PODRĘCZNIK DLA SŁUCHACZA

Udział w działaniach związanych
z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego

SPIS TREŚCI

Wstęp	3
Umiejętność samokształcenia a uczeń dorosły	5
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R I
Przewodnik dla słuchacza	7
Materiały dla słuchacza	9
Literatura uzupełniająca	13
Sprawdzian postępów	14
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R II
Przewodnik dla słuchacza	15
Materiały dla słuchacza	17
Literatura uzupełniająca	20
Sprawdzian postępów	21
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R III
Przewodnik dla słuchacza	22
Materiały dla słuchacza	24
Literatura uzupełniająca	27
Sprawdzian postępów	28
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R IV
Przewodnik dla słuchacza	29
Materiały dla słuchacza	31
Literatura uzupełniająca	34
Sprawdzian postępów	35
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R V
Przewodnik dla słuchacza	36
Materiały dla słuchacza	38
Literatura uzupełniająca	40
Sprawdzian postępów	41
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R VI
Przewodnik dla słuchacza	42
Materiały dla słuchacza	44
Literatura uzupełniająca	47
Sprawdzian postępów	48
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R VII
Przewodnik dla słuchacza	49
Materiały dla słuchacza	51
Literatura uzupełniająca	58
Sprawdzian postępów	59

J E D N O S T K A S Z K O L N A N R VIII
Przewodnik dla słuchacza	60
Materiały dla słuchacza	62
Literatura uzupełniająca	65
Sprawdzian postępów	66
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R IX
Przewodnik dla słuchacza	67
Materiały dla słuchacza	69
Literatura uzupełniająca	74
Sprawdzian postępów	75
J E D N O S T K A S Z K O L N A N R X
Przewodnik dla słuchacza	76
Materiały dla słuchacza	78
Literatura uzupełniająca	90
Sprawdzian postępów	91

Wstęp

Opracowanie skierowane jest do słuchaczy szkolenia zawodowego podstawowego realizowanego w jednostkach szkoleniowych Policji. Ma ono za zadanie wspomagać pozalekcyjne przygotowanie się słuchaczy do zajęć programowych ukierunkowanych na proces kształtowania umiejętności związanych z gotowością policjanta do dalszego pełnienia służby w Policji.

Przedstawiony materiał szkoleniowy podzielono na cztery zasadnicze elementy:

• przewodnik dla słuchacza - informującego w niezbędnym zakresie, co będzie przedmiotem zajęć szkolnych i w jaki sposób będą one realizowane,

• materiał dla słuchacza - rozwijające treściowo kluczowe punkty nauczania, stanowiące minimum programowe,

• literaturę uzupełniającą - umożliwiającą pogłębienie wiedzy przez słuchacza,

• sprawdzian postępów - stanowiący przede wszystkim element samooceny słuchacza.

Opracowanie nie zastępuje innych dostępnych pozycji oraz zalecanych w ramach zajęć. Służba w Policji uwarunkowana jest przede wszystkim przepisami prawa, dlatego też treści programowe należy na bieżąco analizować i przyswajać, korzystając równolegle z bezpośrednich tekstów źródłowych wskazanych przepisów.

Autorzy podręcznika wyrażają nadzieję, że proponowane opracowanie w znacznym stopniu ułatwi opanowanie treści programowych realizowanych przez jednostki szkoleniowe Policji, a także znajdzie odbiorców przekonanych o potrzebie samokształcenia i bieżącej nauki własnej.

UMIEJĘTNOŚĆ SAMOKSZTAŁCENIA A UCZEŃ DOROSŁY

W procesie kształcenia, przez który rozumiemy ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom uzyskanie orientacji w otaczającej rzeczywistości przyrodniczej i społecznej, możemy wyróżnić dwa podstawowe rodzaje działań i czynności. Jeden z nich obejmuje samodzielne czynności i działania mające na celu zdobycie wiadomości, umiejętności i sprawności praktycznych, wynikających z zamierzonej aktywności i dążeń jednostki. Należy w tym miejscu wskazać, że opanowanie wiedzy i umiejętności w sposób samodzielny, nie podlegający kontroli zewnętrznej i bez pomocy nauczyciela, nazywamy samokształceniem. Zasadniczym warunkiem skuteczności samokształcenia jest systematyczna autokontrola i samoocena. Drugi rodzaj czynności obejmuje te działania człowieka, które są kierowane przez instytucje specjalnie powołane do organizowania i regulowania procesów poznawania świata. Tymi instytucjami są różnego typu szkoły, tworzące w danym społeczeństwie określony system kształcenia. Ich zadaniem jest pomaganie człowiekowi w zdobywaniu wybranego zasobu wiedzy, umiejętności i sprawności.

Kształcenie w instytucjach do tego powołanych stanowi często dla osoby punkt wyjścia do kontynuowania z własnej już woli czynności zaspokajających jej zainteresowania i podnoszących poziom jej umiejętności zawodowych, i rozszerzających zakres wiedzy. W praktyce oba te rodzaje działań i czynności - samodzielnych i kierowanych - przenikają się i są ze sobą ściśle sprzężone. Przykładem tego jest kształcenie eksternistyczne, które chociaż kierowane
i organizowane przez specjalne instytucje, w dużej mierze opiera się na samokształceniu.

Wiedza i umiejętności nabyte przez człowieka w szkole okazują się często niewystarczające. Wprawdzie funkcjonują zinstytucjonalizowane formy dalszego podnoszenia poziomu wykształcenia ogólnego i kwalifikacji zawodowych, ale istnieją zawody i specjalności, w których sama jednostka musi wykazywać wiele samodzielności. Potrzeba samokształcenia wydaje się być w tej sytuacji niezbędna. Staje się ono jednak w pełni możliwe dopiero po osiągnięciu odpowiednio wysokiego poziomu wiedzy i umiejętności.

Samokształcenie jest umiejętnością nabywania nowych doświadczeń. Im bardziej jest ona rozwinięta, i im dłużej wykorzystuje ją człowiek, tym większe są szanse realizacji jego maksymalnych możliwości. Uzasadnione jest więc pytanie o to, co składa się na umiejętność samokształcenia i co gwarantuje jego realizację? Jest to przede wszystkim dostrzeganie luk we własnym systemie wiedzy, a następnie odczuwanie potrzeby ich uzupełnienia. Właśnie to skłania człowieka do zamierzonej aktywności.

Równie ważne jest ukierunkowanie, przez które rozumieć należy posiadanie orientacji co do tego, jak można uzyskać potrzebne informacje, dokąd udać się, do kogo zwrócić
i gdzie znaleźć materiały źródłowe. W placówkach szkolnych problem taki nie istnieje, nad przebiegiem kształcenia i jego realizacją bowiem czuwa nauczyciel. Decydując się jednak na wysiłek samokształcenia, jednostka sama musi podejmować decyzje i dokonywać wyboru. Ich rezultaty zależą bezpośrednio od umiejętności realizacji prawidłowo skonstruowanych planów działań. Nieodzowne staje się zatem tworzenie takich planów. Niezbędna jest tu plastyczność działań, zakładająca konieczność przekształcania ukształtowanego już systemu wiedzy w miarę napływu nowych informacji, które uprzednio nie mogły być uwzględnione. Najcenniejsze są przy tym informacje, przyczyniające się do udoskonalenia tego systemu, stanowiąc niezbędny warunek wartościowego samokształcenia.

Współczesną rzeczywistość charakteryzuje ogromna dynamika rozwoju. Stawia to ludzi dorosłych wobec konieczności aktywnego korzystania z tych wszystkich źródeł informacji, które umożliwiają skuteczne i racjonalne działanie. Z tych względów rozwija się właśnie szeroki ruch kierowanego samokształcenia. Ruch ten wiąże się niewątpliwie z tym, że rozwój środków masowego komunikowania się oraz szeroki rozwój sieci szkolnictwa dla dorosłych przygotowuje i pobudza ludzi do uprawiania samokształcenia.

Szkolnictwo dla dorosłych, dla ludzi pracujących zawodowo, uzupełniających i podwyższających lub wręcz doskonalących swoje kwalifikacje zawodowe i ogólne, pełni ważną funkcję społeczną. Przygotowuje ich do racjonalnego rozwiązywania swoich problemów zawodowych, społecznych i do sprostania wymogom nowoczesnej cywilizacji, ucząc ich zarazem umiejętności skutecznego operowania informacjami naukowymi i korzystania z dostępnych różnorakich źródeł wiedzy.

W odróżnieniu od dzieci i młodzieży, człowiek dorosły ma większe poczucie podmiotowości i związany z tym realny wpływ na rozwiązywanie problemów dotyczących jego pracy zawodowej, aktywności społecznej i życia rodzinnego. Ta podmiotowość i autonomia wyraża się przede wszystkim w procesie podejmowania decyzji i realizowania planów życiowych.
W większości przypadków decyzje podejmowane przez ludzi dorosłych w zakresie ich pracy zawodowej, nauki i życia rodzinnego mają charakter świadomy, dobrowolny i racjonalny.

W literaturze przedmiotu dostrzega się różnice między uczącym się człowiekiem dorosłym a uczniem młodocianym i akcentuje się głównie odmienną sytuację społeczną tego pierwszego oraz dojrzałość jego procesów i mechanizmów psychicznych. Charakteryzując możliwości rozwojowe ucznia dorosłego, podkreśla się, że jego rozwój umysłowy i fizyczny jest bardziej zaawansowany oraz to, że wykonuje on pracę zawodową, ma większe od młodzieży doświadczenie życiowe, cechuje go poważniejszy i odpowiedzialny stosunek do życia, równowaga wewnętrzna, rozbudzona potrzeba samodzielności i większa odporność na trudności życiowe. Ponadto, w zakresie procesów i mechanizmów psychicznych, uczeń dorosły ma większy zakres uwagi, umiejętność bardziej obiektywnego spostrzegania, bardziej rozwinięty krytycyzm i ostrożność w wyrażaniu sądów, zdolność świadomego spostrzegania podporządkowanego uwadze i woli, umiejętność odróżniania cech trwałych, ważnych i typowych, różnorodne rodzaje sprawności spostrzegania. Uczeń dorosły ma bardziej kierowaną
i twórczą wyobraźnię, lepszą pamięć bezpośrednią i logiczną, większą zdolność myślenia abstrakcyjnego, większą umiejętność kierowania własnym myśleniem, bogatszy zasób wiadomości i doświadczenia, dokładniej pracujący umysł i umiejętność prowadzenia dłuższego toku rozumowania.

Literatura:

1. Kupisiewicz Cz., Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1984.

2. Pedagogika, praca zbiorowa pod red. Godlewskiego M., Krawcewicza S.,Wujka K., Warszawa 1976.

3. Turos L., Andragogika, Warszawa 1980.

4. Włodarski Z., Rozwój i kształtowanie doświadczenia indywidualnego, Warszawa 1975.

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS01. Nazwa jednostki szkolnej: Wykonywanie musztry indywidualnej. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS01PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Nie przewiduje się. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: przyjąć postawę zasadniczą i swobodną, rozpocząć marsz, bieg z miejsca i z marszu, maszerować w miejscu, wykonać zwroty, zachować się w szyku i poza nim, zdejmować i wkładać nakrycie głowy, oddawać honory w różnych miejscach i sytuacjach. Metody nauczania i uczenia się. W ramach pokazu zostaną Ci zademonstrowane m.in.: podstawowe czynności policjanta w szyku i poza nim, przyjmowanie postawy zasadniczej i swobodnej, zdejmowanie i wkładanie nakrycia głowy, oddawanie honorów w różnych sytuacjach bez broni oraz w nakryciu lub bez nakrycia głowy, marsz, bieg z miejsca i z marszu, maszerowanie w miejscu. Umiejętności te będziesz wykształcał podczas ćwiczeń praktycznych. Na zakończenie realizacji jednostki szkolnej otrzymasz polecenie doskonalenia w ramach samokształcenia umiejętności, które były przedmiotem jednostki szkolnej. Twoja postawa, regulaminowe zachowania będą oceniane w każdym czasie podczas trwania szkolenia przez wszystkich pracowników jednostki szkolnej i będzie to miało wpływ na ocenę okresową ze wszystkimi z tego wynikającymi konsekwencjami. Sposoby oceniania. Wykształcone przez Ciebie umiejętności stanowiące przedmiot realizacji kluczowych punktów nauczania podlegać będą ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Każdą negatywną ocenę uzyskaną w trakcie jednostki szkolnej musisz poprawić na ocenę pozytywną, w tym negatywne oceny umiejętności. Otrzymane negatywne oceny umiejętności podlegać będą zaliczeniu podczas realizacji JS03 lub na podstawie sprawdzianu pisemnego (wyboru rodzaju sprawdzianu dokona prowadzący) i poprawiane będą według zapisu uogólnionego: zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Nie dokonuje się przeliczenia oceny „zal.” na ocenę punktową „2”. Oceny otrzymane podczas realizacji jednostki szkolnej JS01 wraz z ocenami uzyskanymi w pozostałych jednostkach szkolnych jednostki modułowej 07 stanowią ocenę zaliczeniową (średnia wszystkich ocen) jednostki modułowej JM07, która jest wystawiana po zrealizowaniu wszystkich jednostek szkolnych jako ocena okresowa. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego: właściwe reagowanie na zapowiedź komendy, regulaminowe zachowanie się po otrzymaniu polecenia wynikającego z treści komendy.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS01. Nazwa jednostki szkolnej: Wykonywanie musztry indywidualnej. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Stron: 4. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS01MS01

Musztra indywidualna. Musztra to ćwiczenia, które uczą, jak przyjmować postawę zasadniczą i swobodną, oddawać honory, poruszać się z bronią i bez broni, formować szyki oraz zachowywać się w szyku i poza nim. Rozróżnia się musztrę indywidualną i zespołową. Musztra indywidualna przygotowuje policjanta do wystąpień służbowych oraz do działań w zespole. Postawa zasadnicza to pozycja przyjmowana przez policjanta do wykonania nakazanych czynności lub do wystąpień służbowych. W postawie zasadniczej policjant stoi nieruchomo. Ciężar ciała spoczywa równomiernie na obu stopach. Pięty są złączone, stopy zaś rozwarte na szerokość środkowej części podeszwy buta. Nogi w kolanach wyprostowane, mięśnie nóg lekko naprężone. Tułów wyprostowany. Brzuch lekko wciągnięty, ramiona cofnięte - na jednakowej wysokości i równolegle do linii frontu. Ręce opuszczone i wyprostowane w łokciach. Palce zwarte i wyprostowane, palec środkowy ułożony wzdłuż szwu spodni (spódnicy). Głowa podniesiona, wzrok skierowany na wprost, usta zamknięte. Policjant przyjmuje postawę zasadniczą na komendę „BACZNOŚĆ” oraz bez tej komendy w następujących przypadkach: na zapowiedź komendy niepoprzedzonej komendą „BACZNOŚĆ”, po wykonaniu komendy „ZBIÓRKA”, wydawania lub przyjmowania rozkazów, składania meldunków i przedstawiania się, oddawania honorów w miejscu, podawania komend w miejscu. Postawa swobodna to pozycja umożliwiająca policjantowi częściowy odpoczynek podczas wykonywania regulaminowych czynności i wystąpień służbowych. Przyjmuje się ją na komendę „SPOCZNIJ” oraz samoczynnie w sytuacjach określonych w regulaminach, np. po odliczeniu. Na komendę „SPOCZNIJ” policjant energicznie wysuwa lewą nogę w lewo skos na odległość równą połowie długości stopy. Ciężar ciała spoczywa na prawej nodze. Ręce są opuszczone swobodnie, palce ułożone dowolnie. Policjant ma swobodę ruchów, lecz nie wolno mu rozmawiać w szyku. Zwroty w miejscu wykonuje się na komendę „W LEWO (W PRAWO, W TYŁ) - ZWROT”. Zwroty w lewo i w tył wykonuje się w stronę lewej ręki, na obcasie buta lewej nogi i czubka prawego buta, energicznie dostawiając najkrótszą drogą nogę postawioną w tył. Zwrot w prawo - odwrotnie. W czasie zwrotu górna część ciała pozostaje jak w postawie zasadniczej, nóg w kolanach się nie zgina.

Szyk to określone w regulaminie ustawienie policjantów (pojazdów) lub pododdziałów do wspólnego wykonywania czynności - w ugrupowaniu rozwiniętym lub marszowym. Na szyk składają się następujące elementy: skrzydło - prawe i lewe zakończenie szyku, front - kierunek ustawienia policjantów (pojazdów), odstęp - oddalenie między policjantami (pojazdami), pododdziałami lub oddziałami, mierzone wzdłuż frontu szyku, odległość - oddalenie między policjantami, szeregami i pododdziałami (pojazdami), mierzone w głąb szyku, szerokość - odstęp między skrzydłami szyku, głębokość - odległość od czoła do ogona szyku, czoło kolumny, ogon kolumny, kierunkowy - poruszający się w nakazanym kierunku policjant, pojazd lub pododdział, do którego dostosowują swój ruch inni policjanci (pododdziały, pojazdy); w kolumnie dwójkowej, trójkowej, czwórkowej itd. - to policjant (pojazd) na prawym skrzydle czoła kolumny (pierwszego szeregu); podczas oddawania honorów w marszu na komendę „NA LEWO - PATRZ” kierunkowym jest policjant lewoskrzydłowy, zamykający - policjant (pojazd) lub pododdział znajdujący się w ostatnim szeregu kolumny na lewym skrzydle. Czynności policjantów w szyku: krycie - ustawienie się policjantów (pojazdów) lub pododdziałów w rzędzie, w linii prostej, równanie - ustawienie się policjantów (pojazdów) lub pododdziałów w szeregu, w linii prostej, odstępowanie - zwiększanie odstępów między policjantami (pododdziałami) w szyku o określoną liczbę kroków, łączenie - powrót do szyku poprzedniego (przed odstępowaniem). Rys. 1. Elementy szyku - ugrupowanie rozwinięte. Rys. 2. Elementy szyku - ugrupowanie marszowe. Rozkazy, komendy w musztrze przekazuje się ustnie, sygnałem lub przez środki łączności. W marszu komendy i rozkazy przekazują wzdłuż kolumny dowódcy pododdziałów (pojazdów) lub obserwatorzy. W szyku dowódca ugrupowania zajmuje miejsce, z którego może najdogodniej dowodzić. Dowódcy niższych szczebli znajdują się w miejscach przewidzianych dla nich w regulaminie i mogą występować z szyku tylko na komendę lub za zezwoleniem dowódcy ugrupowania. Dowódca podając komendę policjantom w ugrupowaniu rozwiniętym, stoi na środku przed frontem szyku w odległości umożliwiającej obserwowanie skrzydeł lub większej części szyku bez konieczności odwracania głowy. Dowódca maszerujący na czele pododdziału podaje komendy bez zatrzymywania się, zwracając głowę w lewo. W czasie marszu mogą wychodzić z szyku - aby podać komendy i sprawdzić sposób ich wykonania - tylko dowódcy od szczebla kompanii wzwyż. Dowódcy niższych szczebli podają komendy ze swoich miejsc. Mogą je opuścić, jeśli zezwoli na to dowódca kompanii. Podczas samodzielnego marszu plutonu lub drużyny ich dowódcy mogą wychodzić z szyku, aby podać komendy i sprawdzić ich wykonanie. Jeżeli dowodzenie pododdziałem (policjantem) przejmuje inny dowódca, poprzedza to zapowiedzią zawierającą nazwę tego pododdziału (stopień i nazwisko policjanta) oraz wyrażeniem „NA MOJĄ KOMENDĘ”. Komenda to krótki rozkaz - podany słownie lub przez środki łączności - do natychmiastowego wykonania, a gdy dotyczy grupy policjantów lub pododdziału (oddziału) - również jednoczesnego i jednolitego. Komenda składa się z zapowiedzi i hasła. Zdarzają się komendy zawierające tylko hasło, np. „BACZNOŚĆ” i „SPOCZNIJ”. Zapowiedź komendy podaje się wyraźnie, głosem donośnym, przeciągając ostatnią zgłoskę. Hasło komendy podaje się po krótkiej przerwie, głośno, wyraźnie, krótko i dobitnie. Po haśle należy wykonać komendę. Aby zwrócić uwagę pododdziałów lub poszczególnych policjantów, w zapowiedzi komendy wymienia się nazwę pododdziału lub stopień i nazwisko policjanta, np. „PIERW-SZA KOMPANIA (PLUTON, DRUŻYNA), W SZEREGU - ZBIÓRKA”, „POSTERUNKO-WY MALINOWSKI, W PRAWO - ZWROT”. Wszystkie komendy podawane pododdziałom (policjantom) w miejscu poprzedza się komendą „BACZNOŚĆ”. Wyjątkiem są te, które składają się z samego hasła, i wezwania skierowane do pododdziałów, np. „PIERWSZA DRUŻYNA”, lub do policjanta, np. „PO-STERUNKOWY KRÓL”. Komendy przekazywane przez środki łączności dotyczące wszystkich pododdziałów przyjmują i natychmiast podają swoim pododdziałom ich dowódcy. Aby przerwać niewłaściwie wykonywaną czynność, powrócić do poprzedniego położenia oraz umożliwić poprawne jej wykonanie, podaje się komendę „WRÓĆ”. Podczas podawania komend i wydawania rozkazów poszczególnym policjantom - do wykonania czynności musztry - wymienia się jedynie stopień i nazwisko policjanta lub jego funkcję. Marsz i zatrzymywanie. Marsz rozpoczyna się z postawy zasadniczej lewą nogą. Wykonuje się go krokiem defiladowym lub zwykłym. Marsz poprzedza komenda, np. „PIERWSZA DRUŻYNA, KIERUNEK NA WPROST (W PRAWO, W LEWO, W TYŁ NA PRAWO, W TYŁ NA LEWO) - MARSZ” lub „PIERWSZA DRUŻYNA, ZA MNĄ - MARSZ”. Po każdej komendzie pierwsze trzy kroki wykonuje się krokiem defiladowym na wprost (z wyjątkiem marszu w miejscu). Krok defiladowy stosuje się: rozpoczynając marsz (pierwsze trzy kroki), w marszu po komendzie „BACZNOŚĆ”, w marszu po zapowiedzi komendy dotyczącej zatrzymania się, w czasie występowania z (wstępowania do) szyku. Policjanci rozpoczynający marsz krokiem defiladowym podnoszą stopę na wysokość około 10 cm i stawiają ją sprężyście z lekkim przybiciem. Długość kroku wynosi 60-80 cm. Tempo marszu to 112-116 kroków na minutę. Krok zwykły obowiązuje podczas przemarszu pododdziałów w rejonie skoszarowania, koncentracji itp. Policjanci występujący indywidualnie stosują go również podczas oddawania honorów w marszu, a także w czasie podchodzenia do (odchodzenia od) przełożonego. Długość kroku zwykłego wynosi 60-70 cm, tempo marszu - 112-116 kroków na minutę. Z kroku defiladowego do zwykłego przechodzi się na komendę „SPOCZNIJ”. Policjanci stawiają jeszcze jeden krok defiladowy i rozpoczynają marsz krokiem zwykłym. Komendy podaje się na lewą lub prawą nogę. Marsz w miejscu wykonuje się na komendę „W MIEJSCU - MARSZ”, zarówno rozpoczynającą marsz w miejscu, jak i podaną do przejścia z ruchu do marszu w miejscu. W pierwszym przypadku policjanci rozpoczynają marsz w miejscu lewą nogą. W drugim przypadku komendy podaje się na dowolną nogę. Następny krok policjanci wykonują jeszcze w ruchu, po czym maszerują w miejscu. Marsz ten polega na podnoszeniu i opuszczaniu na przemian prawej i lewej nogi na wysokość około 10 cm z jednoczesnym ruchem rąk w takt marszu (jak podczas marszu w ruchu). Aby policjanci maszerujący w miejscu ruszyli naprzód, podaje się komendę „NA WPROST - MARSZ” na lewą nogę. Policjanci wykonują jeszcze jeden krok w miejscu..

