OKRES

NIEMOWLĘCY

I

PONIEMOWLĘC

Y

I rok

życia

Oceniając rozwój dziecka, bierzemy na ogół pod

uwagę 4 parametry:



motoryczny- jak dziecko posługuje się swoim
ciałem



adaptacyjny- jak rozwiązuje trudne sytuacje



językowy- jak rozumie i używa słów



społeczny- jak daje sobie radę z codziennymi
czynnościami życiowymi, jak układa swoje
stosunki z innymi ludźmi

ETAPY ROZWOJU

PSYCHO-RUCHOWO-INTELEKTUALNEGO

Należy tutaj podkreślić, że organizm człowieka nie rozwija

się równomiernie.

Oprócz tego każde dziecko rozwija się w specyficzny dla
niego sposób, tj. większość dzieci pewne sprawności
opanowuje lepiej, inne gorzej.

Żadne dziecko nie jest opóźnione we wszystkich czterech
dziedzinach, ani też nie wyprzedza w nich wszystkich
swojego wieku.



tempo wzrostu spada



dziecko porusza się swobodnie na czworakach



zazwyczaj umie chodzić przytrzymując się
mebli, zrobi też kilka kroków prowadzone za
ręce



ulubioną zabawą takiego dziecka jest zabawa
w chowanego oraz uciekanie na czworakach,
kiedy ktoś je goni



pod względem zachowań społecznych dziecko
staje się pogodne, pewne siebie
i przyjacielsko nastawione, uwielbia mieć
widownię, rozpoznaje aprobatę innych
i powtarza zachowania
wzbudzające wesołość otoczenia, lubi
wymienność ról podczas zabawy oraz potrafi
naśladować proste gesty międzyludzkie

12 MIESIĘCY:



zachowanie takiego dziecka jest zdecydowanie
mniej płynne niż dziecka12-miesięcznego



dziecko coraz lepiej chodzi- potrafi samo zrobić
już kilkanaście kroków



jeżeli mu się na to pozwoli może ono bez końca
wchodzić na schody na czworakach



niektóre dzieci rezygnują już z butelki, a nawet
trzymają niezdarnie kubek w rękach, czy
podobnie niezdarnie próbują jeść łyżką



mogą już współpracować przy ubieraniu,
wyciągając przy poleceniu odpowiednią nogę
lub rękę



dziecko pomaga przewracać stronice książki



pokazuje lub podaje matce zabawkę, ale
żądając natychmiastowego jej zwrotu



jest to tzw. okres biegania, tłuczenia, rzucania
i ciskania



dziecko jest bez przerwy aktywnie



niemal nie posiada ruchowych zahamowań

15 MIESIĘCY:



wcześniejszy okres relacji dwustronnej
współpracy ustąpił miejsca zachowaniom
jednokierunkowym



u dziecka rosną powoli zdolności językowe



wymawia 4-6 słów, używając dziecięcego
żargonu



dziecko potrafi już prosić o coś czego chce,
potrzebuje, wydając jakiś dźwięk
i niejednokrotnie wskazując na to palcem



potrafi także całym ciałem wyrazić sprzeciw
albo odmowę



rozumie podstawowe słowa i zdania



posiada zmienne nastroje, złość choć wybucha
u niego gwałtownie i jest wyrażana bardzo
żywo, lecz nie trwa długo

zamknięte w kojcu najprawdopodobniej wyrzuci z niego wszystkie

zabawki, później będzie wołać, aby mu je podano i czynność zapewne
powtórzy

dzieci te uwielbiają także wkładać przedmioty jeden po drugim do

pojemników, często w nadmiarze, później wyjmować je i znów
czynność od początku powtarzać

