek:

•

a)uwalniania jonów wapnia i fosforu z tkanki kostnej;

•

b)tworzenia w nerkach witaminy D3 przyspieszającej

wchłanianie jonów wapnia w jelitach;

•

c)resorpcji zwrotnej jonów wapnia w kanalikach

nerkowych i zwiększonego wydalania fosforanów.

•

PTH posiada receptory na osteoblastach, które

stymulują osteoklasty do niszczenia macierzy kości

Jaki inny hormon poza

kalcytoniną i PTH bierze udział

w regulacji wapniowo-

fosforanowej?

• W regulacji wapniowo-fosforanowej

poza kalcytoniną i parathormonem ,
który ma działanie antagonistyczne
w stosunku do kalcytoniny bierze
udział również kalcytriol (witamina
D

3

) tzw. „hormon witaminowy”.

Podobnie jak parathormon powoduje
on wzrost stężenia Ca

+2

.

Jaką funkcję pełni trzustka?

Trzustka jest narządem pełniącym
funkcję zewnątrz- i
wewnątrzwydzielniczą .Komórki
wewnątrzwydzielnicze tworzą wyspy
trzustkowe( Langerhansa) stanowiące
1% masy gruczołu.
Wyspy Langerhansa wydzielają:

glukagon - komórki-A;
insulinę i amylinę - komórki-B;
somatostatynę (SRIF) - komórki-

D;

trzustkowy polipeptyd - komórki-

F

.

Jaka rolę spełnia glukagon?

• Glukagon podnosi we krwi poziom

glukozy, wolnych kwasów
tłuszczowych i aminokwasów.

• Przyspiesza pracę serca. Jest

antagonistą insuliny.

• Wydzielanie glukagonu stymulują

czynniki nerwowe, hormonalne i
metaboliczne (np. adranalina,
arginina, hormony żołądkowo-
jelitowe).

Jaką rolę spełnia insulina?

Insulina zmniejsza stężenie glukozy we krwi,

zwiększa jej transport do wnętrza komórki

wzmagając glikolizę, ułatwia dokomórkowy

transport aminokwasów, jonów potasu i

fosforanów.

Działa na większość komórek w organizmie,

zwłaszcza na: wątrobę, mięśnie szkieletowe,

mięśnie gładkie i mięsień sercowy oraz tkankę

tłuszczową. Jej biologiczne działanie polega na

zapewnieniu ekonomicznego zużytkowania i

magazynowania składników pokarmowych.

Następuje to poprzez wpływ na przemianę

węglowodanów, tłuszczów i białek.

Co ma wpływ na syntezę i

wydzielanie insuliny?

Uwalnianie insuliny ma miejsce po

posiłku. Synteza i wydzielanie insuliny

podlega regulacji metabolicznej,

hormonalnej i nerwowej. Najsilniejszym

bodźcem dla syntezy i wydzielania

insuliny jest dopływająca do trzustki

glukoza. Poza mechanizmem

samoregulacji wydzielanie insuliny

zwiększają: impulsacja przewodzona

przez nerw błędny, sekretyna,

glukagon, enteroglukagon, adrenalina i

noradrenalina.

Jakie są objawy niedoboru i

nadmiaru insuliny?

• Niedobór insuliny ( cukrzyca):

wysokie stężenie glukozy we krwi,
cukromocz, kwasica, ketonuria,
śpiączka cukrzycowa.

• Nadmiar insuliny: niskie stężenie

glukozy we krwi, śpiączka
hipoglikemiczna.

Jaka jest rola amyliny?

Amylina działa

antagonistycznie do insuliny,
zwiększa uwalnianie glukozy z
wątroby do krwi i hamuje
syntezę glikogenu w mięśniach
poprzecznie prążkowanych
szkieletowych.

Gdzie powstają hormony

płciowe żeńskie?

• Hormony płciowe żeńskie do których

zalicza się estrogeny i progesteron

powstają w pęcherzykach jajnikowych.

• Estrogeny wytwarzane są przez komórki

ziarniste pęcherzyka jajnikowego.

• Progesteron syntetyzuje ciałko żółte, które

powstaje w miejscu pękniętego pęcherzyka

jajnikowego, z którego została wydalona

komórka jajowa (w fazie lutealnej-ok. 14

dnia cyklu miesiączkowego).

Jakie są estrogeny i od czego

zależy ich wydzielanie?

Estrogeny to: estradiol, estron, estriol

Wydzielanie estrogenów zależy od fazy
miesiączkowej - najwięcej powstaje w fazie
folikularnej (4-12 dzień cyklu
miesiączkowego) i w 2-giej połowie fazy
lutealnej (19-25 dzień cyklu).
2% estrogenów występuje w postaci
wolnej. 98% jest związanych z białkami
osocza: 60% z albuminą, 38% z globuliną
wiążącą steroidy płciowe (GBG gonadal
steroid-binding).

