Żywienie osób w

Żywienie osób w

wieku podeszłym

wieku podeszłym



Tufts University's USDA Human Nutrition

Tufts University's USDA Human Nutrition

Research Center on Aging zmodyfikowana

Research Center on Aging zmodyfikowana

piramida

piramida



Różnice pomiędzy Piramidą 70+ a

Różnice pomiędzy Piramidą 70+ a

oryginalną:

oryginalną:



8 lub więcej szklanek wody dziennie

8 lub więcej szklanek wody dziennie



flaga na szczycie piramidy suplementacja

flaga na szczycie piramidy suplementacja

wapniem, witaminą D i B12, (wit B2,B6, B12,

wapniem, witaminą D i B12, (wit B2,B6, B12,

witaminy chroniące przed nadmiarem wolnych

witaminy chroniące przed nadmiarem wolnych

rodników – C, E, A).

rodników – C, E, A).



piramida dla seniorów jest również cieńsza niż

piramida dla seniorów jest również cieńsza niż

standardowa, więcej produktów bogatych w

standardowa, więcej produktów bogatych w

składniki odżywcze zamiast tych

składniki odżywcze zamiast tych

wysokokalorycznych

wysokokalorycznych

Zmiany zachodzące w wieku

Zmiany zachodzące w wieku

starszym

starszym



często znaczne zmniejszenie

często znaczne zmniejszenie

aktywności fizycznej, siły mięśni i

aktywności fizycznej, siły mięśni i

pracy narządów wewnętrznych

pracy narządów wewnętrznych



zmiana składu ciała: wzrost

zmiana składu ciała: wzrost

zawartości tłuszczu z ok.20% (w

zawartości tłuszczu z ok.20% (w

wieku lat 25) do 36% (w wieku lat 70),

wieku lat 25) do 36% (w wieku lat 70),

jednoczesne zmniejszenie tzw. masy

jednoczesne zmniejszenie tzw. masy

tkanki aktywnej (głównie mięśniowej),

tkanki aktywnej (głównie mięśniowej),

demineralizacja układu kostnego

demineralizacja układu kostnego

Zmiany zachodzące w wieku

Zmiany zachodzące w wieku

starszym c.d.

starszym c.d.



zmiany w układzie pokarmowym:

zmiany w układzie pokarmowym:



ograniczenia w odczuwaniu smaku i zapachu

ograniczenia w odczuwaniu smaku i zapachu



choroby zębów i jamy ustnej

choroby zębów i jamy ustnej



zaburzenia w trawieniu i wchłanianiu (np.

zaburzenia w trawieniu i wchłanianiu (np.

zmniejszone wydzielanie śliny oraz enzymów

zmniejszone wydzielanie śliny oraz enzymów

trawiennych)

trawiennych)



zmiany zanikowe błon śluzowych, gruczołów

zmiany zanikowe błon śluzowych, gruczołów

wydzielniczych, mięśniówki przewodu

wydzielniczych, mięśniówki przewodu

pokarmowego: ograniczenie czynności

pokarmowego: ograniczenie czynności

motorycznej, zwolnienie ruchów perystaltycznych,

motorycznej, zwolnienie ruchów perystaltycznych,

zaleganie treści żołądka i zaparcia

zaleganie treści żołądka i zaparcia

Ogólne zasady żywienia

Ogólne zasady żywienia



urozmaicenie diety – szczególnie produkty o

urozmaicenie diety – szczególnie produkty o

dużej zawartości odżywczej (przetwory

dużej zawartości odżywczej (przetwory

mleczne z odtłuszczonego mleka, chudego

mleczne z odtłuszczonego mleka, chudego

mięsa, drobiu, ryb, przetwory zbożowe z

mięsa, drobiu, ryb, przetwory zbożowe z

pełnego ziarna, ciemnego pieczywa

pełnego ziarna, ciemnego pieczywa

pszennego)

pszennego)



ograniczenie spożycia cukru oraz tłuszczów

ograniczenie spożycia cukru oraz tłuszczów

pochodzenia zwierzęcego (masło, smalec)

pochodzenia zwierzęcego (masło, smalec)



unikanie spożywania potraw trudnostrawnych,

unikanie spożywania potraw trudnostrawnych,

potraw długo smażonych, bigosu, grzybów etc.

potraw długo smażonych, bigosu, grzybów etc.

Ogólne zasady żywienia c.d.