łatwo je czymś zająć i odwrócić jego uwagę, jeśli tylko jest się w

stanie dorównać jego tempu



dziecko potrafi chodzić, biegać, nawet wspinać
się, lecz jego zmysł równowagi jest jeszcze
bardzo niepewny



potrafi chodzić po schodach trzymane za jedną
rękę



ciągnie za sobą zabawki na sznurku, idąc tyłem



siedzi samo na małym krzesełku, potrafi już też
wspinać się na normalnej wielkości krzesła



jego sfera emocjonalna jest również silnie
niedojrzała



dziecko rozumie już coraz więcej słów, lecz
niewiele z nich potrafi wymówić- wymawia ich
10, w tym imiona



ogląda obrazki w książce



próbuje samo jeść, rozlewając przy tym
i upuszczając

18 MIESIĘCY:



rzadko kiedy stosuje się do jakichkolwiek poleceń, robi dorosłemu na przekór, a „nie”
jest jego ulubionym słowem, i tak np.:



poproszone, aby podeszło, albo stoi w miejscu, albo biegnie w przeciwną stronę,
albo podchodzi bardzo powoli tyłem



poproszone o wrzucenie czegoś do śmieci, najprawdopodobniej wyrzuci z niego to,
co w nim jest



gdy dorosły wyciągnie rękę po kubek, który właśnie opróżniło, dziecko rzuci go
o podłogę



poproszone o ubranie drugiej skarpetki, prawdopodobnie ściągnie z pierwszej nogi
tę, którą miało już założoną



dzieje się tak, ponieważ dziecko takie nie jest jeszcze na tyle duże, aby dostosować
się do polecenia, i np.:



jeśli chcesz, aby dziecko do Ciebie podeszło, nie wołaj go, lecz zwab je, bądź po
prostu przynieś w dane miejsce



jeśli chcesz trzymać dziecko z dala od jakiś miejsc na terenie domu, uniemożliw mu
dostanie się do nich fizycznie



gdy do niego mówisz, postaraj się wydawać proste, krótkie i skonkretyzowane
polecenia, np. idąc z nim na spacer powiedz: „kurtka-czapka-spacer”, wtedy
zrozumie



„teraz” jest jedynym liczącym się dla niego wymiarem czasu



co do relacji międzyludzkich dziecko nastawione jest niemal wyłącznie na „branie”



pomijając rodziców, dziecko ma skłonność do traktowania innych jak przedmioty



brak jest idei dzielenia się

W drugiej połowie pierwszego roku życia karmienie jest
już zazwyczaj dobrze uregulowane i dziecku, jako
równoprawnemu i potrafiącemu się przystosować
członkowi rodziny, sprawia wiele radości. Należy jednak
pamiętać, że dziecko takie potrafi już głośno i jasno
wyrażać swoje wymagania i sprzeciwy.

Wśród metod karmienia wyróżniamy dwie:



metodę samoregulacyjną, zw. in. metodą karmienia na
żądanie



metodę zaplanowanego rozkładu karmień

Należy tutaj podkreślić, że już dzieci jednoroczne lubią
i potrzebują potraw dobrze posolonych, ostrych
serów, oliwek, spaghetti, jednym słowem dań dobrze
doprawionych. Pomimo wielu sporów uznano, że dieta ich
może być wzbogacana o wyżej wymienione produkty, lecz
musi zachowany zostać zdrowy umiar w jej stosowaniu.

JEDZENIE

Usypianie dziecka nie jest tutaj tak trudne jak
w latach następnych. Wyróżniamy
następujące metody usypiania:



dostosowanie się do wymagań dziecka i jego
mechanizmów samoregulujących- metoda ta
jednak postrzegana jest jako warunek
stwarzany przez kultury bardzie prymitywne



sztywny harmonogram usypiania

Tutaj jeżeli dziecko ma problemy z uśnięciem,
dorosły może pomóc mu na następujące sposoby:
kołysać je w ramionach, wózku, kołysce, śpiewać
cichym i spokojnym tonem kołysanki. Ponadto
niemowlę w każdym wieku łatwo zasypia przy
matczynej piersi albo butelce, bądź spokojnej
muzyce. Czasami zdarza się jednak, że dziecko
zasypia niekiedy szybciej w obecności osoby
innej niż własna matka.

Podczas pierwszego roku życia dziecko często
opracowuje także własne metody pomagające
mu w zaśnięciu, jak m.in.: ssanie kciuka, czy
kołysanie się w łóżeczku.

