Diagnoza kliniczna zab psychicznych i seksualnych (notatki ze slajdów)


Wykład II


SEKSUOLOGIA


Normy seksualne :

- ewolucyjne

np. kobiety są z natury monogamiczne

- religijne

np. nakaz wstrzemięźliwości seksualnej przed ślubem

- prawne

np. zakaz współżycia z osobami poniżej 15 roku życia

- kulturowe

np. wywieszanie zakrwiawionego prześcieradła

- statystyczne

np. wiek inicjacji seksualnej

- partnerskie

np. zachowania sadomasochistyczne

Dojrzałość, obustronna akceptacja, dążenie do obustronnej rozkoszy, nieszkodzenie zdrowiu, nieszkodzenie innym ludziom

- medyczne

np. odczuwanie bólu, atrakcyjność dzieci


Płeć ambiwalentna – nieokreślona.



Normy kliniczne


Funkcje :

1. prokreacja (biologiczna)

2. zaspokojenie (psychologiczna)

3. więź (społeczna)


Poziomy seksualności :

zaburzenia w tym obszarze :

- realizacja seksualna dysfunkcje seksualne F50 (zab. fizjologiczne.)

- preferencje saksualne zaburzenia preferencji seksualnych

- oreientacja seksualna orientacja ego-dystoniczna F60 (zab. osobowości)

- tożsamość płciowa zaburzenia identyfikacji płciowej



Przykłady zaburzenia preferencji :


Zajęcia III



Organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami objawowymi.


Otępienie Zespół amnestyczny, Majaczenie.


Globalne upośledzenie intelektu bez zaburzeń świadomości.

Upośledzenie czynności poznawczych i intelektu jest na tyle nasilone, że zaburza wykonywanie zawodu i funkcjonowanie w społeczeństwie.

Podstawowym objawem jest utrata pamięci zarówno krótko, jak i długotrwałej.

Upośledzone zostają procesy myślenia logicznego i abstrakcyjnego

Mogą wystąpić objawy uszkodzenia wyższych czynności korowych oraz zmiany osobowości.


OBJAWY OTĘPIENIA

Zauważalne objawy upośledzenia pamięci krótko i długotrwałej.

O upośledzeniu pamięci krótkotrwałej (niezdolności uczenia się nowego materiału) świadczą trudności w odtworzeniu po 5 min. Nazw trzech przedmiotów.

O upośledzeniu pamięci długotrwałej (niezdolności odtwarzania informacji znanych w przeszłości) świadczą kłopoty pacjenta w przypominaniu sobie danych dotyczących jego samego, np. co robił wczoraj, gdzie się urodził, jaki był jego zawód, a także znanych powszechnie faktów np. kto był poprzednim prezydentem, ważnych dat historycznych.

B. Przynajmniej jeden z wymienionych objawów:

upośledzenie myślenia abstrakcyjnego, np. niezdolność do określania podobieństw i różnicowania między zbliżonymi pojęciami, trudności w definiowaniu słów i pojęć itd.

upośledzenie myślenia logicznego, np. niezdolność do ułożenia rozsądnego planu, stosunków z rodziną i z innymi ludźmi, rozwiązywania problemów zawodowych

inne zaburzenia korowe, takie jak afazja (zaburzenia mowy), apraksja (upośledzenie czynności ruchowych przy nie zmienionym pojmowaniu i braku niedowładów), agnozja (niezdolność rozpoznawania i identyfikowania przedmiotów przy prawidłowym funkcjonowaniu narządów zmysłów) oraz trudności w wykonywaniu zadań konstrukcyjnych (np. niezdolność kopiowania trójwymiarowych figur, montowania elementów lub układania ich we wzory)

zaburzenia osobowości: zmiany lub zaostrzenie cech przedchorobowych


OBJAWY OTĘPIENIA

C. Objawy wymienione wyżej wyraźnie utrudniają pracę, funkcjonowanie w społeczeństwie i stosunków z innymi ludźmi.

D. Wymienione objawy występują nie tylko w przebiegu majaczenia.

E. Albo (1), albo (2):

dane z wywiadu, wyniki badania somatycznego lub wyniki badań dodatkowych przemawiają za rozpoznaniem zaburzeń, które mogą być przyczyną otępienia

podłoże organiczne jest prawdopodobne nawet w braku dowodów, jeśli objawy nie są spowodowane nieorganicznym zaburzeniem psychicznym, np. gdy upośledzenie procesów poznawczych nie jest przejawem depresji


OTĘPIENIE

F.00 W chorobie Alzheimera

F.01 Naczyniowe

F.02 W chorobach klasyfikowanych gdzie indziej

(Pica, Creutzfeldta-Jakoba, Huntingtona, Parkinsona)

F.03 Bliżej nie określone

Organiczny zespół amnestyczny (F.04)

Upośledzenie pamięci krótko i długotrwałej spowodowane uszkodzeniem lub chorobą mózgu.


OBJAWY ZESPOŁU AMNESTYCZNEGO


A. Nie budzące wątpliwości objawy upośledzenia pamięci zarówno krótko, jak i długotrwałej. Jeśli chodzi o zaburzenia pamięci długotrwałej, to bardzo odległe wydarzenia są odtwarzane dokładniej niż wydarzenia stosunkowo niedawne. O upośledzeniu pamięci krótkotrwałej (niezdolności uczenia się nowych danych) mogą świadczyć trudności w odtwarzaniu po

5 min nazw trzech przedmiotów. O upośledzeniu pamięci długotrwałej (niezdolności odtwarzania informacji znanych w przeszłości) świadczy niezdolność odtwarzania informacji o samym sobie. np. co się zdarzyło poprzedniego dnia, gdzie się pacjent urodził, jaki był jego zawód, a także niezdolność odtwarzania ogólnie znanych wiadomości, np. kto był poprzednim prezydentem, ważnych dat historycznych.

B. Wymienione objawy nie są elementem majaczenia ani nie wchodzą w skład otępienia, to znaczy, że nie stwierdza się zaburzeń myślenia abstrakcyjnego, upośledzenia osądu, żadnych innych zaburzeń wyższych czynności korowych ani też zmian osobowości.

C. Wywiad, wyniki badania somatycznego oraz wyniki badań dodatkowych świadczą o związku przyczynowym z określonym uszkodzeniem o charakterze organicznym.



Majaczenie (F.05)

Zespół zaburzeń psychicznych na podłożu organicznym, o ostrym przebiegu i z globalnym upośledzeniem czynności poznawczych. Zaburzenia psychiczne są często odwracalne, a czas ich trwania jest zazwyczaj krótki.

OBJAWY MAJACZENIA


A. Zmniejszenie trwałości uwagi w stosunku do bodźców zewnętrznych, co objawia się np. tym,

że trzeba powtarzać pytania, gdyż przedmiot uwagi nieustannie się zmienia. Niedostateczna przerzutność uwagi na nowe bodźce, np. persewerowanie odpowiedzi na poprzednie pytanie.


B. Zaburzenia myślenia; świadczą o nich bezładne, porozrywane wypowiedzi.


C. Przynajmniej dwa z wymienionych objawów:

obniżenie poziomu czuwania, np. trudności z utrzymaniem czuwania w trakcie badania lekarskiego

zaburzenia spostrzegania: fałszywe interpretacje, iluzje, omamy

zaburzenia rytmu snu i czuwania, z bezsennością lub sennością w ciągu dnia

niepokój ruchowy lub obniżenie napędu ruchowego

dezorientacja w czasie i miejscu, błędne rozpoznawanie osób

upośledzenie pamięci, czyli niezdolność uczenia się nowego materiału (np. trudności w odtwarzaniu po 5 min nazw kilku różnych przedmiotów) oraz odtwarzania wydarzeń z przeszłości (np. przebiegu aktualnej choroby).


D. Zaburzenia ujawniają się szybko, zazwyczaj w ciągu kilku godzin lub dni. i mają zmienne nasileniew ciągu doby.


E. Jeden z dwu wymienionych czynników:

wywiad, badanie somatyczne lub badania dodatkowe ujawniają określone zaburzenie (lub zaburzenia) organiczne

podłoże organiczne jest prawdopodobne nawet w braku dowodów, jeśli objawy nie są spowodowane nieorganicznym zaburzeniem psychicznym, np. gdy niepokój i zaburzenia snu nie są przejawem epizodu maniakalnego.


Chorzy z otępieniem są szczególnie podatni na majaczenie. Majaczenie nałożone na otępienie jest zjawiskiem częstym.


ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE MAJACZENIA l OTĘPIENIa

F.06 Inne zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu, albo chorobą somatyczną

F06.0 Halucynoza organiczna

F06. 1 Organiczne zaburzenia katatoniczne

F06.2 Organiczne zaburzenia urojeniowe (podobne do schizofrenii)

F06.3 Organiczne zaburzenia nastroju (afektywne)

.30 Organiczne zaburzenia maniakalne

.31 Organiczne zaburzenia dwubiegunowe

.32 Organiczne zaburzenia depresyjne

.33 Organiczne zaburzenia afektywne mieszane

F06.4 Organiczne zaburzenia lękowe

F06.5 Organiczne zaburzenia dysocjacyjne

F06.6 Organiczna chwiejność afektywna (astenia)

F06.7 Łagodne zaburzenia procesów poznawczych

.70 Bez towarzyszącej choroby ogólnoustrojowej

.71 Z towarzyszącą chorobą ogólnoustrojową.

F06.8 Inne określone zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu, albo chorobą somatyczną

F06.9 Nie określone zaburzenia psychiczne spowodowane uszkodzeniem lub dysfunkcją mózgu, albo chorobą somatyczną.



























Zajęcia IV. (16.11.)


Schizofrenia, zespoły urojeniowe i inne zaburzenia psychotyczne


Psychoza (choroba):

+

Różnicowanie :


1. Zaburzenie nie jest uwarunkowane chorobą mózgu. (padaczka wyklucza rozpoznanie)

Rodzaj objawów - np. złożone omamy wzrokowe mogą wskazywać na podłoże „organiczne””


2. Zaburzenie nie jest uwarunkowane zatruciem, uzależnieniem lub odstawieniem alkoholu lub innej substancji psychoaktywnej.