Ogólne zasady żywienia c.d.



codzienne spożywanie warzyw i

codzienne spożywanie warzyw i

owoców, w miarę możliwości w stanie

owoców, w miarę możliwości w stanie

surowym

surowym



unikanie spożywania dużej ilości soli i

unikanie spożywania dużej ilości soli i

ostrych przypraw

ostrych przypraw



spożywanie regularnie posiłków o

spożywanie regularnie posiłków o

mniejszej objętości, ale częściej (4-

mniejszej objętości, ale częściej (4-

5razy dziennie)

5razy dziennie)

Ogólne zasady żywienia c.d.

Ogólne zasady żywienia c.d.



wypijanie większej ilości płynów

wypijanie większej ilości płynów

niegazowanych, ograniczenie

niegazowanych, ograniczenie

spożycia alkoholu

spożycia alkoholu



prowadzenie aktywnego fizycznie i

prowadzenie aktywnego fizycznie i

umysłowo trybu życia

umysłowo trybu życia



Z WIEKIEM MALEJE NATURALANA

Z WIEKIEM MALEJE NATURALANA

ZDOLNOŚĆ ADAPTACJI DO INNEGO

ZDOLNOŚĆ ADAPTACJI DO INNEGO

SYSTEMU ŻYWIENIA

SYSTEMU ŻYWIENIA

Leczenie dietetyczne w

Leczenie dietetyczne w

schorzeniach poszczególnych

schorzeniach poszczególnych

układów i narządów

układów i narządów



choroby układu pokarmowego

choroby układu pokarmowego



choroby układu krążenia

choroby układu krążenia



cukrzyca

cukrzyca



…

…

Narządy zmysłów

Narządy zmysłów



Prawidłowe funkcjonowanie narządów zmysłów i

Prawidłowe funkcjonowanie narządów zmysłów i

ich szczególne znaczenie,

ich szczególne znaczenie,



Samodzielność

Samodzielność



Zaburzenia słuchu, chociaż typowe i dotyczące

Zaburzenia słuchu, chociaż typowe i dotyczące

całej populacji w wieku starszym narastają wolno,

całej populacji w wieku starszym narastają wolno,

łagodnie i stopniowo.

łagodnie i stopniowo.



Charakteryzują się zmiennością osobniczą i nie są

Charakteryzują się zmiennością osobniczą i nie są

dokładną miarą biologicznego i metrykalnego

dokładną miarą biologicznego i metrykalnego

wieku badanego.

wieku badanego.



Mogą wyprzedzać proces starzenia lub cechować

Mogą wyprzedzać proces starzenia lub cechować

się mniejszymi zmianami niż należałoby

się mniejszymi zmianami niż należałoby

oczekiwać z racji wieku

oczekiwać z racji wieku

Choroby oczu

Choroby oczu



starczowzroczność

starczowzroczność



jaskra

jaskra



zaćma

zaćma



Siatkówka =

Siatkówka =

błona wewnętrzna gałki ocznej,

błona wewnętrzna gałki ocznej,

wrażliwa na promienie świetlne; dzieli się na odcinek

wrażliwa na promienie świetlne; dzieli się na odcinek

tylny wrażliwy na światło (część wzrokowa) i

tylny wrażliwy na światło (część wzrokowa) i

przedni, niewrażliwy (część ślepa), w której wyróżnia

przedni, niewrażliwy (część ślepa), w której wyróżnia

się część rzęskową i tęczówkową; występują trzy

się część rzęskową i tęczówkową; występują trzy

rodzaje komórek: zmysłowe (pręciki i czopki),

rodzaje komórek: zmysłowe (pręciki i czopki),

nerwowe i glejowe; komórki ułożone są w 10 warstw

nerwowe i glejowe; komórki ułożone są w 10 warstw

przy czym najbardziej zewnętrzne to pręciki i czopki;

przy czym najbardziej zewnętrzne to pręciki i czopki;



Soczewka =

Soczewka =

ruchoma część oka, część układu

ruchoma część oka, część układu

optycznego oka; twór okrągły dwuwypukły,

optycznego oka; twór okrągły dwuwypukły,

przezroczysty i bezbarwny, o większej krzywiźnie

przezroczysty i bezbarwny, o większej krzywiźnie

tylnej; zbudowana jest z włókien tworzących blaszki

tylnej; zbudowana jest z włókien tworzących blaszki

o układzie koncentrycznym; składa się z trzech

o układzie koncentrycznym; składa się z trzech

części: torebki, kory i jądra;

części: torebki, kory i jądra;

charakteryzuje się

charakteryzuje się

zdolnością do zmiany kształtu, a tym samym mocy

zdolnością do zmiany kształtu, a tym samym mocy

optycznej (akomodacja); u osób starszych utrata

optycznej (akomodacja); u osób starszych utrata

elastyczności soczewki i spadek zdolności do zmiany

elastyczności soczewki i spadek zdolności do zmiany

jej kształtu jest powodem presbyopii

jej kształtu jest powodem presbyopii

(starczowzroczności);