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS01. Nazwa jednostki szkolnej: Wykonywanie musztry indywidualnej. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS01LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Zarządzenie nr 21 Komendanta Głównego Policji z 20 maja 1993 roku w sprawie funkcjonowania organizacji hierarchicznej w Policji. Grzywa K., Metodyka nauczania musztry, Słupsk 2000.

JEDNOSTKA SZKOLNA JS01. Nazwa jednostki szkolnej: Wykonywanie musztry indywidualnej. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS01SP01

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW: Czy potrafisz określić pojęcia: musztry, ugrupowania, szyku, elementów szyku, czynności policjanta w szyku, szeregu, dwuszeregu, kolumny, linii kolumn, komendy, postawy zasadniczej i swobodnej? Czy potrafisz: przyjąć postawę zasadniczą i swobodną (bez broni), rozpocząć marsz, bieg z miejsca i z marszu, maszerować w miejscu, wykonywać zwroty w miejscu bez broni, maszerować krokiem defiladowym, zwykłym, dowolnym, występować z i wstępować do pierwszego, drugiego szeregu, wykonać komendy „DO MNIE”, „WSTĄP” po wywołaniu z szyku i w sytuacji, kiedy się w nim nie znajdujesz, wykonać krycie, równanie, odstępowanie i łączenie w szyku, regulaminowo zdejmować i wkładać nakrycie głowy w umundurowaniu wyjściowym, w umundurowaniu ćwiczebnym, oddawać honory w miejscu, w nakryciu i bez nakrycia głowy, bez broni, oddawać honory w marszu, w nakryciu i bez nakrycia głowy, bez broni, oddawać honory w nakryciu głowy w miejscu i w marszu w sytuacjach nietypowych (np. gdy masz obie ręce zajęte lub niesprawną prawą rękę, podczas podtrzymywania lewą ręką innej osoby), oddawać honory podczas biegu?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS02. Nazwa jednostki szkolnej: Zasady regulaminowego zachowania się policjantów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS01PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Wymagane są umiejętności oddawania honorów, przyjmowania postawy zasadniczej i swobodnej, zwrotów w miejscu. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: rozróżniać korpusy i stopnie policyjne, przestrzegać drogi służbowej, regulaminowo zwracać się do przełożonego (starszego) oraz do innego policjanta przebywającego w obecności przełożonego (starszego), oddawać honory zgodnie z obowiązującymi zasadami i uwarunkowaniami, oddawać honory w czasie zajęć, odpraw, konferencji służbowych itp. z udziałem policjantów, regulaminowo przedstawiać się, witać oraz żegnać, prowadzić służbowe rozmowy telefoniczne, składać meldunek w różnych sytuacjach służbowych, regulaminowo reagować na otrzymane polecenia, prawidłowo reagować po wejściu do pomieszczenia, w którym znajduje się przełożony lub starszy, prawidłowo reagować w sytuacji mijania się z przełożonym lub starszym w wąskim przejściu. Metody nauczania i uczenia się. Zostaną Ci zaprezentowane stopnie policyjne ze wskazaniem usytuowania ich oznaczeń w zależności od rodzaju umundurowania. Prowadzący zademonstruje oddawanie honorów w różnych sytuacjach. Przedstawiona zostanie formuła składająca się na meldunek, formuła zwracania się do policjanta przebywającego w obecności przełożonego lub starszego, meldowania się po wejściu do pomieszczenia służbowego. Zademonstrowane zostanie zachowanie się podczas mijania się z przełożonym lub starszym. W ramach kolejnych godzin będziesz ćwiczyć samodzielnie i w parze regulaminowe zachowanie się policjantów w różnych sytuacjach służbowych, zgodnie z wyszczególnionymi w programie celami. Na zakończenie realizacji jednostki szkolnej otrzymasz polecenie doskonalenia w ramach samokształcenia umiejętności, które były przedmiotem jednostki szkolnej. Twoja postawa, regulaminowe zachowania będą oceniane w każdym czasie podczas trwania szkolenia przez wszystkich pracowników jednostki szkolnej i będzie to miało wpływ na ogólną ocenę okresową ze wszystkimi z tego wynikającymi konsekwencjami. Sposoby oceniania. Nabywane przez Ciebie wiadomości i umiejętności podlegać będą bieżącej ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Każda otrzymana przez Ciebie negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkolnej musi być poprawiona na ocenę pozytywną, w tym negatywne oceny wystawione w wyniku stwierdzenia nieregulaminowego zachowania się przez Ciebie poza realizacją jednostki szkolnej. Zaliczenie jednostki szkolnej JS02 następuje wspólnie z pozostałymi jednostkami szkolnymi wchodzącymi w skład jednostki modułowej i stanowić będzie wspólnie z nimi ocenę okresową. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego: regulaminowe zachowanie się po otrzymaniu polecenia do określonego zachowania się, umiejętności komunikowania się, opanowanie emocjonalne.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS02. Nazwa jednostki szkolnej: Zasady regulaminowego zachowania się policjantów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 3. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS01MS01

Zasady regulaminowego zachowania się policjantów. W czasie prowadzenia rozmów policjanci zwracają się do siebie, wymieniając przed stopniem policyjnym słowo „PAN”. Policjant zwracający się do innych policjantów służbowo wymienia ich stopień w formie skróconej, np. zwracając się do starszego sierżanta mówi „PANIE SIERŻANCIE”. Podobnie postępuje, zwracając się do (młodszego, starszego, sztabowego) aspiranta, podkomisarza, nadkomisarza, podinspektora, młodszego inspektora. Stopnie starszego poste-runkowego, nadinspektora i generalnego inspektora wymienia się w pełnym brzmieniu. Poza służbą i w sytuacjach nieoficjalnych dopuszczane są inne formy zwracania się - bezpośrednie - zależne od wzajemnych kontaktów, lecz z zachowaniem godności. Policjant zwracający się do kapelanów używa formy tytulatury religijno-kościelnej, np. „KSIĘŻE KAPELANIE”, „KSIĘŻE BISKUPIE”. Policjanci - zwracając się do przełożonych i starszych - przyjmują postawę zasadniczą i oddają honory. Stosownie do miejsc, w których przebywają, przełożeni (starsi) zezwalają na przyjęcie postawy swobodnej. W czasie ćwiczeń (szkolenia, obsługi urządzeń) policjant nie zmienia pozycji lub przyjmuje taką jak przełożony. Podczas witania się lub żegnania przełożony (starszy), podając rękę, może użyć wyrażenia „CZOŁEM” lub „CZOŁEM PANIE POSTERUNKOWY”, a następnie salutuje. Podwładny (młodszy) odpowiada także „CZOŁEM” lub „CZOŁEM PANIE INSPEKTORZE”. Służbowe przedstawianie się to podanie przełożonemu (starszemu), który nie zna młodszego (podwładnego), swojego stanowiska, stopnia i nazwiska, np. „PANIE INSPEK-TORZE, DOWÓDCA PLUTONU - POSTERUNKOWY JAWORSKI”. Przełożony (starszy) postępuje podobnie, jeśli nie jest znany. W służbowych rozmowach telefonicznych obowiązuje policjantów obustronne przedstawianie się. Policjant, który otrzymał sygnał, przedstawia się, podając swój stopień i nazwisko, a w razie powiadomienia lub stwierdzenia, że będzie rozmawiał z przełożonym, mówi „MELDUJĘ SIĘ PANIE KOMISARZU” i po zakończeniu rozmowy używa sformułowania „DZIĘKUJĘ, ZROZUMIAŁEM, WYKONUJĘ, ODMELDOWUJĘ SIĘ”. Meldunek to zwięzła informacja, którą składa podwładny przełożonemu. W informacji podaje się kolejno: tytuł, stopień policyjny przełożonego, swoje stanowisko, stopień,

nazwisko i czynność wykonywaną przez jednostkę, np. „PANIE INSPEKTORZE -DOWÓDCA PLUTONU POSTERUNKOWY KOWALSKI MELDUJE PLUTON GOTOWY DO ZAJĘĆ”. Meldunek składa się przede wszystkim w następujących sytuacjach: w przypadku przybycia przełożonego do jednostki (zajęcia, odprawa itp.), podczas pełnienia służby dyżurnej - w czasie pierwszego przybycia przełożonego w danym dniu, na zbiórce jednostki oraz w czasie witania osób przez kompanię honorową, po przybyciu do przełożonego (starszego) - o celu przybycia, podczas obejmowania i zdawania służby, po wykonaniu polecenia, rozkazu lub decyzji. Policjant, chcąc zwrócić się do innego policjanta przebywającego w obecności przełożonego (starszego), używa zwrotu np. „PANIE INSPEKTORZE PROSZĘ O POZWOLE-NIE ZWRÓCENIA SIĘ DO PANA NADKOMISARZA KOWALSKIEGO” (zasada nie obowiązuje w sytuacjach wymagających koncentracji i uwagi). W odpowiedzi na polecenie przełożonego lub starszego policjant odpowiada twierdząco, np. „TAK JEST, ZROZUMIAŁEM” lub przecząco „NIE ZROZUMIAŁEM”. W przypadku kiedy polecenie dla przyjmującego nie jest jasne, policjant przyjmujący polecenie prosi o jego powtórzenie. Policjant wchodzi do pomieszczenia przełożonego po uzyskaniu jego zgody. Przed wejściem pozostawia wierzchnie okrycie (płaszcz, czapkę). Po wejściu oddaje honory i zgłasza cel swego przybycia. Po załatwieniu sprawy lub otrzymaniu polecenia oddaje honory, wykonuje zwrot w kierunku wyjścia i wychodzi. Policjant wchodzący z bronią nie zmienia jej położenia. Pełniąc służbę, będąc w hełmie lub trzymając broń „za pas” - nie zdejmuje nakrycia głowy. W grupie policjantów znajdujących się w wąskim przejściu pierwszy, który zauważy zbliżającego się przełożonego (starszego), podaje komendę „PRZEJŚCIE”. Policjanci zatrzymują się, przepuszczają przechodzącego, oddają honory przez „sfrontowanie”. Sfrontowanie jest równoznaczne z przyjęciem postawy zasadniczej. W warunkach umożliwiających swobodne mijanie się policjanci dopasowują swoje zachowanie do zasad poszanowania przełożonych (starszeństwa), ogólnych reguł ruchu i okoliczności (sytuacji). W czasie zajęć, odpraw, konferencji służbowych itp. z udziałem policjantów i pracowników cywilnych honory oddaje się na komendę „PANOWIE OFICEROWIE (ASPI-RANCI, PODOFICEROWIE)”, z udziałem tylko pracowników cywilnych - „PANIE, PA-NOWIE”, z udziałem szeregowych policjantów (grupa mieszana) - na komendę „PROSZĘ WSTAĆ”. Jeżeli uczestnikami są jedynie szeregowi policjanci, to podaje się komendę „WSTAĆ”, „BACZNOŚĆ”. Na komendę obecni wstają frontem do przełożonego, a policjanci przyjmują postawę zasadniczą. Przełożony - po przyjęciu meldunku słowem „DZIĘKUJĘ” - zezwala przyjąć postawę swobodną (siedzącą). Zgromadzeni siadają równocześnie z przełożonymi lub na polecenie meldującego „PROSZĘ SIADAĆ”. Oddawanie honoru jest oznaką szacunku dla tradycji, symboli oraz przełożonych i starszych, a także przejawem koleżeństwa, dobrego wychowania i dyscypliny. Policjanci są obowiązani oddawać honory: Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałkowi Sejmu i Senatu, Prezesowi Rady Ministrów, Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, Komendantowi Głównemu Policji, przełożonym, starszym i równym stopniem, fladze państwowej oraz banderze wojennej podczas wchodzenia na i schodzenia z okrętu, przed Grobem Nieznanego Żołnierza, symbolom i miejscom upamiętniającym bohaterską walkę i męczeństwo narodu polskiego i innych narodów, jeśli są tam wystawione posterunki honorowe, w czasie uroczystości pogrzebowych z policyjną lub wojskową asystą honorową. Policjantów obowiązuje wzajemne oddawanie honorów. Podwładni i młodsi oddają honor pierwsi, a policjanci równi stopniem - jednocześnie. Policjanci nie mają obowiązku oddawania honorów w czasie: przechodzenia przez jezdnię oraz mijania się w odległości większej niż ok. 15 kroków, prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn i urządzeń, bezpośredniego udziału w akcjach ratowniczych, udzielania pomocy poszkodowanym, zabezpieczania miejsc wypadków, legitymowania, odprowadzania i konwojowania osób oraz podczas interwencji, przebywania w ośrodkach leczniczych, przebywania w placówkach publicznych, przebywania w stołówkach, palarniach itp., wykonywania prac porządkowo-gospodarczych, wykonywania czynności służbowych wymagających koncentracji uwagi na innych osobach lub obiektach.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS02. Nazwa jednostki szkolnej: Zasady regulaminowego zachowania się policjantów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS02LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz.U. Nr 30, poz. 179 z późn. zm.), art. 47.1. Zarządzenie nr 21 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 maja 1993 roku w sprawie funkcjonowania organizacji hierarchicznej w Policji.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS02. Nazwa jednostki szkolnej: Zasady regulaminowego zachowania się policjantów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS02SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń:
	TAK		NIE
Czy rozumiesz pojęcie „droga służbowa”?
Czy wiesz, w jakich okolicznościach można pominąć drogę służbową?
Czy potrafisz:
regulaminowo zwracać się do przełożonego (starszego),
zwracać się do innego policjanta przebywającego w obecności przełożonego (starszego),
oddawać honory w czasie zajęć, odpraw, konferencji służbowych itp. z udziałem policjantów,
służbowo przedstawić się, witać i żegnać,
prowadzić służbowe rozmowy telefoniczne,
składać meldunki (w różnych sytuacjach służbowych),
regulaminowo reagować na otrzymane polecenia,
wchodzić do pomieszczenia, w którym znajduje się przełożony lub starszy (z bronią i bez broni),
reagować w sytuacjach mijania się z przełożonym lub starszym w wąskim przejściu?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS03. Nazwa jednostki szkolnej: Wykonywanie musztry zespołowej. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS03PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Prowadzący zajęcia będzie bazował na Twoich umiejętnościach z zakresu: przyjmowania postawy zasadniczej i swobodnej, rozpoczynania marszu, biegu z miejsca i z marszu, maszerowania w miejscu, wykonywania zwrotów, maszerowania właściwym krokiem marszowym, oddawania honorów w różnych sytuacjach, zachowania się w szyku i poza nim. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: wykonywać zbiórki przez pododdział zgodnie z wymogami komendy: w miejscu, w marszu, zmieniać front ugrupowania pododdziału w miejscu: z szeregu w rząd i odwrotnie, z szeregu w kolumnę dwójkową i odwrotnie, z szeregu w kolumnę trójkową i odwrotnie, z dwuszeregu w kolumnę dwójkową i odwrotnie, z dwuszeregu w kolumnę czwórkową i odwrotnie, z trójszeregu w kolumnę trójkową i odwrotnie, zmieniać szyk ugrupowania marszowego: z kolumny dwójkowej w rząd i odwrotnie, z kolumny czwórkowej w kolumnę dwójkową i odwrotnie, odliczać w ugrupowaniu rozwiniętym, zaginać i odginać skrzydła, witać się z przełożonym, oddawać honory przez pododdział (pluton, kompanię): w ugrupowaniu rozwiniętym bez broni, w ugrupowaniu marszowym bez broni, zmieniać szyk w ugrupowaniu marszowym: z kolumny dwójkowej w rząd i odwrotnie, z kolumny czwórkowej w kolumnę dwójkową i odwrotnie. Metody nauczania i uczenia się. W ramach realizacji jednostki szkolnej zostaną Ci zaprezentowane sposoby wykonywania zbiórek przez pododdział Policji w miejscu i w marszu, zgodnie z wymogami komendy. Prowadzący opierając się na szkolonej grupie, zademonstruje Ci: a) zmiany frontu ugrupowania w miejscu: z szeregu w rząd i odwrotnie, z szeregu w kolumnę dwójkową i odwrotnie, z szeregu w kolumnę trójkową i odwrotnie, z dwuszeregu w kolumnę dwójkową i odwrotnie, z dwuszeregu w kolumnę czwórkową i odwrotnie, z trójszeregu w kolumnę trójkową i odwrotnie, b) zmiany szyku ugrupowania marszowego: z kolumny dwójkowej w rząd i odwrotnie, z kolumny czwórkowej w kolumnę dwójkową i odwrotnie. a ponadto: oddawanie honorów w ugrupowaniu rozwiniętym i marszowym, zmianę szyku ugrupowania marszowego z kolumny dwójkowej w rząd i odwrotnie, zmianę szyku ugrupowania marszowego z kolumny czwórkowej w kolumnę dwójkową i odwrotnie, odliczanie na zbiórce w szeregu i dwuszeregu, zaginanie i odginanie skrzydła, witanie się z przełożonym, oddawanie honorów przez pododdział (pluton, kompanię) w ugrupowaniu rozwiniętym bez broni, oddawanie honorów przez pododdział (pluton, kompanię) w ugrupowaniu marszowym bez broni. Pamiętaj, że zawsze na zapowiedź komendy musisz przyjąć postawę zasadniczą, a na hasło przystąpić do jej energicznego wykonania. Umiejętności te będziesz wykształcał podczas ćwiczeń praktycznych. Pamiętaj, że będą Ci one przydatne nie tylko podczas realizacji innych zajęć obejmujących problematykę działań zespołowych Policji, ale również będą one oceniane w każdej fazie szkolenia przez wszystkich pracowników jednostki szkolnej, co wpłynie na ogólną ocenę okresową ze wszystkimi z tego wynikającymi konsekwencjami. Sposoby oceniania. Wykształcone przez Ciebie umiejętności będące przedmiotem realizacji jednostki szkolnej podlegają bieżącej ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkolnej nie podlega poprawieniu na ocenę pozytywną, ma natomiast wpływ na ogólną ocenę jednostki modułowej (podczas obliczania oceny średniej „nzal.” odpowiada cyfrze „1”). Oceny otrzymane podczas realizacji jednostki szkolnej JS03 wraz z ocenami uzyskanymi w pozostałych jednostkach szkolnych jednostki modułowej 07 stanowią ocenę zaliczeniową (średnia wszystkich ocen) jednostki modułowej JM07, która jest wystawiana po zrealizowaniu wszystkich jednostek szkolnych jako ocena okresowa. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego: dynamika oraz jednoczesna i jednolita reakcja na otrzymane polecenie, zgranie poszczególnych czynności w ramach pododdziału.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS03. Nazwa jednostki szkolnej: Wykonywanie musztry zespołowej. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 3. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS03MS01

