Próby biologiczne-

Badania na zwierzętach

Historia

Związki człowiek a z

królestwem zwierząt swą
historię sięgają w odległą
przeszłość. Zwierzęta
pełniły rozmaite role, od
bóstwa, totemu lub kozła
ofiarnego, poprzez
towarzysza życia i pracy do
przedmiotu zysku. Spór o
doświadczenia na
zwierzętach jest nieco
nowszej daty, lecz trwa już
co najmniej 150 lat.

• Wiedza o zwierzętach laboratoryjnych, jako

samodzielna dyscyplina, wyodrębniona została
dopiero po II wojnie światowej. Przez pewien okres
pojęcie „zwierzę laboratoryjne” miało to samo
znaczenie co „zwierzę doświadczalne”, które
jednak może oznaczać każde żywe stworzenie
poddawane obserwacji albo wykorzystywane do
doświadczeń. Zalicza się do nich zwierzęta ze
środowiska naturalnego jak i gospodarskie. Jednak
wyniki badań przeprowadzonych na tego rodzaju
zwierzętach wykazują dużą zmienności brak
powtarzalności, co obniża znacznie wartość
badań. Dlatego też zaistniała potrzeba stworzenia
modeli, jednorodnych pod względem
genetycznym i posiadających cechy
umożliwiające wykorzystanie ich do różnego typu
badań biologicznych. Zwierze takie powinno być
izolowane od czynników środowiska zewnętrznego
a także utrzymywane w ściśle jednolitych
warunkach.

• Obecnie dokonuje się około 3,5 miliona

jednostkowych doświadczeń rocznie (według
danych z książki z roku 1997)

Pierwszy eksperyment

• Najprawdopodobniej pierwszą

osobą, która dokonywała
doświadczeń na zwierzętach
był grecki lekarz Galen (129 r.
n.e.) Celem jego eksperymentu
było udowodnienie, że w
tętnicach znajduje się krew, a
nie powietrze. Przewiązał on
odcinek tętnicy w dwóch
miejscach i zrobił otwór
pomiędzy nimi. Dobrze
wiedziano, że tętnice pulsują,
ale nikt nie wiedział co w nich
pulsuje i w jakim kierunku.

Zasady przeprowadzania doświadczeń:

• Nie powinno się uciekać do

eksperymentu, jeśli sama
obserwacja nie dostarczy nam
żadnych wiadomości

• Nie powinno się wykonywać

żadnych doświadczeń bez
wyraźnie określonego celu oraz
przekonania, że ów cel zostanie
dzięki doświadczeniu osiągnięty
w formie rzeczywistego,
niezawiłego wyniku

• Nie powinno się bez potrzeby

powtarzać doświadczeń, które
zostały już wykonane przez
poważnych fizjologów, jeśli
jednak powstaną wątpliwości co
do ich prawidłowości lub
prawidłowości wyciągniętych
wniosków, wówczas
potwierdzenie lub skorygowanie
wyników przez powtórzenie
eksperymentu istotnie staje się
ważne

Do czego służą badania na

zwierzętach?

•

Wykrywanie nowych leków, szczepionek

•

Badania in vitro

•

Badania środków do znieczulenia miejscowego

•

Badanie witamin, antybiotyków

•

Badanie kosmetyków

•

Doświadczenie dotyczące leków przeciw nowotworom oraz AIDS

•

Przemysłowa hodowla komórek zwierzęcych

•

Badanie produktów żywnościowych

•

Prawdopodobnie, dzięki badaniom na zwierzętach średni wiek życia człowieka
wzrósł o wiele lat

•

Postęp medycyny

Znaczenie w żywieniu

człowieka

• Wiedza o żywieniu wymagała wnikliwych

badań na zwierzętach, aby najpierw
dowieść, że w świeżych jarzynach i
cytrusach, w tłuszczach, w otrębach
ryżowych znajduje się coś, co jest
niezbędne dla zdrowia człowieka. Badania
Jamesa Linda i innych uczonych,
wykazujące znaczenie świeżych owoców
dla zapobiegania szkorbutowi, były
kluczowe, ale porady żywieniowe i
uzupełnienie diety stały się możliwe
dopiero wtedy , gdy eksperymentalnie
zidentyfikowano witaminę C jako związek
chemiczny. Podobne doświadczenia były
potrzebne do zidentyfikowania innych
witamin, co pozwoliło zsyntezować je do
celów terapeutycznych i określić
zawartość w różnych rodzajach
pożywienia.