– - wywiad, badanie na obecność substancji w moczu






Psychoza (psychosis - choroba psychiczna) - stan chorobowy, w którym zakłócenia psychiczne (czyli sfery psychicznej funkcjonowania człowieka) spowodowane są objawami psychopatologicznymi (chorobowymi) jakościowo rożnymi od normalnego funkcjonowania człowieka.

Istotą psychozy jest obecność objawów psychopatologicznych, które nie występują u osób zdrowych, stanowią więc nową jakość w życiu psychicznym człowieka. Chodzi o to, że objawy te nie mogą być tylko i wyłącznie ilościowo różne od szeroko rozumianej normy zdrowia psychicznego. Dla rozpoznania psychozy wymagana jest obecność nowych jakości (objawów, zjawisk psychicznych), których w warunkach normalnych nie ma. Objawy takie nazywa się objawami psychotycznymi, a zespół takich objawów (którym mogą oczywiście towarzyszyć także inne objawy) - psychozą czyli chorobą psychiczną w dosłownym znaczeniu.



SCHIZOFRENIA

Różnicowanie

Stany spełniające wymagania objawowe schizofrenii, lecz trwające krócej niż jeden miesiąc (leczone lub nie) należy rozpoznawać najpierw jako ostre zaburzenia psychotyczne podobne do schizofrenii. (Szybki wybuch, szybka reakcja na leki, pacjent wraca do normy po zażyciu ich)

Nie należy rozpoznawać schizofrenii, jeżeli obecne są liczne objawy depresyjne lub maniakalne, chyba że objawy schizofreniczne wyraźnie poprzedzają zaburzenia afektywne.

Jeśli oba rodzaje objawów psychotyczne i afektywne, rozwijają się razem i są niemal zrównoważone należy rozpoznać zaburzenia schizoafektywne, nawet wtedy, gdy same objawy psychotyczne uzasadniałyby rozpoznanie schizofrenii.


Schizofrenia choroba o nie znanej etiologii, która manifestuje się objawami psychotycznymi. Cechująca się podstawowymi i charakterystycznymi zaburzeniami myślenia i spostrzegania oraz niedostosowanym i spłyconym (bladym) afektem. Intymne myśli, uczucia i działania są często odczuwane jako znane innym, odsłonięte co czasem powiązane jest z rozwojem wyjaśniających urojeń np. działania nadnaturalnych sił. Typowe omamy, słuchowe mogą zawierać komentarze do zachowań, myśli pacjenta. Często zmienione spostrzeganie barw i dźwięków jako nadmiernie żywe. Peryferyjne, nieistotne cechy pojęć wysuwają się na pierwszy plan, nieadekwatnie do sytuacji. Myślenie staje się puste, niejasne a w jego toku częste są przerwy lub wstawki, opisywane jako gonitwa lub wykradanie myśli.





Epidemiologia i przebieg

16% - tylko jeden epizod, bez trwałych następstw

32% - Kilka epizodów, bez następstw lub z minimalnymi

9% - następstwa po I epizodzie, postępujące pogorszenie

43% - Narastające pogorszenie bez powrotu do normy



Kraepelin Emil (1856-1926) - niemiecki psychiatra, uważany za twórcę biologicznie zorientowanej psychiatrii i prekursora klasyfikacji w psychiatrii opartej na zasadach nozologii. Odszedł od koncepcji jednej psychozy (Einheitspsychose) i uznał odrębność nozologiczną psychozy maniakalno-depresyjnej (obecnie choroby afektywnej dwubiegunowej). W odniesieniu do schizofrenii, najbardziej znanym terminem związanym z pracami Kraepelina jest dementia praecox (otępienie przedwczesne, chociaż określenie to pochodzi od Picka), koncepcja zakładająca organiczny, postępujący proces chorobowy będący istotą choroby. Z tą koncepcją wiąże się przekonanie o postępującym i nieodwracalnym przebiegu choroby, pociągające za sobą pewien nihilizm terapeutyczny. Wprawdzie koncepcja ta nie znajduje obecnie potwierdzenia, jednakże część współczesnych badaczy skłonna jest rozpoznawać postać „kraepelinowską" schizofrenii u tych chorych, których cechuje postępujący i przewlekły charakter psychozy oraz mato korzystne efekty leczenia. Dlatego niektórzy badacze sądzą, ze podział objawów schizofrenii na pozytywne i negatywne oraz przyznanie dużej roli zaburzeniom funkcji poznawczych w schizofrenii jest dowodem na słuszność poglądów Kraepelina co do charakteru choroby (proces przewlekły i postępujący).


Kryteria według E. Kraepelina :


Bleuler Eugeniusz (1857-1939) - szwajcarski psychiatra związany z Zurychem, uważany – obok Kraepelina - za twórcę współczesnej psychiatrii. Jest twórcą pojęcia „schizofrenia". Opracował zasady rozpoznawania tej choroby, w tym tzw. 4A=objawy podstawowe. Był też pod znacznym wpływem teorii psychoanalizy, jakkolwiek uważany jest za zorientowanego wybitnie biologicznie. Od jego nazwiska schizofrenia bywa niekiedy nazywana „chorobą Bleulera".




AUTYZM


Autyzm - Przejawia się zamknięciem się w sobie, skupieniem się chorego na wewnętrznych przeżyciach, co wiąże się z negowaniem świata zewnętrznego (dereizm = objaw psychopatologiczny polegający na zmianie postrzegania otoczenia „przeczenie rzeczom” i brak realnego odnoszenia się do rzeczywistości, nieliczenie się z realiami rzeczywistości – zaprzeczanie im lub nie dostrzeganie ich – chorobowo stanowi podstawę urojeń – objawy wtórne.)Chory traci kontakt z otoczeniem, nie jest zainteresowany tym, co się wokół niego dzieje. Najczęściej przejawia się to cechami określanymi jako załamanie linii życiowej: chory wypada z roli społecznej (np. ucznia, rodzica, pracownika), zamyka się w sobie, żyje w świecie wewnętrznym, do którego nikt nie ma dostępu. Przejawia się to w izolowaniu się od innych, w stereotypowych zachowaniach, w wyraźnej odmienności postępowania w porównaniu z grupą rówieśniczą, w zmianie lub utracie zainteresowań, ochłodzeniu relacji emocjonalnych z innymi (autyzm dziecięcy to osobna kategoria diagnostyczna).


AMBI objaw uważany za klasyczny przejaw rozpadu struktury, rozszczepienia osobowości = istota schizofrenii, podstawowy proces patologiczny tłumaczący wiele osiowych objawów schizofrenii. Koncepcja ta zakłada, że osobowość, która powinna być monolitem, w schizofrenii ulega rozpadowi, co przejawia się brakiem spójności (rozdźwiękiem) pomiędzy poszczególnymi sferami życia psychicznego człowieka (emocjonalną, wolicjonalną i intelektualną).


Ambisentencja oznacza współistnienie u chorego na schizofrenię sprzecznych sądów.

Ambitendencja oznacza współistnienie u chorego na schizofrenie sprzecznych dążeń. Ambiwalencja - oznacza współistnienie u chorego na schizofrenie sprzecznych uczuć.



Afekt zaburzony, tępy, blady - podstawowy objaw negatywny. Przejawia się upośledzeniem (lub brakiem) reakcji emocjonalnych na przeżycia czy sytuacje zewnętrzne. Zamiennie bywa nazywany afektem stępiałym, tępym lub sztywnym, usztywnieniem emocjonalnym, spłyceniem afektywnym, zblednięciem afektywnym. Blady afekt jest powodem, dla którego chorzy na schizofrenię uważani są za osoby pozbawione emocji, a co za tym idzie inne, dziwne, niezrozumiałe. W początkowym okresie choroby, pierwszym epizodzie schizofrenii, blady afekt przejawia się chłodem uczuciowym, co sprawia, że rodzina zauważa, ze młody człowiek stał się inny - dziwny, mniej czuły, stracił naturalny dla młodego wieku kontakt potrzebny do obcowania z innymi i dzielenia się swoimi emocjami. Może to być jednym z pierwszych i najbardziej wyczuwanym z objawów rozpoczynającego się procesu chorobowego. Blady afekt, podobnie jak inne objawy negatywne, stosunkowo trudno poddaje się leczeniu. Niekiedy, mimo ustąpienia objawów pozytywnych i poprawy funkcjonowania, utrzymuje się jako objaw przetrwały. Jest bardzo wyraźny u chorych na schizofrenie rezydualną.


Asocjacja zaburzenia - dosłownie zaburzenia kojarzenia, oznacza przede wszystkim rozluźnienie skojarzeń, typowe dla schizofrenii. Przejawia się w rozkojarzeniu = objaw psychopatologiczny polegający na braku logicznego związku między słowami, zwrotami lub zdaniami wypowiadanymi przez chorego. Należy do zaburzeń toku myślenia i jest patognomonicznym objawem schizofrenii. Przyczyny rozkojarzenia należy dopatrywać się w rozszczepieniu osobowości chorego Rozkojarzenie jest przejawem wewnętrznej dyscypliny myślowej chorego, jednak inną, która nie kieruje się logiką według ogólnie akceptowanych zasad. Tak więc z punktu widzenia osoby chorej to, co mówi (i o czym myśli), jest spójne i celowe, natomiast z punktu widzenia badającego - trudno się takiej celowości dopatrzyć. „Nazywam się Górecki, góra Synaj, gdyby syn Góreckich". Rozkojarzenie może mieć nikły wyraz, czyli od czasu do czasu chory wypowiada pojedyncze treści niepowiązane ze sobą, albo może być bardzo wyraźne, dotyczące całych ciągów nielogicznie powiązanych zdań, utrudniające zrozumienie wypowiedzi chorego (sałata słowna). Brak logicznego związku miedzy poszczególnymi słowami czy zdaniami. Stan ten nie jest przejawem zaburzeń świadomości, organiki, ani obniżonej sprawności umysłowej chorego. Rozkojarzenie trzeba różnicować z inkoherencją (porozrywanie związków myślowych wynikające z zaburzeń świadomości, np. w splątaniu), perseweracją, echolalią czy afazją. Chory kieruje się własną dyscypliną myślową, trudną do zrozumienia dla osoby postronnej, ale dla niego trafną


