Osiągnięcia naukowe XIX

wieku

„Jedna z nielicznych prac która straciła

zdjęcia, można je uzupełnić lub wybrać

inne prace”

Opracował:

http://chomikuj.pl/Majster1942

W XIX wieku miała miejsce II rewolucja przemysłowa.
Nastąpił niesamowicie szybki rozwój nauki i techniki.
Powstałe w ten sposób wynalazki znalazły zastosowanie w
przemyśle, rolnictwie, ale i w życiu codziennym. Z wielu
osiągnięć XIX-wiecznych korzystamy do dzisiaj.

Elektryczność

- odkrycie zjawiska indukcji magnetycznej

przez Faradaya pozwoliło Gramme'owi zbudować prądnicę
elektryczną zdolną do ciągłej pracy. Pierwsza elektrownia
zbudowana przez Edisona rozpoczęła pracę w Nowym Jorku.
Początkowo budowano elektrownie prądu stałego, mało
przydatne, ze względu na niewielki zasięg. Prąd zmienny
rozwiązał problem przesyłu energii elektrycznej na dalekie
odległości. We Francji zbudowano prądnicę i akumulator
elektryczny.

Hutnictwo

- Bessemer wynalazł ulepszoną metodę

wytapiania stali w tzw. gruszkach Bessemera. Był
wszechstronnym wynalazcą, m.in. ulepszył pocisk artyleryjski,
który nie znalazł szerokiego zastosowania ze względu na słabą
wytrzymałość luf armatnich, z których był wystrzeliwany. By ją
zwiększyć zaczął przeprowadzać eksperymenty z płynną
surówką. Tą drogą udało mu się opracować metodę
pozwalającą na oczyszczenie surówki z węgla i zanieczyszczeń i
przetopić w stal. Jego metoda umożliwiła tanią i dużych
rozmiarów produkcję. Za swoje dokonania Bessemer otrzymał
nawet tytuł szlachecki.

Broń

- Postęp w produkcji stali pozwolił na unowocześnianie

broni. Zaczęto produkować armaty mogące wyrzucać ważące
500, a nawet 1000 kg pociski. Przełomem w konstrukcji broni
ręcznej było odkrycie możliwości ładowania jej od tyłu a nie jak
do tej pory przez lufę. Wykorzystał to Samuel Colt tworząc
rewolwer bębenkowy. Zaczęto budować okręty wojenne
wyposażone w silniki Diesla, które wykorzystano w czasie I
wojny światowej. Alfred Nobel odkrył dynamit.

Węgiel

- przy jego wydobyciu zaczęto stosować świdry

pneumatyczne, pompy ssące i rury żelazne do usuwania wody z
kopalni. Dzięki zastosowaniu tych nowych metod wydobycie
węgla w Europie i USA gwałtownie wrosło. Na kontynencie
europejskim powstały wielkie zagłębia węglowe: w Niemczech
(Ruhry i Śląsk), w północnej Francji i Belgii.

Ropa naftowa

- jej zastosowanie m.in. w silnikach

spalinowych spowodowało ogromny wzrost wydobycia najpierw
w USA, potem w Rosji, na Bliskim i Dalekim Wschodzie.

Elektrotechnika

- wynalazek prądnicy elektrycznej

umożliwił wprowadzanie oświetlenia łukowego. Ze względu na
to, że było bardzo jasne i jaskrawe nadawało się jedynie do
oświetlania placów i ulic. Problem oświetlenia mieszkań, biur i
sklepów rozwiązała wynaleziona przez Edisona żarówka.
Thomas Edison w sumie opatentował 1300 wynalazków, m.in.
ulepszył wynaleziony przez Bella telefon. Cieszył się tak wielkim
uznaniem i renomą, że wystarczyła jego zapowiedź o zamiarze
wynalezienia żarówki, by powstało Edison Electric Light
Company, które miało ją później produkować.

Energia wodna

- odkrycie turbiny wodnej przez

Fourneyrona, a następnie jej udoskonalenie pozwoliło na
budowę pierwszej elektrowni wodnej na Niagarze. W ten sposób
zaczęto wykorzystywać energię spadku wód.