(starczowzroczności);

Starcze zwyrodnienie plamki

Starcze zwyrodnienie plamki

(AMD)

(AMD)



> 50 …60 r.ż., plamka żółta- nieodwracalne

> 50 …60 r.ż., plamka żółta- nieodwracalne

uszkodzenie fotoreceptorów

uszkodzenie fotoreceptorów



rozmywanie się obrazu w centralnej części

rozmywanie się obrazu w centralnej części

pola widzenia (kontury, barwy)

pola widzenia (kontury, barwy)



Postać wysiękowa – 10%, sucha –

Postać wysiękowa – 10%, sucha –

upośledzenie widzenia 5/15 do 5/30

upośledzenie widzenia 5/15 do 5/30



Czynniki ryzyka:

Czynniki ryzyka:



wiek po 50 roku życia

wiek po 50 roku życia



występowanie AMD u członków rodziny

występowanie AMD u członków rodziny



nadciśnienie tętnicze

nadciśnienie tętnicze



Miażdżyca, otyłość

Miażdżyca, otyłość



palenie tytoniu

palenie tytoniu

Zaćma

Zaćma



Zaćma jest to zmętnienie soczewki oka,

Zaćma jest to zmętnienie soczewki oka,

które obniża ostrość wzroku do 5/8 lub

które obniża ostrość wzroku do 5/8 lub

poniżej

poniżej



W prawidłowym oku soczewka jest

W prawidłowym oku soczewka jest

całkowicie przezroczysta, powstaje wyraźny

całkowicie przezroczysta, powstaje wyraźny

obraz obserwowanego przedmiotu.

obraz obserwowanego przedmiotu.



Czynniki ryzyka:

Czynniki ryzyka:

wiek

wiek

, palenie, leczenie

, palenie, leczenie

kortykosteroidami, atopowe zapalenie

kortykosteroidami, atopowe zapalenie

skóry,ekspozycja na promienie ultrafioletowe

skóry,ekspozycja na promienie ultrafioletowe

Zaćma

Zaćma

c.d.

c.d.



Pierwszym objawem zaćmy może być

Pierwszym objawem zaćmy może być

widzenie "jak przez mgłę"- częste

widzenie "jak przez mgłę"- częste

przecieranie okularów, konieczność

przecieranie okularów, konieczność

częstej zmiany okularów lub problemy z

częstej zmiany okularów lub problemy z

dobraniem odpowiedniej korekcji.

dobraniem odpowiedniej korekcji.



Zaćma jądrowa, korowa, podtorebkowa

Zaćma jądrowa, korowa, podtorebkowa



Leczenie, chirurgiczne usunięcie

Leczenie, chirurgiczne usunięcie

soczewki

soczewki

Jaskra

Jaskra



Charakteryzuje się podwyższonym

Charakteryzuje się podwyższonym

ciśnieniem śródgałkowym, może prowadzić

ciśnieniem śródgałkowym, może prowadzić

do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu

do nieodwracalnego uszkodzenia nerwu

wzrokowego i utraty widzenia

wzrokowego i utraty widzenia



Jaskra wąskiego kąta, otwartego kąta –

Jaskra wąskiego kąta, otwartego kąta –

80%, ciśnienie śródgałkowe zwykle >

80%, ciśnienie śródgałkowe zwykle >

21mmHg, jaskra wtórna

21mmHg, jaskra wtórna



Choroba może przebiegać bezobjawowo i

Choroba może przebiegać bezobjawowo i

podstępnie, często wykrywana jest

podstępnie, często wykrywana jest

przypadkowo na wizycie u okulisty.

przypadkowo na wizycie u okulisty.

Jaskra

Jaskra

c.d.

c.d.



Występowanie rodzinne. Ponadto czynnikami

Występowanie rodzinne. Ponadto czynnikami

ryzyka występowania jaskry są : wady wzroku

ryzyka występowania jaskry są : wady wzroku

np.: duża krótkowzroczność, schorzenia

np.: duża krótkowzroczność, schorzenia

ogólne jak: nadciśnienie , niedociśnienie

ogólne jak: nadciśnienie , niedociśnienie

tętnicze, cukrzyca, stany po zawałach

tętnicze, cukrzyca, stany po zawałach

mięśnia sercowego i udarach mózgu,

mięśnia sercowego i udarach mózgu,

następstwo urazów i zapaleń gałki ocznej.

następstwo urazów i zapaleń gałki ocznej.