SPANIE

15-18 MIESIĘCY:



dziecko śpi zazwyczaj po zjedzeniu popołudniowego posiłku



często bierze ze sobą do łóżka ulubione zabawki i natychmiast
zasypia



sen trwa około 1,5-2 godzin



po przebudzeniu dziecko jest zadowolone i chce od razu wstawać

 

21 MIESIĘCY:



zdarzają się trudności z zasypianiem, dzieci bawią się w łóżeczku,
ale w końcu zapadają w sen



kiedy matka widzi, że dziecko staje się senne, musi upewnić się,
czy nie wykopało się ono spod przykrycia



sen trwa około 2-2,5 godziny



po przebudzeniu dzieci często marudzą

DRZEMKI

Około pierwszego roku życia dzieci przestają dawać
jakiekolwiek znaki ostrzegawcze. Wiele z nich przechodzi
wówczas przez etap, w którym to wypróżniają się
najchętniej w samotności, stojąc w łóżeczku
albo w kojcu. Przez kilka następnych miesięcy utrzymuje
się ciągle preferencja do wypróżniania w pozycji stojącej i
dzieci przeciwstawiają się często usiłowaniom posadzenia
ich na nocnik. Jeżeli nawet na nim usiądą, to potrafią
wstrzymywać się z wydaleniem stolca lub moczu do chwili,
aż się je stamtąd zabierze.

Inne dzieci natomiast przejawiają skłonność do wypróżnień
w trakcie snu, zwłaszcza dziennego.

 

15 MIESIĘCY:



dziecko lubi siedzieć na nocniku i reaguje właściwie



czas wstrzymania moczu wydłuża się do 2-3 godzin



dziecko posadzone na nocniku może celowo wstrzymywać
oddawanie moczu, aby nasiusiać zaraz po ściągnięciu go z
niego



mokre plamy z moczu na ubraniu pokazuje dumnie
i dotyka ich rękami

WYDALANIE

18 MIESIĘCY:



dziecko potrafi odpowiedzieć skinieniem głowy, albo przez
wypowiedzenie słowa „tak” lub „nie”, zapytanie, czy chce mu się
siusiu. Może także samo poprosić o posadzenie go na nocniczku,
mówiąc „siusiu”



gdy dziecko zamoczy ubranie wstydzi się , czasem zdarza się, że
ściąga mokre ubranie w celu zgłoszenia „wypadku”

 
Pomiędzy 18 a 21 miesiącem życia pojawia się u dzieci często

przejściowa biegunka.

 

21 MIESIĘCY:



dziecko częściej oddaje mocz



zgłasza „wpadki”, wskazując mokre plamy na ubraniu



po nasiusianiu, a czasem nawet przed nim, woła do siebie opiekuna



sukcesy pod tym kątem sprawiają mu przyjemność

18 MIESIESIĘCY:



występują szczytowe natężenia ssania kciuka. Stan ten
może trwać kilka godzin dziennie, przed zaśnięciem i w
trakcie snu (nawet przez całą noc)



zdarza się kołysanie, trzęsienie łóżeczkiem i przetaczanie
głowy



występują rzadkie przypadki rozmazywania stolca



przeciąganie mebli, wyrzucanie rzeczy z szaf



napady wściekłości



darcie tapet i książek

 
21 MIESIĘCY:



niszczenie pościeli



ściąganie ubrania i bieganie nago po mieszkaniu

 

ROZŁADOWYWANIE NAPIĘĆ EMOCJONALNYCH

Do procesów rozładowań
emocji przez niemowlęta
zaliczamy także:



gryzienie nie tylko
przedmiotów, ale także
innych osób



ssanie języka



walenie głową w jak
najtwardsze powierzchnie



wyrywanie włosów z głowy



płaczliwość



tiki

Każdemu dziecku mogą przytrafić się jakieś nieszczęśliwe wypadki,
które to stają się następnie powodem lęków. Obowiązkiem rodziców
jest strzec swoje dziecko przed takowymi sytuacjami, ale z drugiej
strony niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie uczucia strachu z
jego życia.

Lękiem najbardziej popularnym wśród niemowląt jest lęk przed
wodą. Pojawia się on oczywiście w związku z kąpielą. Może wystąpić
w każdym wieku, ale najczęściej zdarza się między 18 a 24
miesiącem życia. Dziecko wtedy nagle zaczyna odmawiać pójścia do
wanny i krzyczy za każdym razem, kiedy zbliża się czas kąpieli.
Zasadą jest, że jeśli taki lęk się pojawi, trzeba go uszanować.
Bowiem im więcej razy wykąpie się opierające i wrzeszczące
dziecko, tym bardziej opór ten może wzrosnąć.

LĘKI