Musztra zespołowa. Musztra zespołowa przygotowuje pododdziały i oddziały do wystąpień służbowych oraz działania w szyku pieszym i z pojazdami. Ugrupowanie w musztrze to ustawienie policjantów pododdziałów i oddziałów pieszych lub z pojazdami w szyku odpowiednim do wykonania określonych czynności, frontem w wyznaczonym kierunku, w ustalonych odstępach i odległościach. Rozróżnia się ugrupowania rozwinięte i marszowe. Ugrupowanie rozwinięte to ustawienie oddziału, pododdziału w linii prostej, frontem w jednym kierunku, w nakazanym szyku, w odstępach określonych w regulaminie lub rozkazem dowódcy. Ugrupowanie marszowe to ustawienie oddziału, pododdziału lub pododdziałów w kolumnach do marszu. Aby ustawić policjantów w szyku, dowódca zarządza zbiórkę. Na zapowiedź komendy, np. „PIERWSZA DRUŻYNA”, lub na komendę „BACZNOŚĆ”, policjanci zwracają się frontem do dowódcy i przyjmują postawę zasadniczą. Następnie dowódca podaje zapowiedź, np. „W DWUSZEREGU”, i staje w postawie zasadniczej w miejscu, w którym chce ustawić pododdział. Na hasło „ZBIÓRKA” policjanci biegną do dowódcy i stają w nakazanym szyku w postawie zasadniczej i w tym samym co on kierunku (jeżeli nie nakazał inaczej). Policjant prawoskrzydłowy staje z lewej strony dowódcy, a na zbiórce w kolumnie (rzędzie) - za nim. Rozpoczynając formowanie szyku, dowódca wychodzi przed front pododdziału na taką odległość, aby mógł objąć go wzrokiem lub wykonuje wykrok prawą nogą z jednoczesnym zwrotem w lewo. Aby wyrównać i pokryć w szyku, dowódca podaje komendę „SPOCZNIJ”. Dowódca może również nakazać zbiórkę w innym miejscu lub kierunku. Określa to w komendzie, np. „PIERWSZA DRUŻYNA, W DWUSZEREGU (KOLUMNIE DWÓJKO-WEJ) NA DRODZE, PRAWE SKRZYDŁO (CZOŁO) NA WYSOKOŚCI TRYBUNY, FRON-TEM DO HANGARU - ZBIÓRKA”. Jeżeli zbiórkę nakazuje ponownie, można podać komendę „PIERWSZA DRUŻYNA, W DWUSZEREGU, NA POPRZEDNIM MIEJSCU - ZBIÓRKA”. Formowanie kolumny w marszu odbywa się na komendę np. „DRUGA DRUŻYNA, W KOLUMNIE DWÓJKOWEJ, ZA MNĄ, W MARSZU - ZBIÓRKA” - dwójka czołowa maszeruje za dowódcą drużyny w odległości trzech kroków, reszta policjantów dołącza do

niej. Dowódca może również nakazać zbiórkę w wyznaczonym miejscu i kierunku marszu, podając komendę np. „DRUGA DRUŻYNA, W KOLUMNIE DWÓJKOWEJ, NA DRODZE W KIERUNKU WSI, W MARSZU - ZBIÓRKA”. Na komendę „ROZEJŚĆ SIĘ” policjanci natychmiast rozchodzą się w dowolnych kierunkach. Dowódca może w komendzie określić miejsce, w którym mają przebywać, np. „NA ŁĄKĘ - ROZEJŚĆ SIĘ”, „DO NAMIOTÓW (BIEGIEM) - ROZEJŚĆ SIĘ”, lub kierunek rozejścia się, np. „OD CZOŁA, W PRAWO - ROZEJŚĆ SIĘ”. Komendę „ROZEJŚĆ SIĘ” można podać w każdym szyku w miejscu lub w marszu. Równanie i krycie w szyku policjanci wykonują samoczynnie po komendzie „SPOCZNIJ” albo na komendę „RÓWNAJ - W PRAWO (W LEWO)”. Na komendę „RÓWNAJ - W PRAWO (W LEWO)” wszyscy policjanci równocześnie i energicznie zwracają głowy w prawo (w lewo) z wyjątkiem prawoskrzydłowego (lewoskrzydłowego) i stają tak, aby prawym (lewym) okiem widzieć tylko swego sąsiada, a lewym (prawym) pierś czwartego od siebie. Po wyrównaniu na komendę „BACZNOŚĆ” jednocześnie zwracają głowy na wprost. Przesunięcie szyku o krok w przód lub w tył odbywa się na komendę np. „PIERW- SZA DRUŻYNA, KROK NA WPROST (W TYŁ) - MARSZ”. Policjanci robią krok w nakazanym kierunku, nie zmieniając frontu. Aby przesunąć szyk do przodu na odległość większą niż krok, podaje się komendę np. „DRUŻYNA, SZEŚĆ KROKÓW NA WPROST - MARSZ”, lub jeżeli nie podaje się liczby kroków - „DRUŻYNA, NA WPROST - MARSZ”. Aby przesunąć szyk w tył na odległość większą niż krok, najpierw należy podać komendę do wykonania zwrotu w tył, a następnie dotyczącą przesunięcia. Przesunięcie szyku w prawo (lewo) wykonuje się po zmianie frontu szyku. W marszu z kolumny dwójkowej w rząd przechodzi się na komendę „W RZĄD - W TYŁ”. Policjanci z lewego rzędu przechodzą w takt marszu za swych prawych sąsiadów, zachowując regulaminowe odległości (około 1,2 m). Z rzędu w kolumnę dwójkową przechodzi się na komendę „W DWÓJKI - W PRZÓD”. Policjanci, na których podczas odliczania wypadła cyfra dwa, przesuwają się w przód na lewo od swych poprzedników. Ustawione w ten sposób dwójki dołączają i kryją dwójkę czołową, która skraca krok bez komendy. Po przyjęciu regulaminowych odstępów i odległości podaje się komendę „ZWYKŁY - KROK”. Skrzydła ugrupowania rozwiniętego zagina się na komendę np. „DRUGA DRU-ŻYNA ZAGIĄĆ SKRZYDŁO - MARSZ”, „OD POSTERUNKOWEGO WIERZBICKIEGO ZAGIĄĆ LEWE (PRAWE) SKRZYDŁO - MARSZ” lub „OD POSTERUNKOWEGO KALI-NOWSKIEGO I SIERŻANTA ZIELIŃSKIEGO ZAGIĄĆ SKRZYDŁO - MARSZ”. Jeżeli zaginanie następuje od wyznaczonego policjanta, mówi on wówczas „JESTEM” i podnosi na sekundę lewą rękę do poziomu. Stojący za nim w następnych szeregach również podnoszą lewe ręce do poziomu. Na komendę dotyczącą zagięcia skrzydeł pododdział lub policjanci skrzydłowi wraz z wymienionymi w zapowiedzi zaginają skrzydło (skrzydła), przesuwając się do przodu krokiem zwykłym. Wymieniony policjant zachodzi w miejscu w prawo (lewo) w takim tempie, aby maszerujący po okręgu mogli zachować równanie. Policjanci ci zatrzymują się po dojściu do miejsca, w którym są ustawieni pod kątem 90 stopni w stosunku do frontu pododdziału. Po zagięciu skrzydeł podaje się komendę „SPOCZNIJ”. Skrzydła odgina się na komendy, np. „PIERWSZA I TRZECIA DRUŻYNA (OD POSTERUNKOWEGO KALI-NOWSKIEGO I SIERŻANTA ZIELIŃSKIEGO) W TYŁ - ZWROT”, „ODGIĄĆ SKRZYDŁA - MARSZ”. Policjanci zaginający poprzednio skrzydła wykonują w tył zwrot, wracają na poprzednie miejsce w taki sam sposób jak podczas zaginania skrzydeł i zatrzymują się w linii pododdziału. Na komendę „W TYŁ - ZWROT” robią w tył zwrot, po czym na komendę „SPOCZNIJ” przyjmują postawę swobodną. W marszu z kolumny czwórkowej w kolumnę dwójkową przechodzi się na komendę „W DWÓJKI - W TYŁ”. Policjanci oznaczeni podczas odliczania cyfrą dwa przechodzą w takt marszu za swych sąsiadów z prawej strony i kryją ich, zachowując przepisową odległość. Lewy rząd w tym czasie dołącza do prawego. Policjanci idący w pierwszej dwójce nie zmieniają długości kroku. Z kolumny dwójkowej w czwórkową przechodzi się na komendę „W CZWÓRKI - W PRZÓD”. Policjanci lewego rzędu oznaczeni podczas odliczania cyfrą jeden odstępują w lewo, natomiast ci, którzy poprzednio przeszli w tył (oznaczeni cyfrą dwa), wstępują na swoje dawne miejsce (na wysokość jedynek). Czoło skraca krok bez komendy. Policjanci maszerują dalej krokiem zwykłym na komendę „ZWYKŁY KROK”.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS03. Nazwa jednostki szkolnej: Wykonywanie musztry zespołowej. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS03LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Zarządzenie nr 21 Komendanta Głównego Policji z 20 maja 1993 roku w sprawie funkcjonowania organizacji hierarchicznej w Policji. Grzywa K., Metodyka nauczania musztry, Słupsk 2000.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS03. Nazwa jednostki szkolnej: Wykonywanie musztry zespołowej. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS03SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń, czy potrafisz występując w strukturze pododdziału?:
	TAK		NIE
Wykonać zbiórkę zgodnie z wymogami komendy:
w miejscu,
w marszu?
Zmienić front ugrupowania pododdziału w miejscu:
z szeregu w rząd i odwrotnie,
z szeregu w kolumnę dwójkową i odwrotnie,
z szeregu w kolumnę trójkową i odwrotnie,
z dwuszeregu w kolumnę dwójkową i odwrotnie,
z dwuszeregu w kolumnę czwórkową i odwrotnie,
z trójszeregu w kolumnę trójkową i odwrotnie?
Zmienić szyk ugrupowania marszowego:
z kolumny dwójkowej w rząd i odwrotnie,
z kolumny czwórkowej w kolumnę dwójkową i odwrotnie?
Odliczyć na zbiórce w szeregu i dwuszeregu?
Zagiąć i odgiąć skrzydła?
Witać się z przełożonym?
Oddawać honory w ugrupowaniu rozwiniętym bez broni?
Oddawać honory w ugrupowaniu marszowym bez broni?
Zmieniać szyk w ugrupowaniu marszowym:
z kolumny dwójkowej w rząd i odwrotnie,
z kolumny czwórkowej w kolumnę dwójkową i odwrotnie?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS04. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie kordonów i dwukordonów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS04PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Prowadzący zajęcia będzie oczekiwać od Ciebie umiejętności w zakresie: przyjmowania postawy zasadniczej i swobodnej, rozpoczynania marszu, biegu z miejsca i z marszu, maszerowania w miejscu, wykonywania zwrotów, maszerowania właściwym krokiem marszowym, oddawania honorów w różnych sytuacjach, zachowania się w szyku i poza nim. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: określić podstawowe pojęcia: kordonu, kordonu zwartego, kordonu rozczłonkowanego, przyjmować postawę kordonową, formować kordon zwarty w miejscu: z szeregu, z rzędu, z kolumny dwójkowej, formować kordon zwarty z marszu, formować kordon rozczłonkowany w miejscu: od wskazanego, od lewego i od prawego, formować kordon rozczłonkowany z marszu, zwiększać i zmniejszać odstępy w kordonie: od wskazanego, od prawego, od lewego, formować dwukordon oraz dwie linie kordonów: wiązać kordon oraz dwukordon: za ręce, za pasy, zmieniać front kordonu i dwukordonu, formować kordon dwufrontowy: w miejscu, z marszu, zwiększać i zmniejszać odstępy w kordonie dwufrontowym, zwijać kordony. Metody nauczania i uczenia się. W ramach realizacji jednostki szkolnej zostaną Ci zaprezentowane sposoby formowania kordonów i dwukordonów. Pamiętaj, że zawsze na zapowiedź komendy musisz przyjąć postawę zasadniczą, a na hasło przystąpić do jej energicznego wykonania. Umiejętności te będziesz wykształcał podczas ćwiczeń praktycznych. Pamiętaj, że będą Ci one przydatne w trakcie realizacji zajęć poligonowych, gdzie również będą oceniane. Od wykładowcy prowadzącego zajęcia otrzymasz pełny zasób informacji w zakresie niezbędnym do opanowania wiedzy i umiejętności określonej w przedmiotowej jednostce szkolnej w ramach zajęć oraz podczas samokształcenia. Twoim zadaniem jest zapoznać się ze wskazaną przez wykładowcę literaturą. W trakcie zajęć korzystaj z pomocy prowadzącego zajęcia. W przypadku niezrozumienia określonych treści masz prawo skorzystać z konsultacji w terminie wyznaczonym przez wykładowcę. Sposoby oceniania. Nabywane przez Ciebie wiadomości będące przedmiotem realizacji pierwszego kluczowego punktu nauczania podlegają bieżącej ocenie według obowiązującej skali ocen (skala: 6 - 1). Wykształcone przez Ciebie umiejętności będące przedmiotem realizacji od drugiego do jedenastego kluczowego punktu nauczania podlegają bieżącej ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Każda negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkolnej musi być poprawiona na ocenę pozytywną, w tym negatywne oceny umiejętności. Otrzymana negatywna ocena umiejętności podlega zaliczeniu podczas realizacji JS05 lub na podstawie sprawdzianu pisemnego (wyboru rodzaju sprawdzianu dokonuje nauczyciel) i poprawiana jest według zapisu uogólnionego: zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Nie dokonuje się przeliczenia oceny „zal.” na ocenę punktową „2”. Oceny otrzymane podczas realizacji jednostki szkolnej JS04 wraz z ocenami uzyskanymi w pozostałych jednostkach szkolnych jednostki modułowej 07 stanowią ocenę zaliczeniową (średnia wszystkich ocen) jednostki modułowej JM07, która jest wystawiana po zrealizowaniu wszystkich jednostek szkolnych jako ocena okresowa. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego: właściwe reagowanie na zapowiedź komendy, energiczna realizacja polecenia wynikającego z treści komendy.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS04. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie kordonów i dwukordonów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 3. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS04MS01

Formownie kordonów i dwukordonów. Kordon to szyk, w którym policjanci stoją w linii obok siebie w odstępach nakazanych komendą dowódcy. Policjanci w kordonach stoją zawsze w postawie ustalonej dla kordonów. W postawie tej policjant stoi w małym rozkroku, pięty rozsunięte są na długość stopy, palce skierowane na zewnątrz, ręce swobodnie założone z tyłu korpusu. W przypadkach uzasadnionych (potrzeba interwencji itp.) policjant może zmienić postawę lub wystąpić z kordonu. Przyjęcie postawy kordonowej następuje na komendę dowódcy „W KORDONIE - STAŃ”. Kordon, w którym funkcjonariusze stoją obok siebie w odstępach o szerokości dłoni, to kordon zwarty. W miejscu formuje się kordon zwarty: z szeregu - „W KORDONIE - STAŃ” na zapowiedź tej komendy policjanci przyjmują postawę zasadniczą, a na hasło postawę określoną dla kordonów, z rzędu - „W KORDON W LEWO (W PRAWO) - ZWROT” na tę komendę policjanci wykonują zwrot w lewo (w prawo), po czym przyjmują postawę regulaminową, z kolumny dwójkowej - „W KORDON W LEWO (W PRAWO) - FRONT” na tę komendę policjanci z kolumny przechodzą do szeregu, a następnie odstawiają lewą nogę w bok, przyjmując postawę regulaminową. Kordon zwarty w marszu rozwija się z rzędu na komendę „W KORDONIE - STAWAJ W LEWO (W PRAWO)”. Po tej komendzie policjant czołowy zatrzymuje się, wykonuje zwrot w lewo (w prawo) i przyjmuje postawę regulaminową, pozostali dochodzą kolejno do poprzedników, również zatrzymują się, wykonują zwrot w nakazanym kierunku, przyjmując postawę ustaloną dla kordonów. W kordonie rozczłonkowanym policjanci stoją w odstępach do dziesięciu kroków. Kordon rozczłonkowany w miejscu formuje się tylko z szeregu na komendę „W KOR-DONIE OD LEWEGO (PRAWEGO, POSTERUNKOWEGO) wskazać ręką NA SZEŚĆ - ODSTĄP”. Na zapowiedź tej komendy policjanci przyjmują postawę zasadniczą. Na hasło policjant skrzydłowy albo wskazany, od którego ma rozpocząć się zwiększanie odstępów,