Zaburzenia myślenia w schizofrenii


Zaburzenia treści myślenia

Zaburzenia formalne myślenia

Urojenia:
ksobne
prześladowcze
wielkościowe
oddziaływania
małej wartości

Spowolnienie/przyśpieszenie toku
Otamowania
Natłok myśli
Myślenie paralogiczne
Nadmiernie konkretne
Nadmiernie abstakcyjne
Niewłaściwe wnioskowanie
Niespójność myślenia
Agramatyzm
Ześlizgi/zbaczanie z dyskursu
Splątanie
Rozkojarzenie












Objawy podstawowe i wtórne E. Bleulera


Objawy podstawowe (zaburzenia)

Objawy dodatkowe

Asocjacji - rozluźnienie kojarzeń, formalne zaburzenia, ześlizgi myślenia
Afektu – zubożenie, stępienie, sztywność, spłycenie, niedostosowanie afektywne
Ambiwalencja – woli i zachowania
Autyzm – wycofanie się z rzeczywistości i przewaga życia wewnętrznego
Zaburzenia poczucia własnego „Ja”


Zaburzenia spostrzegania (omamy)
Urojenia
Niektóre zaburzenia pamięci Zmiana cech osobowości
Objawy katatoniczne lub
Inne ostre zespoły zaburzeń psychicznych (depresyjne, maniakalne, czy inne)



Schneider Kurt (1887-1967) - niemiecki psychiatra, definiował rozpoznania zaburzeń psychicznych na podstawie ich postaci, formy, a nie treści. Najbardziej znany jako twórca tzw. pierwszorzędowych kryteriów schizofrenii, które nie są tożsame z kryteriami diagnostycznymi ICD-10, ale są pomocne w diagnostyce różnicowej.


SPOSTRZEŻENIA UROJENIOWE

ODCZUCIE WPŁYWU NA MYŚLI – ugłośnienie, odciąganie, wkładanie,

przesyłanie na odległość

GŁOSY - dyskutujące, kłócące się, komentujące

OMAMY CIELESNE - doświadczanie wpływu zewnętrznego na stan somatyczny


Objawy II rzędu:

Depresyjne, euforyczne zmiany nastroju; Zubożenie uczuciowe, Natłok myśli; Nagłe „olśnienia”, idee urojeniowe.



Rozpoznanie schizofrenii wg. ICD-10

Wymaga się by co najmniej jeden objaw o bardzo wyraźnym nasileniu (zwykle dwa lub więcej mniej wyrazistych) z grup a.- d. były wyraźnie obecne przez większość czasu w ciągu okresu jednego miesiąca lub dłużej.

a. Echo myśli, nasyłanie i zabieranie myśli oraz odsłonięcie myśli.

b. Urojenia oddziaływania, wpływu lub owładnięcia, wyraźnie odnoszone do ruchów ciała lub kończyn lub do szczególnych myśli, działań czy odczuć, spostrzeżenia urojeniowe.

c. Głosy omamowe komentujące na bieżąco zachowanie pacjenta lub dyskutujące o pacjencie między sobą, albo innego typu głosy omamowe pochodzące z pewnych części ciała

d. Utrwalone urojenia innego rodzaju, których treść jest niedostosowana kulturowo i zupełnie niemożliwa do zaistnienia, jak: urojenia tożsamości religijnej lub politycznej, nadludzkich mocy czy zdolności (np. oddziaływania na pogodę, bycie w łączności z UFO)


Lub co najmniej dwa z grup e. - h. były wyraźnie obecne przez większość czasu w ciągu okresu jednego miesiąca lub dłużej.


e. Utrwalone omamy z zakresu jakiegokolwiek zmysłu, jeżeli towarzyszą im albo zwiewne i na wpół ukształtowane urojenia bez wyraźnej treści afektywnej, bądź utrwalone myśli nadwartościowe, lub gdy występują codziennie od tygodni lub miesięcy.

f. Przerwy lub wstawki w toku myślenia, prowadzące do rozkojarzenia lub niedostosowanych wypowiedzi albo neologizmy.

g. Zachowania katatoniczne: pobudzenie, zastyganie lub giętkość woskowa, negatywizm, mutyzm i osłupienie.

h. Objawy „negatywne””: apatia, zubożenie wypowiedzi i spłycenie lub niespójność reakcji emocjonalnych, co zwykle prowadzi do społecznego wycofania się i zmniejszenia dostosowania społecznego (przy wykluczeniu depresji i leczenia neuroleptycznego)




Psychopatologia schizofrenii


Koncepcja objawów pozytywnych i negatywnych, N. Andreasen (Skala PANSS)


Pozytywne

Negatywne

Niezwykłe treści myślenia
Urojenia
Omamy (wszystkie modalności)

Spłycenie afektu
Wycofanie
Bierność/apatia
Unikanie kontaktów społecznych
Brak spontaniczności


  1. Grupa objawów wytwórczych (pozytywnych)

  2. Grupa objawów ubytkowych (negatywnych)

  3. Grupa objawów dezorganizacji psychicznej


P1

Urojenia. Nieuzasadnione, nieprawdziwe i nie podlegające perswazji sądy. Podstawa oceny: treści myśli wyrażone w rozmowie i jej wpływ na stosunki społeczne i zachowanie w kontaktach z pracownikami podstawowej opieki medycznej lub rodziną.

P2

Formalne zaburzenia myślenia. Dezorganizacja procesu myślenia charakteryzująca się rozpadem jego celowo ukierunkowanej kolejności, np. rozwlekłością, ześlizgiwaniem wątków, osłabieniem kojarzenia, oderwaniem, nasiloną nielogicznością lub otamowaniem myślenia. Ocena: obserwacja procesów poznawczo-słownych podczas badania.

P3

Zachowania omamowe. Wypowiedzi lub zachowanie wskazujące na doznania nie powstające pod wpływem bodźców zewnętrznych. Dotyczyć mogą zmysłu słuchu, wzroku, węchu lub czucia cielesnego. Podstawa oceny: wypowiedzi i obawy stwierdzane podczas badania, informacje o zachowaniu przekazywane przez personel i rodzinę.

P4

Pobudzenie. Nadmierna aktywność przejawiająca się przyspieszeniem zachowań ruchowych, wzmożoną gotowością do reagowania na bodźce, wzmożoną czujnością lub nadmierną zmiennością nastroju. Podstawa oceny: zachowanie podczas rozmowy oraz informacje na temat zachowania przekazywane przez personel lub rodzinę.

P5

Postawa wielkościowa. Podwyższona samoocena i nierealistyczne przekonanie o własnej wyższości obejmujące urojenia o nadzwyczajnych zdolnościach, bogactwie, wiedzy, sławie, mocy i moralnej prawości. Podstawa oceny: wypowiedzi w czasie rozmowy i ich wpływ na zachowanie oraz na podstawie informacji od personelu i rodziny.

P6

Podejrzliwość i urojenia prześladowcze. Nierealistyczne lub wyolbrzymione wyobrażenie o prześladowaniu, przejawiające się ostrożnością, nieufnością, podejrzliwą nadmierną czujnością czy wręcz urojeniami, że inni zamierzają zaszkodzić. Podstawa oceny: treść myśli wypowiadanych w czasie rozmowy i ich wpływ na zachowanie.

P7

Wrogość. Słowne i niewerbalne wyrażanie gniewu, żalu, czy urazy obejmujące złość, sarkazm, zachowania bierno-agresywne, przeklinanie i napastliwość. Podstawa oceny: zachowanie wobec osób w czasie rozmowy oraz informacje przekazane przez pracowników podstawowej opieki lub rodzinę.



N1

Spłycenie afektu. Obniżona zdolność do ekspresji emocji przejawiająca się ograniczeniem mimiki twarzy, modulowania uczuć i gestykulacji. Podstawa oceny: obserwacja przejawów ekspresji emocji i reaktywności emocjonalnej przy badaniu

N2

Wycofanie emocjonalne. Brak zainteresowania wydarzeniami życiowymi, zaangażowania w nie i emocjonalnego uczestnictwa w nich. Podstawa oceny: informacje o funkcjonowaniu i obserwacja zachowań podczas badania.

N3

Słaby kontakt. Brak empatii, otwartości w rozmowie i poczucia bliskości, zainteresowania lub zaangażowania podczas rozmowy. Przejawia się dystansem interpersonalnym, ograniczeniem słownej i bez słownej komunikacji. Podstawa oceny: zachowanie interpersonalne podczas badania.

N4

Bierność, apatia, wycofanie społeczne. Zmniejszone zainteresowanie i brak inicjatywy w kontaktach społecznych, spowodowane biernością, apatią, brakiem energii lub bezwolnością. Prowadzi do ograniczenia uczestnictwa w kontaktach międzyludzkich i zaniedbywania czynności życia codziennego. Ocena: informacje od personelu lub rodziny.

N5

Zaburzenia myślenia abstrakcyjnego. Upośledzenie myślenia abstrakcyjno-symbolicznego wyrażające się trudnościami z klasyfikowaniem, tworzeniu uogólnień oraz wykraczanie poza myślenie konkretne lub egocentryczne przy rozwiązywaniu zadań. Ocena; podobieństwa i interpretacje przysłów, myślenie konkretne / abstrakcyjne w badaniu.

N6

Brak spontaniczności i płynności rozmowy. Ograniczenie prawidłowej płynności rozmowy związane z apatią, brakiem motywacji, postawą obronną, wycofaniem lub deficytem poznawczym. Widoczne w zmniejszeniu płynności i ubóstwem treści rozmowy. Podstawa oceny: obserwacja procesu werbalno-poznawczego podczas badania.

N7

Myślenie stereotypowe. Zmniejszona płynność, spontaniczność i elastyczność myślenia przejawiające się sztywnością, powtórzeniami i jałowością treści myślenia. Ocena: obserwacja procesu słowno-poznawczego w badaniu.



G1

Troska o ciało. Skargi na dolegliwości somatyczne lub przekonanie o chorobie, czy zaburzonym funkcjonowaniu ciała. Ich zakres rozciąga się od niejasnego poczucia bycia chorym fizycznie aż do wyraźnych urojeń o ciężkiej chorobie somatycznej. Podstawa oceny: Jeśli stwierdza się urojenia dotyczące dolegliwości somatycznych ocena powinna być minimum 5. Treść myśli wypowiadanych w czasie badania.

