Istota międzykostna tkanki kostnej: osteoid – włókna kolagenowe + substancja bezpostaciowa isubstancja nieorganiczna – minerał kości hydroksyapatyt.
Włókna kolagenowe z kolagenu typu I syntezowane w osteoblastach i wydzielane w postaci tropokolagenu, tworzy włókienka te tworzą włókna a te beleczki kostne.
Substancja bezpostaciowa składa się z białek niekolagenowych. Są to białka regulujące mieneralizację kości – osteonektyna i osteokalcyna i peptydy m. in. czynnik wzrostu kości (BMP) + proteoglikany
Substancja nieorganiczna - minerał kości stanowo 60-70% masy tkanki. Głównie hydroksyapatyt Ca10(PO4)6(OH)2 w postaci kryształków i bezpostaciowy bruszyt CaHPO4*2H2O.
Osteoblasty – kościotwórcze. Na powierzchni nowo powstającej kości. Wytwarzają osteoid i regulują proces mineralizacji kości. Mają okrągłe, pęcherzykowate jądro, zasadochłonna cytoplazma, dobrze rozbud. Sśsz. Mają wypustki cytoplazmatyczne do połączenia z innymi osteblastami (poł. typu nexus). Budowa biegunowa – część ku kości z licznymi pęcherzykami wydzielniczymi, rozbudowanym ap. Golg. I sssz. Syntezują: kolagen typu I, proteoglikany, ostekalcyna (zagęszcza minerał kości) i osteonektynę, hydrolazy, gliko[roteinę RANKL (pobudza różnicowanie).
Osteocyty – osteoblasty nie wytwarzające osteoidu, są płaskie o wydłużonych jądrach. Otoczone zmineralizowaną istotą międzykomórkową. Zatracają biegunowość. Zbita chromatyna. Słabo rozwinięta sssz, ap Golg, i pęcherzyki wydzielnicze.
Osteoklasty – rodzaj makrofagów. Wywodzą się ze szpiku. Niszczą kość, duże komórki, na powierzchni glikoproteina RANK mogąca wiązać się z glikoproteiną RANKL. Wielojądr, z kwasochłonną cytoplazmą , na pow. Kości w zatokach. Cytoplazma szczególnie obfita w lizosomy, mitochondria i polirybosomy.
TKANKA KOSTNA
Grubowłóknista – pierwszy rodzaj w rozwoju. U dorosłego w miejscach przyczepu ścięgien do kości, błędniku kostnym i szwach czaszki. Dużo osteocytów i osteoidu w porównaniu z substancją mineralną. Włókno kolagenowe w grubych pęczkach o nieregularnym przebiegu.
Drobnowłóknista – forma dojrzała. Zbudowana z blaszek kostnych. Włókna kolagenowe typ I + osteoid + minerał.
Gąbczasta – przebieg blaszek przypadkowy lub wywołane działanie siły ciężkości. Przestrzenie wypełnione naczyniami i szpikiem. Występuje w nasadach kości długich, wypełnia wnętrze kości płaskich. Wewnątrz beleczek, w jamkach występują osteocytypołaczone wypustkami cytoplazmatycznymi. Na powierzchni beleczek nieliczne osteoblasty i ostaoklasty.
Zbita – zbudowana z blaszek kostnych wypełnia zewn warstwy kości płaskich i trzony kości długich. System Hawersa – osteon – układ 4-20 blaszek kostnych leżących na sobie. Blaszki systemowe – należą do systemu Haversa, włókna leżą równolegle do siebie, najbardziej zewnętrzna warstwa nie zawiera kanalików kostnych i jest uboga we włókna (linia cementowa), w środku kanał zwany kanałem Haversa. Przestrzenie między osteonami wypełniają blaszki międzysystemowe.
OKOSTNA – zbudowana z tkanki łącznej właściwej. Zewnętrzna – zawiera dużo włokien kolagenowych i niewiele komórek. Wewnętrzna – dużo kmórek (komórki mogące roznicować się w osteoblasty). Liczne włókna wtapiają się w kość jako włókna Sharpeya. Zawiera dużo naczyń i nerwów.
ŚRÓDKOSTNA – komórki podobne do komórek nabłonka, tworzące jednowarstwową błonę, pokrywającą beleczki od strony jamy szpikowej.
CHRZĄSTKA SZKLISTA – w życiu płodowym, na powierzchniach stawowych kości, połączenia chrząstkowe, przegroda nosowa, chrząstka tarczowata, nalewkowate, średnie oskrzela. Włókienka niereg.
CHRZĄSTKA SPRĘŻYSTA – chondrocyty w jamkach + istota międzykomórkowa. Zaiwera włókna sprężyste i włókna kolagenowe typu II. W małżowinie usznej, ścianie zewnętrznej przewodu słuchowego, nagłośniam małego kalibru oskrzela.
CHRZĄSTKA WŁÓKNISTA – włókna kolagenowe typ I, ułożone równolegle. Jamki w szeregach ograniczonych pęczkami włókien. W miejscach połączeń ścięgno- kość, krążkach międzykręgowych, krążkach stawowych żuchwy i obojczyka, spojeniu łonowym.
CHONDROCYTY – w jamkach tworzą grupy izogeniczne, mają jedno lub dwa pęcherzykowate jądra. Mniejsze ułożone obwodowo. Dobrze rozwinięta sssz, ap Golg, mit. Syntezują tropokolagen typ II, GAG, wydzielają proteoglikany, chondronektynę mocującą.
+ - somatotropina, prolaktyna, insulna, testosteron, kalcytonina, witamina K, C
- - T4, T3, prostaglandyna PGE2, kortyzon
+/- - wit D3, estrogeny