wraca do poprzedniej postawy. Pozostali policjanci wykonują zwrot w kierunku odstępowania i oglądając się przez lewe ramię na bezpośrednio za nim maszerującego policjanta, maszerują (biegną), zwiększając odstępy o tyle, by wynosiły one między nimi sześć kroków, zatrzymują się, wykonują zwrot w kierunku frontu szyku i przyjmują regulaminową postawę. Kordon rozczłonkowany z marszu rozwija się od czoła maszerującego rzędu na komendę, np. „W KORDON, WZDŁUŻ KRAWĘŻNIKA PRAWEGO CHODNIKA, ODSTĘP TRZY - STAWAJ W LEWO (W PRAWO)”. Na hasło komendy czołowy rzędu po kroku wykonanym prawą (lewą) nogą, lewą (prawą) nogę odstawia na krok w bok, zatrzymuje się i dostawia drugą nogę, przyjmując postawę zasadniczą i robiąc przejście maszerującemu rzędowi, po czym wykonuje w lewo (w prawo) zwrot i przyjmuje postawę regulaminową. Następny policjant od momentu zrównania się ze stojącym poprzednikiem odlicza nakazaną liczbę kroków - odstęp - i wykonuje te same czynności. W ten sam sposób postępują kolejno pozostali policjanci. W celu zmniejszenia odstępów w kordonie, np. z dziesięciu do czterech kroków, podaje się komendę „W KORDONIE, DO PRAWEGO (LEWEGO, POSTERUNKOWEGO), wskazać ręką NA CZTERY - ZMNIEJSZYĆ ODSTĘP. Na zapowiedź tej komendy policjanci przyjmują postawę zasadniczą. Na hasło policjant skrzydłowy albo wskazany wraca do poprzedniej postawy. Pozostali policjanci wykonują zwrot w jego kierunku i maszerują, zmniejszając odstępy, kolejno zatrzymują się, wykonują zwrot w kierunku frontu szyku i przyjmują postawę regulaminową. Przejście z kordonu rozczłonkowanego w kordon zwarty odbywa się na komendę „W KORDONIE DO PRAWEGO (LEWEGO, WSKAZANEGO) - ŁĄCZ”. Dwukordon formuje się w miejscu z dwuszeregu na komendę „W DWUKORDONIE - STAŃ”. Na zapowiedź tej komendy policjanci przyjmują postawę zasadniczą, na hasło drugi szereg wykonuje prawą nogą wykrok w prawo na tyle, by po dostawieniu lewej nogi i przyjęciu postawy zasadniczej zbliżyć się do pierwszej linii i pokryć przerwy między policjantami pierwszego szeregu, a następnie jednocześnie w obu szeregach przyjąć postawę regulaminową. Wiązanie kordonu wykonuje się na komendę „W KORDONIE ZA PASY (ZA RĘCE) - CHWYĆ”. Po tej komendzie policjanci, robiąc prawą nogą wykrok do przodu na dłu- gość stopy, chwytają za pasy policjantów z lewej i z prawej strony w ten sposób, by prawe ręce wszystkich w kordonie, krzyżując się z lewymi rękoma sąsiadów po prawej, były na wierzchu. Tymi samymi zasadami należy kierować się przy chwytach za ręce, z tym że należy prawą ręką chwytać lewą rękę drugiego sąsiada z lewej strony (plecionka). Wiązanie dwukordonu wykonuje się na komendę „W DWUKORDONIE ZA PASY (ZA RĘCE) - CHWYĆ”. Zwolnienie rąk, puszczenie pasów oraz powrót do poprzedniej postawy odbywa się na komendę „W KORDONIE (DWUKORDONIE) PASY (RĘCE) - PUŚĆ”. Zmiana frontu kordonu (dwukordonu) odbywa się na komendy „KORDON, W TYŁ - ZWROT”, „KORDON W LEWO ZACHODŹ - MARSZ, KORDON - STÓJ”. Kordon dwufrontowy w miejscu formuje się z kordonu rozczłonkowanego na komendę „W KORDONIE DWUFRONTOWYM - STAŃ”. Na zapowiedź tej komendy policjanci przyjmują postawę zasadniczą, na hasło komendy „dwójki” wykonują w tył zwrot i jednocześnie z „jedynkami” przyjmują postawę regulaminową. Przed sformowaniem kordonu dwufrontowego z szeregu lub kordonu zwartego należy zwiększyć odstępy między policjantami przynajmniej na pół kroku oraz odliczyć do dwóch. Kordon dwufrontowy z marszu rozwija się od czoła maszerującego rzędu na komendę „W KORDON DWUFRONTOWY, KIERUNEK [np.] GŁÓWNE WEJŚCIE DO GMACHU, ODSTĘP TRZY - STAWAJ”. Przed powiększaniem lub zmniejszaniem odstępów w kordonie dwufrontowym należy przejść do kordonu na komendę „W KORDON, DWÓJKI W TYŁ - ZWROT”. Zwinięcie kordonu zwartego polega na przeformowaniu go w szereg na komendę „BACZNOŚĆ”, po której policjanci przyjmują postawę zasadniczą, a następnie komendę „SPOCZNIJ”, albo w szyk marszowy, np. „W PRAWO - ZWROT”. Zwijanie kordonu rozczłonkowanego odbywa się: przez łączenie, 2) przez przejście w rząd z marszu na komendę wydaną policjantowi na jednym ze skrzydeł kordonu „W PRAWO (LEWO) - ZWROT, ZA MNĄ - MARSZ”. Po tej komendzie policjant skrzydłowy po wykonaniu zwrotu maszeruje za dowódcą wzdłuż frontu kordonu, za nim dołączają kolejno pozostali policjanci z kordonu, formując szyk marszowy.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS04. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie kordonów i dwukordonów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS04LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Zarządzenie nr 21 Komendanta Głównego Policji z 20 maja 1993 roku w sprawie funkcjonowania organizacji hierarchicznej w Policji. Zarządzenie nr 11 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 maja 1998 roku w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego w Policji Regulaminu ogólnego i musztry Policji. Grzywa K., Metodyka nauczania musztry, Słupsk 2000.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS04. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie kordonów i dwukordonów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS04SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń:
	TAK		NIE
Czy realizując zadanie w strukturze drużyny, potrafisz:
formować kordon zwarty w miejscu: z szeregu, z rzędu i z kolumny dwójkowej,
formować kordon zwarty z marszu,
formować kordon rozczłonkowany w miejscu: od wskazanego funkcjonariusza oraz od lewego i od prawego,
formować kordon rozczłonkowany z marszu,
zwiększać i zmniejszać odstępy w kordonie: od wskazanego, od prawego oraz od lewego,
formować dwukordon oraz dwie linie kordonów,
wiązać kordon oraz dwukordon: za ręce i za pasy,
zmieniać front kordonu i dwukordonu,
formować kordon dwufrontowy: w miejscu, z marszu, zwiększać i zmniejszać odstępy w kordonie dwufrontowym,
zwijać kordon?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS05. Nazwa jednostki szkolnej: Rozwijanie i zwijanie linii posterunków i linii patroli. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS05PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Umiejętności, jakie będą wymagane od Ciebie: przyjmowanie postawy zasadniczej i swobodnej, rozpoczęcie marszu, biegu z miejsca i z marszu, maszerowanie w miejscu, wykonywanie zwrotów, maszerowanie właściwym krokiem marszowym, oddawanie honorów w różnych sytuacjach, zachowanie się w szyku i poza nim. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: rozwijać i zwijać linię posterunków jednoosobowych z miejsca i z marszu, rozwijać i zwijać linię posterunków dwuosobowych z miejsca i z marszu, rozwijać i zwijać linię patroli jednoosobowych z miejsca i z marszu, rozwijać i zwijać linię patroli dwuosobowych z miejsca i z marszu. Metody nauczania i uczenia się. W ramach realizacji jednostki szkolnej zostaną Ci zaprezentowane sposoby rozwijania i zwijania linii posterunków oraz linii patroli jedno- i dwuosobowych z miejsca i z marszu. Umiejętności te będziesz wykształcał podczas ćwiczeń praktycznych. Pamiętaj, że będą Ci one przydatne w trakcie realizacji zajęć poligonowych, gdzie również będą oceniane. Zwróć uwagę na podstawowe różnice pomiędzy specyfiką pełnienia służby w kordonie rozczłonkowanym a specyfiką pełnienia służby w kordonie w linii posterunków i w linii patroli. Od wykładowcy prowadzącego zajęcia otrzymasz pełny wybór informacji w zakresie niezbędnym do opanowania wiedzy i umiejętności w ramach przedmiotowej jednostki szkolnej, w trakcie zajęć oraz podczas samokształcenia. Twoim zadaniem jest zapoznać się ze wskazaną przez wykładowcę literaturą. W trakcie zajęć korzystaj z pomocy prowadzącego zajęcia. W przypadku niezrozumienia określonych treści masz prawo skorzystać z konsultacji w terminie wyznaczonym przez wykładowcę. Sposoby oceniania. Nabywane przez Ciebie wiadomości będące przedmiotem realizacji pierwszego kluczowego punktu nauczania podlegają bieżącej ocenie według obowiązującej skali ocen (skala: 6 - 1). Wykształcone umiejętności będące przedmiotem realizacji od 2 - 5-kluczowego punktu nauczania podlegają bieżącej ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Każda negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkolnej musi być poprawiona na ocenę pozytywną, w tym negatywne oceny umiejętności. Otrzymana negatywna ocena umiejętności podlega zaliczeniu podczas realizacji JS06 lub na podstawie sprawdzianu pisemnego (wyboru rodzaju sprawdzianu dokonuje nauczyciel) i poprawiana jest według zapisu uogólnionego: zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Nie dokonuje się przeliczenia oceny „zal.” na ocenę punktową „2”. Oceny otrzymane podczas realizacji jednostki szkolnej JS05 wraz z ocenami uzyskanymi w pozostałych jednostkach szkolnych jednostki modułowej 07 stanowią ocenę zaliczeniową (średnia wszystkich ocen) jednostki modułowej JM07, która jest wystawiana po zrealizowaniu wszystkich jednostek szkolnych jako ocena okresowa. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego: przestrzeganie regulaminowych zasad wynikających z postanowień regulaminu ogólnego i musztry, dynamika oraz zgranie czynności w ramach pododdziału.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS05. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie kordonów i dwukordonów. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS05MS01

Rozwijanie linii posterunków i patroli. Posterunki jedno- i dwuosobowe rozwijane są na określonym odcinku z szyku marszowego w odstępach większych niż 10 kroków. Zasięg określa dowódca w wydanej komendzie. Z pododdziału stojącego w szyku rozwiniętym, przed wydaniem komendy do rozwinięcia linii posterunków, należy sformować odpowiedni szyk marszowy - rząd lub kolumnę dwójkową. Linię posterunków rozwija się z miejsca od czoła szyku marszowego na komendę np. „W LINIĘ JEDNOOSOBOWYCH (DWUOSOBOWYCH) POSTERUNKÓW, KIERUNEK WZDŁUŻ ULICY POLICJANTÓW, ODSTĘP DWADZIEŚCIA, NA CHODNIKU STAWAJ W LEWO (W PRAWO), PLUTON - MARSZ”. Na hasło komendy czołowy rzędu po kroku wykonanym prawą (lewą) nogą, lewą (prawą) nogę odstawia na krok w bok i zatrzymując się, dostawia drugą nogę, przyjmując postawę zasadniczą i robiąc przejście maszerującemu rzędowi, a następnie wykonuje w lewo (w prawo) zwrot i przystępuje do wykonywania czynności służbowych. Następny policjant od momentu zrównania się ze stojącym poprzednikiem odlicza nakazaną liczbę kroków - odstęp - i wykonuje te same czynności. W ten sam sposób postępują kolejno pozostali policjanci. Z marszu linię posterunków rozwija się na komendę np. „W LINIĘ JEDNOOSO-BOWYCH (DWUOSOBOWYCH) POSTERUNKÓW, KIERUNEK WZDŁUŻ ULICY POLI-CJANTÓW, ODSTĘP DWADZIEŚCIA, NA CHODNIKU - STAWAJ W LEWO (PRAWO)”. Z miejsca linię patroli rozwija się na komendę np. „W LINIĘ JEDNOOSOBOWYCH (DWUOSOBOWYCH) PATROLI, PO OBU STRONACH ULICY POLICJANTÓW, OD-STĘP CZTERDZIEŚCI, PLUTON - MARSZ”. Na hasło tej komendy pododdział rozpoczyna marsz. Pierwsza dwójka zachodzi w tył na lewo i rozpoczyna patrolowanie po tej stronie ulicy, po której idzie pododdział. Następna dwójka po odliczeniu dwudziestu kroków skręca w lewo (w prawo) i rozpoczyna patrolowanie po przeciwnej stronie ulicy również w odwrotnym kierunku marszu pododdziału. Następne patrole po odliczeniu odpowiedniej liczby kroków wykonują na przemian takie same czynności. W ten sposób odległość między patrolami po jednej stronie ulicy wynosić będzie 40 kroków.

Z marszu linię patroli rozwija się na komendę „W LINIĘ JEDNOOSOBOWYCH (DWUOSOBOWYCH) PATROLI, PO OBU STRONACH ULICY POLICJANTÓW, OD-STĘP CZTERDZIEŚCI, ZACHODŹ - W TYŁ NA LEWO (PRAWO)”. Na hasło komendy pierwszy patrol zachodzi w tył na lewo (prawo) i rozpoczyna patrolowanie, robiąc miejsce dla maszerującego dalej szyku marszowego, następne patrole po odliczeniu nakazanej liczby kroków, od miejsca odejścia swych poprzedników, wykonują takie same czynności.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS05. Nazwa jednostki szkolnej: Rozwijanie i zwijanie linii posterunków i linii patroli. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS05LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Zarządzenie nr 21 Komendanta Głównego Policji z 20 maja 1993 roku w sprawie funkcjonowania organizacji hierarchicznej w Policji. Zarządzenie nr 11 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 maja 1998 roku w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego w Policji Regulaminu ogólnego i musztry Policji. Grzywa K., Metodyka nauczania musztry, Słupsk 2000.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS05. Nazwa jednostki szkolnej: Rozwijanie i zwijanie linii posterunków i linii patroli. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS05SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń:
	TAK		NIE
Czy potrafisz:
rozwinąć i zwinąć linię posterunków jednoosobowych z miejsca i z marszu,
rozwinąć i zwinąć linię posterunków dwuosobowych z miejsca i z marszu,
rozwinąć i zwinąć linię patroli jednoosobowych z miejsca i z marszu,
rozwinąć i zwinąć linię patroli dwuosobowych z miejsca i z marszu?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS06. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie i manewrowanie tyralierą policyjną. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS06PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Wymagane będą od Ciebie umiejętności z zakresu: przyjmowania postawy zasadniczej i swobodnej, rozpoczynania marszu, biegu z miejsca i z marszu, maszerowania w miejscu, wykonywania zwrotów, maszerowania właściwym krokiem marszowym, oddawania honorów w różnych sytuacjach, zachowania się w szyku i poza nim. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: określić pojęcie tyraliery policyjnej, formować tyralierę policyjną przez drużynę (z miejsca i z marszu): w linię, skosem w prawo, skosem w lewo, formować tyralierę policyjną przez pluton (z miejsca i z marszu): w linię, w linię podwójną, skosem w prawo , skosem w lewo, formować tyralierę policyjną przez kompanię (z miejsca i z marszu): w linię, w linię podwójną, w linię potrójną, skosem w prawo, skosem w lewo, zmniejszać i zwiększać odstępy w tyralierze, wiązać tyralierę (w miejscu i w marszu) za ręce i za pasy, manewrować tyralierami, formować i manewrować kolumną głęboką. UWAGA: realizacja pkt 2 - 8 następuje w strukturze pododdziału, po wydaniu odpowiedniej komendy przez prowadzącego zajęcia. Metody nauczania i uczenia się. W ramach realizacji jednostki szkolnej zostaną Ci zaprezentowane sposoby formowania i manewrowania tyralierą policyjną. Umiejętności te będziesz wykształcał podczas ćwiczeń praktycznych. Pamiętaj, że będą Ci one przydatne w trakcie realizacji zajęć poligonowych, gdzie również będą oceniane. Sposoby oceniania. Wykształcone przez Ciebie umiejętności będące przedmiotem realizacji jednostki szkolnej podlegają bieżącej ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkolnej nie podlega poprawieniu na ocenę pozytywną, ma natomiast wpływ na ogólną ocenę jednostki modułowej (podczas obliczania oceny średniej „nzal.” odpowiada cyfrze „1”). Oceny otrzymane podczas realizacji jednostki szkolnej JS06 wraz z ocenami uzyskanymi w pozostałych jednostkach szkolnych jednostki modułowej 07 stanowią ocenę zaliczeniową (średnia wszystkich ocen) jednostki modułowej JM07, która jest wystawiana po zrealizowaniu wszystkich jednostek szkolnych jako ocena okresowa. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego: dynamika oraz jednoczesna i jednolita reakcja na otrzymane polecenie, przestrzeganie regulaminowych zasad wynikających z postanowień regulaminu ogólnego i musztry.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS06. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie i manewrowanie tyralierą policyjną. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 3. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS06MS01

Formowanie tyralier policyjnych. Tyraliera policyjna to szyk pieszy stosowany przez pododdziały Policji w działaniach przywracających porządek publiczny i innych, w których nie występują osoby uzbrojone w broń palną. W tyralierach tych policjanci ustawiają się w odstępach do dziesięciu kroków, przyjmując kształt nakazany komendą. Jeżeli dowódca nie określi w komendzie kształtu tyraliery i wielkości odstępów, policjanci rozwijają linię prostopadłą do kierunku działania, przyjmując odstępy między sobą równe szerokości dłoni. Tyraliery policyjne formuje się w kształcie: linii, skosu, klina, oskrzydlenia. Każda z nich może być formowana pojedynczo, podwójnie oraz potrójnie. W tyralierze podwójnej i potrójnej policjanci drugiej i trzeciej linii ustawiają się, kryjąc odstępy powstałe między policjantami pierwszej (drugiej) linii. Odległości między poszczególnymi liniami wynoszą do 1,5 kroku. Pododdziały mogą rozwijać tyraliery zarówno z linii kolumn kompanii, plutonów, drużyn, jak i z rzędu, kolumny dwójkowej, trójkowej, a także wprost z samochodów. Przy rozwijaniu tyralier należy pamiętać o odpowiednich odstępach i odległościach między poszczególnymi kolumnami pododdziałów, które są uzależnione od rodzaju tyraliery i odstępów między policjantami. Pododdział rozwija tyralierę w miejscu i z marszu na komendę „PIERWSZA, KIERUNEK NA WPROST - W TYRALIERĘ”. Jeżeli komenda zakończyła się hasłem „NAPRZÓD”, pododdział po rozwinięciu tyraliery z miejsca się nie zatrzymuje. Drużyna, działając samodzielnie, może formować tyraliery: pojedyncze w linię, skosem w prawo, skosem w lewo. Pluton, działając samodzielnie, formuje tyraliery: pojedyncze i podwójne w linię, skosem w prawo, skosem w lewo.

