KRĘGOZMYK,

KRĘGOSZCZELINA

Kamila

Prusinowska

Kręgozmyk (

SPONDYLOLISTHESIS)

jest to forma przewlekłej niestabilności kręgosłupa.
Polega ona na przesunięciu (podwichnięciu) kręgów
względem siebie (wyższy kręg ulega podwichnięciu
do przodu względem niższego). Taki stan prowadzi w
skrajnym przypadku do całkowitej utraty stabilności
kręgosłupa, pogorszenia sprawności chorego,
przewlekłych bólów i wystąpienia różnych objawów
neurologicznych.

Inne choroby mylone

z kręgozmykiem:



Tyłozmyk (retrospondylolisteza) jest
odwrotnością kręgozmyku. Polega na
przesunięciu do tyłu kręgu wyższego.
Tyłozmyk osiąga niewielki stopień. Wskutek
zwężenia otworów, przez które wychodzą
korzenie, ból korzeniowy może pojawiać się
wcześniej mimo niewielkiej deformacji.

Obraz MR wyjątkowo dużego
tyłozmyku z towarzarzyszącą
przepukliną dysku.
Czerwoną linią zaznaczono
wielkość przesunięcia

Kręgoszczelina (Spondyloliza) jest to przerwanie
łuku w miejscu tzw. węziny lecz nie dochodzi do
przemieszczenia kręgów jak w kręgozmyku. Często
jest to wstęp do rozwoju kręgozmyku. Spondyloliza
jest często bezobjawowa. Może też dawać
dolegliwości bólowe miejscowe kręgosłupa.
Spondyloliza występuje w około 4% populacji.

Spondyloliza łuku L5 bez
przemieszczenia kręgu
typowego dla kręgozmyku

Najczęściej

występujące rodzaje

kręgozmyków:

•węzinowy (inaczej istmiczny) stanowi ponad
połowę przypadków. Polega na przerwaniu węziny
łuku (spondylolizie) z przemieszczeniem kręgu.
Kręgozmyk węzinowy jest typowy dla pacjentów
dorosłych (najczęściej 3-4 dekada życia).

• dysplastyczny - jest to wrodzony niedorozwój
łuków i stawów kręgu. Występuje w około 1/4
przypadków tej choroby. Kręgozmyk ten jest typowy
dla dzieci i młodzieży.

• zwyrodnieniowy (nazywany inaczej rzekomym)
stanowi około 1/5 wszystkich spondylolistez. Jest
typowy dla ludzi starszych. Związany jest ze
zwyrodnieniem stawów kręgosłupa i krążka
międzykręgowego. Progresuje tylko do pewnego
momentu i nie osiąga dużego stopnia, jednak
towarzyszące mu zmiany zwyrodnieniowe dają
ciasnotę kanału kręgowego.

• urazowy i patologiczny – to rzadkie postaci
kręgozmyku

Mały kręgozmyk jest
praktycznie
niewidoczny u
pacjenta. W dużych
kręgozmykach
sylwetka chorego
przybiera swoisty
kształt. Tworzy się
uskok w linii
wyrostków
kolczastych, kość
krzyżowa a za nią
miednica ustawia się
bardziej pionowo.
Powoduje to, że
pośladki zaczynają
wisieć, a chory chodzi
na lekko ugiętych
nogach zrotowanych
na zewnątrz (tzw. chód
pajaca).

Stopnie kręgozmyku

(wg Meyerdinga)

I - do 25%

II - 25% - 50%

III- 50% - 75%

IV- 75% - 100%

Spondyloptoza to
całkowita utrata
styczności dwóch
kręgów z ześlizgiem L5
wgłąb miednicy małej
(dotyczy prawie
wyłącznie poziomu L5-
S1).

Leczenie operacyjne

Spondylodezę tylną in situ (bez nastawienia, jedynie
z zespoleniem przerwanej węziny śrubkami AO)
można z powodzeniem wykonać w małych
nieprogresujących kręgozmykach węzinowych u
młodych pacjentów, którzy zgłaszają okresowe bóle
kręgosłupa. Lepiej jednak dążyć do uzyskania
anatomicznego ustawienia kręgosłupa.

Operacja kręgozmyku
najczęściej
przeprowadzana jest
jako stabilizacja
transpedikularna.
Umożliwia ona
repozycję
podwichnięcia kręgu i
zapewnia bardzo
dobrą stabilizację.
Może być uzupełniona
o dodatkową
spondylodezę
międzytrzonową.

Rehabilitacja w

kręgozmyku

Celem rehabilitacji  w kręgozmyku jest
przywrócenie zaburzonej stabilności kręgosłupa.
Uzyskuje się to, poprawiając ustawienie miednicy
w pozycji przednio- tylnej (poprawienie kąta
przodopochylenia miednicy) za pomocą ćwiczeń
mięśni brzucha i mięśni pośladkowych. W
przypadku lekkich i przemijających dolegliwości
wystarczy zazwyczaj jednoczesne prowadzenie
odpowiednio oszczędzającego trybu życia oraz
okresowe noszenie gorsetu ortopedycznego.