G2

Lęk. Subiektywne poczucie nerwowości, zmartwienia, obawy, czy niepokoju, od nadmiernego zatroskania o teraźniejszość, aż do paniki. Podstawa oceny: wypowiedzi w trakcie badania i towarzyszące objawy somatyczne.

G3

Poczucie winy. Wyrzuty sumienia lub samooskarżanie się z powodu prawdziwych lub wyobrażonych przewinień z przeszłości. Podstawa oceny: wypowiedzi świadczące o poczuciu winy oraz ich wpływ na postawę i myśli pacjenta.

G4

Napięcie. Widoczne przejawy strachu, lęku i podniecenia, np.: sztywność, drżenie rąk, obfite pocenie się i niepokój. Ocena: wypowiedzi świadczące o niepokoju i związany z nim, obserwowany, stopień napięcia somatycznego.

G5

Manieryzmy i zastyganie. Nienaturalne ruchy lub pozycje ciała, sprawiające wrażenie niezdarności, nienaturalności, nieuporządkowanego lub dziwacznego wyglądu. Podstawa oceny: obserwacja zachowania i informacje od opieki.

G6

Depresja. Uczucie smutku, zniechęcenia, bezradności i pesymizmu. Podstawa oceny: wypowiedzi o obniżeniu nastroju i ich zaobserwowany wpływ na postawę i zachowanie badanego.

G7

Zahamowanie ruchowe. Ograniczenie aktywności ruchowej przejawiające się spowolnieniem lub zmniejszeniem ruchów i wypowiedzi, obniżeniem reaktywności na bodźce i osłabieniem napięcia ciała. Ocena: obserwacja badanego.

G8

Brak współpracy. Czynna odmowa zastosowania się do woli ważnych osób w tym prowadzącego badanie, personelu szpitalnego czy rodziny, co może łączyć się z nieufnością, wycofaniem się, oporem, negatywizmem, odrzucaniem autorytetów, wrogością czy wojowniczością. Podstawa oceny: zachowanie w trakcie badania i informacje personelu.



G9

Niezwykłe treści myślenia. Myślenie cechujące się dziwnymi pomysłami, dziwacznymi, fantastycznymi wyobrażeniami, począwszy od takich, które są odległe, czy nietypowe, do takich, które są zniekształcone, nielogiczne i całkowicie niedorzeczne. Podstawa oceny: treść myśli wypowiadanych w trakcie badania.

G10

Dezorientacja. Brak orientacji we własnych związkach z otoczeniem, obejmujące osoby miejsce i czas, wynikające z pomieszania lub wycofania. Podstawa oceny: odpowiedzi na pytania o orientacje w trakcie badania.

G11

Zaburzenia uwagi. Upośledzenie uwagi przejawiające się trudnościami w koncentracji i łatwej jej odwracalności pod wpływem bodźców wewnętrznych i zewnętrznych oraz trudnościami w skupieniu, podtrzymywaniu lub przenoszeniu uwagi na inny bodziec. Podstawa oceny: obserwacja podczas badania.

G12

Brak krytycyzmu i wglądu. Nie uświadamianie sobie, lub nie rozumienie własnego stanu psychicznego i sytuacji życiowej. Wyraża się nie zdolnością do rozeznania przeszłych lub obecnych objawów choroby psychicznej, sprzeciwem wobec potrzeby hospitalizacji czy leczenia. Decyzjami słabo liczącymi się z ich następstwami i nierealistycznymi planami na krótszy i dłuższy okres czasu. Podstawa oceny: treść myśli wypowiadanych w trakcie badania.

G13

Zaburzenie woli. Trudności w rozpoczynaniu, podtrzymywaniu i kontroli własnych myśli, ruchów i mowy. Podstawa oceny: treść wypowiedzi i zachowanie w czasie badania.

G14

Działania impulsywne. Zaburzenie regulacji i panowania nad działaniami popędowymi, prowadzące do nagłych, często błędnie skierowanych, nie kontrolowanych wybuchów rozładowania emocji, nie liczących się z okolicznościami i konsekwencjami. Podstawa oceny: zachowanie podczas rozmowy oraz informacje.

G15

Zaabsorbowanie myślami. Pochłonięcie własnymi myślami, odczuciami wewnętrznymi i przeżywaniem autystycznym, powodujące ograniczenie orientacji w rzeczywistości i zachowań adaptacyjnych. Ocena: zachowanie podczas badania.

G16

Czynne unikanie kontaktów społecznych. Zmniejszenie kontaktów społecznych związane z nieuzasadnionym strachem, wrogością czy brakiem zaufania. Ocena: informacje o funkcjonowaniu społecznym od personelu i rodziny.



Schizofrenia:


Schizofrenia paranoidalna

Nasilone urojenia i omamy (takie jak: urojenia prześladowcze, odnoszące, wysokiegourodzenia, szczególnej misji, zmiany postaci ciała lub niewiary; głosy zagrażające lubnakazujące, omamy węchowe lub dotykowe, wrażenia seksualne lub cielesne innegorodzaju). Spłycenie lub niedostosowanie afektu, objawy katatoniczne albo rozkojarzenie wypowiedzi nie dominują w obrazie klinicznym, choć mogą występować z mniejszym nasileniem.


Schizofrenia hebefreniczna

Występuje którekolwiek z następujących:

PRZYKŁAD :

Annę przyjęto w trybie przymusowym na oddział w szpitalu psychiatrycznym z powodu pobudzenia psychoruchowego, myśli prześladowczych i niespójności afektu. W wieku 16 lat badana nagle porzuciła swoją pracę sekretarki-praktykantki, stała się niespokojna i pobudzona, zaczęła też kłócić się ze swoimi rodzicami. Czuła się prześladowana i stwierdziła, że myszy wyjadają jej brzuch i że widziała węże w pobliżu swojego łóżka. Chora została przyjęta na oddział psychiatryczny, rozpoczęto leczenie haloperydolem. Jej stan znacznie się poprawił i została wypisana po 3 miesiącach. Przez następne 9 miesięcy czuła się całkiem dobrze i kontynuowała leczenie w trybie ambulatoryjnym. Ukończyła z dobrym wynikiem szkolenie sekretarek. Ponieważ czuła się zdrowa, przestała przyjmować neuroleptyki i odwiedzać lekarza w przychodni.

Obecnie została ponownie przyjęta na oddział psychiatryczny z powodu narastającego lęku i bezsenności, z omamami czuciowymi i wzrokowymi oraz z powodu występowania wybuchów agresji ukierunkowanej przeciw matce. Podczas pobytu w szpitalu wydawała się pobudzona, z rozkojarzoną mową i niedostosowanym nastrojem. Poparzyła się, gdy nalała parafiny na swoje łóżko i podpaliła je. Oparzenia obejmowały znaczną część jej ciała.


Schizofrenia katatoniczna

Przez okres co najmniej 2 tygodni występuje jedno lub więcej z następujących zachowań katatonicznych:

  1. osłupienie (znaczny spadek reaktywności wobec otoczenia oraz zmniejszenie spontanicznej ruchliwości i aktywności) lub mutyzm,

  2. pobudzenie (wyraźnie bezcelowa aktywność ruchowa, nie poddająca się wpływowi bodźców zewnętrznych).

  3. zastyganie (dobrowolne przyjmowanie i utrzymywanie pozycji niedostosowanych lub dziwacznych).

  4. negatywizm (wyraźnie nieumotywowany opór wobec wszelkich poleceń lub prób spowodowania ruchu, albo - ruch w przeciwnym kierunku).

  5. sztywność (utrzymywanie sztywnej pozycji przy próbach spowodowania ruchu),

  6. giętkość woskowa (utrzymywanie kończyn i tułowia w pozycjach nadanych z zewnątrz).

  7. automatyzm nakazowy (automatyczne poddawanie się poleceniom).



PRZYKŁAD :

Pacjentka została przywieziona do szpitala psychiatrycznego w trybie pilnym przez policję, ponieważ zaatakowała dziecko. Szczęśliwie interweniowało kilku przechodniów, przytrzymując Annę która nagle stała się nieruchoma i sztywna jak posąg, z jednym ramieniem wyciągniętym w kierunku dziecka i utkwionym w nie błędnym wzrokiem, wezwano policję. Gdy przyprowadzono ją na oddział, nadał pozostawała w pozycji stojącej w drzwiach opierała się propozycjom, aby wejść dalej. Odmówiła jedzenia czegokolwiek i przejścia do pokoju badań. Pozostawała sztywna w pozycji stojącej z prawym ramieniem wyciągniętym przed siebie, ze wzrokiem utkwionym w swoją rękę. Nie odpowiadała na pytania, w żaden sposób nie reagowała na polecenia personelu oddziału. Po kilku godzinach została w końcu zaprowadzona do swojego pokoju i przy niewielkim użyciu siły położona do łóżka. Leżała w takiej pozycji, w jakiej ją położono, wpatrując się w sufit. Wyglądała na napiętą, z wyrazem obawy i lęku na twarzy. Później zasnęła. Następnego ranka ponownie znaleziono ją zastygłą w pozycji stojącej, tym razem za drzwiami. Oddała mocz na podłogę w kącie pokoju.


Schizofrenia rezydualna

A. Ogólne kryteria schizofrenii spełnione w jakimś okresie czasu w przeszłości, lecz obecnie nie występują.

B. Co najmniej cztery z następujących objawów "negatywnych" utrzymywały się w okresie poprzedzających 12 miesięcy:



Schizofrenia prosta

A. Przez okres co najmniej jednego roku powolny, lecz postępujący rozwój wszystkich trzech z następujących:

  1. znacząca, konsekwentna i rozległa zmiana jakości niektórych aspektów indywidualnego zachowania, przejawiajaca się utratą napędu i zainteresowań, bezcelowością, bezczynnością, zamknięciem w sobie i społecznym wycofaniem się.

  2. stopniowe ujawnianie i pogłębianie się objawów "negatywnych", takich jak: znaczna apatia, ubóstwo wypowiedzi, niedostateczna aktywność, spłycenie afektu, bierność i brak inicjatywy oraz słaba komunikacja niewerbalna (za pośrednictwem wyrazu twarzy, kontaktu wzrokowego, modulowania głosu czy pozycji ciała).

  3. znaczny spadek funkcjonowania społecznego, szkolnego lub zawodowego.