Kompania formuje tyraliery: pojedyncze, podwójne i potrójne w linię, skosem w prawo, skosem w lewo, klinem i oskrzydleniem. Przy formowaniu tyralier obowiązuje zasada: parzyści na prawo, nieparzyści na lewo. Ustawienie policjantów w drużynie: Ustawienie w rzędzie: Ustawienie w pojedynczej tyralierze: Ustawienie w podwójnej tyralierze: Ustawienie w potrójnej tyralierze: Zwiększanie odstępów między policjantami w tyralierach wykonuje się w miejscu i w marszu. W celu zwiększenia odstępów w tyralierze podaje się komendę np. „OD LEWEGO (PRAWEGO) NA SZEŚĆ - ODSTĄP”. Jeżeli tyraliera stoi w miejscu, odstępowanie odbywa się jak w kordonach. Jeżeli tyraliera maszeruje (biegnie), odstępowanie odbywa się podobnie, z tym że skrzydło (środek), od którego następuje odstępowanie, zmniejsza tempo, by nie spowodować załamania tyraliery. Zmniejszanie odstępów między policjantami wykonuje się na komendę „DO LEWE-GO (PRAWEGO) NA DWA - ZMNIEJSZYĆ ODSTĘPY”. Jeżeli tyraliera stoi w miejscu, łączenie i zmniejszanie odstępów odbywa się jak w kordonach. Wiązanie tyralier odbywa się podobnie jak wiązanie kordonów. Wiązanie tyraliery wykonuje się na komendę „W TYRALIERZE ZA PASY (ZA RĘCE) - CHWYĆ”.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS06. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie i manewrowanie tyralierą policyjną. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS06LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Zarządzenie nr 21 Komendanta Głównego Policji z 20 maja 1993 roku w sprawie funkcjonowania organizacji hierarchicznej w Policji. Zarządzenie nr 11 Komendanta Głównego Policji z 20 maja 1998 roku w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego w Policji Regulaminu ogólnego i musztry Policji. Grzywa K., Metodyka nauczania musztry, Słupsk 2000.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS06. Nazwa jednostki szkolnej: Formowanie i manewrowanie tyralierą policyjną. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS06SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń czy potrafisz:
	TAK		NIE
Sformować tyralierę policyjną przez drużynę (z miejsca i z marszu):
w linię,
skosem w prawo,
skosem w lewo?
Sformować tyralierę policyjną przez pluton (z miejsca i z marszu):
w linię,
w linię podwójną,
skosem w prawo,
skosem w lewo?
Sformować tyralierę policyjną przez kompanię (z miejsca i z marszu):
w linię,
w linię podwójną,
w linię potrójną,
skosem w prawo,
skosem w lewo?
Zmniejszać i powiększać odstępy w tyralierze?
Wiązać tyralierę (w miejscu i w marszu) za ręce i za pasy?
Sformować kolumnę głęboką?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS07. Nazwa jednostki szkolnej: Strzelanie z RWGŁ-3, pistoletu sygnałowego, rzucanie UGŁ-200 (UGŁ-200/1, UGD), RGD, petardą akustyczną. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS07PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Wymagana jest podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu budowy i posługiwania się karabinkiem AKMs. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: stosować w praktyce podstawowe pojęcia z zakresu przeznaczenia, zasad użycia, budowy, właściwości bojowych RWGŁ-3, PS wz. 86 (wz. 44), UGŁ-200 (UGŁ-200/1, UGD), RGD, petard, naboi sygnałowych kal. 26 mm, respektować warunki bezpiecznego obchodzenia się z RWGŁ-3, pistoletem sygnałowym, oraz UGŁ-200 (UGŁ-200/1, UGD), RGD, petardami, strzelać z RWGŁ-3, pistoletu sygnałowego, rzucać UGŁ-200 (UGŁ-200/1, UGD), określić przeznaczenie, podstawowe właściwości bojowe AW, AWGŁ-3. Metody nauczania i uczenia się. Zostaniesz włączony do jednej z 4 grup. Będziesz przechodził pomiędzy poszczególnymi stanowiskami, na których: na „stanowisku” 1: zaprezentowany zostanie RWGŁ-3 i PS wz. 86 (wz. 44) i omówione ich przeznaczenie, właściwości bojowe oraz ogólne zasady eksploatacji, na „stanowisku” 2: zaprezentowana zostanie AWGŁ-3 i omówione jej przeznaczenie, właściwości bojowe oraz ogólne zasady eksploatacji, na „stanowisku” 3: zaprezentowana zostanie AW i omówione jej przeznaczenie, właściwości bojowe oraz ogólne zasady eksploatacji, na „stanowisku” 4: zaprezentowane zostaną granaty łzawiące RGD-2a i 2b oraz petarda, a następnie omówione ich przeznaczenie i zasady użytkowania. Każdorazowo zostaną szczegółowo omówione zasady bezpiecznego użytkowania poszczególnych środków wzmocnienia, środków pozoracji pola walki, chemicznych środków obezwładniających i naboi specjalnych. Podczas kolejnego etapu zajęć wykonasz trzy ćwiczenia instrukcyjne i strzelanie z RWGŁ-3, pistoletu sygnałowego oraz rzut UGŁ-200 (UGŁ-200/1, UGD), petardą akustyczną (z zapalnikiem tarciowym lub lontem), RGD. Podczas ćwiczeń zachowaj szczególne środki bezpieczeństwa, zgodne z wymogami, obsługą i eksploatacją RWGŁ-3, PS wz. 86 (wz. 44) oraz podczas rzutu UGŁ-200 (UGŁ-200/1, UGD), petardą oraz RGD. Sposoby oceniania. Podczas ćwiczeń ocena zaliczająca „zal.” będzie wystawiana, gdy w: ćwiczeniu nr 1 pokryte obłokiem gazu zostaną minimum 3 figury, ćwiczeniu nr 2 pokryte obłokiem gazu zostaną minimum 3 figury, ćwiczeniu nr 3 dojdzie co najmniej do jednego trafienia w ,,okno”. Niezależnie od osiągniętego wyniku, ocenę „nzal.” otrzymasz w przypadku niezachowania środków bezpieczeństwa podczas ćwiczenia. W przypadku nie uzyskania oceny „zal.” będziesz miał prawo do poprawki podczas realizacji tej jednostki szkolnej oraz jednostki szkolnej nr 08.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS07. Nazwa jednostki szkolnej: Strzelanie z RWGŁ-3, PS wz. 86, rzucanie UGŁ-200. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 7. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS07MS01

Parametry i zasady użytkowania wybranych technicznych środków wzmocnienia oraz środków pozoracji i naboi specjalnych. Ręczna wyrzutnia granatów łzawiących RWGŁ-3. Ręczna wyrzutnia granatów łzawiących RWGŁ-3 służy do miotania granatów łzawiących typu UGŁ-200 na odległość do 100 m. Jako ładunek miotający do wyrzutni stosuje się 7,62 mm naboje wz. 43 ślepe. Konstrukcja wyrzutni oparta jest na niektórych podzespołach, mechanizmach i elementach 7,62 mm kbk AKMS. W lufie RWGŁ-3 na wysokości stożka przejściowego wywiercony jest poprzeczny otwór, w który wstawiony jest kołek uniemożliwiający wprowadzenie naboju bojowego. Zasadnicze podzespoły wyrzutni: lufa, komora zamkowa z bezpiecznikiem, osada pokrywy, nasadka cylindryczna, pokrywa komory zamkowej, suwadło, zamek, urządzenie powrotne, mechanizm spustowy, magazynek. Fabrycznie do wyrzutni przewidziany jest magazynek łukowy mieszczący 10 naboi, jednakże można podłączyć magazynek mieszczący 30 sztuk naboi od kbk - AKMS. Warunki bezpieczeństwa: w działaniach przywracających naruszony porządek publiczny miotanie granatów odbywa się wyłącznie na rozkaz dowódcy pododdziału, miotanie granatów „na wprost” i pod kątem mniejszym niż 30 stopni jest zabronione, nie wolno kierować wyrzutni, nawet bez włożonego granatu, w stronę ludzi, nie należy pozostawiać wyrzutni bez nadzoru.

Automatyczna wyrzutnia granatów łzawiących AWGŁ-3. Automatyczna wyrzutnia AWGŁ-3 zamontowana na wozach bojowych przeznaczona jest do odpalania i wystrzeliwania granatów łzawiących (UGŁ-200) na odległość do 200 m torami stromymi i płaskimi. Zakres pracy w płaszczyźnie pionowej (kąty podniesienia i obniżenia) wynosi od 5 do 65 stopni, a kąt obrotu - 360 stopni. Wyrzutnia składa się z pięciu jednostek automatycznych (luf). Jako ładunek miotający stosuje się 7,62 mm nabój miotający wz. 43 do granatników nasadkowych „UNM”. Zespoły i mechanizmy wyrzutni: 5 jednostek automatycznych, które mogą być użyte również jako broń indywidualna - wówczas odpalenie następuje poprzez naciśnięcie języka spustowego, podstawa, łoża, listwy mocujące - służące do połączenia wyrzutni z wozem bojowym, 10 magazynków granatów - mieszczących po 5 granatów każdy, 5 magazynków ładunków miotających - mieszczących po 30 sztuk 7,62 mm naboi każdy. Zarówno wyrzutnia, jak i poszczególne jednostki, dostosowana jest wyłącznie do prowadzenia ognia automatycznego. Strzelanie ogniem pojedynczym odbywa się poprzez krótkotrwałe pociągnięcie dźwigni spustu centralnego wyrzutni lub pojedynczej jednostki automatycznej. Warunki bezpieczeństwa: granaty i ładunki miotające należy przechowywać z dala od otwartych palenisk i w temperaturze nie wyższej jak 25 stopni C, w czasie odpalania granatów zabrania się przebywać na linii ognia, odpalanie granatów prowadzić można tylko na rozkaz właściwego przełożonego, w przypadku zapalenia się granatu w magazynku należy bezzwłocznie odłączyć magazynek od jednostki i odrzucić go w kierunku „z wiatrem”, obsługa wyrzutni powinna mieć założone okulary ochronne i być wyposażona w maski przeciwgazowe, w okresie przechowywania i transportu suwadła powinny się znajdować w przednim położeniu, do wyjmowania granatu z komory należy bezwzględnie używać szczypiec, bez uzasadnionej potrzeby nie należy zwalniać suwadła bez granatu (oddawać „suchego” strzału). Z wyrzutni można prowadzić ogień seryjny „w punkt” lub oddawać serię strzałów z tzw. posiewem wzdłużnym - gdy odblokowane łoże zmienia swoje położenie pionowe (zmienny kąt podniesienia luf), lub z posiewem poprzecznym - gdy łoże poruszane jest w płaszczyźnie poziomej - regulując kąt obrotu w czasie strzelania. Tego typu strzelania może prowadzić tylko doświadczona obsługa. W każdym innym wypadku strzelanie powinno się odbywać przy zaryglowanych i zabezpieczonych mechanizmach regulacyjnych. Miotacz wody. Miotaczem wody, zwanym dalej „armatką wodną” („AW”) jest specjalny pojazd samochodowy, wyposażony w zbiornik i armaturę wodną wraz z agregatem pompującym i innym sprzętem do pobierania i miotania wody. Armatki wodne stanowią etatowe wyposażenie oddziałów i pododdziałów Policji. Użycie armatki wodnej polega na usytuowaniu jej w szyku lub ugrupowaniu bojowym i atakowaniu celów strumieniami wody czystej lub barwionej środkiem chemicznym. Do barwienia wody mogą być stosowane chemiczne środki, w które wyposażone są oddziały i pododdziały Policji. Zastosowanie barwionej wody ma na celu oznaczenie plamami, łatwymi do odbarwienia - odzieży lub ciała uczestników zbiegowiska, umożliwiającymi funkcjonariuszom rozpoznanie ich i zatrzymanie. Armatki wodne można użyć do rozpraszania zbiegowisk, obrony obiektów i w działaniach zaporowych, stosując następujące strumienie wody: poszerzony, uderzeniowy, zaporowy. Strumienie wody mogą być miotane w sposób ciągły lub przerywany. Strumienie poszerzone i uderzeniowe mogą być stosowane we wszystkich formach działania w warunkach poważnego naruszenia porządku lub bezpieczeństwa publicznego, tj. w działaniach rozpraszających, zaporowych i w obronie obiektów. Strumienia zaporowego używa się do działań zaporowych i obrony obiektów, można go także używać w działaniach rozpraszających. Armatki wodne przewidziane do obrony obiektów publicznych lub do działań zaporowych powinny być, w miarę możliwości, sprzężone na czas działania ze stałym źródłem wody. Strumień poszerzony jest najłagodniejszym środkiem ataku wodnego. Osiąga się go poprzez ustawienie prądownicy - działka skosem do góry w kierunku zbiegowiska. Wyrzucona woda rozprasza się w powietrzu i spada na cel w postaci deszczu. Strumień uderzeniowy jest najsilniejszym atakiem wodnym i polega na skierowaniu zwartego ciągu wody na uczestników zajść. Strumień uderzeniowy należy miotać do celów z odległości co najmniej 20 m. Maksymalne ciśnienie strumienia uderzeniowego może być stosowane jedynie z odległości co najmniej 35 m. Niezależnie od siły ciśnienia, strumień uderzeniowy należy miotać w taki sposób, aby nie stwarzał niebezpieczeństwa dla życia ludzkiego, tzn. kierować go przede wszystkim na nogi uczestników zajść. Strumienie poszerzone i uderzeniowe mogą być stosowane od 0,5 do 1 m przed frontem zbiegowiska w celu tworzenia wału wodnego na ulicy, placu, by nie dopuścić uczestników zbiegowiska do zajmowania dalszej przestrzeni. Strumień zaporowy dotyczy górnych działek, które skierowane są w dół przed pojazdem. Komenda, np. „AW (KRYPTONIM …) KIERUNEK NA WPROST STRUMIENIEM ZAPOROWYM CIĄGŁYM - NAPRZÓD”. 26 mm pistolet sygnałowy wz. 1986. Przeznaczony jest do strzelania nabojami sygnałowymi, oświetlającymi i łzawiącymi oraz pociskami miotanymi (amunicją gumową) typu „RÓJ” i „BĄK”, a także nabojami specjalnymi dymno-błyskowymi typu „GROM” (50, 70, 100). Elementy pistoletu: lufa, chwyt, szkielet. W skład kompletu wchodzi również futerał z miejscami na 13 sztuk naboi. Dane taktyczno-techniczne: masa niezaładowanego pistoletu -  0,56 kg, masa załadowanego pistoletu -  0,62 kg, długość pistoletu -  200 mm, długość lufy -  155 mm, praktyczna szybkostrzelność -  10 - 12 szt./min, liczba naboi w futerale -  13 szt., wysokość wzlotu sygnału (gwiazdki) -  80 - 120 m, widoczność sygnału -  do 7 km, widoczność dymu -  do 2 km. W celu załadowania pistoletu sygnałowego należy: otworzyć lufę - lufa otwiera się samoczynnie, pod działaniem sprężyny lufy, po naciśnięciu (kciukiem) na zatrzask lufy do oporu, włożyć nabój do przewodu lufy i wsunąć aż do oparcia się kryzy łuski o wyrzutnik, trzymając pistolet cały czas w tej samej dłoni, zamknąć lufę, tzn. obrócić ją w taki sposób, aby ułożyła się wzdłuż szkieletu, wówczas następuje samoczynne zazębienie i zatrzask lufy zajmuje górne położenie, napiąć kurek - naciskając kciukiem radełkowaną główkę kurka i obracając go w kierunku do siebie, aż do oporu. Uniwersalny granat łzawiący UGŁ-200/200-1. Podstawowym typem granatu łzawiącego jest granat o symbolu UGŁ-200, a granat UGŁ-200/1 stanowi jego modyfikację, różniąc się od pierwowzoru tym, że po jego odpaleniu słyszalne są efekty akustyczne - charakterystyczny świst, a następnie seria strzałów „pistoletowych”. Wygląd zewnętrzny granatów akustycznych jest taki sam jak granatu UGŁ-200, z tym że na obudowie, w połowie wysokości, widoczne są zaklejone taśmą bezbarwną otwory „świstawek”. Granaty mogą być odpalane ręcznie lub za pomocą urządzeń do ich miotania, np. RWGŁ-3, AWGŁ-3. Granaty akustyczne mogą być wystrzeliwane z wyrzutni typu AWGŁ-3 z utrudnieniem, gdyż powodują częste zacięcia spowodowane „utykaniem” granatu w magazynku lub przewodzie lufy. Ciężar ładunku palno-łzawiącego wynosi 200 g, a czas rozpalania od 3 do 4 s. Początek intensywnego dymienia następuje po 8 s od momentu odpalenia granatu. Całkowity czas „dymienia” wynosi 12 - 18 s. Pojedynczy granat wytwarza obłok łzawiącego dymu o długości 25 - 40 m i szerokości 4 - 6 m przy średnich warunkach atmosferycznych. Zabrania się: przewozić granaty bez pokrywek i etatowych opakowań, używać granatów w zamkniętych pomieszczeniach, szczególnie o małej kubaturze, odpalony granat kierować główką zapalnika w stronę ubrania, zbyt długo przetrzymywać w dłoni odpalony granat, rzucać granaty bezpośrednio w osobę lub grupę osób. Ręczny granat dymny RGD-2 (biały i czarny). W przypadku granatów dymnych RGD-2 można uzyskać obłok dymu czarnego lub białego. Czas rozpalania się masy pirotechnicznej granatu wynosi do 10 s, a intensywnego dymienia 50 - 80 s w przypadku dymu białego i 45 s dla dymu czarnego. Zabrania się: zbliżać do siebie granat w czasie przygotowywania go do użycia, kierować koniec granatu w stronę twarzy swojej lub sąsiadów w czasie zapalania lub rozpalania się zapłonnika, trzymać granat w ręku dłużej niż 1 - 2 s po zapaleniu się zapalnika. Petarda akustyczna. Obecnie wykorzystuje się dwa rodzaje petard: z lontem, z zapalnikiem. W obu typach petard środkiem wybuchowym jest masa pirotechniczna umieszczona w korpusie papierowym (tekturowym), która po zapaleniu wybucha. W przypadku petard z lontem zapalenie petardy następuje po potarciu potarką pastylki z masy palnej umieszczonej na końcu lontu. Petarda z zapalnikiem wybucha po zainicjowaniu zapłonu poprzez wyrwanie zawleczki zapalnika, w wyniku czego zostaje zwolniony sprężysty drut oporowy, który zapala masę podpałową. Czas palenia się lontu i opóźnienie wybuchu w petardach z zapalnikiem wynosi około 15 s. Warunki bezpieczeństwa: petardy należy przenosić i przewozić w oryginalnych opakowaniach, petardę odpaloną należy natychmiast odrzucić na odległość minimum 25 m, niewybuchów petard nie należy zbierać przed upływem 15 min od chwili zapalenia, zebrane niewybuchy winny zostać zniszczone w bezpiecznym miejscu, w przypadku petard z zapalnikiem wkręcanym w korpus petardy należy przenosić oddzielnie petardy i zapalniki, zapalonych petard nie należy wrzucać bezpośrednio w tłum lub na obszarze tłumu, lecz obrzucać nimi przestrzeń dzielącą pododdział od tłumu, w taki sposób, aby bezpieczna odległość 25 m była zachowana zarówno z jednej, jak i drugiej strony. Nabój pistoletowy łzawiący NPŁ-26, naboje specjalne. Przeznaczony jest do wystrzeliwania z pistoletu sygnałowego i RGZ-86. Służy do obezwładniania, za pomocą gazu łzawiącego, niebezpiecznych przestępców ukrytych we wszelkiego rodzaju pomieszczeniach o trudnym dostępie (schronach, piwnicach) w budynkach i na otwartej przestrzeni. Używa się go także wówczas, gdy zbliżenie się do miejsca przebywania przestępcy jest niemożliwe, np. z uwagi na konieczność przejścia przez pole ostrzału przeciwnika. Wewnętrzna łuska NPŁ-26 wystrzeliwana jest z tak dużą siłą, że w wyniku strzału oddanego z odległości 25-30 m przebija dwie szyby okienne o grubości 2,5 mm, a nienapotykający przeszkód pocisk leci na odległość powyżej 100 m. Ładunek palno-łzawiący o cię-żarze 30 g, jaki zawiera jeden nabój, daje takie stężenie gazu, że w pomieszczeniu o kubaturze do 30 m^3 przebywanie staje się niemożliwe, a użycie dwóch pocisków w takim samym pomieszczeniu może spowodować stężenie śmiertelne. Czas intensywnego dymienia wynosi 4 - 5 s. Po odpaleniu naboju ładunek łzawiący leci na odległość 100 - 150 m i po upływie 1,9 - 2,3 s od wystrzelenia zaczyna dymić. Nabój łzawicy użyty w terenie otwartym przy średnich warunkach atmosferycznych wytwarza obłok skażonego powietrza o szerokości 2 - 3 i długości 6 - 10 m. Czas działania dymów łzawiących trwa przy pogodzie bezwietrznej do 30 s, a przy silnym wietrze 8 - 10 s. Należy pamiętać, że w trakcie spalania ładunku palno-łzawiącego spaleniu ulega także tekturowa wewnętrzna łuska, co w określonych sytuacjach może być przyczyną pożaru. Nie wolno stosować starych, przeterminowanych i spęczniałych nabojów. Nie wolno strzelać NPŁ-26 „na wprost”, bezpośrednio do ludzi. Używając NPŁ, należy zwracać uwagę na charakter terenu, aby nie spowodować pożaru. Naboje należy przechowywać w fabrycznych opakowaniach, a w czasie ćwiczeń i działań porządkowych - w futerale pistoletu sygnałowego. Istnieje znaczna liczba naboi specjalnego przeznaczenia, w szczególności naboi sygnałowych, oświetlających i akustycznych przeznaczonych do wystrzeliwania z pistoletu sygnałowego, RGZ wz. 86 lub broni gładkolufowej o kalibrze 12/70. Naboje sygnałowe kal. 12/70. Podstawowym elementem naboju jest wypraska pirotechniczna umieszczona w łusce polietylenowej, która w zależności od składu masy wytwarza podczas spalania płomień barwy białej, czerwonej lub zielonej. Wysokość wzlotu wynosi około 80 m, czas świecenia - 5-7 s. Podane rodzaje naboi specjalnych wykorzystywane są przez Policję w ograniczonym zakresie, np. podczas działań przywracających naruszony porządek publiczny i w przypadku sygnalizacji niebezpieczeństwa lub wzywania pomocy, m.in. podczas służby na wodach. Warunki bezpieczeństwa Bez względu na rodzaj użytej amunicji specjalnej, która została wyżej opisana, należy przestrzegać podstawowego warunku bezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzkiego, jakim jest całkowity zakaz strzelania „na wprost”, w kierunku pojedynczych osób lub grupy ludzi. Zabronione jest również oddawanie strzałów pod kątem mniejszym niż 30 stopni, z uwagi na możliwość „rykoszetowania” wyprasek pirotechnicznych od podłoża, a tym samym stworzenia niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzkiego. Instrukcyjne strzelanie z RWGŁ-3, AWGŁ-3, PS wz. 86, rzut UGŁ-200, RDG, petardą. Strzelanie z ręcznej wyrzutni granatów łzawiących (RWGŁ-3): cel -  „zbiegowisko” (5 figur ts-3a) w prostokącie poprzecznym     do osi strzelania 30 × 20 m, odległość -  50 - 75 m, liczba granatów -  3 szt., czas -  3 min, postawa -  stojąca, zaliczenie -  pokrycie obłokiem gazu co najmniej 3 figur. Strzelec w punkcie amunicyjnym otrzymuje 3 granaty UGŁ-200 oraz naboje miotające (7,62 mm nb. wz. 43 ćwiczebny „ślepy”). Na linii wyjściowej ładuje naboje do magazynka i podłącza go do wyrzutni. Na komendę prowadzącego strzelanie „NA LINIĘ OGNIA - MARSZ” przechodzi na wyznaczone miejsce. Na komendę „ŁADUJ” ładuje granat do wyrzutni RWGŁ-3. Na komendę „CEL, ZBIEGOWISKO, GRANATEM” odbezpiecza i przeładowuje wyrzutnię. Na komendę „OGNIA” odstrzeliwuje kolejne granaty w kierunku celu. Uwaga! Zabrania się używać do miotania UGŁ-200, uniwersalnych nabojów miotających UNM wz. 3/60 (z białym zaślepieniem). Strzelanie z pistoletu sygnałowego PS-26 mm nabojem pistoletowym łzawiącym (NPŁ): cel -  rama o wymiarach 1 × 1,5 m (okno), umieszczona na wyso-     kości od 1,5 m, odległość -  15 m, liczba naboi -  3 szt., czas -  2 min, postawa -  stojąca, zaliczenie -  co najmniej 1 trafienie w „okno”. Strzelec na linii wyjściowej otrzymuje trzy naboje. Na komendę „NA LINIĘ OGNIA - MARSZ” strzelec przechodzi na stanowisko ogniowe. Na komendę „ŁADUJ” wprowadza nabój do przewodu lufy. Po komendzie prowadzącego strzelanie „OGNIA” strzelający przyjmuje postawę strzelecką, odwodzi kurek i ostrzeliwuje cel. Uwaga! Zaleca się strzelać oburącz w rękawiczkach skórzanych w celu ochrony nasady kciuka dłoni przed stłuczeniem. Rzut uniwersalnym granatem łzawiącym (UGŁ-200/200-1): cel -  „zbiegowisko” (5 figur ts-3a w prostokącie 20 × 30 m po-     przecznie do osi rzutu), odległość -  20 - 30 m, liczba granatów -  1 szt., czas -  1 min, postawa -  stojąca, zaliczenie -  trafienie granatem w prostokąt. Prowadzący ćwiczenie wyznacza linię ognia, oznaczając ją czerwonymi chorągiewkami, oraz linię wyjściową - białymi chorągiewkami w odległości 10 m od linii ognia. W określonej odległości od linii ognia oznacza się - uwzględniając kierunek wiatru - prostokąt, z umieszczonymi na rogach i w środku (łącznie) pięcioma figurami. Rzuty granatem odbywają się indywidualnie. Rzucający w punkcie amunicyjnym otrzymuje granat i przechodzi na linię wyjściową. Na komendę prowadzącego rzut „NA LINIĘ OGNIA - MARSZ” przechodzi na stanowisko ogniowe i przygotowuje granat do rzutu (ściąga i odrzuca kapturek). Na komendę „CEL ZBIEGOWISKO, GRANATEM - OGNIA” rzucający zapala granat potarką i natychmiast rzuca do celu. Zaleca się rzucać granat pod kątem stromym, by w ten sposób przedłużyć czas jego lotu.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS07. Nazwa jednostki szkolnej: Strzelanie z RWGŁ-3, pistoletu sygnałowego, rzucanie UGŁ-200 (UGŁ 200/1, UGD), RGD, petardą akustyczną. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS07LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Zarządzenie nr 21 Komendanta Głównego Policji z 20 maja 1993 roku w sprawie funkcjonowania organizacji hierarchicznej w Policji. Zarządzenie nr 11 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 maja 1998 roku w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego w Policji Regulaminu ogólnego i musztry Policji. Zarządzenie Nr 95 Dyrektora Departamentu Gospodarki Materiałowo-Technicznej MSW z 30 grudnia 1978 roku w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego instrukcji „Ręczna wyrzutnia granatów łzawiących RWGŁ-3”. Instrukcja Nr 1 Komendanta Głównego Milicji Obywatelskiej z dnia 26 listopada 1977 roku w sprawie miotacza wody i sposobu jego użycia. Automatyczna Wyrzutnia Granatów Łzawiących AWGŁ-3. Opis i użytkowanie oraz sposoby i zasady strzelania, Warszawa 1988. Gwizdała K., Chemiczne środki obezwładniające i naboje specjalne, Słupsk 1995.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS07. Nazwa jednostki szkolnej: Strzelanie z RWGŁ-3, pistoletu sygnałowego, rzucanie UGŁ-200 (UGŁ-200/1, UGD), RGD, petardą akustyczną. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS07SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń:
	TAK		NIE
1. Czy wymienisz chemiczne środki obezwładniające oraz środki pozoracji pola walki stosowane przez pododdziały Policji?
2. Czy znasz warunki bezpieczeństwa podczas posługiwania się chemicznymi środkami obezwładniającymi?
3. Czy znasz warunki bezpieczeństwa podczas posługiwania się środkami pozoracji pola walki?
4. Czy znasz zasady użycia RWGŁ-3 oraz podstawowe parametry taktyczno-techniczne?
5. Czy wymienisz urządzenia do miotania chemicznych środków obezwładniających, pocisków i naboi specjalnych?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS08. Nazwa jednostki szkolnej: Podstawowe elementy taktyki działania pododdziału Policji w warunkach przywracania naruszonego porządku publicznego z wykorzystaniem środków transportu, wzmocnienia i chemicznych środków obezwładniających. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS08PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Wymagane są umiejętności z zakresu: stosowania w praktyce podstawowych pojęć dotyczących przeznaczenia, zasad użycia, budowy, właściwości bojowych RWGŁ-3, PS wz. 86 (wz. 44), UGŁ-200 (200/1, UGD), RGD, petard, respektowania warunków bezpiecznego obchodzenia się z RWGŁ-3, PS wz. 86 (wz. 44), oraz UGŁ-200 (200/1, UGD) , RGD, petardami, wykonywania strzelania z RWGŁ-3, PS wz. 86 (wz. 44), rzucania UGŁ-200 (200/1, UGD), RGD i petardą, wykonywania poleceń w zakresie: formowania tyralier policyjnych o kształtach zgodnych z wydaną komendą, manewrowania tyralierami, formowania kordonów i dwukordonów, rozwijania linii posterunków i linii patroli. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: prewencyjnie zabezpieczyć rejon działań (przed i po działaniach), wykonać polecenie sformowania tyraliery policyjnej po spieszeniu pododdziału z kolumny marszowej pojazdów (kolumny dwójkowej, trójkowej, linii kolumn plutonów pojazdów kompanii) po zatrzymaniu pojazdów i w marszu, wykonać podstawowe elementy taktyki działań pododdziałów Policji wobec tłumu biernego i agresywnego, wykorzystywać UGŁ oraz RWGŁ-3 w marszu i po zatrzymaniu tyraliery. Metody nauczania i uczenia się. Zajęcia będą realizowane w strukturze kompanii w warunkach poligonowych. Będziesz uczestniczył w ćwiczeniach z taktyki działania pododdziałów Policji w zakresie: prewencyjnego zabezpieczenia rejonu działań (przed i po działaniach), usuwania tłumu biernego, rozpraszania tłumu agresywnego. Będziesz uczestniczył w spieszaniu pododdziału z: kolumny marszowej pojazdów, kolumny dwójkowej i trójkowej pojazdów, linii kolumn plutonów pojazdów kompanii. W dalszej fazie zajęć będziesz ćwiczył rzucanie UGŁ-200 (UGŁ-200/1, UGD), strzelanie z RWGŁ-3 w marszu i po zatrzymaniu tyraliery. Przed przystąpieniem do kolejnej fazy zajęć wskazana zostanie konieczność wygłaszania apeli, poleceń przed przystąpieniem do działań pododdziału Policji (uprzedzania o możliwości użycia środków przymusu bezpośredniego, zaapelowania do wartości wyższych itp.), a następnie zostaną zaprezentowane przykładowe „apele”. Następnie zapoznasz się z charakterystyką tłumu i jego przywódcy. Przed przystąpieniem do ćwiczenia usuwania tłumu biernego zostaną przypomniane zasady postępowania w sytuacji przebywania wśród zgromadzonych - osób posiadających immunitet. Sposoby oceniania. Wykształcone przez Ciebie umiejętności będące przedmiotem realizacji jednostki szkolnej podlegać będą bieżącej ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Z uwagi na niepowtarzalność realizowanej tematyki negatywna ocena uzyskana w trakcie jednostki szkolnej nie podlega poprawieniu na ocenę pozytywną, ma natomiast wpływ na ogólną ocenę jednostki modułowej (podczas obliczania oceny średniej „nzal.” odpowiada cyfrze „1”). Oceny otrzymane podczas realizacji jednostki szkolnej JS08 wraz z ocenami uzyskanymi w pozostałych jednostkach szkolnych jednostki modułowej 07 stanowią ocenę zaliczeniową (średnia wszystkich ocen) jednostki modułowej JM07 i jest ona wystawiana po zrealizowaniu wszystkich jednostek szkolnych jako ocena okresowa. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego (ćwiczeń): praworządność działania (znajomość i stosowanie procedur), stosowanie właściwej taktyki i technik działania, w szczególności przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, umiejętność komunikowania się, właściwe wykorzystanie elementów wyposażenia służbowego, postawa podczas wykonywania poleceń do działań.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS08. Nazwa jednostki szkolnej: Podstawowe elementy taktyki działania pododdziału Policji w warunkach przywracania naruszonego porządku publicznego z wykorzystaniem środków transportu, wzmocnienia i chemicznych środków obezwładniających. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 3. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS08MS01

