Ryzykowne zachowania

seksualne

Ćwiczenie - praca w

grupach

• Grupa I – rodzaje ryzykownych

zachowań seksualnych

• Grupa II – przyczyny
• Grupa III – sposoby zapobiegania

Zachowania ryzykowne według teorii psychologicznych

1.

Zachowania

ryzykowne

jako

konieczność

tzw.

ryzykowanie instrumentalne (wysoki poziom aspiracji
to częstsze ryzykowanie, zachowanie ryzykowne jest
niezbędne do osiągnięcia wybranego celu – cel
sukces);

2.

Zachowania ryzykowne podejmowane dla przyjemności
tzw. ryzyko stymulujące (jest to gotowość do
podejmowania fizycznego, społecznego, prawnego i
finansowego

ryzyka

dla

dostarczenia

sobie

intensywnych doznań dla przyjemności, cel -
przyjemność).

(Zaleśkiewicz T.: Ryzyko jako konieczność i ryzyko jako przyjemność
[w.]:Goszczyńska M., Studenski R.: Psychologia zachowań
ryzykownych. Wyd. Akademickie „ Żak”, Warszawa 2006, s.19 – 45).

Rodzaje zachowań

• Podejmowanie aktywności seksualnej

w bardzo wczesnym wieku
(przedwczesna inicjacja)

• Częsta zmiana partnerów
• Brak lub niewystarczająca

antykoncepcja

• Kontakt z pornografią (związaną z

przemocą)

• Intymne kontakty z nieznajomymi

(Internet)

• Prostytucja dziecięca

Przyczyny wczesnej inicjacji seksualnej

• u dziewcząt najczęstszym powodem decyzji o

pierwszym stosunku seksualnym była miłość (u

79% badanych); w dalszej kolejności: podniecenie

seksualne (50%), przyjemność (46%), ciekawość

(39%),

• u chłopców trzy najczęstsze powody to:

podniecenie seksualne (65%), przyjemność (64%) i

ciekawość (61%); co drugi chłopiec wymienił

uczucie miłości do partnerki, 21% chłopców –

uczucie przyjaźni,

• u chłopców, częściej niż u dziewcząt, powodem

inicjacji była zbyt duża ilość wypitego alkoholu lub

używanie narkotyków (odpowiednio 11% i 4%) oraz

to, że inni mieli inicjację za sobą (odpowiednio 12%

i 5%) (Izdebski, 2005)

Przedwczesna prokreacja

i rodzicielstwo

• niesie za sobą liczne, negatywne konsekwencje

zdrowotne, psychiczne, społeczne i ekonomiczne,
szczególnie dla młodocianej matki, ale także
dziecka i jego ojca.

• W 2008 r. w Polsce na 414 499 żywych urodzeń 11

330 dzieci urodziły dziewczęta w wieku 18 lat i
mniej (407 – w wieku 15 lat i mniej, 1224 – w wieku
16 lat).
(GUS,2009, s. 276)

• Ciąże nastolatek są w 90–95% nieplanowane.

Ocenia się, że ok. 40% nastolatek oczekujących
dziecka nie wiązało współżycia płciowego z
możliwością zajścia w ciążę (Wroblewska, 2002).

Kontakt z Internetem

•kontakt z treściami o charakterze pornograficznym, w

których brak szacunku dla drugiego człowieka i jego ciała,

poszanowania godności, miłości.

•kontakt z materiałami prezentującymi seks połączony

z brutalną przemocą,

•prowadzenie rozmów na temat seksu z nieznajomymi

osobami,

•podawanie danych osobistych (numeru telefonu, adresu)

oraz przesyłanie zdjęć i filmów osobom poznanym w

Internecie; zdarza się, że dzieci za pośrednictwem

korespondencji internetowej są uwodzone, a fotografia

trafiana strony dla pedofilów,

•umawianie się na spotkania w „realu” z osobą poznaną

w Internecie,

•podejmowanie współżycia seksualnego z osobą poznaną

w sieci.