B. Zaburzenia nigdy nie spełniały kryteriów jakiejkolwiek innej postaci schizofrenii ani jakiegokolwiek innego zaburzenia psychotycznego.


PRZYKŁAD :

Pan Bruno został przywieziony do poradni psychiatrycznej z powodu wycofania z kontaktów społecznych i zaniedbania się. W wieku lat 17 zaczął przyjmować różne substancje psychoaktywne, okres nadużywania narkotyków trwał 2-3 lata. Od 18 roku życia zaczął tracić kontakt ze społeczeństwem i przestał pracować. Unikał spotkań z ludźmi, większość czasu zaczął spędzać w łóżku i nie dbał nawet o mycie się. W wieku lat 20 został powołany do służby wojskowej, ale zwolniono go po kilku tygodniach. Pan Bruno był apatyczny, zachowywał się nieodpowiedzialnie i nie wywiązywał się z obowiązków. Skierowano go do kliniki psychiatrycznej, ale zgłosił się tam tylko dwukrotnie i nie stosował się do porad i zalecanej kuracji. Mieszkał ze swoimi rodzicami, którzy nadal opiekowali się nim. Pan Bruno spędzał cały swój czas w domu nic nie robiąc, nie zwracał uwagi na higienę osobistą, był drażliwy, a czasami agresywny, gdy słyszał wymówki ze strony rodziny. Nie miał żadnych dziwnych myśli ani urojeń. Brak informacji o jakichś wyimaginowanych głosach lub rozmowach z niewidzialnymi osobami. W ciągu miesiąca poprzedzającego wizytę w szpitalu badany odmówił opuszczania łóżka, jadł bardzo niewiele i kilka razy zanieczyścił się. Rodzice uznali, że nie są w stanie sprawować nad nim opieki i zawieźli go do kliniki.


F21 Zaburzenie schizotypowe (typu schizofrenii)

A. Przez okres co najmniej 2 lat w sposób ciągły lub powtarzający się badany przejawia co najmniej cztery z następujących:

  1. niedostosowany albo ograniczony afekt, osoba wydaje się chłodna i obojętna.

  2. niezwykłe, ekscentryczne dziwaczne zachowanie lub wygląd.

  3. słaby kontakt z innymi i tendencja do społecznego wycofywania się.

  4. niezwykłe sądy lub myślenie magiczne, wpływające na zachowanie i niespójne z normami subkulturowymi.

  5. podejrzliwość lub nastawienia urojeniowe.

  6. ruminacje bez wewnętrznego oporu, często o treściach dysmorfofobicznych, seksualnych lub agresywnych,

  7. niezwykłe spostrzeżenia zmysłowe obejmujące iluzje somatosensoryczne (cielesne) lub inne, albo depersonalizację lub derealzację.

  8. puste, drobiazgowe, metaforyczne, nadmiernie wypracowane lub często stereotypowe myślenie, przejawiajające się dziwacznoscią wypowiedzi albo w inny sposób, bez wyraźniejszego rozkojarzenia.

  9. chwilowe, przemijajace i zwykle wyslepujące bez zewnętrznej przyczyny epizody quasi-psychotyczne z intensywnymi iluzjami, omamami słuchowymi lub innymi oraz z przekonaniami podobnymi do urojeń.


PRZYKŁAD :

Pan Stewart pochodził z małego miasteczka, w szkole był dobrym uczniem,

kontynuował naukę w rolniczej szkole zawodowej i przygotowywał się do przejęcia farmy rodziców. Gdy był nastolatkiem, zainteresował się parapsychologią. Dużo czytał na ten temat i starał się przekonać innych uczniów, że może rozkazywać przed­miotom, by się poruszały. Inni uczniowie nie rozumieli, o czym badany mówił, więc zyskał sobie reputację dziwaka. Kiedy pan Stewart wyjeżdżał z domu, co zdarzało mu się rzadko, ubierał się jak kowboj, który dopiero co zszedł z planu filmu o Dzikim Zachodzie, a dziewczyny śmiały się z niego za plecami. Kiedyś przeczytał o kamieniach, które podobno zawierają w sobie ropę naftową. Wiele podobnych kamieni znajdowało się na jednym z pól na farmie — badany miał wówczas pierwszą prawdziwą sprzeczkę z rodzicami, kiedy próbował przekonać ich do zakupu urządzenia, które pozwoliłoby kruszyć kamienie i zbić fortunę na interesach naftowych. Kolejny raz pokłócił się z rodzicami, gdy odkryli oni, że późno w nocy ogląda on w telewizji filmy pornograficzne. Oświadczył wówczas, że czuje się przez nich szpiegowany i podsłuchiwany przez mikrofony i inne urządzenia elektroniczne zamontowane w jego pokoju. Badany ochoczo oznajmił, że wierzy w siły ponadnaturalne i w telepatię oraz w siły pozazmysłowe i przyznał, że może spowodować zajście pewnych zdarzeń za pomocą swoich myśli. Był przekonany, że jest w stanie odczytywać wiadomości ukryte w liczbach i literach, na przykład umieszczone na tablicach rejestracyjnych pojazdów. Liczba „276" na tablicy rejestracyjnej kobiety informowała np., że ta kobieta ma 27 lat i że interesu­je się seksem. Litery „FA", umieszczone na samochodzie mężczyzny, ozna­czały dla badanego, że jego właściciel ma zamiar w najbliższej przyszłości zostać ojcem.


F22 Uporczywe (utrwalone) zaburzenie urojeniowe:


A. Występują urojenia albo zespół powiązanych urojeń, innych niż wymienione jako typowe dla schizofrenii tj. inne niż zupełnie niemożliwe i kulturowo niedostosowane. Typowymi przykładami są urojenia prześladowcze, wielkościowe, hipochondryczne, niewiary lub erotyczne.

B. Urojenia wymienione w kryterium A występują przez, co najmniej trzy miesiące.

C. Nie są spełnione ogólne kryteria schizofrenii.

D. Brak utrwalonych omamów z zakresu jakiegokolwiek zmysłu natomiast przemijająco lub chwilowo mogą występować omamy słuchowe, lecz nie w postaci wypowiedzi w trzeciej osobie, ani w postaci bieżącego komentowania.



F23 Ostre i przemijające zaburzenie psychotyczne

Ostre wystąpienie urojeń, halucynacji, niezrozumiałych albo rozkojarzonych wypowiedzi albo ich kombinacji. Okres od pierwszego pojawienia się jakiegokolwiek z objawów psychotycznych do pełnego rozwinięcia się zaburzenia nie powinien przekraczać dwóch tygodni.

Jeżeli występują przemijające stany zagubienia, błędnego utożsamiania lub zaburzenia uwagi i koncentracji, to nie spełniają kryteriów zaburzeń przytomności uwarunkowanych organicznie.

3. Zaburzenie nie spełnia objawowych kryteriów epizodu maniakalnego, depresyjnego, ani zaburzeń depresyjnych nawracających.

4. Nie ma dostatecznych przesłanek pozwalających na stwierdzenie, że ostatnio używane były substancje psychoaktywne w sposób spełniający kryteria intoksykacji, ryzykownego używania, uzależnienia lub zespołu abstynencyjnego. Ciągłe, umiarkowane i w zasadzie nie zmieniające się używanie substancji w ilościach albo z częstością, do których osoba jest przyzwyczajona, nie wyklucza rozpoznania F23.

5. Nie mogą występować organiczne zaburzenia psychiczne ani poważne zakłócenia metaboliczne wpływające na ośrodkowy układ nerwowy (nie obejmuje to porodu),

6. Ostry początek choroby może wiązać się z ostrym stresem (występującym 2 tygodnie lub krócej przed pojawieniem się pierwszych objawów psychotycznych lub występować bez towarzyszącego ostrego stresu.



Aspekty psychologiczne

Slade & Bentall podjęli próbę zdefiniowanie halucynacji w oparciu o szerszą, psychologiczną perspektywę:

Halucynację definiują jako: każde doznanie podobne do percepcyjnego (percept-like) które:


1 – pojawia się bez ODPOWIEDNIEJ stymulacji;

2 – ma pełną ważność i siłę dla obecnie spostrzeganej rzeczywistości;

3 – nie podlega wolicjonalnej kontroli ze strony osoby je doświadczającej.



Grupa kliniczna a zdrowa

Głos i pacjenta charakteryzuje podobna relacja, do tej którą znamy z kontaktów międzyludzkich. A więc pacjent ma na temat głosu pewną wiedzę, która to wiedza wpływa na jego stosunek do głosu. Wiedzę tę często dostarcza sam głos (jak to bywa również w relacjach między ludzkich). Wiedzą tą są między innymi przekonania na temat głosu (beliefs). Jaki głos jest, kim jest i skąd pochodzi. Ponadto głos dostarcza „dowodów”” potwierdzających przekonania.


M. Birchwood i P. Chadwick (1994, 1995) badani spostrzegali swój głos jako omnipotentny i wszechwiedzący. Ponadto można wyróżnić grupę chorych dla których głos jest dobry i grupę dla których głos jest zły. Zły wywołuje strach, lęk, pacjent stawia mu opór. Dobry wywołuje reakcje pozytywną, pacjent próbuje nawiązać z nim współpracę.


Badania potwierdzają pośredniczącą rolę przekonań w reakcji emocjonalnej i behawioralnej w stosunku do słyszanego głosu, zatem: czy zmiana przekonań na bardziej adaptacyjne pomoże w zmniejszeniu lęku związanego z głosem?



Aspekty psychologiczne :


Neuropsychologiczny model podkreśla deficyt (brak) funkcji poznawczych odpowiedzialnych za monitorowanie aktywności jednostki (Frith, Hemsley, David).

Modele psychologiczne podkreślają rolę procesów góra-dół (przekonań) w błędnym przypisywaniu aktywności wewnętrznej jako obcej (Bentall, Morrison, Birchwood).


Neuropsychologia – action monitoring


Rys. 1 Mechanizmy omamów słuchowych w oparciu o teorię myśli intruzywnych i przekonań metapoznawczych A. Morrisona.