Transport i łączność

- autorem sukcesu i popularności

kolei żelaznej był George Stepehenson, który stworzył pierwszy
parowóz wykorzystany do przewozu węgla. Pracował też przy
budowie pierwszej w Wielkiej Brytanii linii kolejowej oraz tunelu
kolejowego.
dować mosty zawieszane na łańcuchach.wój przez cały wiek
XIX, zwiększała się sieć dróg żelaznych, ulepszano tabor
kolejowy i urządzenia sygnalizacyjne. Paryż z
Konstantynopolem połączył Orient-Express, a w 1904 roku
oddano do użytku kolej transsyberyjską. W amerykańskich
pociągach pierwszy raz zastosowano wagony sypialne i
restauracyjne, a także skuteczny hamulec. Na potrzeby kolei
budowano liczne mosty. Pierwszy wykonany całkowicie ze stali
powstał w latach siedemdziesiątych w St. Louis. Zaczęto także
budować mosty zawieszane na łańcuchach.

Pojazdy-

W statkach i okrętach zaczęto w stosować turbinę

parową. Lenoir zbudował silnik spalinowy, za pomocą, którego
wprawił w ruch pojazd a Otto udoskonalił go wprowadzając
czterosuwowy cykl pracy. Silnik ten został z kolei wykorzystany
w motocyklu i samochodzie zbudowanym przez Benza i
Daimlera. Stopniowo samochody udoskonalano, zaczęto nawet
organizować wyścigi samochodowe. Henry Ford stworzył
pierwszą w USA fabrykę samochodów, w której zastosowano
taśmowy sposób produkcji. Diesel wynalazł nowy wysokoprężny
silnik spalinowy zasilany paliwem płynnym. Był zdecydowanie
sprawniejszy i znalazł szerokie zastosowanie w komunikacji
lądowej i morskiej. Zasługą Szkota Dunlopa było opatentowanie
opon pneumatycznych.

Pierwsze na świecie metro-

powstało w Londynie w

1863 roku. Początkowo było parowe od lat dziewięćdziesiątych
XIX wieku elektryczne. Umieszczone głęboko około 30 metrów
pod ziemią tunele londyńskiego metra służyły mieszkańcom za
schrony w czasie nalotów niemieckich podczas II wojny
światowej. W Berlinie natomiast na skutek prac Ernsta Wernera
Siemensa od 1881 roku kursowały tramwaje elektryczne.

Polak Konstanty Ciołkowski był autorem projektu

sterowca

,

Otto Lilienthal latał na szybowcach, a pierwszy trwający 12
sekund lot samolotem silnikowym odbyli bracia Wright. Z
czasem tak udoskonalili samolot, że był on w stanie odbyć lot
trwający godzinę. Drogą powietrzną pokonano także kanał La
Manche.

Odkrycia geograficzne

- zbadano Afrykę (David

Livingstone i Henry Stanley), Amerykę Południową i Australię,
Syberię (Benedykt Dybowski, Jan Czerski) i Grenlandię. Peary
osiągnął biegun północny, a Amundsen i Scott południowy.

Rolnictwo -

zaczęto stosować nawozy sztuczne, co dało

początek chemii rolniczej. Rolnictwo stało się obiektem
działalności naukowej, zaczęto przeprowadzać badania i
eksperymenty nad hodowlą roślin i zwierząt. Prace rolne
zmechanizowano, rozpoczęto stosowanie pługów ciągniętych
przez traktory. W USA, gdzie wciąż były problemy z siłą roboczą
wynaleziono w 1834 roku żniwiarkę a później nawet kombajny
spalinowe.

Nauka

- w ramach fizyki rozwijała się głównie fizyka

eksperymentalna, a na tym polu termodynamika. Udoskonalono
palnik gazowy, dokonano analizy składu gazów. Jean Foucault
badał prędkość światła oraz ruch obrotowy Ziemi przy użyciu
sławnego "wahadła Foucault'a". Teoria elektronowa umożliwiła
Mendelejewowi ułożenie tablicy pierwiastków. Becquerel odkrył
promieniotwórczość naturalną, a małżeństwo Curie - rad i
polon. Hipoteza kwantowa Maxa Plancka pozwoliła Einsteinowi
na skonstruowanie teorii względności, a Bohr dzięki niej
stworzył teorię budowy atomu. Bohr dokonał też pierwszej
reakcji jądrowej. Wyjaśniono strukturę cukru i białek, dokonano
syntezy kauczuku i indyga. Odkrycie we Francji metalicznego
aluminium umożliwiło jego zastosowanie do produkcji sztućców.
Natomiast wynaleziony w Niemczech pierwszy barwnik
syntetyczny spowodował, iż Niemcy stały się przodującym
producentom w dziedzinie barwników syntetycznych. Polak,
późniejszy prezydent Ignacy Mościcki opracował metodę
wytwarzania kwasu azotowego z powietrza

.