Przywracanie naruszonego porządku publicznego w strukturze ugrupowania kompanii z wykorzystaniem chemicznych środków obezwładniających. Formowanie ugrupowań plutonu i kompanii. Pododdziały mogą rozwijać tyraliery zarówno z linii kolumn kompanii, plutonów i drużyn, jak i z rzędu, kolumny dwójkowej, trójkowej, a także wprost z samochodów. Pluton przed rozwinięciem tyraliery może przejść w szyk „linia kolumn drużyn” na komendę, np. „PIERWSZY, W LINIĘ KOLUMN DRUŻYN, KIERUNEK NA WPROST, KIERUNKOWA PIERWSZA, ODSTĘP DWADZIEŚCIA - ROZWIŃ (NAPRZÓD)”, dowódcy drużyn wydają komendy, np. „PIERWSZA (DRUGA, TRZECIA) ZA MNĄ - MARSZ”. Po tej komendzie drużyny maszerują (biegną) za dowódcami drużyn, formując w marszu (biegu) linię kolumn drużyn. Po osiągnięciu odstępów nakazanych komendą pluton zatrzymuje się na komendę, np. „PIERWSZY - STÓJ”, albo formuje w marszu inny szyk nakazany odrębną komendą dowódcy plutonu. Odstępy między kolumnami drużyn wykładowca określa każdorazowo w wydanej komendzie. Zmiany w ugrupowaniu może dokonać w miejscu i w marszu. W kolumnie trójkowej plutonu drużyny zajmują miejsca: pierwsza w środku, druga z prawej, trzecia z lewej strony drużyny pierwszej. Pierwsza drużyna rozwija tyraliery w środku formującego się szyku, druga na przedłużeniu pierwszej z prawej strony, a trzecia na przedłużeniu pierwszej z lewej strony. Drużyny w tyralierach „skosem w lewo” i „skosem w prawo” są usytuowane względem siebie tak samo jak w tyralierze „w linię”. Tyraliery plutonu „skosem w lewo” i „skosem w prawo” rozwijają drużyny na komendę, np. „PIERWSZY SKOSEM W LEWO (W PRAWO) KIERUNEK NA WPROST/KIERUNEK TEN SAM, ODSTĘP DWA - W TYRA- LIERĘ (BIEGIEM - W TYRALIERĘ)”. Po tej komendzie policjanci lewego (prawego) skrzydła zwalniają, prawego (lewego) skrzydła przyspieszają marsz, nie zmieniając jego kierunku. Gdy skos tyraliery z kierunkiem działania utworzy kąt 45 stopni, policjanci zachowują się jak przed wydaniem komendy (stoją, maszerują, biegną).

Podstawowe elementy taktyki działania pododdziałów Policji w warunkach przywracania naruszonego porządku publicznego z wykorzystaniem środków transportu, wzmocnienia i chemicznych środków obezwładniających. Wyprzedzające działania prewencyjne to aktywna i szeroko prowadzona profilaktyka mająca na celu niedopuszczenie do zagrożenia bezpieczeństwa lub niebezpiecznego zakłócenia porządku publicznego. Działania te polegają na: rozwinięciu systemu rozpoznania rejonów, miejsc i obiektów zagrożonych, rozpoznaniu środowisk i osób mogących dopuszczać się zagrożeń, objęciu systemem służby przez patrole wieloosobowe terenów zagrożonych w celu eliminowania prób zakłócenia porządku, wykonywaniu zadań prewencyjnych w formie aktywnego legitymowania, zatrzymywania agresywnych osób, fotografowania i filmowania, organizowaniu działań zaporowych w określonych kierunkach w celu eliminowania możliwości swobodnego przemieszczania się grup i osób w dowolne miejsca i rejony, uruchomieniu działań profilaktyczno-ostrzegawczych. Działania zaporowo-blokujące polegają na odpowiednim rozmieszczeniu posterunków, patroli i kordonów wokół zagrożonego zajściami rejonu (obiektu). Celem tych działań jest: odizolowanie rejonu zagrożonego lub objętego zajściami od obszaru spokojnego, zlokalizowanie zakłócenia porządku publicznego na możliwie najmniejszym obszarze, stworzenie dogodnych warunków do przedsięwzięć profilaktycznych w okresie zagrożenia i przywrócenia porządku w przypadku jego naruszenia. Można stosować blokady rejonu: całkowite, częściowe, na określonych kierunkach. Działania defetystyczne to zespół czynności ostrzegawczych, demonstrujących siłę i destrukcyjnych, zmierzających do wywołania wśród zebranych ludzi niewiary w powodzenie podjętego przez nich przedsięwzięcia. Polegają na umiejętnym rozmieszczeniu pododdziałów i innych sił Policji w rejonie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wszystkie podejmowane przedsięwzięcia muszą stwarzać wrażenie znacznej i przeważającej siły Policji. Podczas tych działań stosować należy odezwy i przekazywać informacje o bezcelowości przedsięwzięcia. Zaleca się demonstracyjne stosowanie kamer i aparatów fotograficznych jako środka psychologicznego oddziaływania na tłum. Działania rozpraszające mają na celu rozproszenie tłumu. Przed przystąpieniem do rozpraszania tłumu biernego należy: odizolować obszar, na którym znajduje się tłum, ustalić kierunki wypierania tłumu lub miejsce, z którego tłum musi być usunięty, wydawać polecenia do określonego zachowania, apelować o rozwagę i dyscyplinę, wskazywać odpowiednie trasy pieszym i zmotoryzowanym; wypierając demonstrantów z określonego miejsca, policjanci używają tylko siły fizycznej; niekiedy zamiast ich wypierać, muszą ich po prostu wynosić; stawiających opór czynny lub dopuszczających się przestępstw i wykroczeń - zatrzymują. Niekiedy zdarza się, że demonstrujący w czasie protestu lub pseudokibice na imprezie sportowej stają się tłumem agresywnym. Cechą takiego tłumu jest dokonywanie aktów przemocy lub niszczycielskiego działania. Przy rozpraszaniu tłumu agresywnego wkroczenie pododdziałów Policji musi być gwałtowne, a uderzenie silne bez jakiegokolwiek wzywania (i nakazywania) do określonego zachowania. Celem takiego działania jest rozczłonkowanie tłumu na kilka części, zepchnięcie osób w dogodny dla Policji teren, zatrzymanie najbardziej agresywnych uczestników i całkowite usunięcie tłumu. Pododdziały rozpraszające muszą być wyposażone w odpowiedni sprzęt i środki wzmocnienia. Podczas działań wobec zbiorowisk agresywnych należy przestrzegać następujących zasad: nie rozpoczynać działań ofensywnych, jeżeli nie dysponuje się odpowiednią ilością sił i środków, zawsze zabezpieczać tyły i skrzydła szyków, stosować manewr taktycznego odwrotu w sytuacji znacznej przewagi tłumu, nie dopuszczać do rozczłonkowania pododdziału, mając możliwość wyboru miejsca rozpraszania tłumu, należy: unikać terenów przemysłowych, handlowych i ważnych obiektów, uwzględnić kilka tras rozchodzenia się tłumu w różnych kierunkach, unikać tzw. ślepych zaułków stanowiących dla tłumu pułapkę.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS08. Nazwa jednostki szkolnej: Podstawowe elementy taktyki działania pododdziału Policji w warunkach przywracania naruszonego porządku publicznego z wykorzystaniem środków transportu, wzmocnienia i chemicznych środków obezwładniających. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS08LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Zarządzenie nr 21 Komendanta Głównego Policji z 20 maja 1993 roku w sprawie funkcjonowania organizacji hierarchicznej w Policji. Zarządzenie nr 11 Komendanta Głównego Policji z dnia 20 maja 1998 roku w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego w Policji Regulaminu ogólnego i musztry Policji. Zarządzenie Nr 95 Dyrektora Departamentu Gospodarki Materiałowo-Technicznej MSW z 30 grudnia 1978 roku w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego instrukcji „Ręczna wyrzutnia granatów łzawiących RWGŁ-3”. Procedury postępowania Policji w zakresie taktyki działania i dowodzenia Oddziałami Policji w przypadku zagrożeń naruszenia porządku publicznego lub zbiorowego zakłócenia porządku, Komenda Główna Policji 2000. Instrukcja Nr 1 Komendanta Głównego Milicji Obywatelskiej z dnia 26 listopada 1977 roku w sprawie miotacza wody i sposobu jego użycia. Automatyczna Wyrzutnia Granatów Łzawiących AWGŁ-3. Opis i użytkowanie oraz sposoby i zasady strzelania, Warszawa 1988. Gwizdała K., Chemiczne środki obezwładniające i naboje specjalne, Słupsk 1995.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS08. Nazwa jednostki szkolnej: Podstawowe elementy taktyki działania pododdziału Policji w warunkach przywracania naruszonego porządku publicznego z wykorzystaniem środków transportu, wzmocnienia i che-micznych środków obezwładniających. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS08SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń:
	TAK		NIE
1. Czy potrafisz scharakteryzować tyraliery policyjne?
2. Czy potrafisz rozpoznać:
tłum bierny,
tłum agresywny?
3. Czy znasz właściwości bojowe RWGŁ-3?
4. Czy wiesz, jakich zasad bezpieczeństwa należy przestrzegać podczas rzutu:
petardą,
RGD,
UGŁ-200 (UGŁ-200/1)?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS09. Nazwa jednostki szkolnej: Udział w prowadzeniu zorganizowanych działań pościgowych. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS09PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Wymagana jest podstawowa wiedza i umiejętności z zakresu budowy i posługiwania się karabinkiem AKMs oraz posiadanymi w dyspozycji środkami łączności. Cele szkolenia. Po zakończeniu jednostki szkolnej będziesz potrafił: zdefiniować i scharakteryzować poszczególne formy działań pościgowych, realizować zadania w poszczególnych formach działań pościgowych: w pościgu: czołowym, równoległym, kombinowanym, działaniach zaporowych, okrążeniu, zasadzce, w wypadzie. Metody nauczania i uczenia się. W ramach wykładu zapoznany zostaniesz ze zwięzłą charakterystyką specyfiki prowadzenia zorganizowanych działań pościgowych. Zostanie przedstawiona charakterystyka pościgu czołowego, równoległego i kombinowanego oraz działań zaporowych, okrążenia, zasadzki i wypadu. Podczas czterech godzin zajęć będziesz uczestniczył w symulacji realizowanej w strukturze kompanii w warunkach poligonowych (w realiach maksymalnie zbliżonych do rzeczywistych). Zostanie wyznaczona Ci rola, w ramach której będziesz musiał wykazać się niezbędnymi umiejętnościami podczas realizacji przydzielonego zadania. Sposoby oceniania. Nabywane przez Ciebie wiadomości podlegać będą bieżącej ocenie według obowiązującej skali ocen (skala: 6 - 1). Wykształcone przez Ciebie umiejętności będące przedmiotem zajęć symulacyjnych będą poddawane ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Każdą negatywną ocenę uzyskaną w trakcie jednostki szkolnej musisz poprawić na ocenę pozytywną, w tym negatywne oceny umiejętności. Otrzymaną negatywną ocenę umiejętności będziesz musiał poprawić na podstawie sprawdzianu pisemnego (wyboru rodzaju sprawdzianu dokona nauczyciel). Poprawa ta będzie dokonywana oceną uogólnioną: zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Nie będzie dokonywane przeliczenie oceny „zal.” na ocenę punktową „2”. Oceny otrzymane przez Ciebie podczas realizacji jednostki szkolnej JS09 wraz z ocenami uzyskanymi w pozostałych jednostkach szkolnych jednostki modułowej 07 stanowią ocenę zaliczeniową (średnia wszystkich ocen) jednostki modułowej JM07 i będzie ona wystawiana po zrealizowaniu wszystkich jednostek szkolnych jako ocena okresowa. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego: praworządność działania (znajomość i stosowanie procedur), stosowanie właściwej taktyki i technik działania, w szczególności przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, umiejętność komunikowania się przy wykorzystaniu technicznych środków łączności, właściwe wykorzystanie elementów wyposażenia służbowego.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS09. Nazwa jednostki szkolnej: Udział w prowadzeniu zorganizowanych działań pościgowych. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 5. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS09MS01