DOŚWIADCZENIA INTRYZYWNE

(poznawcze, cielesne, emocjonalne, pochodzenia zewnętrznego)


PRZEKONANIA METAPOZNAWCZE



DYSONANS POZNAWCZY

(rozbieżność pomiędzy tym, jak myślę o swoich

myślach a tym co rzeczywiście się dzieje)


OMAMY SŁUCHOWE



SPOSOBY RADZENIA SOBIE

(np. uporczywa próba pozbycia się głosów)


Niektóre objawy pozytywne powodowane błędnym monitorowaniem przebiegu czynności



Intencja

Doświadczenie z powodu błędu monitorowania

Objaw

Wykonać coś
(to act)

Niechciana czynność

Urojenie wpływu

Pomyśleć

Niezamierzona myśl

Urojenie nasyłania myśli

Pomyśleć (subvocalizacja)

Niespodziewana subwokalizacja

Halucynacje słuchowe




Redukcja niezgodności…

Niezgodność między intencją a akcją może być redukowana dwiema drogami.

  1. Sygnał do monitorowania zamiaru wykonania czynności powinien być wzmocniony

  2. Pobudzenie, które inicjuje self-generate acts winno być zredukowane.

Drugą drogę (hamowania) wykorzystują leki blokujące dopaminę…


Leki wpływają na objawy związane z patologią OUN, ale nie wpływają bezpośrednio na te anomalie



Implikacje terapeutyczne


Normalizacja doświadczeń psychotycznych!

Psychoedukacja

Zapobieganie nawrotom

Psychoterapia

1. Modele poznawczo-behawioralne


2. Trening meta-poznawczy

Cele:

- zwiększenie świadomości zniekształceń poznawczych i zwrócenie uwagi pacjentów na ich związek z epizodem psychotycznych. Wiedza przedstawiona pacjentom poparta jest przykładami, tak aby część edukacyjna nie miała formy jedynie suchego wykładu.

- jest demonstracja, poprzez odpowiednio zaprojektowane ćwiczenia, zniekształceń poznawczych i dyskusja na temat ich konsekwencji dla funkcjonowania pacjentów (np. konsekwencje podejmowania pochopnych decyzji) oraz sposoby unikania zniekształconych sądów poznawczych





Psychoedukacja

Zwiększenie i wzmocnienie sposobów radzenia sobie z choroba

Wypracowywanie metod redukcji objawów

Wypracowywanie metod zapobiegania nawrotom

Wzmacnianie poczucia wpływu na przebieg – rola farmakoterapii i psychoterapii

Włączenie rodziny w proces leczenie

Wykorzystywanie metod behawioralnych!



Moduł

Zniekształcenie poznawcze

Opis ćwiczeń treningowych

1) Style atrybucji

Błędy atrybucji

Cel: zachęcenie pacjentów do rozważania różnych możliwych przyczyn zjawisk; zwrócenie uwagi na złożoność czynników powodujących dane zdarzenie.
Ćwiczenia: pacjenci rozważają przyczyny prezentowanych zjawisk; zachęca się pacjentów do budowania obiektywnych i złożonych atrybucji; pacjenci dyskutują różne przyczyny w grupie, określając ich prawdopodobieństwo; zwraca się uwagę na złożoność prezentowanych zjawisk.

2) Przeskok do konkluzji I

Przeskok do konkluzji

Cel: omówienie konsekwencji „przeskoku do konkluzji”; zwrócenie uwagi na cechy wykluczające i potwierdzające daną hipotezę.
Ćwiczenia: pacjentom prezentowane są obrazki w sekwencji – od fragmentów do całości obrazka; zadaniem pacjentów jest określenie prawdopodobieństwa, co przedstawia obrazek na każdym stadium; dyskutowane są cechy potwierdzające i wykluczające daną hipotezę.

3) Zmiana przekonań

Negowanie dowodów sprzecznych z tezą

Cel: zwrócenie uwagi na zmianę przekonań, pod wpływem napływających informacji i znaczenia zmiany przekonań dla funkcjonowania w życiu codziennym; zapobieganie uleganiu „pierwszemu wrażeniu”.
Ćwiczenia: historyjki obrazkowe (3 obrazki) prezentowane w odwróconej kolejności; prezentowane są 4 możliwe wyjaśnienia przedstawionej historyjki, z których jedna jest prawdziwa; pacjenci na poszczególnych etapach oceniają i dyskutują w grupie prawdopodobieństwo poszczególnych odpowiedzi; sekwencje inspirowane były podtestem „historyjki” WAIS.

4) Empatia I

Deficyty w zakresie teorii umysłu; błędne rozpoznawanie emocji i intencji innych osób

Cel: wzmocnienie zdolności rozpoznawania emocji i przewidywania intencji innych osób.
Ćwiczenia: pacjenci rozpoznają podstawowe emocje z prezentowanych twarzy; zachęca się pacjentów do dyskutowania poszczególnych hipotez; w następnej kolejności prezentowane są zbliżenia (bez szerszego kontekstu) postaci i 4 możliwe odpowiedzi; pacjenci określają prawdopodobieństwo każdej z nich, następnie pokazany zostaje szerszy kontekst; kolejnym ćwiczeniem jest prezentacja odwróconej sekwencji historyjki (3 obrazki), na podstawie której pacjenci mają podać jej zakończenie (wybór jednego spośród 3 obrazków).








5) Pamięć

Nadmierna pewność w fałszywe wspomnienia

Cel: zwrócenie uwagi na ograniczenia pamięci; wzmocnienie zdolności rozróżniania między fałszywymi i prawdziwymi wspomnieniami.
Ćwiczenia: pacjentom prezentowane są obrazki, następnie pacjenci proszeni są o wskazanie elementów, które nie były prezentowane na obrazku; isotntym elementem jest dyskutowanie pewności sądów oraz wyrazistość wspomnień jako wskazówka pozwalająca różnicować fałszywe wspomnienia od Prawdziwych.

6) Empatia II

Teoria umysłu; deficyty w zakresie rozumienie stanów emocjonalnych innych osób i ich intencji;

Cel: wzmocnienie zdolności rozpoznawanie emocji i intencji innych osób.
Ćwiczenia: w pierwszej kolejności pacjenci dyskutują przydatność różnych wskazówek we wnioskowaniu o emocjach czy intencjach innych osób (np. mimika, gesty itp.); w dalszej kolejności prezentowane są historyjki obrazkowe (w formie komiksu), zadaniem pacjentów jest przyjęcie perspektywy bohatera historyjki oraz wnioskowanie, co bohater może myśleć o innych osobach; dyskutowane są informacje, które posiadają uczestnicy treningu, a których nie posiadają bohaterowie historyjki o sobie nawzajem.

7) Przeskok do konkluzji II

Przeskok do konkluzji; liberalna akceptacja

Cel: omówienie konsekwencji pochopnych decyzji; zachęcenie pacjentów do testowania hipotez; dyskutowanie czynników wykluczających i potwierdzających hipotezę.
Ćwiczenia: omówienie na przykładach tworzenia teorii spiskowych; w dalszej części prezentacja obrazów z przykładowymi tytułami (jeden prawdziwy); pacjenci dyskutują, który najbardziej odpowiada obrazowi oraz dyskutują dowody potwierdzające i wykluczające dany tytuł oraz określają prawdopodobieństwo prawdziwości podanych propozycji.

8) Nastrój i samoocena

Niska samoocena; depresyjne schematy poznawcze;

Cel: dyskusja depresyjnego stylu poznawczego; omówienie sposobów wspomagających radzenie sobie z obniżonym nastrojem w oparciu o terapię poznawczo – behawioralną.
Ćwiczenia: dyskusja na temat objawów depresji; odwołanie się do doświadczeń pacjentów – omówienie charakterystycznego sposobu myślenia podczas obniżonego nastroju; dyskusja sposobów radzenie sobie z obniżonym nastrojem; omówienie adaptacyjnych sposobów wzmacniania samooceny (np. zapisywanie sukcesów, przyjmowanie komplementów).









SMUTEK I DEPRESJA


Smutek - naturalna emocja


GŁÓWNE JEDNOSTKI CHOROBOWE W KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ OBJAWY DEPRESYJNE


Zaburzenia Zaburzenia

Nerwicowe „Duża Depresja” afektywne



Adaptacyjne Schizoafektywne

Lękowo – Dystymia

depresyjne Depresja

poschizofreniczna


+ Zespoły odstawienne

+ Zaburzenia organiczne



Depresja wieku podeszłego :


Depresja jest najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym u pacjentów powyżej 65 roku życia. Rozpowszechnienie od 5 do 44 %.

U pacjentów geriatrycznych obraz kliniczny depresji niekiedy przypomina zespół otępienny (rzekome otępienie depresyjne). Dość często oba stany (depresja i otępienie) współistnieją, depresja pogłębia wówczas (niekiedy znacznie) zaburzenia pamięcii deficyt procesów poznawczych.







Depresje w przebiegu uzależnienia od alkoholu



Pytania:

Czy psychodynamiczne rozumienie uzależnienia oznacza, że pacjent w chwili zgłoszenia się po pomoc, jest gotowy do pracy z wewnętrznymi konfliktami, czy też i w jakim stopniu niezbędna jest praca behawioralno – poznawcza wokół utrzymania abstynencji osoby uzależnionej?


Psychoanaliza (koncepcja popędów)

Orgazm farmakogenny jest pewnego rodzaju konkurencją dla orgazmu genitalnego.

Zażywanie substancji psychoaktywnych jako zaspokajanie popędu seksualnego tyle, że w inny sposób i w innych sytuacjach (sublimacja)

Pojawienie się konkurencyjnego do genitalnego orgazmu, prowadzi do jego dominacji jako jedynego celu seksualnego.

Uzależniony oddala się od rzeczywistości stając się sterowany przez instynkt pożądania.


Psychologia Self (Kohut)

Zażywanie środków psychoaktywnych jest próbą samoleczenia JA, którego struktura jest osłabiona (borderline)


Brak podstawowych Trudne Zagrożenie

funkcji JA uczucia Napięcie Rozładowanie


Zażywanie, jako zastąpienie osłabionego w swojej funkcji JA

jako przykrycie istniejących luk w strukturze JA




Relacja z obiektem (Winnicott)

Substancja jako „dobra matka”” - Relaksujące, przyjemne działanie środka odpowiada opiece wyidealizowanej matki Szkody, wyrządzone przez narkotyk odpowiadają negatywnym uczuciom skierowanym do siebie.