Leczenie może być zachowawcze (krople

Leczenie może być zachowawcze (krople

stosowane do oka), laseroterapia lub

stosowane do oka), laseroterapia lub

chirurgiczne.

chirurgiczne.

Prezbyopia -

Prezbyopia -

starczowzroczność

starczowzroczność



Wada spowodowana starzeniem się oka -

Wada spowodowana starzeniem się oka -

soczewka pogrubia się i traci elastyczność,

soczewka pogrubia się i traci elastyczność,

co utrudnia zmianę ostrości widzenia.

co utrudnia zmianę ostrości widzenia.



Problemy z ostrym widzeniem

Problemy z ostrym widzeniem

przedmiotów znajdujących się w bliskiej

przedmiotów znajdujących się w bliskiej

odległości, czytanie z wysiłkiem drobnego

odległości, czytanie z wysiłkiem drobnego

druku lub trudności z wykonywaniem

druku lub trudności z wykonywaniem

czynności wymagających patrzenia z

czynności wymagających patrzenia z

bliska . Wada, która objawia się stopniowo

bliska . Wada, która objawia się stopniowo

po 40/45 roku życia

po 40/45 roku życia

Starczowzroczność

c.d.

c.d.



Osoba czyta tekst z odległości

Osoba czyta tekst z odległości

ramienia, w przeciwnym razie obraz

ramienia, w przeciwnym razie obraz

staje się zamglony, ból głowy

staje się zamglony, ból głowy



Okulary, wieloogniskowe soczewki.

Okulary, wieloogniskowe soczewki.

Soczewki te zapewniają prawidłowe

Soczewki te zapewniają prawidłowe

widzenie zarówno z bliska, jak i z

widzenie zarówno z bliska, jak i z

daleka.

daleka.

Głuchota starcza

Głuchota starcza



Stale postępujące uszkodzenie

Stale postępujące uszkodzenie

słuchu związane z wiekiem

słuchu związane z wiekiem



Pierwsze objawy mogą pojawiać się

Pierwsze objawy mogą pojawiać się

w 3-4 dekadzie życia

w 3-4 dekadzie życia



W tym okresie upośledzenie dotyczy

W tym okresie upośledzenie dotyczy

tonów wysokich powyżej 4000 Hz,

tonów wysokich powyżej 4000 Hz,

następnie stopniowo obejmuje tony

następnie stopniowo obejmuje tony

średniej i niskiej częstotliwości

średniej i niskiej częstotliwości

Głuchota starcza c.d.

Głuchota starcza c.d.



Typy starczego upośledzenia słuchu

Typy starczego upośledzenia słuchu



Odbiorcze, zanik nabłonka zmysłowego

Odbiorcze, zanik nabłonka zmysłowego

w ślimaku

w ślimaku



Neurytyczne, zanik komórek zwojowych

Neurytyczne, zanik komórek zwojowych



Metaboliczne, zwyrodnienie prążka

Metaboliczne, zwyrodnienie prążka

naczyniowego

naczyniowego



Mechaniczne, usztywnienie błony

Mechaniczne, usztywnienie błony

podstawnej w ślimaku

podstawnej w ślimaku

Głuchota starcza c.d.

Głuchota starcza c.d.



Pacjent zgłasza upośledzenie słuchu i ograniczone

Pacjent zgłasza upośledzenie słuchu i ograniczone

zrozumienie słyszanych wyrazów. Objawom tym

zrozumienie słyszanych wyrazów. Objawom tym

towarzyszy zjawisko słyszenia dodatkowych

towarzyszy zjawisko słyszenia dodatkowych

dźwięków, których nie słyszą inne osoby, a

dźwięków, których nie słyszą inne osoby, a

nazywanych szumami usznym

nazywanych szumami usznym



Cechą charakterystyczną dla głuchoty starczej

Cechą charakterystyczną dla głuchoty starczej

polskiej populacji

polskiej populacji

jest wyraźne pogorszenie

jest wyraźne pogorszenie

zdolności zrozumienia mowy potocznej w

zdolności zrozumienia mowy potocznej w

stosunku do wyniku badania wykonanego w

stosunku do wyniku badania wykonanego w

audiometrii tonalnej progowej, w której bada się

audiometrii tonalnej progowej, w której bada się

poziom słyszenia czystego pojedynczego tonu

poziom słyszenia czystego pojedynczego tonu

Audiogram

Audiogram



wykonuje się mierząc ubytek słuchu dla

wykonuje się mierząc ubytek słuchu dla

generowanych częstotliwości z zakresu 125 - 10000

generowanych częstotliwości z zakresu 125 - 10000

HZ (odpowiednio: 125, 500, 1000, 2000, 3000, 4000,

HZ (odpowiednio: 125, 500, 1000, 2000, 3000, 4000,

6000, 8000, 10000 Hz). Przyjmuje się, że

6000, 8000, 10000 Hz). Przyjmuje się, że

głuchotę

głuchotę

oznacza ubytek na poziomie 120 dB.