Jak działają estrogeny?

Estrogeny mają wpływ na:

• błonę śluzową macicy - powodują jej rozrost w

fazie folikulinarnej, a w fazie lutealnej

pobudzają gruczoły śluzowe do wydzielania

śluzu;

• błonę mięśniową macicy i jajowodu - powodują

przerost mięśni gładkich, zwiększenie ich

ukrwienia i pobudliwości, a w okresie

dojrzewania płciowego czynią miesień macicy

bardziej wrażliwy na działanie oksytocyny;

• mają wpływ na rozwój drugorzędnych cech

płciowych;

• OUN - wyzwalają popęd płciowy w kierunku płci

męskiej

Jak działa progesteron i jak jest

wydalany?

Działanie progesteronu jest

antagonistyczne w stosunku do

estrogenów.
Estrogeny i progesteron krążące we krwi

w postaci wolnej są utleniane w wątrobie

lub łączą się z resztą kwasu

glukuronowego albo siarkowego i są

wydalane z żółcią do dwunastnicy.
Częściowo metabolity estrogenów i

progesteronu w jelitach są wchłaniane do

krwi i następnie wydalane z moczem.

Gdzie powstaje hormon

plciowy męski ?

Hormon plciowy męski -testosteron jest

wydzielany przez komórki śródmiąższowe

jądra (Leydiga).

2% testosteronu występuje w postaci

wolnej,65% jest związane z beta globuliną

(GBG) i 33% związane z albuminą.
Testosteron występuje także we krwi dorosłych

kobiet, jest wytwarzany przez korę nadnercza.

Testosteron jest metabolizowany w wątrobie i

zamieniany na 17-ketosteroidy, które są

wydalane z moczem. Większość 17-

ketosteroidów wydalanych przez nerki

pochodzi z kory nadnerczy i tylko 1/3 z

przemian testosteronu

.

Na co ma wpływ testostron?

Testosteron wpływa na:
• rozwój cech płciowych męskich;
• u płodów męskich - różnicowanie się

ośrodka rozrodczego w podwzgórzu w

kierunku typu męskiego;

• przyspiesza syntezę białek u obu płci;
• powoduje zatrzymanie wody i

elektrolitów w organizmie współdziałając

z androgenami z kory nadnerczy.

Co to jest melatonina i jaka

spełnia rolę w organizmie?

MeM

Melatonina powstaje w szyszynce. Jej
synteza i wydzielanie do krwi są
hamowane w ciągu dnia, a zwiększa się w
ciemności.
Melatonina i jej metabolity wydzielane są
do krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego.
Gromadzona w tkance mózgowej wpływa
na ośrodki związane ze snem i czuwaniem
oraz czynnością przysadki. Działa głównie
na ośrodki kontrolujące wydzielanie FSH i
LH opóźniając dojrzewanie płciowe

.

W czym uczestniczą hormony

grasicy i co powoduje

wrodzony jej brak?

Grasica jest duża w okresie noworodkowym, w

miarę rozwoju zmniejsza się.
Hormony grasicy biorą udział w procesie

dojrzewania limfocytów T zarówno w

centralnej części limfoidalnej grasicy jak i w

tkankach limfoidalnych obwodowych.
Wrodzony brak grasicy prowadzi do:

• zmniejszenia liczby limfocytów w krwi

obwodowej;

• zaniku obszarów grasiczozależnych w

obwodowym układzie limfatycznym;

• braku odporności typu komórkowego.

Co to są hormony tkankowe i

gdzie powstają?

Hormony tkankowe to substancje, które działają

w miejscu ich powstania, lub po przedostaniu się

do krwi, wywierają wpływ na inne narządy i tkanki.

Hormony tkankowe powstają w: nerkach( renina,

erytropoetyna),przewodzie

pokarmowym(gastryna, sekretyna,

cholecystokinina, peptyd hamujący czynność

żołądka, wazoaktywny peptyd jelitowy , motylina,

peptyd uwalniający gastrynę,

somatostatyna),komórkach wątrobowych

(polipeptyd angiotensynogen i kininogeny),

tkankach( aminy biogenne - histamina i

serotonina, hormony pochodne kwasu

arachidonowego, prostaglandyny , prostacykliny,

tromboksan leukotreiny, czynniki wzrostowe)

.

Co zalicza się do hormonów

wzrostowych tkankowych?

• Szczególnym rodzajem hormonów

tkankowych są czynniki wzrostowe

które dzielą się na:

• czynniki wzrostowe tkankowe

(insulinopochodny I i II,relaksyna,

czynnik wzrostu nerwów i naskórka);

• cytokininy i limfokininy;
• czynniki hematopoetyczne;
• czynniki angiogenetyczne.