Kraul na

grzbiecie

Ułożenie ciała

W kraulu na grzbiecie pływak leży na

plecach pod katem wynoszącym 8’-10’ w
stosunku do lustra wody. Jego głowa jest
ułożona w ten sposób, że uszy są
zanurzone w wodzie, a twarz znajduje się
nad powierzchnią wody. Barki znajdują
się w położeniu wyższym od bioder.
Rotacja boczna dochodzi do 40’ podczas
pociągnięcia jednym ramieniem, a
momentem wyjścia - drugim

Kończyny dolne i górne

• Kończyny dolne wykonują naprzemianstronne

rytmiczne ruchy w płaszczyźnie strzałkowej, z
dołu do góry i z góry w dół. Ruchem efektywnym
kończyn dolnych jest ruch z dołu do góry.

• Kończyny górne pracują cyklicznie,

naprzemianstronnie, tzn. gdy jedno ramię
wykonuje ruch właściwy – wiosłujący pod
powierzchnią wody, drugie ramię znajduje się w
fazie przygotowawczej, tj. w fazie przeniesienia
za głowę nad powierzchnia wody. Kończyny
górne są głównym motorem napędowym dla
ciała pływaka (ok. 65% całej prędkości).

Oddychanie i

koordynacja

• Oddychanie w kraulu na grzbiecie powinno

być swobodne i rytmiczne oraz
zsynchronizowane z pracą kończyn górnych.
Wdech i wydech wykonuje się na jeden cykl
ruchowy kończyn górnych. Wdech przypada
na fazę przeniesienia kończyny nad wodą, a
wydech odbywa się podczas ruchu
wiosłującego tej samej kończyny.

• W kraulu na grzbiecie występuje

(najczęściej) koordynacja
sześciouderzeniowa, tzn. na jeden cykl
pracy kończyn górnych przypada sześć
uderzeń kończyn dolnych.

Historia

• Pływanie kraulem na grzbiecie zaprezentowano

po raz pierwszy na Igrzyskach Olimpijskich w
Sztokholmie w 1912 roku, gdzie Amerykanin Joe
Hebner przepłynął dystans 100m stylem
grzbietowym uzyskując czas 1,21.02. Ewolucja
techniki pływania kraulem na grzbiecie
doprowadziła do tego, iż obecnie dystans 100m
zawodnicy przepływają poniżej 57 sekund. Pod
względem szybkości pływania kraul na grzbiecie
jest trzecim w kolejności stylem pływackim po
kraulu i delfinie. W konkurencjach olimpijskich
kraulem na grzbiecie pływa się na dystansach
100 i 200 m.

Ewolucja techniki

Technika ta, podobnie jak pozostałe sposoby pływania sportowego, rozwinęła się ze stylu

klasycznego. Początkowo wykonywano symetryczne ruchy ramion, natomiast praca nóg
zbliżona była do stylu klasycznego. Miało to miejsce do 1900 roku. W dwa lata później, po
wprowadzeniu kraulowej pracy nóg, nastąpił szybki rozwój pływania na piersiach, a
zastosowanie naprzemianstronnych ruchów nóg w pływaniu na grzbiecie miało wpływ na
dalszą ewolucję tego stylu. Znaczące zmiany w kraulu na grzbiecie wprowadził Amerykanin
G.Hebner, który wygrał na IO w 1912 roku dystans 100 metrowy (w czasie 1.21.4 min)
stosując naprzemianstronną pracę ramion. Były to pierwsze, międzynarodowe zawody
rozegrane w stylu grzbietowym. Technika pływania charakteryzowała się przenoszeniem
ugiętych ramion nad wodą i pracą prostymi ramionami pod powierzchnią wody. Na cykl
ruchowy przypadały trzy cykle oddzielnej pracy nóg. Styl ten ulegał w kolejnych latach
przeobrażeniom, które miały na celu zwiększenie prędkości pływania. Nowy okres
wprowadził amerykański pływak A.Kiefer, który wynikiem 1.05.9 min zwyciężył na 100m na
IO w Berlinie, w 1936 r. Jego styl charakteryzował się przenoszeniem całkowicie
wyprostowanych ramion nad powierzchnią wody. Chwyt wody odbywał się nieco na zewnątrz
od linii barków. Dopiero po II Wojnie Światowej, pływaczki holenderskie wprowadziły ugięcie
ramion podczas efektywnych ruchów w wodzie. Stosując tę technikę, Holenderka
G.Wielemaa zdobyła srebrny medal na 100m podczas IO w 1952 r. Z niewielkimi zmianami
technika ta stosowana jest do dnia dzisiejszego. Jednym z najlepszych zawodników w historii
był niemiecki „grzbiecista” R.Matthes, który na IO w Meksyku(1968) i w Monachium(1972)
zdobył złote medale na dystansach 100 i 200 m stylem grzbietowym, natomiast podczas
kolejnych IO uplasował się na 3 pozycji na 100. Duże sukcesy w stylu grzbietowym
zanotowali polscy pływacy: D.Sikora oraz M.Siembida – finaliści IO z Atlanty, oraz medaliści
Mistrzostw Europy

