Metodologia badań wykład 13.12. 2014
WYWIADY
Wywiady:
- rodzaje:
a) standaryzowane - taki sam zestaw pytań, tak samo zadanych
b) eksploracyjne - swobodne, pogłębione, narracyjne, grupowe; charakter heurystyczny - poznanie opinii, myśli, uczyć, doświadczeń, historii badanych
c) pogłębione:
● niewielka liczba (15-40)
● dobór zwykle nielosowy, ale o pewne cechy należy zadbać, np. płeć czy wiek
● scenariusz wywiadu, dopytywanie subtelne, pytania eksploracyjne, sondujące, a więc dla każdego trochę inny zestaw pytań; pytania ogólne, otwarte, czasami bardziej tematy; pytania projekcyjne
● jak najmniej naprowadzania respondentów, niedopuszczalne pytania sugerujące odpowiedzi - ale nie rezygnujemy z kierowania wywiadem
- zadania osoby prowadzącej wywiad pogłębiony:
● przede wszystkim należy słuchać respondenta.
● trzeba zadbać o dobry klimat.
● obserwujemy respondenta.
● ważny dokładny zapis odpowiedzi (elektroniczny)
● bardzo ważna zdolność nawiązania kontaktu osoby przeprowadzającej wywiad, umiejętność słuchania, wzmacniania, zachęcania, empatii.
● w żadnym wypadku nie podejmujemy dyskusji z respondentem, nie komentujemy krytycznie itp.
● można nawiązywać do poprzedniej wypowiedzi respondenta
● należy wyraźnie zakończyć wywiad podziękowaniem
● po wywiadzie robimy notatki dotyczące także tego, co działo się podczas wywiadu
- przykład wywiadu pogłębionego nt. dzieciństwa:
● kwestionariusz:
1. wiek
2. zawód
3. miejsce pracy
4. uczelnia
5. rok studiów
● pytania otwarte (wywiad szczegółowy):
I cz.: stosunek do rodziny
II cz.: stosunek do siebie samego, charakteru i samooceny
III cz.: stos. do pracy i nauki
IV cz.: stos. do przeszłości
- etapy analizy wywiadu:
1. transkrypcja
2. analiza pod względem pewnych kategorii, problemów badawczych
3. opisanie (własna narracja + potwierdzanie cytatami /ważne ich opisanie, np. kobieta, lat 30/)
→ czyli ilustracja tez
BADANIA NIEREAKTYWNE
Analiza dokumentów- analiza różnorodnych ludzkich przekazów (akty prawne, filmy, rejestry sądowe, dane statystyczne)
Odpowiedź na pytania: Kto jest autorem?, Jakie treści?, Do/dla kogo?, Jak?, W jakim celu?
Jakie są najczęstsze tematy polskiej liryki romantycznej?
Jak zmieniły się czasopisma dla kobiet w ciągu ostatnich 20 lat?
● dobór próby - dobór jednostek do analizy np. czasopism (losowy, celowy, warstwowy np. prasa lokalna)
● analiza danych - ilościowa i jakościowa (może prowadzić do budowy teorii ugruntowanej)
Analiza dokumentów wymaga stworzenia karty analizy treści- stworzenie ogólnego zamysłu i rang.
STUDIUM PRZYPADKU
metoda badawcza służąca dogłębnej analizie jednostki (człowieka, instytucji); badamy to, co szczególnie jednostkowe, niepowtarzalne
możliwe jest stosowanie różnych metod celu jak najdokładniejszego opisu, wyjaśnienia przyczyn itp.
wykorzystywane metody: wywiad, test psychologiczny, kwestionariusz osobowości, uzdolnień, obserwacja, test projekcyjny i inne
wybór studium przypadku jako jakościowej metody badawczej oznacza przyjęcie idiograficznego
wyjaśniania przez badacza - chodzi przede wszystkim o badania pojedynczego przypadku, a nie poszukiwanie prawd ogólnych (jednostkowa teoria zjawiska ogólnego)
OBSERWACJA
Jest to najbardziej podstawowa metoda poznania nie naukowego i naukowego
Obserwacja jest to :celowe i zaplanowane rejestrowanie przedmiotu badań
Jest wykorzystywana w naukach przyrodniczych i społecznych – antropologii, socjologii, psychologii, pedagogice.
cechy obserwacji jako metody badawczej:
1. premedytacja - ukierunkowanie na wykonanie określonego precyzyjnie zadania badawczego
2. planowość - opracowanie planu obserwacji (np. badanie przez pół roku co tydzień w piątek)
3. celowość - koncentracja obserwatora na przedmiocie badania
4. aktywność - uważne rejestrowanie przez badacza wszystkich spostrzeżeń dot. przedmiotu obserwacji
5. systematyczność - powinna być prowadzona wielokrotnie, według określonego planu
Rodzaje obserwacji
a) bezpośrednia (uczestnicząca) - bezpośrednie uczestnictwo badacza w całym procesie badania
b) pośrednia - badacz nie jest uczestnikiem badanej grupy, tylko obserwuje przedmiot badania
c) kontrolowana - według planu, karty obserwacji, wyróżnionych kryteriów
d) niekontrolowana - dopuszczony pewien sposób swobody ( np. obserwacja antropologiczna)
e)jawna - badani są poinformowani, że będą obserwowani
f)ukryta - badani nie wiedzą, że są badani, nie znają celu
g) naiwna - nie systematyczna, stosowana rzadziej w nauce np. antropologii
h) naukowa - systematyczna, zaplanowana, z zastosowaniem narzędzi
Obserwacja
wymaga przygotowania narzędzia np. karty obserwacji, rejestracja podczas badania lub np. z kamery, dyktafonu
plan i reguły obserwacji:
- kto i co
czas (np. pora dnia, interwały obserwacji /od godz. 13 do 16/, długość badania /ilość godzin, liczba obserwacji/)
stworzenie czegoś co jest niezbędne w planowaniu badania-etapy , metody– konkretna czynności
mamy trzy problemy badawcze i mamy znaleźć metody do rozwiązania badania