Stosowanie antykoncepcji wśród 18-

latków, którzy rozpoczęli współżycie

• 57% - zawsze się zabezpieczało
• 56% - prezerwatywa
• 16% - pigułki antykoncepcyjne
• 5% - globulki, żele, pianki, kremy

plemnikobójcze

• 3% - Krążki dopochwowe
• 2% - spirale domaciczne
• 22% - stosunek przerywany
• 13% - metody naturalne

(Izdebski Z., 2010)

Przyczyny podejmowania

ryzykownych zachowań

seksualnych

• Dysharmonia rozwojowa
• Brak edukacji seksualnej w rodzinie i

szkole

• Wpływ mediów
• Używanie przez młodzież substancji

psychoaktywnych

• Przyczyny społeczne

Konsekwencje

• Przedwczesna prokreacja oraz

macierzyństwo
i ojcostwo

• Ryzyko chorób przenoszonych drogą

płciową

• Problemy z zaspokajaniem potrzeb

seksualnych w przyszłości oraz
problemy
w przyszłych relacjach partnerskich

• Zaburzenia ginekologiczne

Zapobieganie

• Kształtowanie u młodzieży poczucia

własnej wartości oraz odpowiedniego
systemu wartości i norm etycznych

• Kształtowanie umiejętności

niezbędnych do utrzymywania
prawidłowych relacji z innymi
(asertywność)

rola rodziny
rola szkoły

Rola rodziny

• Styl wychowania dziecka w rodzinie powinien

być demokratyczny, oparty na wspólnie

ustalonym

zestawie

norm

i

zasad

postępowania, konsekwentny, a zarazem

życzliwy.

• Nic

nie

zastąpi

dialogu

rodziców

z

nastoletnimi

dziećmi

i

ich

wsparcia,

akceptacji,

niezbędnych

zwłaszcza

w

sytuacjach trudnych.

• Należy jednak zdawać sobie sprawę z tego,

jak wiele jest obszarów bezradności rodziców,

które nie wynikają tylko z ich niewiedzy, ale

także z oporów natury psychologicznej.

Rola szkoły

• Z nastolatkami winni pracować nauczyciele

dobrze przygotowani i potrafiący nawiązać z

nimi partnerski, otwarty dialog.

• Od szkoły powszechnie oczekuje się realizacji

systematycznej edukacji seksualnej. Wyniki

badań wskazują, że młodzież chciałaby uczyć

się: jak uchronić się przed niepożądaną ciążą,

w jaki sposób zapobiegać zakażeniom HIV i

innym infekcjom przenoszonym drogą płciową

oraz jak budować dobre relacje między

partnerami (uczenie się szacunku do płci

przeciwnej,

rozwiązywania

problemów

i

konfliktów oraz budowania trwałych związków

uczuciowych).

W przeciwdziałaniu zachowaniom ryzykownym (w tym

seksualnym) należy uwzględniać:

1. Korekcję zachowań jako próbę modyfikacji

przyjętych wzorców, co odnosi się do
modyfikacji osobowości człowieka – jest to
ogromnie trudne;

2. Wychowanie i profilaktyka powinny wiązać się

rozumieniem i wspólnym ustalaniem granic
dozwolonych zachowań, a nie przywoływaniem
tych granic, kiedy zostaną przekroczone;

3. Realizując zadania profilaktyczne powinniśmy

skupić się na wzmacnianiu jednostki
i przygotowaniu jej do radzenia sobie
z niebezpieczeństwami;

1. Eliminacja zjawisk negatywnych

w środowisku/kraju i przygotowanie młodych
ludzi do przeciwstawiania się im;

2. Nauka prostych umiejętności radzenia sobie

z sytuacją kryzysową;

3. Korekcja zachowań dotycząca wzorów

zachowań;

4. Wymagająca filozofia kontaktu ( dobry

kontakt
z wychowawcami/rodzicami, nauczycielami
i innymi wspierającymi osobami).

(Doliński A. [w.] Izdebski Z. (red.): Zagrożenia okresu
dorastania. U. Z., Zielona Góra 2008, s. 289 – 304)