Po zdiagnozowaniu kręgozmyku pacjent powinien
zmienić nieprawidłowe nawyki ruchowe i zastąpić je
ergonomicznymi pozycjami, które następnie powinien
wdrożyć w swoje życie. Taki chory musi unikać:

• dźwigania ciężkich przedmiotów,

• schylania się na wyprostowanych nogach,

• długiego siedzenia bez podparcia odcinka
lędźwiowego,

• jazdy konnej,

• jazdy na rowerze po nierównej powierzchni,

• przeciążania kręgosłupa,

• trakcji kręgosłupa w terapii (bezwzględnie!).

Zadaniem fizjoterapeuty jest poinstruowanie
pacjenta o zmianie stylu życia. Pacjenta należy
nauczyć wstawać z łóżka bez obciążania kręgosłupa ?
najpierw należy przekręcić się na bok, podnieść
tułów z pozycji bocznej pomagając sobie ręka,
spuścić nogi i powoli wstawać, łóżko powinno być
wysokie, tak aby ułatwiać wstawanie z pozycji
siedzącej. Pokazać sposób podnoszenia rzeczy z
podłogi na ugiętych stawach kolanowych,
poinformować chorego o istniejących wałkach lub
poduszkach, których należy bezwzględnie używać
przy dłuższym siedzeniu, lub pasach ortopedycznych
stabilizujących kręgosłup lędźwiowy. Nie powinno się
go jednak nosić stale, ponieważ mięśnie posturalne
wtedy się osłabiają

Poza tym do najważniejszych zadań fizjoterapeuty
należy zmobilizować pacjenta i nauczyć go
systematycznie ćwiczyć. Zestaw ćwiczeń powinien
być odpowiednio dobrany do każdego pacjenta, nie
powinny one sprawiać bólu, a ich zadaniem jest
wzmacniać gorset mięśniowy (mm. brzucha  i mm.
grzbietu), które stabilizują kręgosłup. Fizjoterapeuta
powinien rozpocząć rehabilitację od ćwiczeń Pilates
prowadzonych w pozycji leżenia tyłem, stopniowo
przechodzić do trudniejszych. Bardzo dobry skutek
przynoszą ćwiczenia w wodzie, szczególnie pływanie
na grzbiecie, dlatego chory powinien systematycznie
pływać.

Zabiegi z fizykoterapii stosowane w zwalczaniu
dolegliwości bólowych to:
- Prądy diadynamiczne,
- jonoforeza,
- prądy Kotza
- magnetoterapia,
- parafinoterapia,
lecz one nie leczą przyczyny bólu, jedynie objawy.

Jeśli u chorego występują objawy neurologiczne
(parestezje, chromanie neurogenne, brak czucia) lub
ześlizg osiąga większy stopień (od II°), gdy występuje
progresja ześlizgu, na zdjęciach dynamicznych
obserwuje się niestabilność kręgozmyku oraz
następuje ciągła progresja bólu i objawów
neurologicznych stosuje się leczenie operacyjne,
które również jest wskazane, jeśli brak jest
pozytywnych wyników leczenia zachowawczego po
okresie 3 miesięcy i stwierdza się długotrwały
wywiad bólowy. Rehabilitacja pooperacyjna jest
konieczna i zbliżona do rehabilitacji
przedoperacyjnej.

Przykłady ćwiczeń wykonywanych przez pacjenta:
- Leżąc na plecach podnosić raz jedną raz drugą
kończynę dolną (wyprostowaną) – 10x
- leżąc na plecach bez zginania nóg przekręcić się
równo raz w lewo raz w prawo – 10x
- podnosząc lekko nad ziemię jedną nogę owiniętą w
taśmę Thera-band trzymać w ręce i naciągać – 10x
- leżąc na plecach unieść kończynę dolną do pionu i
zataczać duże koła – 10x
- oprzeć wyprostowany kręgosłup o ścianę, robić
przysiady, nie stając na palcach – 10x
W każdym z ćwiczeń kręgosłup powinien mocno
przylegać do podłoża, pracują tylko mięśnie.
Zaleca się również napinanie pośladków średnio 3
razy dziennie 40x w serii.

Rola masażysty w
kręgozmyku

Ma charakter pobudzający.

Polega on w pierwszym etapie na opracowaniu

rany, potem blizny.

W drugim etapie ma na celu znormalizować

napięcie mięśniowe. Masażysta ma działać

rozluźniająco na mięsnie grzbietu.

W trzecim etapie masażysta ma za zadanie swoim

masażem zwiększyć siłę mięśni i ich masę.

Dziękuję za uwagę 