Jak wyglądają eksperymenty na

zwierzętach?

• Badania in silico- wykorzystuje się do nich programy

komputerowe, które w oparciu o dotychczas uzyskane
dane i wyniki badań, dotyczące właściwości
fizykochemicznych jak również biologicznych,
przeprowadzają analizy zależności aktywności
substancji od struktury, oraz z dużym
prawdopodobieństwem prognozują przewidywane
działanie biologiczne. Wyniki tych analiz wymagają
potwierdzenia w badaniach na zwierzętach.

• „Organem kontrolującym warunki, w jakich bytują

zwierzęta laboratoryjne jest również inspekcja
weterynaryjna, która co najmniej raz na pół roku
przeprowadza kontrole w jednostkach, w których
prowadzi się badania na zwierzętach. Jest coraz
więcej szkoleń dotyczących warunków hodowania
zwierząt laboratoryjnych, mamy też nowoczesną
aparaturę do wykonywania doświadczeń na
zwierzętach”- słowa wypowiedziane przez dr Jolantę
Paradziej–Łukowicz, dyrektorkę Trójmiejskiej
Akademickiej Zwierzętarni Doświadczalnej Centrum
Badawczo-Usługowego Gdańskiego Uniwersytetu
Medycznego

Zwierzęta laboratoryjne.

1.Mysz: badania: farmakologiczne, toksykologiczne, immunologiczne,

genetyczne, radiologiczne, transplantologiczne, nad nowotworami,
standaryzacja szczepionek.

2.Szczur pierwszy raz w XIX w: badania : toksykologiczne, żywieniowe,
onkologiczne, fizjologiczne, farmakologiczne, hematologiczne,
transplantologiczne.

3. Świnka morska: badania: serologiczne, toksykologiczne, immunologiczne,
farmakologiczne.

4. Chomik: badania: parazytologiczne, wirusologiczne, stomatologiczne,
onkologiczne, immunologiczne.

5. Kot: badania: neurofizjologiczne, onkologiczne, farmakologiczne, modele
chorób człowieka – zespól klinefeltera (XXY), wnętrostwo ( nie wstąpienie jader
do moszny), głuchota, postępowy zanik siatkówki, mukopolisacharydoza.

6. Pies: badania: chirurgiczne, farmakologiczne, fizjologiczne, toksykologiczne,
transplantologiczne, żywieniowe. Pies Haraka  - wyhodowany przez czeskiego
lekarza Beagla – rasa typowa do badań laboratoryjnych.

7. Królik: badania: genetyczne, onkologiczne, immunologiczne, fizjologiczne,
chirurgiczne, bakteriologiczne, transplantologia – 1895r w Anglii transplantacja
zarodków.

8. Przepiórka japońska: badania: genetyczne, embriologiczne.
Przydatność zwierząt do badań naukowych to: szybkie  tempo uzyskiwania
materiału do badań, proste wymagania hodowlane prosta karma.

Bibliografia:

• Paton William, Człowiek i mysz-badania na zwierzętach, PWN 1997
• Czarnomska A., Sitarz M., Zborowska E.: Kontrola genetyczna myszy

laboratoryjnych. II.Analiza wybranych markerów morfologicznych
i immunologicznych u myszy z 23 szczepów wsobnych. Zwierzęta Lab.,
1983

• Woszczyński M, Krysiak E., Czarnomska A.: Opracowanie i wdrożenie

programu rutynowego monitorowania genetycznego szczepów wsobnych
myszy na podstawie wybranych grup markerów różnicujących. Zwierzęta
Lab., 1990

• Zwierzęta Laboratoryjne – Metody Hodowli i Doświadczeń. J.Brylińska,

J.Kwiatkowska (red.) Rozdział 6: Kontrola genetyczna. Universitas, 1996

• Wywiad przeprowadzony przez portal

www.wp.pl

z dr Jolantą Paradziej–

Łukowicz , Jak wyglądają badania na zwierzętach?

• M. Mukerjee, Historia badań na zwierzętach
• Fotografie:

http://storytel.republika.pl/irytacja2.jpeg
http://www.academie.pl/photo/width/817/300/
http://i.wp.pl/a/f/jpeg/24078/aanimalsdwa.jpeg
http://bi.gazeta.pl/im/18/c6/b4/z11847192Q,Narodowa-Politechnika-w-Lozan
nie--Doswiadczenia-prowadzone.jpg
http://kopalniawiedzy.pl/media/lib/120/wilczyca-c5190ca6a1c6135c6d1341fa
cc2f6a28.jpg