Duże znacznie dla nauk biologicznych miała teoria ewolucji
Charlesa Darwina, którą przedstawił w swej pracy pod tytułem
"O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego".
Podstawa swej teorii uczynił zasadę doboru naturalnego, wedle
której przetrwać mogą jedynie najsilniejsze i najlepiej
przystosowane jednostki danego gatunku, miedzy nimi toczy
się zaś walka o byt

.

Powstała też eugenika, czyli nauka o genetycznym
udoskonalaniu człowieka. Domagano się nawet ograniczenia
narodzin pośród osób obciążonych upośledzeniami.
Zaczęto zajmować się genetyką i prawami dziedziczenia -
Johann Mendel, Thomas Morgan, Theodor Boveri, August
Wiesmann. Duży rozwój nastąpił na polu fizjologii za sprawą
takich uczonych jak: Hermann Helmholtz, Emil Du Bois-
Reymond, Marceli Nencki, Euglen Steinach, Johann Horms,
Oskar Vogt, Karl Landsteiner.
Bardzo ważnym wynalazkiem dla rozwoju tych nauk był
mikroskop skonstruowany przez Ernsta Abbe i Carla Zeiss'a.

Niebotyczną wagę odkrycia w biologii i chemii miały dla rozwoju
farmacji i medycyny. Przełom nastąpił w bakteriologii za sprawą
Roberta Kocha i Ludwika Pasteur'a, którzy odkryli bakterie i
zarazki licznych chorób m.in. gruźlicy, dyfterytu, tyfusu a
następnie szczepionki. Fritz Schaudinn odkrył zarazek kiły, a
test na jego obecność sporządził August Wassermann, a lek -
salvarson- nobliści z 1908 roku Paul Ehrlich i Sahachiro Hata.
Emil Behring odkrył surowicę przeciwbłoniczą.

Funk odkrył witaminy. Rozpoczęto stosować prześwietlenia z
użyciem promieni rentgenowskich, a wynaleziony przez
małżeństwo Curie rad zastosowano do leczenia nowotworów.
Znacząco rozwinęła się chirurgia i aseptyka. Zdecydowanie
podniósł się poziom opieki medycznej. Jako dziedzina
medycyny zaczęła rozwijać się higiena, której propagowanie
pośród ludności miało zapobiec epidemiom i rozprzestrzenianiu
się wielu chorób. Na skutek specjalizacji medycyny wyodrębniła
się ortopedia, laryngologia, dermatologia, neurologia i
pediatria. Zaczęto badać ciśnienie krwi a także skład krwi pod
mikroskopem. Bardzo szybko rozwijała się farmakologia i
przemysł farmaceutyczny, ulepszona narkozę stosowaną przy
pierwszych operacjach woreczka żółciowego, żołądka, nerek,
mózgu, tarczycy, wyrostka robaczkowego. Heinrichowi
Dreserowi zawdzięczamy odkrycie aspiryny.

Życie codzienne

- osiągnięcia w chemii umożliwiły

produkowanie proszków do prania, a także mleka
skondensowanego i pasteryzowanego, zup w proszku, kawy
bezkofeinowej i margaryny. Dużym udogodnieniem były
maszyny do szycia, chłodziarki, pralki, a nawet odkurzacze. W
pracy biurowej dużym ułatwieniem okazała się odkryta w USA
maszyna do pisania produkowana następnie masowo przez
fabrykę broni Remingtona.
Osiągnięcia XIX wieku potwierdziły ogrom inwencji i potencjału
tkwiący w człowieku. Wynalazki XIX-wieczne pozwoliły na
budowę i rozwój zarówno gospodarki jak i społeczeństwa
kapitalistycznego. Człowiek żyjący w takim społeczeństwie
wciąż dąży do zwiększenia wygody i komfortu swego życia,
dlatego też XIX-wieczny postęp jest tak sumiennie
kontynuowany w wieku XX i XXI.

Dziękuję za uwagę !