Prowadzenie zorganizowanych działań pościgowych Działania pościgowe wykonywane przez pododdziały Policji stanowią zespół przedsięwzięć organizacyjnych, taktycznych i materiałowo-technicznych, które zmierzają do ujęcia osób ściganych, stanowiących zagrożenie dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego, w szczególności niebezpiecznych przestępców. Pododdziały Policji do działań pościgowych kieruje się zazwyczaj w trybie alarmowym i przekazuje do dyspozycji dowódcy akcji lub operacji policyjnej. W zależności od rodzaju zadania, potrzeb oraz warunków prowadzenia działań pościgowych, policjantów (grupy policjantów) oraz jednostki i komórki organizacyjne Policji dodatkowo wyposaża się w: kolczatki drogowe i inne środki przymusu bezpośredniego oraz uzbrojenie, hełmy i kamizelki kuloodporne, środki: transportu (policyjne i pozapolicyjne), łączności, pozoracji, przenośne znaki drogowe, barierki oraz inne środki i urządzenia, sprzęt oświetleniowy i nagłaśniający, plany i mapy, inny sprzęt specjalistyczny. W działaniach wykorzystuje się również śmigłowce. Służą one do: rozpoznania i patrolowania oraz koordynowania działań, szybkiego przemieszczania sił i środków, zorganizowania powietrznego punktu dowodzenia. Czynności związane z prowadzonymi działaniami pościgowymi załoga śmigłowca rejestruje za pomocą sprzętu audiowizualnego, np. kamery SVHS, VHS, termowizyjne. Formami działań pościgowych (zgodnie z Rozkazem nr 13 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 sierpnia 1995 roku w sprawie taktyki działania pododdziałów zwartych

Policji w sytuacji zagrożenia lub naruszenia porządku publicznego oraz pościgu za niebezpiecznym przestępcą) są: pościg, w tym: bezpośredni (czołowy), równoległy, kombinowany, działania zaporowe, okrążenie zasadzka, wypad. Wykonywanie działań pościgowych Rozpoznanie. Rozpoznanie w działaniach pościgowych to całokształt czynności, których celem jest zapewnienie dowodzącemu działaniami dopływu informacji, mających wpływ na ich organizację i przebieg. Opierając się na analizie danych otrzymanych w ramach rozpoznania, należy ustalić: miejsce pobytu, rysopis i dane osoby ściganej, kierunki i sposób ucieczki, pojazd, jakim aktualnie posługuje się osoba ścigana, topografię terenu i charakterystykę terenu, kontakty osoby ściganej oraz inne informacje związane z tą osobą (uzbrojenie, determinacja, temperament, skłonności, uzależnienia, stan zdrowia itp.), źródła dowodowe, inne dane istotne dla prowadzonych działań. W toku prowadzenia rozpoznania należy przestrzegać następujących zasad: powszechności, ciągłości, sprawności i szybkości przekazywania informacji, bieżącego analizowania uzyskanych informacji. Pościg. Pościg bezpośredni (czołowy) rozpoczyna się z miejsca popełnienia przestępstwa bądź z miejsca pojawienia się osób ściganych i prowadzi do momentu ich ujęcia, zagubienia śladów lub wydania polecenia przez kierującego działaniami o zaprzestaniu pościgu. Celem pościgu bezpośredniego prowadzonego pieszo jest ujęcie osób ściganych przez policjantów prowadzących pościg indywidualnie bądź w składzie grupy pościgowej. Podczas prowadzenia pościgu bezpośredniego przy wykorzystaniu pojazdu należy: dążyć do utrzymania w polu widzenia pojazdu, którym poruszają się osoby ścigane, przekazywać na bieżąco dyżurnemu jednostki Policji informacje niezbędne do zorganizowania wsparcia, wystawienia posterunków blokadowych, skierowania grupy policjantów do prowadzenia pościgu równoległego, w miejscach wzmożonego ruchu na drogach i w strefach zamieszkania przed użyciem broni palnej, biorąc przede wszystkim pod uwagę bezpieczeństwo osób postronnych, ocenić zasadność i celowość zastosowania tego środka, uwzględniając przede wszystkim podstawy prawne dopuszczające użycie broni w pościgu; jeżeli osoby ścigane są uzbrojone, używać broni palnej w pościgu tylko w warunkach zapewniających celność strzału oraz mieć na uwadze, że może zaistnieć konieczność użycia broni służbowej podczas zatrzymywania tych osób, kontynuować pościg, nie podejmując próby wyprzedzania i blokowania pojazdu osób ściganych do czasu aż znajdą się one w sytuacji, gdy dalsza ucieczka nie będzie możliwa, wspólnie z grupą policjantów, o których mowa w pkt 2, dokonać ujęcia i zatrzymania osób ściganych. W skład grupy pościgowej, w tym również posługującej się pojazdem, należy w miarę możliwości włączyć przewodnika z psem służbowym. Jeżeli w pościgu bezpośrednim biorą udział policjanci pododdziałów antyterrorystycznych, przy użyciu specjalistycznych pojazdów służbowych, można zastosować dynamiczne zatrzymanie pojazdu, którym poruszają się osoby ścigane. Pościg równoległy prowadzi się bez bezpośredniego kontaktu z osobami ściganymi w przypadku występowania korzystnych warunków terenowych lub układu sieci dróg. Pościg kombinowany to połączenie pościgu bezpośredniego z równoległym. Celem pościgu kombinowanego jest niedopuszczenie do oderwania się osób ściganych od prowadzących pościg bezpośredni, wyprzedzenie ich i odcięcie drogi ucieczki przez policjantów prowadzących pościg równoległy oraz wspólne okrążenie i ujęcie osób ściganych. Działania zaporowe to przedsięwzięcia zmierzające do izolacji określonego obszaru lub uniemożliwienia przemieszczania się osoby ściganej na określonym kierunku w celu uniemożliwienia opuszczenia danego rejonu przez tę osobę i stworzenia warunków do jej zatrzymania. Okrążenie jest elementem taktyki działań pościgowych Policji polegającym na rozwinięciu sił ograniczających możliwość manewru zlokalizowanej w ściśle określonym rejonie grupy osób ściganych, a następnie dążeniu do zatrzymania tych osób, ewentualnie likwidacji poprzez zdecydowany atak pododdziału uderzeniowego. Zasadzka polega na skrytym rozmieszczeniu policjantów w miejscu, do którego może przybyć (przechodzić, przejeżdżać) osoba ścigana. Zasadzki w warunkach działań pościgowych powinny być organizowane szybko i mieć charakter działań doraźnych. Miejsce wybrane do zorganizowania zasadzki powinno umożliwiać zajęcie odpowiednio zamaskowanych stanowisk, prowadzenie z nich ciągłej obserwacji i rozwinięcie działań zmierzających do zatrzymania osób ściganych. Jeżeli miejsce, w którym powinna być zorganizowana zasadzka, nie odpowiada powyższym warunkom, należy zastosować pozorujące przedsięwzięcia organizacyjno-techniczne (np. roboty drogowe, prace leśne). Zorganizowanie zasadzki wymaga przygotowania pododdziału (akcji, operacji) przez dowódcę, które polega na: ustaleniu i rozpoznaniu miejsca, ustaleniu sposobu i zasad łączności, doborze grupy policjantów i ich wyposażenia, wyznaczeniu dowódcy, określeniu zadań, ustaleniu sposobu dojścia, wycofania i podmiany policjantów na zasadzce, zapoznaniu dowódców wykonujących zadania w pobliżu zasadzki z faktem jej zorganizowania w celu uniknięcia dekonspiracji, osiągnięcia maksymalnej skuteczności i niedopuszczenia do narażenia policjantów na niebezpieczeństwo. W warunkach działań pościgowych nie zawsze możliwe jest przygotowanie zasadzki według wyżej wymienionych wymogów. Ze względu na potrzebę szybkiego działania zasadzki mogą być organizowane w sposób doraźny, jednak zawsze powinny być oparte na decyzji dowódcy pododdziału, z powiadomieniem dowódcy akcji (operacji) i zachowaniem wszystkich możliwych zasad zmierzających do zminimalizowania niebezpieczeństwa dla policjantów. Zadanie rozpoznania miejsca zasadzki i jej zorganizowania spoczywa wówczas na dowódcy zasadzki. Liczebność grupy policjantów na zasadzce uzależniona jest od właściwości wybranego miejsca, liczby osób ściganych, uzbrojenia tych osób i wyposażenia policjantów. Grupa policjantów na zasadzce nie powinna jednak liczyć mniej niż trzy osoby i powinna za- pewnić: objęcie ciągłą okrężną obserwacją przedpola zasadzki, a w odniesieniu do zasadzek w pomieszczeniach lub kombinowanych - również osób tam przebywających, niedopuszczenie do przedwczesnego zdekonspirowania zasadzki przez osoby znajdujące się w pomieszczeniach objętych zasadzką, liczebną przewagę policjantów oraz przewagę ich wyposażenia w stosunku do osób ściganych, które mogą pojawić się w miejscu zasadzki. Funkcjonariuszom na zasadzce wyznacza się odpowiednie stanowiska. Są to stanowiska obserwacyjne i stanowiska ogniowe na wypadek, gdyby oczekiwane osoby ścigane dysponowały bronią palną i były zdecydowane na jej użycie. Ponadto wydziela się podgrupę, której zadaniem jest zatrzymanie osób ściganych. Jeżeli zasadzka organizowana jest przeciwko uzbrojonej grupie osób ściganych, dowódca zasadzki powinien wyznaczyć grupę odwodową przeznaczoną do wzmocnienia grupy zatrzymującej w przypadku wywiązania się z walki. Zasadzka trwa do czasu: ujęcia osób ściganych, dekonspiracji, zakończenia działań pościgowych na danym terenie, bezzasadności jej kontynuowania z innych względów. W przypadku ujęcia osób ściganych decyzję o zlikwidowaniu zasadzki podejmuje jej dowódca. W innych przypadkach likwidacja zasadzki następuje na polecenie dowódcy akcji (operacji) kierującego działaniami pościgowymi. Po zlikwidowaniu zasadzki dowódca zobowiązany jest sporządzić sprawozdanie. Wypad jest metodą działań pościgowych stosowaną w celu ujęcia osób ściganych przebywających w kryjówkach lub innych miejscach (obiektach). Z zasady wypad jest elementem kończącym pozostałe formy działań pościgowych. Istotą wypadu jest zaskoczenie osób ściganych. Efekt ten osiąga się przez dokładną organizację działań, szybkie i skryte zbliżenie się do obiektu oraz przeprowadzenie ataku w opty-malnym czasie w sposób gwarantujący pełne zaskoczenie. Wypadu dokonują pododdziały w składzie drużyny, plutonu lub kompanii. Pododdziały mogą być wzmocnione odpowiednio policjantami pododdziału antyterrorystycznego. Z pododdziału biorącego udział w wypadzie wydziela się: grupę szturmową, której zadaniem jest wykonanie ataku, ujęcie osób ściganych oraz dokonanie przeszukania, grupę okrążającą, której zadaniem jest zablokowanie obiektu w celu odcięcia drogi ucieczki oraz ubezpieczenie zewnętrzne działań grupy atakującej, odwód, który w zależności od sytuacji może być wykorzystany do wzmocnienia jednej z ww. grup lub, w wypadku niepowodzenia, do wykonywania bezpośredniego pościgu. Ze składu odwodu należy również organizować zasadzkę poza pierścieniem blokującym na kierunku przypuszczalnego wycofania się osób ściganych. Przeszukiwanie rozpoznawcze w działaniach pościgowych wykonywane jest w sytuacji braku bezpośredniego kontaktu z osobami ściganymi. Realizacja przeszukania rozpoznawczego dokonywana jest przy uwzględnieniu następujących zasad: w przeszukiwaniu rozpoznawczym rozróżnia się przeszukiwanie terenu i przeszukiwanie obiektów; przeszukiwanie terenu prowadzi się „w pasie” i „dośrodkowo”, gdy nieznane jest dokładne miejsce pobytu osób ściganych, ale wiadomo, że znajdują się one (lub mogą się znajdować) w określonym rejonie, oraz „gwiaździście” („odśrodkowo”) w przypadku wykrycia śladów albo przedmiotów pozostawionych przez osoby ścigane lub pochodzących z przestępstwa; przeszukiwanie terenu prowadzi się w zasadzie do zapadnięcia zmroku; na okres nocy wzmacnia się siły stanowiące blokadę tego rejonu; przed przeszukiwaniem obiektu należy dokonać jego okrążenia, wyznaczyć grupę policjantów do przeszukiwania obiektu, a po jego zakończeniu przejść do kontynuacji przeszukiwania terenu.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS09. Nazwa jednostki szkolnej: Udział w prowadzeniu zorganizowanych działań pościgowych. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS09LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Zarządzenie nr 833 Komendanta Głównego Policji z 20 lipca 2004 roku w sprawie organizowania i prowadzenia przez Policję działań pościgowych. Procedury postępowania Policji podczas prowadzenia działań pościgowych, Komenda Główna Policji 2000.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS09. Nazwa jednostki szkolnej: Udział w prowadzeniu zorganizowanych działań pościgowych. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS09SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń:
	TAK		NIE
1. Czy potrafisz scharakteryzować:
pościg czołowy,
pościg równoległy,
pościg kombinowany?
2. Czy potrafisz wskazać swoje zadania w:
działaniach zaporowych,
okrążeniu,
zasadzce,
wypadzie?

PRZEWODNIK DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS10. Nazwa jednostki szkolnej: Postępowanie policjanta w sytuacjach kryzysowych. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS10PS01

Wskazówki dla słuchacza: Wymagania wejściowe. Nie przewiduje się. Cele szkolenia. Wymagane są od Ciebie podstawowe wiadomości i umiejętności z zakresu szczegółowej charakterystyki: poszczególnych rodzajów alarmów, trybu ich zarządzania i ogłaszania, systemu alarmowania w jednostkach Policji, obowiązków policjanta po ogłoszeniu określonego alarmu, zadań realizowanych przez Policję w sytuacji zaistnienia katastrofy naturalnej, awarii technicznej na poszczególnych etapach alarmowania i ostrzegania, działań porządkowych, bezpośrednich działań ratowniczych, przywracania stanu pierwotnego. Metody nauczania i uczenia się. W ramach wykładu zostaniesz zapoznany z poszczególnymi rodzajami alarmów, trybem ich zarządzania i ogłaszania. Prowadzący szczegółowo zapozna Cię z obowiązującym systemem alarmowania i powiadamiania w jednostkach organizacyjnych Policji oraz wynikającymi z niego obowiązkami policjanta po ogłoszeniu określonego alarmu. Na podstawie charakterystyki zdarzeń spełniających znamiona katastrofy naturalnej i awarii technicznej zapoznany zostaniesz z zadaniami realizowanymi przez Policję w sytuacji ich zaistnienia na poszczególnych etapach alarmowania i ostrzegania, działań porządkowych, bezpośrednich działań ratowniczych, przywracania stanu pierwotnego. Następnie omówione zostaną przykładowe techniki kontrolowania stresu przed, podczas i po zdarzeniu, z uwzględnieniem specyfiki danej sytuacji oraz wskazania dotyczące obowiązku policjanta sprawowania opieki nad ofiarami tragedii. Zostaniesz zapoznany z mapami geograficznymi ogólnymi oraz mapami geograficznymi specjalnymi. W dalszej kolejności scharakteryzowane zostaną podstawowe różnice pomiędzy planem, szkicem oraz mapą. W zajęciach z wykorzystaniem map topograficznych zostaniesz zapoznany z charakterystykami skal map wielkoskalowych, średnioskalowych i małoskalowych. Zostaną wyjaśnione Ci m.in. takie pojęcia, jak: nomenklatura map, poziomice, warstwice, odkształcenie kartograficzne, dokładność mapy, legenda mapy, znaki kartograficzne, generalizacja mapy, szczegółowość mapy, orientowanie mapy. Za pomocą foliogramów zaprezentowane zostaną Ci podstawowe rodzaje umownych znaków topograficznych. Ponadto zostaną omówione sposoby orientowania się w terenie na podstawie pewnych cech przedmiotów terenowych; słońca; słońca i zegarka; słońca zegarka i zapałki; księżyca; gwiazdy polarnej oraz busoli. Ten etap realizowany będzie przez dwie pierwsze jednostki lekcyjne. W ramach pięciu godzin weźmiesz udział w ćwiczeniu polegającym na praktycznym wykorzystaniu zdobytej wiedzy z zakresu orientowania się w terenie z mapą i bez mapy. Sposoby oceniania. Nabywane przez Ciebie wiadomości i umiejętności podlegać będą ocenie według zapisu uogólnionego - zaliczono (zal.) lub nie zaliczono (nzal.). Każdą negatywną ocenę uzyskaną w trakcie jednostki szkolnej musisz poprawić na ocenę pozytywną. Zaliczenie jednostki szkolnej JS10 następuje wspólnie z pozostałymi jednostkami szkolnymi wchodzącymi w skład jednostki modułowej 07 i stanowi wspólnie z nimi ocenę okresową. Obszary podlegające ocenie podczas wykonywania zadania praktycznego: umiejętność orientowania się w terenie z mapą i bez mapy, umiejętność posługiwania się busolą oraz mapą, czas realizacji zadania.