Błędy w pływaniu kraulem na

grzbiecie

• Błędy obserwowane w czasie pływania

kraulem na grzbiecie wynikają przede
wszystkim z niewłaściwego ułożenia ciała na
wodzie. Do nauczania oraz doskonalenia
ruchów lokomocyjnych kończyn dolnych
przystępujemy dopiero po opanowaniu
poprawnego leżenia i poślizgu w pozycji na
grzbiecie, natomiast pracą kończyn górnych
wprowadzamy dopiero po opanowaniu tzw.
„mocnych nóg”. Ruchy ramion nie powinny
służyć do korekty ułożenia ciała na wodzie.

Do najczęściej spotykanych błędów w pływaniu

kraulem na grzbiecie należą:

• zbytnie ugięcie w stawach biodrowych, tzw. „siedzenie” w wodzie
• wynurzanie kolan z wody
• usztywnianie kończyn dolnych w stawach kolanowych
• złe ułożenie stóp względem podudzia, np. palce skierowane na

zewnątrz lub ugięcie grzbietowe stóp

• usztywnianie stopy w stawie skokowym
• nadmierne odchylanie głowy do tyłu
• zbyt wysokie unoszenie głowy nad wodą
• wykonywanie ruchu właściwego kończyną górną (pod wodą)

wyprostowaną w stawie łokciowym

• „dokładanka” kończyn górnych – zatrzymanie obydwu rąk przy

biodrach

• brak fazy odepchnięcia za pomocą dłoni
• nierytmiczny wdech i wydech
• brak rotacji tułowia w czasie pracy kończyn górnych

Rekordy

Przepisy FINA 2005-2009

• Pływacy ustawiają się w wodzie twarzą do krawędzi startowej pływalni

trzymając obydwiema dłońmi uchwyty startowe. Umieszczenie stóp na
rynnach przelewowych lub stanie na nich, jest zabronione.

• Na sygnał startu i po nawrocie, pływak odbija się od ściany i płynie na

plecach przez cały wyścig, z wyjątkiem gdy wykonuje nawrót. Normalna
pozycja na plecach dopuszcza obrót wzdłuż podłużnej osi ciała do 90’ od
poziomu. Pozycja głowy nie ma znaczenia.

• Część ciała pływaka przez cały czas wyścigu musi łamać powierzchnie

wody. Dozwala się na całkowite zanurzenie pływaka w czasie nawrotu,
finiszu i dystansie nie dłuższym jak 15 metrów po starcie i po każdym
nawrocie. Przed tym punktem głowa musi złamać powierzchnie wody.

• W czasie wykonywania nawrotu, pływak musi dotknąć ściany jakąkolwiek

częścią ciała. W trakcie wykonywania nawrotu plecy pływaka mogą być
obrócone poza płaszczyznę pionową, do pozycji na piersiach, po czym
następuje ciągłe pojedyncze pociągniecie ramieniem lub ciągłe
równoczesne pociągniecie obydwoma ramionami dla zapoczątkowania
nawrotu. Pływak musi powrócić do położenia na plecach przy opuszczaniu
ściany.

• Kończąc wyścig pływak musi dotknąć ściany  

Bibliografia

• „Wskazówki metodyczne do

nauczania pływania” – Ewa
Dybińska, Andrzej Wójcicki