Deficyt w relacji Nienawiść Niedopuszczenie

Niezintegrowana do Ambiwalencja

frustracja matki uczuciowa


Rozszczepienie, podział na dobry i zły obiekt.

John Bowlby (Więź)

Uzależnienie jest traktowane jako wynik zaburzenia przywiązania, reakcja na uszkodzenie Self.

Zależność od substancji to substytut zależności od człowieka, w konsekwencji deficytu więzi wczesnodziecięcej.

Uzależnienie, jak narcyzm, staje się wycofaniem do fałszywego Self, osiągnięciem gratyfikacji poza relacją zewnętrzną, umożliwia unieważnienie potrzeby przywiązania, jest siłą wzmacniającą pozycję narcystyczną i izolację osoby.

Konieczność nabycia, doświadczenia bezpiecznej więzi.



Zespół depresyjny :

- obniżenie nastroju,

- obniżenie napędu psychoruchowego,

- zaburzenia rytmów okołodobowych,

- lęk

- objawy somatyczne


GŁÓWNE JEDNOSTKI CHOROBOWE W KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ OBJAWY DEPRESYJNE

+ Zespoły odstawienne

+ Zaburzenia organiczne

Zaburzenia afektywne (ICD-10)

Epizod maniakalny (F 30)

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe (F 31)

Epizod depresyjny (F 32)

Zaburzenia depresyjne nawracające (F 33)

Uporczywe (utrwalone) zaburzenia nastroju (F 34)w tym:

cyklotymia

dystymia

Inne zaburzenia nastroju (F 38)

w tym: mieszany epizod afektywny

nawracające krótkotrwałe zaburzenia depresyjne




Epizod maniakalny (F30)


Zespół depresyjny / Zespół maniakalny



Zaburzenia schizoafektywne


Depresja poschizofreniczna


Zaburzenia depresyjne nawracające - CHAJ


Zaburzenia afektywne dwubiegunowe - CHAD



CECHA

CHAD

CHAJ

Rodzaj faz

Zesp. Depr., maniakalne, hipomaniakalne

Wyłącznie zespoły depresyjne

Rodzaj zab. Afektywnych u krewnych I stopnia

Zab. Dwubiegunowe i jednobiegunowe

Zab. jednobiegunowe

Cechy osobowości przedchorobowej

Cyklotymiczna, eksteawertywna

Anankastyczna, neurotyczna, introwertywna

Płeć

Równie często u kobiet i u męzczyzn

Częściej u kobiet

Początek choroby

20-30 r. życia

po 40 r. życia

Średnia liczba faz

6-10

3-4

Średnia dług. Fazy depresyjnej

ok. 3 m-cy (często fazy krótkie)

6-9 m-cy(czsto fazy długie)

Niektóre cechy kliniczne depresji

Często depresja typowa z zachamowaniem, mało lęku, hipersomnia

Depresja z lękiem, niepokojem, pobudzeniem, urojeniami depresyjnymi, bezsennoscią





Zaburzenia afektywne a zagrożenie samobójstwem :

Wysoki poziom lęku

Poczucie winy

Nastrój dysforyczny

Dolegliwości typu bólowego

Uporczywe zaburzenia snu

Poczucie beznadziejności




GŁÓWNE JEDNOSTKI CHOROBOWE W KTÓRYCH WYSTĘPUJĄ OBJAWY DEPRESYJNE


Zaburzenia afektywne

„Duża Depresja”

Schizoafektywne

Cyklotymia, Dystymia

Depresja poschizofreniczna

+ Zespoły odstawienne

+ Zaburzenia organiczne



Uporczywe zaburzenia nastroju – F.34

CYKLOTYMIA – utrzymujące się stale wahania nastroju (co najmniej 2 lata) w postaci licznych epizodów łagodnej depresji oraz stanów łagodnie wzmożonego samopoczucia, nie spełniajace kryteriów F.30 i F.32.

Niestabilność samopoczucia pojawia się już we wczesnej młodości, wykazuje przewlekły przebieg, nastrój w okresie kilku miesięcy może być prawidłowy. Zmiany nastroju nie wykazują zwykle związku z wydarzeniami życiowymi. Można wyodrębnić wczesny (młodzieńczy) i późny początek zaburzeń.

(ICD-10)


DYSTYMIA

A. Nastrój depresyjny utrzymujący się przez większość dnia i przez przeważającą ilość dni, przez minimum 2 lata.

B. Co najmniej 2 z objawów:

C. Przez 2 lata objawy nie ustąpiły na dłużej niż 2 miesiące



„DUŻA DEPRESJA””

Niemal codziennie, przez większą część dnia

* obniżenie nastroju,

* wyraźne zmniejszenie zainteresowań niemal wszystkimi czynnościami oraz związanego z nimi uczucia przyjemności,

* wzrost lub spadek łaknienia, bądź znaczny spadek lub wzrost masy ciała, nie związany ze stosowaniem diety

* bezsenność lub nadmierna senność,

* podniecenie lub spowolnienie psychoruchowe,

* uczucie zmęczenia lub utraty energii,

* poczucie własnej bezwartościowości lub nieuzasadnionego poczucia winy, do urojeń winy

* zmniejszenie sprawności myślenia, trudności skupienia uwagi lub podjęcia decyzji, do zaburzeń myślenia

* nawracające myśli o śmierci (nie obawy przed śmiercią), nawracające myśli samobójcze bez określonego planu, podejmowanie prób samobójczych lub posiadanie planu popełnienia samobójstwa (do omamów imperatywnych)



Somatyczne przyczyny zespołów depresyjnych

Rozpowszechnienie depresji w populacji osób chorych somatycznie

Rodzaj choroby Rozpowszechnienie depresji


Choroby nerek do 20%

Choroba Parkinsona do 50%

Niedoczynność tarczycy ok. 50%

Nadczynność tarczycy 20-30%

Choroby wątroby do 15%

Cukrzyca do 10%

Nowotwory 20-40%

Padaczka 20-30%

Udar mózgu 25-35%

Zawał mięśnia sercowego 15-25%

Zespoły bólowe 60-80%



Wydarzenia życiowe jako czynniki wyzwalające depresję




Pojęcie kryzysu psychologicznego:


Zdarzenie traumatyczne, burzy światopogląd jednostki. Najważniejsze staje się wtedy przeformułowanie dotychczasowych schematów poznawczych jednostki, w taki sposób aby ponownie mogła uzyskać równowagę.O sile naszej reakcji na zdarzenie traumatyczne decydują cechy naszej osobowości oraz cechy samego zdarzenia.


Naturalną reakcją na utratę jest żałoba:

1.Normalna – trwa od 6 m. do roku

2. Przewlekła – po 6 m. nie ma żadnej poprawy.

3.Odroczona - pojawiająca się po pewnym czasie.

4.Antycypacyjna – przewidujemy stratę (np. dowiadujemy się ze ktoś jest śmiertelnie chory)



Obniżony nastrój – reakcja na stratę

ŻAŁOBA „NOWE””

STRATA ŻAŁOBA ŻAŁOBA

(„BRAK”)

BRAK

ŻAŁOBY DEPRESJA




ZABURZENIA ADAPTACYJNE

Dominują:

Objawy pojawiają się w odpowiedzi na stresor

(od 1-3 miesięcy po, nie o cechach katastrofy)


I mogą trwać do 2 lat powodują znaczne upośledzenie społecznego lub zawodowego funkcjonowania.



LECZENIE:

1. Podawanie leków przeciwdepresyjnych

(w Polsce jest zarejestrowanych ok. 21 leków o różnej budowie chemicznej i różnych mechanizmach działania)

2. Podawanie leków neuroleptycznych wykazujących działanie przeciwdepresyjne.

3. Psychoterapia

- Psychoedukacja

- Analiza dysfunkcjonalnych przekonań

4. Monitorowanie nastroju :

(Analiza „punktu krytycznego” i tworzenie listy „kół ratunkowych” gdy samopoczucie się pogarsza.)

  1. Będę chodzić do kina co najmniej raz w miesiącu, najlepiej ze znajoma osoba lub kimś z rodziny.

  2. Przeczytam w każdym miesiącu co najmniej jedną książkę.

  3. Będę co najmniej raz w miesiącu zapraszać na mały poczęstunek kogoś, z kim lubię rozmawiać.

  4. Nie będę krytykować swoich najbliższych, będę im mówić to, co w nich lubię.

  5. O swoich dolegliwościach będę rozmawiać tylko ze swoim lekarzem lub rehabilitantem.

  6. Nie będę narzekać na: - złą pogodę, polityków, dzisiejszą młodzież, na te okropne czasy

  7. Będę jadać mało tłustych potraw i słodyczy, za to dużo jarzyn i owoców.

  8. Dwie godziny będę każdego dnia spędzać na spacerze lub uprawiać ulubiony sport dostosowany do moich możliwości fizycznych.

  9. Zacznę spisywać przepisy najsmaczniejszych dań lub wypieków, a gdy uzbiera się zeszyt, będę mieć prezent dla kogoś, kto uczy się gotować.

  10. Będę malować, rysować, fotografować lub robić własnoręczne przedmioty z myślą o tych, których kocham i którym lubię sprawiać przyjemności.



Monitorowanie nastroju :

definiowanie i ocena nasilenia objawów

identyfikacja czynników spustowych


(Analiza „punktu krytycznego” i tworzenie listy „kół ratunkowych” gdy samopoczucie się pogarsza.)



Będę chodzić do kina co najmniej raz w miesiącu, najlepiej ze znajoma osoba lub kimś z rodziny.

Przeczytam w każdym miesiącu co najmniej jedną książkę.

Będę co najmniej raz w miesiącu zapraszać na mały poczęstunek kogoś, z kim lubię rozmawiać.

Nie będę krytykować swoich najbliższych, będę im mówić to, co w nich lubię.

O swoich dolegliwościach będę rozmawiać tylko ze swoim lekarzem lub rehabilitantem.

Nie będę narzekać na: - złą pogodę, polityków, dzisiejszą młodzież, na te okropne czasy

Będę jadać mało tłustych potraw i słodyczy, za to dużo jarzyn i owoców.

Dwie godziny będę każdego dnia spędzać na spacerze lub uprawiać ulubiony sport dostosowany do moich możliwości fizycznych.

