Podstawy prawoznawstwa 12.11.2013 - wykłady

1. Rodzaje norm postępowania:

a) norma merytoryczna - normy o tresci merytoryczne oznaczonej;

normy te nakazują lub zakazują określonym adresatom postąpić w określony sposób, w określonych okolicznościach, przy czym mogą one pozostawiać adresatom wybór sposobu realizacji danego stanu rzeczy.

b) norma kompetencyjna - norma postępowania, która pewnym podmiotom A jako adresatom nakazuje pewne zachowanie C w okolicznościach, gdy jakiś określony podmiot B dokona jakiejś określonej czynności konwencjonalnej K.

Kto jest adresatem normy kompetencyjnej?
Jest nim podmiot A - bo adresatem normy jest zawsze ten kto ma obowiązek wyznaczony przez normę.Podmiot A można nazwać podmiotem podległym.

Kto jest tym podmiotem, któremu przyznano kompetencje?
Jest nim podmiot B. Podmiot B przez to uzyskuje kompetencję, że inni są obowiązani dokonać jakiejś czynności w reakcji na jego czynność K.

2. Rodzaje czynnośći:

a) Czynność K musi spełnić 2 warunki:

-mieć charakter normy konwencjonalnej (przyznany jej przez odpowiednie reguły sensu)

-a na dodatek w przypadku norm kompetencyjnych funkcjonujących w systemie prawnym musi to być czynność nie zakazana przez prawo

b) Czynność C może być albo zwykłą czynnością psychofizyczną albo czynnością konwencjonalną.

3. Możliwe sytuacje prawne podmiotu kompetentnego.

₁₎ W systemie prawnym obok normy kompetencyjnej obowiązuje norma, która nakłada obowiązek skorzystania z normy kompetencyjnej.

Norma kompetencyjna + Nakaz skorzystania z normy kompetencyjnej

Ta sytuacja może przybrać dwie postaci:

* obowiązek skorzystania z kompetencji jest całkowicie obiektywny, np. prezydent wyznaczył na określony dzień termin wyborów, a więc odpowiednie podmioty muszą podjąć pewne działania, a moment ich podjęcia jest niezależny od jakiegokolwiek stopnia uznania ze strony tych podmiotów.

* uznanie, że zostały spełnione okoliczności wymagające realizacji tego obowiązku, jest zależne od podmiotu kompetentnego - w takiej sytuacji znajdują się na ogół wyższe organy państwa, np. (przepis, który mówi o tym, że sejm ustanawia ustawy.) Sejm ma obowiązek stanowienia ustaw, jeśli sytuacja tego wymaga, ale to, czy sytuacja tego wymaga , zależy od jego uznania.

₂₎ W systemie prawnym obok normy kompetencyjnej nie obowiązuje norma, która nakłada obowiązek skorzystania z normy kompetencyjnej.

<Norma kompetencyjna>

₃₎ W systemie prawnym obok normy kompetencyjnej obowiązyje norma, która w określonych okolicznościach zakazuje podmiotowi kompetentnemu skorzystania z normy kompetencyjnej

Norma kompetencyjna + Zakaz korzystania z normy kompetencyjnej

Jak zareagować na czynność dokonaną wbrew zakazowi?
* czynność konwencjonalna dokonana wbrew zakazowi staje się nieważna z mocy prawa (ex lege) -> odpowiedni przepis musi wyrażać normę, która to wprost stanowi, np Art. 1047 K.C.
* czynność dokonana wbrew zakazowi jest unieważnialna -> wówczas system musi wskazywać wprost, a co najmniej pośrednio sposób unieważniania tej czynności, np. Art. 379 K.C.
* czynność konwencjonalna dokonana wbrew zakazowi jest ważna -> system nie musi tego wprost wskazywać, a okolicznościom jej dokonania mogą towarzyszyć restrykcje w stosunku do podmiotu dokonującego tej czynności, np. Art. 890 K.C.

Jakie konsekwencje mogą spotkać....

a)odpowiedzialność karna

b)odpowiedzialność dyscyplinarna

c)adresata nie spotka żadne zło

3. Pojęcie i rodz. systemów:

system- to całość złożona z powiązanych ze sobą wedle pewnych zasad elementów

a) ze wzgl. na genezę systemu:

-systemy naturalne

-systemy sztuczne

b)ze wzgl. na cechy elementów składających się na dany system /ich status ontologiczny/ i więzi, które elementy te łączą ze sobą w całość

-system realny - składa się z realnie/materialnie/ istniejących elementów

-system nominalny- elementami są tu twory kulturowe: normy, wartości, pojęcia abstrakcyjne

4. System prawny - odpowiednio uporządkowany zbiór norm prawnych.

Uporządkowanie polega na tym że:

*należą do niego normy postępowania rozpatrywanych jako wypowiedzi o określonych właściwościach i powstające w określony sposób

*normy te są powiązane ze sobą treściowo

*normy postępowania nie są one między sobą niezgodne

albo co najmniej

istnieją odpowiednie reguły eliminowania z systemu norm niezgodnych (reguły kolizyjne)

Wyróżnia się trzy podstawowe kolizyjne reguły:

a) chronologiczną- "lex posterior derogat legi priori"

b) merytoryczna - "lex specialis derogat legi generali"

c) hierarchiczną - "lex superior derogat legi inferiori"