oznacza ubytek na poziomie 120 dB.



z urządzenia generowane są dźwięki odpowiadające

z urządzenia generowane są dźwięki odpowiadające

w.w. częstotliwościom, dla każdej częstotliwości

w.w. częstotliwościom, dla każdej częstotliwości

generowany jest dźwięk o określonej mocy (w

generowany jest dźwięk o określonej mocy (w

przedziale co 10 dB). Gdy osoba badana zareaguje

przedziale co 10 dB). Gdy osoba badana zareaguje

na generowany dźwięk, ustala się jego najmniejszą

na generowany dźwięk, ustala się jego najmniejszą

słyszaną wartość w dB - nazywaną

słyszaną wartość w dB - nazywaną

progiem

progiem

słyszenia dźwięku

słyszenia dźwięku

. Dla każdej częstotliwości ustala

. Dla każdej częstotliwości ustala

się progi słyszalności odpowiednich dźwięków.

się progi słyszalności odpowiednich dźwięków.

W tym przypadku są to wartości odpowiednio 40, 40 i 70
dB.
Dodajemy do siebie wartości z tych progów i dzielimy
przez

3

40+40+70=150/3=50dB
Ubytek słuchu przedstawiony na tym audiogramie wynosi
więc 50 db.

Hz
1000 Hz

Żeby wyliczyć ubytek
słuchu w danym
uchu, bierzemy pod
uwagę wartości z
trzech progów:
500Hz, 1000Hz,
2000 Hz

W tym przypadku są to wartości odpowiednio 30, 50, 90 i 110
dB.
Dodajemy do siebie wartości z tych progów i dzielimy przez 4
30+50+90+110=280/4=70dB
Ubytek słuchu przedstawiony na tym audiogramie wynosi więc
70 db

.

Od tej zasady są dwa
wyjątki. Pierwszy
polega na tym, że w
przypadku gdy różnica
pomiędzy wartościami
dla 500 Hz i 2000 Hz
jest większa niż 40 dB,
bierzemy pod uwagę
wartości z czterech
progów:
500 Hz, 1000 Hz
2000 Hz, 4000 Hz

W tym przypadku są to wartości odpowiednio 30, 50 i 70 dB.
Dodajemy do siebie wartości z tych progów i dzielimy przez 3
30+50+70=150/3=50dB
Ubytek słuchu przedstawiony na tym audiogramie wynosi więc
50 dB.

Drugi wyjątek polega na
tym, że w przypadku gdy
różnica pomiędzy
wartościami dla 500 Hz i
2000 Hz jest większa niż 40
dB, ale próg słyszalności dla
4000 Hz jest lepszy niż dla
2000 Hz, bierzemy pod
uwagę wartości z trzech
progów:
500 Hz, 1000 Hz, 4000 Hz

Klasyfikacja uszkodzeń słuchu

do 20 dB

Norma

20 dB - 40 dB

Lekkie uszkodzenie
słuchu

40 dB - 70 dB

Umiarkowane

uszkodzenie słuchu

70 dB - 90 dB

Znaczne
uszkodzenie słuchu

90 dB - 120 dB

Głębokie

uszkodzenie słuchu

powyżej 120 dB

Całkowita głuchota

Głuchota starcza c.d.

Głuchota starcza c.d.



Postępowanie

Postępowanie



Leczenie trudne i zwykle nie rokuje

Leczenie trudne i zwykle nie rokuje

poprawy, usunięcie woskowiny

poprawy, usunięcie woskowiny



Brak możliwości farmakologicznych

Brak możliwości farmakologicznych

cofnięcia zmian destrukcyjnych w

cofnięcia zmian destrukcyjnych w

narządzie odbiorczym

narządzie odbiorczym



Leki nootropowe

Leki nootropowe



Witaminy A+E, częściowe zahamowanie

Witaminy A+E, częściowe zahamowanie

procesów degeneracyjnych

procesów degeneracyjnych