Zacznę spisywać przepisy najsmaczniejszych dań lub wypieków, a gdy uzbiera się zeszyt, będę mieć prezent dla kogoś, kto uczy się gotować.

Będę malować, rysować, fotografować lub robić własnoręczne przedmioty z myślą o tych, których kocham i którym lubię sprawiać przyjemności.



Terapia oparta na poznawczym modelu ABC

Activating event

Belief

Consequence

• Zakłada, że nasze emocje i zachowania pozostają pod wpływem sposobu, w jaki spostrzegamy zdarzenia.

• Nasze uczucia zależą nie od sytuacji jako takiej, ale od sposobu w jaki ją spostrzegamy.


2. Model interakcyjny zależności między myśleniem, emocjami, zachowaniem a reakcjami fizjologicznymi

Schemat poznaczy J. Beck

Psychoterapia w warunkach Oddziału Dziennego

Warsztaty i treningi asertywności, komunikacji, skupione na integracji grupy, pracy na temat odmowy, proszenia o pomoc i wyrażania złości oraz podsumowania.

Terapia poznawcza błędnych przekonań, analiza myśli automatycznych i zniekształceń poznawczych.

Psychodynamiczna terapia skupiona na modyfikacji dysfunkcyjnych mechanizmów obronnych, praca z życiorysem oraz metodą psychodramy Moreno.

Czas trwania – 60 osobodni (12 tyg. ~120 sesji)


















30.11 Zajęcia V


Fazy rozwoju psychoseksualnego :

1. ORALNA

2. ANALNA

3. FALLICZNA


PRZEKAZ TRANSPOKOLENIOWY




PRZEJAWY DZIECIĘCEJ SEKSUALNOŚCI



FAZA LATENCJI (utajenia)



FAZA HOMOFILNA


FAZA GENITALNA




AKTYWNOŚĆ SEKSUALNA NASTOLATKA mieści się w granicach normy, jeżeli :

a. nie utrudnia realizacji innych zadań rozwojowych (powinna być to jedna z

form aktywności rozwojowych)

b. mieszczą się w granicach charakterystycznych dla danego wieku (czyli

np.14-latek, który w autobusie się ociera w autobusie - jest normalna, a

12-letnie dziewczynki pocierające ręką w miejscach intymnych – także).

c. są dobrowolne (wolne od agresji..)

d. prowadzi do realizacji celów SEKSUALNYCH (a nie innych).

e. nie narusza zdrowia

f. sie narusza przyjętego porządku społecznego





EKSPRESJA SEKSUALNA OKRESU DORASTANIA


1. Masturbacja

2....?

3. Petting




Popęd

- ujęciu neurologicznym :


określona potrzeba organizmu → określony proces nerwowy → reakcje organizmu → zapokojenie potrzeby.



MASTURBACJA ROZWOJOWA


MASTURBACJA NAŁOGOWA


UZALEŻNIENIE OD SEKSU – 4 fazy

1. powstawanie dominującej aktywności seksualnej

2. rytualizacja (bez rytuału nie ma możliwości zaspokojenia seksualnego)

3. zachowania seksualne (natrętne, trudność z konrolowaniem)

4. pojawienie się przykrych odczuć (nimożliwość uwolnienia od rytualnych zach. seksualnych)

MASTURBACJA ZAGRAŻAJĄCA


Poważny problem młodzieży upośledzonej ze względu na brak hamulców potrzebnych do utrzymania masturbacji w bezpiecznych granicach.



PETTING



ODSETEK PIĘTNASTOLATKÓW PO INICJACJI

Wiek inicjacji seksualnej 17 i 18 latków.


Odsetek młodzieży po inicjacji seksualnej

chłopcy 40%

dziewczęta 31,9%


Wiek inicjacji seksalnej

chłopcy do 15 rok życia 27,3%

dziewczęta do 15 roku życia 16,8%.







EDUKACJA SEKSUALNA


1. WHO

- wychowanie seksualne (wyrobienie postaw)

- uświadomienie seksualne (dostarczenie zasobu wiedzy, anatomia i fizjologia, prawo)

- celem - zwiększenie zdrowych zachowań seksualnych a zminimalizowanie negatywnych.

2. Edukacja – dylematy

I. Czy należy edukować w zakresie seksualności?


PRZECIWNICY

ZWOLENNICY

Edukacja rozbudzam nasuwa pomysły

Jest potrzeba, to naturalna część człowieka...

Niższy wiek inicjacji

Wiedza, profilaktyka

+ rozmawianie z dziećmi o tym daje im umiejętność rozmawiania o sekcie z partnerem...


Badania : raport WHO

- tam, gdzie jest wysoki poziom edukacji seksualnej, wiek inicjacji seksualnej jest wyższy.

- edukacja seksualna nie zwiększa aktywności seksualnej wśród młodzieży

- najlepiej jest wyprzedzić konkretne zdarzenia, wówczas je opóźniamy (rozmawianie o seksie z 18-latkiem jest bez sensu!)


Ankieta – jakie były pani/pana źródło uświadomienia (2002)



ROLA RODZICÓW


WSKAZÓWKI

-dzieci chcą rozmawiać

- nie na wszystkie pytania należy czekać

- za zadawanie pytań należy nagradzać

- niewiedza nie jest grzechem

- zakłopotanie jest normalne

- rozmowy powinny być „codzienne”

- warto mówić o pozytywnych uczuciach

- trzeba rozmawiać i z dziewczynkami i chłopcami

- to jest obowiązek obojga rodziców
- czyny mówią więcej niż słowa

- EDUKACJA JEST PROCESEM

- SEKS JEST RADOSNY (nie wstydliwy czy przykry)



POLSKA USTAWA

. . . .




II. Kogo edukować i kiedy rozpocząć?



- zgodnie z prawdą
- nie rozbudzające specjalnie treści

- wykorzystywanie bieżących stytuacji (np. reklama podpasek).


(slajdy : tematykaw każdym wieku)



TYPY ETYKI SEKSUALNEJ :


pedagogika

- permisywna

(przeciwieństwo restrykcyjnej)

- restrykcyjna

> seksualnośc jest akceptowana wyłącznie u dorosłych i w związkach małżeńskich

> zakazana antykoncepcja

> masturbacja, seks oralny i analny – to grzech

> jedyna dobra orientacja to heteroseksualna

> seks tylko w celach prokreacyjnych

- złotego środka

> seks idzie w parze z innymi wartościami

> akceptowana antykoncepcja

> miłość/wierność/ nieprzemiotowość...



METODYKA









Zajęcia VI 14.12.13.


Zaburzenia osobowości


Specyficzne zab. osobowości są ciężkimi zaburzeniami struktury charakteru i sposobu zachowania się osoby, zazwyczaj obejmującymi kilka wymiarów osobowości i prawie zawsze są związane z dostrzebalnym zabudzeniem funkcjonowania infywidualnego i społecznego.


ZABURZENIA OSOBOWOŚCI :

  1. Dysharmonijne postawy i zachowania (obejmują wiele zakresów funkcjonowania : uczuciowość, kontrola popędów, sposoby spotrzegania i myślenia..)

  2. Długotrwałość i całościowość wzorca nieprawidłowego funkcjonowania, jest on wyraźnie niedostosowany w stosunku do rozmaitych sytuacji indywidualnych i społecznych.

  3. Pojawienie się w okresie dzieciństwa lub młodzieńczym (i utrzymywanie się w dojrzałym) → diagnozowanie w wieku dorosłym, u dzieci mówi się o zaburzeniu rozwoju.

  4. Zab. prowadzą do wyraźnie złego samopoczucia (które może się pojawić w późniejszym okresie)

  5. Zab. nie zawsze współwystępują z istotnymi trudnościami w zakresie sprawności zawodowej i społecznej.




Podział na trzy przenikające się obszary zaburzeń :

KLASTER A

- osobowość paranoiczna

- osobowość schizoidalna


KLASTER B

- osobowość chwiejna emocjonalnie (typ impulsywny i typ borderline)

- osobowość histrioniczna

- osobowość dyssocjalna


KLASTER C

- osobowość zależna

- osobowość anankastyczna (dokładność, skrupulatność, detektyw Monk),

- może się tu także pojawiać się osobowość lękowa.





OSOBOWOŚCI :


OSOBOWOŚĆ NIEDOJRZAŁA : (klaster B)



OSOBOWOŚĆ NEUROTYCZNA :


Pewna trudność w określeniu siebie.




OSOBOWOŚĆ PARANOICZNA :


OSOBOWOŚĆ SCHIZOIDALNA :


OSOBOWOŚĆ DYSSOCJALNA : Osoba anty-socjalna, łamiąca zasady które się jej nie podobają.


50% przestępców ma tą osobowość.

Im wyższy poziom inteligencji tym mniej efektywne leczenie.



Leczenie – Postępowanie



OSOBOWOŚĆ CHWIEJNA EMOCJONALNE :

OSOBOWOŚĆ HISTRIONICZNA :



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Diagnostyka i psychoterapia zaburzeń dr Rawińska - ćwiczenia, psychologiaWSFIZ-notatki, Semestr 8, d
Diagnostyka i Psychoterapia Zaburzeń Psychicznych i Seksualnych
Bankowość wykłady (notatki ze slajdów) (2)
zasoby notatki ze slajdów
Wspieranie rozwoju osobowości notatki ze slajdów
Diagnoza kliniczna i leczenie zaburzeń psychicznych i seksualnych
WYWIAD KLINICZNY-pytania ogólne, psychologiaWSFIZ-notatki, Semestr5, Diagnoza
sciaga cz7, notatki ze studiów rok1, makroekonomia
statystyka społeczna notatki ze wszystkich wykładów Błaszczak Przybycińska
Ze slajdów
Psychologia kliniczna 2, Semestr IV, Egzaminy, Notatki, Patrycja
Geografia ekonomiczna - wyklady, notatki ze studiów rok1, geografia ekonomiczna
oswiadczenia, notatka spotkanie z opiekunem stażu, Notatka ze spotkania informacyjno- instruktażoweg
oswiadczenia, spotkanie z opiekunem stazu, Notatka ze spotkania informacyjno- instruktażowego opieku
chirurgia szczękowa - notatki ze wszystkiego, Stomatologia UMED, Chirurgia, chirurgia stomatologiczn
notatki ze stacji
Diagnoza kliniczna

więcej podobnych podstron