TKANKA CHRZĘSTNA

Tkanka chrzęstna – sztywna i sprężysta, tkanka podporowa; składa się z komórek i istoty międzykomórkowej (włókna tk. łącznej, istota podstawowa);występuje w tchawicy i oskrzelach

Rodzaje chrząstek:

-chrząstka szklista:

*większość w okresie życia płodowego i do pokwitania (w chrząstce nasadowej), przekształcają się w kość

*pokryta ochrzęstną (zbudowaną z tkanki łącznej właściwej, włóknistej)

*komórki chrząstki – chondrocyty, leżą w jamkach istoty międzykomórkowej pojedynczo lub tworzą grupy izogeniczne; mają 1 lub 2 pęcherzykowate jądra, dobrze rozwiniętą siateczkę śródplazmatyczną szorstką, aparat Golgiego i liczne mitochondria

*chondrocyty syntetyzują: tropokolagen typu II, glikozaminoglikany (GAG), białka, wydzielane potem do istoty międzykomórkowej jako proteoglikany

*synteza kolagenu typu II jest regulowana przez czynnik transkrypcji Sox9

*somatomedyna C (IGF I), hormon wzrostu, IHH, PTHrP, testosteron, tyroksyna pobudzają do podziałów

*kortyzon i estrogen hamują aktywność chondrocytów

*chondronektyna – mocuje komórki do podłoża

*włókienka kolagenowe są ułożone w chrząstce nieregularnie (oprócz stawowej)

*stosunek włókienek kolagenowych do istoty podstawowej zwiększa się na korzyść włókienek z wiekiem (dlatego istota międzykomórkowa młodej chrząstki szklistej jest zasadochłonna, a starszej – kwasochłonna)

* istota podstawowa: makrocząsteczki proteoglikanów i kw. hialuronowego

*ok. 70% masy stanowi woda (związana dzięki siarczanom chondroityny i keratanu)

*istota podstawowa wybarwia się metachromatycznie

*chrząstka powstaje z mezenchymy (następuje uczynnienie genów kodujących enzymy syntezy proteoglikanów i kolagenu typu II, co zmienia te komórki w chondroblasty)

*wzrost i odnowa chrząstki: wzrost śródchrzęstny (wewnątrz chrząstki, przy udziale chondroblastów) i odkładanie chrząstki (przy współudziale kom. wewnętrznej warstwy ochrzęstnej)

*odżywianie chrząstki: poprzez dyfuzję z naczyń krwionośnych kanałów i ochrzęstnej (co jest trudne z powodu bardzo małej ilości wody w stanie wolnym)

*reperacja uszkodzeń: u dzieci: rozmnażanie chondrocytów, które produkują proteoglikany i kolagen typu II; u dorosłych: przez odkładanie

-chrząstka sprężysta:

*składa się z chondrocytów w jamkach chrzęstnych i istoty międzykomórkowej

*istota podstawowa – podobna do istoty podstawowej chrząstki szklistej

*głównie włókna sprężyste (wybarwiają się rezorcyną lub orceiną), mniej kolagenowych z kolagenu typu II

*sprężyste i podatne na zginanie

*występuje w: małżowinie usznej, ścianie zewnętrznego przewodu słuchowego i trąbki słuchowej, nagłośni, w chrząstce różkowatej krtani

- chrząstka włóknista:

*liczne włókna kolagenowe z kolagenu typu I, układające się w równoległe wiązki

*jamki chrzęstne i chondrocyty występują w szeregach ograniczonych pęczkami włókien

*istota podstawowa – podobna w budowie do istoty podstawowej chrząstki szklistej

*niektóre połączenia ścięgien i więzadeł z kośćmi, w krążkach międzykręgowych i stawowych żuchwy i obojczyka, w spojeniu łonowym, więzadle obrączkowo - ramiennym

Dysk międzykręgowy:

-na obwodzie: chrząstka szklista (zrośnięta z kością kręgu)

-główna część: chrząstka włóknista (pierścień włóknisty, który zapobiega ścieraniu powierzchni trzonów kręgów), zbudowane z włókien kolagenowych

-środkowa część: jądro miażdżyste (pełni rolę amortyzatora), zbudowane z istoty międzykomórkowej tk. łącznej, zawiera niewiele komórek (w istocie międzykomórkowej: kw. hialuronowy i włókna z kolagenu typu II)