MATERIAŁY DLA SŁUCHACZA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS10. Nazwa jednostki szkolnej: Postępowanie policjanta w sytuacjach kryzysowych. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 2. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS10PN01

Kluczowe punkty nauczania 1 - 7 należy realizować na podstawie Zarządzenia nr pf 21 Komendanta Głównego Policji z dnia 13 grudnia 2000 roku w sprawie stanów gotowości do działań i alarmowania w jednostkach organizacyjnych Policji. Katastrofy naturalne i awarie techniczne. Zdarzenia powszechnie nazywane katastrofą lub klęską żywiołową z punktu widzenia Policji należy zaliczyć do tzw. sytuacji szczególnych, charakteryzujących się dużą intensywnością oraz udziałem dodatkowych sił i środków. Wszystkie podejmowane działania w tego typu sytuacjach mają na celu neutralizację mogących wystąpić zagrożeń lub przywrócenie stanu rzeczy istniejącego przed zdarzeniem. Pojawiające się zagrożenia można podzielić na katastrofy naturalne, czyli sytuacje spowodowane przez działanie sił natury, oraz tzw. awarie techniczne powstałe w wyniku gwałtownego zdarzenia zakłócającego przebieg procesów technologicznych. Oba wspomniane zdarzenia mają charakter nagły i niespodziewany, mogą powodować powszechne zagrożenie dla życia, bezpieczeństwa i zdrowia ludzi oraz mienia o znacznej wartości. Zdarzenia spowodowane siłami natury często wywołują poważne zakłócenia w funkcjonowaniu gospodarki narodowej. Zgodnie z Zarządzeniem nr 24/98 Komendanta Głównego Policji z dnia 10 listopada 1998 roku, definicje tych pojęć brzmią: Katastrofa naturalna - sytuacja spowodowana przez działanie sił natury, w szczególności są to powodzie, susze, pożary, wyładowania atmosferyczne, osuwiska, zjawiska lodowe na rzekach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin i zwierząt albo ognisk chorób zakaźnych ludzi, do których opanowania nie wystarczają rutynowe działania odpowiednich służb oraz niezbędne jest uruchomienie dodatkowych sił i środków. Awaria techniczna - sytuacja powstała w wyniku gwałtownego zdarzenia zakłócającego przebieg procesów technologicznych lub też w wyniku celowego albo niewłaściwego wykorzystania tych technologii w procesie produkcji, transportu albo przechowywania, w wyniku czego nastąpiło zagrożenie życia i zdrowia ludzi, ich niezbędnego zaopatrzenia lub mienia. Działalność Policji podczas akcji ratowniczych związana jest z likwidacją skutków katastrof i awarii technicznych, a przede wszystkim z wykonywaniem zadań dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz zadań polegających na niesieniu pomocy poszkodowanym i organom organizującym lub kierującym akcją. Zadania Policji w warunkach katastrof naturalnych i awarii technicznych dzielimy na cztery grupy działań występujących na kolejno pojawiających się etapach: zadania w zakresie alarmowania i ostrzegania - ukierunkowane są na uzyskiwanie, przetwarzanie i przekazywanie informacji o zdarzeniu; zadania w zakresie działań porządkowych - siły policyjne skierowane są do miejsca zdarzenia i mają na celu np.: zorganizowanie dojazdów ekipom ratowniczym i objazdów rejonów zagrożonych; ochronę porządku na miejscu zdarzenia przez zabezpieczenie miejsc mogących stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia; niedopuszczenie do tworzenia się zbiegowisk i zapobieganie objawom paniki, udział i kierowanie ewakuacją ludności, ochronę pozostawionego mienia; zadania w zakresie działań ratowniczych - skoncentrowane są na udzielaniu pierwszej pomocy potrzebującym; pomocy w ewakuacji i ratowaniu osób poszkodowanych, chorych i rannych; udostępnianiu posiadanych środków na potrzeby prowadzonej akcji ratowniczej; zadania w zakresie działań mających na celu przywrócenie stanu istniejącego przed wystąpieniem zagrożenia - prowadzone są w celu przywrócenia porządku i bezpieczeństwa w miejscu zdarzenia przez regulację ruchu, ochronę miejsc dystrybucji środków przeznaczonych dla poszkodowanych oraz przez udzielenie informacji o miejscach pobytu poszkodowanych i zabezpieczonego mienia, a także o aktualnym stanie zagrożenia. Akcje ratownicze prowadzi się przede wszystkim w celu ratowania ludzi poszkodowanych lub zagrożonych, ratowania i ochrony mienia, usuwania powstałych zniszczeń, zapobiegania dalszym skutkom i likwidowania zagrożeń, neutralizacji bezpośrednich skutków zdarzenia oraz zapewnienia ochrony i bezpieczeństwa porządku publicznego w rejonie akcji ratowniczej i jej otoczenia. Akcje ratownicze podejmuje się, gdy katastrofa naturalna lub awaria techniczna spowodowała skutki, które możliwe są do usunięcia jedynie przy sprawnie zorganizowanych działaniach różnych sił i środków. W akcjach ratowniczych uczestniczą organy, instytucje i przedsiębiorstwa zajmujące się ratowaniem z urzędu: straż pożarna, pogotowie ratunkowe, techniczne, które dysponują środkami i siłami niezbędnymi do prowadzenia akcji. W akcjach ratowniczych może również uczestniczyć wojsko oraz inne wyspecjalizowane organizacje, takie jak GOPR czy WOPR. Policja jest tylko częścią zintegrowanego systemu ratowniczego działającego w sytuacjach kryzysowych. Głównie zapewnia bezpieczeństwo i porządek publiczny w rejonie akcji w celu umożliwienia siłom ratowniczym niesienia pomocy poszkodowanym oraz zapobiega powstawaniu dalszych strat. Pierwsze czynności przybyłego na miejsce zdarzenia policjanta powinny być ukierunkowane na dokonanie oceny sytuacji, przekazanie informacji i dalsze utrzymywanie kontaktu radiowego z dyżurnym jednostki. Ponadto niezwłocznie trzeba przystąpić do koordynowania działań ratowniczych na miejscu zdarzenia do czasu przybycia wyspecjalizowanych służb ratowniczych. Policjant powinien ostrożnie zbliżyć się do miejsca zdarzenia. W informacji przekazywanej dyżurnemu należy podać rodzaj i dokładną lokalizację zdarzenia, faktyczne i potencjalne zagrożenie, najdogodniejsze trasy dojazdu, orientacyjną liczbę ofiar i poszkodowanych. Podejmując działania interwencyjne, funkcjonariusz musi dążyć do zaprowadzenia porządku na miejscu zdarzenia, usunięcia osób postronnych, zapobiegania panice, blokowania drogi itp. W razie potrzeby przystępuje do udzielania pomocy poszkodowanym lub zagrożonym, dokonuje zabezpieczenia mienia przed zniszczeniem lub kradzieżą. Powinien pamiętać też o wstępnym zabezpieczeniu śladów, które mogą stanowić materiał dowodowy. W momencie przybycia wyspecjalizowanych służb ratowniczych przekazuje kierowanie działaniami uprawnionej osobie. W związku z intensywnością działań należy pamiętać o odpowiednim planowaniu i organizacji działań prowadzonych w warunkach katastrof naturalnych i awarii technicznych. W tym celu jednostki Policji zobowiązane są do podejmowania odpowiednich przedsięwzięć realizowanych na etapie zapobiegania, przygotowania, reagowania i odbudowy. Faza zapobiegania - w fazie tej realizuje się działania, mające na celu zminimalizowanie prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia albo w celu ograniczenia jego skutków, przez stałe analizowanie sytuacji mogących spowodować zagrożenie. Ponadto należy uczestniczyć w opracowywaniu przez właściwe organy różnych aktów prawnych ograniczających możliwość wystąpienia zagrożenia oraz stale egzekwować przepisy dotyczące bezpieczeństwa. Faza przygotowania - podczas tej fazy realizowane są odpowiednie plany i dokumenty określające sposób działania w przypadku wystąpienia ewentualnych zagrożeń oraz sposób właściwego, sprawnego reagowania. Ważną czynnością jest opracowanie planu działania opartego na informacjach o realnych zagrożeniach występujących na danym obszarze, uzyskanych od innych podmiotów powołanych do działań ratowniczych. Oprócz tego należy przygotować i odpowiednio zorganizować własne stanowisko dowodzenia, ustalić system alarmowania stanów osobowych jednostki oraz przygotować odpowiednie wyposażenie dla policjantów działających w ramach ewentualnej akcji ratowniczej. Na uwagę zasługuje konieczność prowadzenia przez jednostki Policji lub właściwe służby systematycznych szkoleń i ćwiczeń. Przygotowany plan działania jest podstawowym dokumentem kierownika jednostki, określającym jego obowiązki, organizację działań, zasób sił i środków oraz zasady podległości, współdziałania i koordynacji wykonywanych zadań w warunkach katastrofy naturalnej i awarii technicznej. Plan działania kierownika jednostki jest częścią - elementem składowym powiatowego planu działania. Faza reagowania - w czasie jej trwania wyróżnia się dwa etapy: pierwszy to działania wstępne - obejmujące przyjęcie informacji o zdarzeniu, jej weryfikację, powiadomienie właściwych służb i skierowanie do rejonu zagrożonego jednostek patrolowych znajdujących się najbliżej. Drugi etap to akcja ratownicza - która obejmuje alarmowanie, ostrzeganie i zapewnienie obiegu informacji. Podczas jej trwania należy zmierzać do zapewnienia oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego w miejscu zdarzenia, dokonać odpowiedniego zabezpieczenia ruchu drogowego. Oprócz tego podejmuje się czynności mające na celu ochronę mienia, ewentualną ewakuację ludności i udział w bezpośrednich czynnościach ratowniczych. W przypadku awarii technicznych należy pamiętać o wszczęciu czynności dochodzeniowo-śledczych. Faza odbudowy - działania Policji skoncentrowane są na przywróceniu stanu istniejącego przed zdarzeniem, m.in. przez przywrócenie ruchu osób i pojazdów oraz zapewnienie porządku publicznego i bezpieczeństwa w rejonie zakończonej akcji ratowniczej. Po zakończonych działaniach, po przeprowadzeniu odpowiedniej analizy i oceny działań wnioski należy wykorzystać w procesie planowania i szkolenia policjantów. Zgodnie z wytycznymi Komendanta Głównego Policji podczas katastrof i awarii technicznych, w zależności od rozmiarów i lokalizacji zdarzenia, można zorganizować dowodzenie na trzech różnych poziomach, odpowiadających trzem różnym obszarom działania: poziom podstawowy - interwencyjny - oznacza czynności podejmowane po zaistnieniu zdarzenia, które są realizowane bezpośrednio w jego rejonie z wykorzystaniem sił znajdujących się aktualnie w służbie i nadzorowanych przez dyżurnego jednostki; poziom akcji policyjnej - oznacza szczebel dowodzenia i koordynacji działań sił poziomu interwencyjnego oraz sił wsparcia znajdujących się w dyspozycji jednostki; tego typu działania realizowane są do szczebla komendy powiatowej (miejskiej) Policji; poziom operacji policyjnej - oznacza całokształt działań związanych z kierowaniem siłami, koordynację i ich kontrolę w sytuacji, gdy zdarzenie obejmuje swoim zasięgiem obszar większy niż jednej jednostki; operacje policyjne realizowane są na szczeblu KWP (stołecznej) lub KGP, ewentualnie komendy powiatowej (miejskiej) w sytuacji dysponowania do działań siłami innych jednostek. W przypadku poważniejszych zdarzeń na potrzeby kierowania i dowodzenia może być powołany sztab kryzysowy, który jest organem pomocniczym osoby dowodzącej operacją. Jego zadaniem jest przetwarzanie informacji związanych z zagrożeniem, wypracowywanie propozycji decyzji, koordynowanie działań jednostek uczestniczących w operacji oraz utrzymywanie współdziałania z innymi służbami i instytucjami zaangażowanymi w działania ratownicze. Szczegółowe zadania i organizację sztabu dowódcy operacji policyjnej określa Zarządzenie nr 18/2000 Komendanta Głównego Policji z dnia 28 listopada 2000 roku. Obecnie w Polsce jest około 160 zakładów przemysłowych, w których każda poważniejsza awaria może doprowadzić do katastrofy przemysłowej zgubnej w swoich skutkach dla setek ludzi i środowiska przyrodniczego. Do niedawna największe zagrożenie stanowiły zakłady chemiczne, natomiast obecnie jedna z prężniej rozwijających się gałęzi przemysłu - branża gazu płynnego. Zagrożenie stwarza więc kilkadziesiąt baz i rozlewni gazu płynnego propan-butan, rozmieszczonych w różnych częściach i województwach kraju. Do zakładów niebezpiecznych zalicza się również rafinerie ropy naftowej i bazy ropopochodnych paliw płynnych. Ponadto dużą grupę stanowią te zakłady, które przy produkcji używają niebezpiecznych substancji chemicznych. Bardzo poważne zagrożenie niosą zakłady zlokalizowane blisko dużych skupisk ludzkich i osiedli mieszkaniowych. Z katastrof naturalnych największym zagrożeniem dla Polski są powodzie, jak np. z 1997 roku, którą nazwano „powodzią tysiąclecia”. W sytuacji powodzi, analizując specyfikę działań Policji, należy pamiętać o: zapewnieniu możliwości dojazdu i wyjazdu z miejsc zagrożonych lub dotkniętych powodzią wszystkim służbom ratowniczym, zapewnieniu pilotażu transportów osób ewakuowanych i ich dobytku do miejsc wyznaczonych oraz konwojów z pomocą humanitarną dla powodzian, zapobieganiu powrotowi osób ewakuowanych do rejonów zagrożonych bądź zalanych, zabezpieczeniu rejonów objętych ewakuacją w celu ochrony mienia pozostawionego przez powodzian, ostrzeganiu ludności przed nadejściem fali z wykorzystaniem dostępnych środków technicznych, udzielaniu pomocy w dostarczaniu powodzianom żywności, wody, lekarstw, a także paszy dla zwierząt, patrolowaniu wałów przeciwpowodziowych, urządzeń wodnych i mostów oraz usuwaniu gapiów stojących w rejonach tych obiektów, izolowaniu dróg dojścia na tereny zalane i pozalewane, kontrolowaniu osób wchodzących lub wyjeżdżających z tych terenów, ochronie zlokalizowanych punktów przerzutu materiałów i środków przeznaczonych dla powodzian. Trzeba podkreślić, że każdy policjant wykonujący na miejscu zdarzenia czynności związane z ratowaniem życia i zdrowia ludzkiego oraz mienia ma prawo do: żądania od instytucji państwowych udzielenia niezbędnej pomocy (np. użycia środków transportu, łączności), zwracania się o udzielenie niezbędnej pomocy do jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, zwracania się do każdego obywatela o udzielenie doraźnej pomocy. Należy dodać, że w każdym przypadku katastrofy naturalnej lub poważnej awarii technicznej służba policjanta może być związana z ewentualnym, dodatkowym stresem wynikającym z kontaktu z osobami poszkodowanymi, ludźmi cierpiącymi lub osobami, którym pomóc już nie można. Przykładowe techniki kontrolowania stresu, opieka nad ofiarami tragedii. Stres określa się jako stan zachwiania równowagi psychofizycznej, naturalny mechanizm służący przeżyciu. Istotą stresu jest przygotowanie człowieka do funkcjonowania w sytuacjach ekstremalnych, trudnych (np. do ucieczki, walki, zmagania się z zagrożeniem). Wszystkie zmiany w fizjologii mają na celu zmobilizowanie sił potrzebnych do radzenia sobie w sytuacji stresowej. Stres jest naturalnym mechanizmem służącym przeżyciu, który nie powinien prowadzić do skutków negatywnych. Człowiek przez nadanie różnym wydarzeniom, sytuacjom społecznym błędnego znaczenia doprowadził do stanu, kiedy sytuacje bez istotnego znaczenia dla przetrwania prowadzą do uruchomienia mechanizmu stresu, który trwa przez dłuższy czas doprowadzając do znacznego pogorszenia stanu zdrowia. W życiu każdego z nas występuje nieskończenie wiele źródeł stresu, zarówno obiektywnych, jak i subiektywnych. Warto uświadomić sobie, że stresory u każdego z nas mają indywidualny charakter. Do źródeł stresu zaliczyć można więc wiele czynników o różnych charakterystykach i intensywności, począwszy od drobnych kłopotów dnia codziennego, poprzez zinterioryzowane systemy wartości, po nieprzewidywalne i niekontrolowane wydarzenia życiowe o charakterze traumatycznym. Stresory subiektywne - zależne od nas - są to indywidualne oceny sytuacji jednostki. Pamiętając, że zaburzenie emocjonalne nie jest wynikiem samej sytuacji, jaka zdarza się w naszym życiu, ale efektem przekonań, które powstają w związku z nią; warto uświadomić sobie, że często my sami jesteśmy źródłem stresu. Odgrywają tu role takie indywidualne cechy jak: pesymizm niska samoocena wrażliwość emocjonalna wzór zachowania A - duża potrzeba osiągnięć, tendencja do dominacji, agresywność. przed zdarzeniem ● posiądź wiedzę i informacje na temat zdarzeń krytycznych i reakcji kryzysowych; ludzie poinformowani są w stanie lepiej kierować stresem kiedy nastąpi krytyczne zdarzenie ● upewnij się co do istniejących przepisów i procedur regulujących działania i zachowania w takich sytuacjach ● zorganizuj dobrze przygotowany zespół i upewnij się, że zespół ten przygotowany jest do działania w kontakcie z różnymi służbami, osobami i grupami w różnych okolicznościach podczas zdarzenia ● uspokój się przed przybyciem, spróbuj wziąć kilka głębokich oddechów, aby pomóc sobie na spokojnie przemyśleć, w jaki sposób zaczniesz opanowywać sytuację (trening mentalny) ● aktywne działanie w sytuacji kryzysowej (kiedy trwa) może być bardzo pomocne, ale uważaj na nadmiar bodźców, na które możesz być narażony w takiej sytuacji ● rób regularne przerwy, zwracaj uwagę na własny odpoczynek i właściwie się odżywiaj ● twoja praca różni się w zależności od specyfiki przypadku, dwie godziny pracy pociągać powinny za sobą pół godziny przerwy (oczywiście uwzględniamy specyfikę warunków, np. niska temperatura, upał, kurz, itp.), pół dnia przerwy po pięciu dniach pracy lub cały dzień przerwy po dziesięciu dniach pracy przy zdarzeniach nadzwyczajnych pomaga utrzymać ludziom optymalne funkcjonowanie ● upewniaj się zawsze, że posiadasz umiejętności aby poradzić sobie z danym zadaniem ● poczucie humoru pomaga, ale bądź ostrożny z jego nadmiarem, szczególnie w obecności ofiar zdarzenia ● nie przesadzaj z kontrolowaniem własnych emocji, kontrolowane wyrażenie własnych emocji jest zdrowsze niż całkowite ich tłumienie. ● jedz kiedy możesz, nawet jeśli nie czujesz głodu, potrzebujesz energii, unikaj nadmiaru cukru, jedzenia małowartościowego, konserwowanego, białego pieczywa,, jedz żywność zróżnicowaną (proteiny, witaminy, sole mineralne) również owoce i warzywa ● w przedłużających się działaniach preferowana jest zmiana co 8 godzin; dopuszcza się zmiany 12 godzinne (maksimum) w systemie 12 godzin pracy i 12 godzin odpoczynku ● nikt nie powinien spać krócej niż 4 godziny na dobę; jednocześnie 4 godziny snu na 24 stanowi wymóg konieczności i nie wolno traktować tego jako zwyczaj !!! Ideałem jest 7-8 godzin snu na dobę ● pomocne jest przypominać ludziom, że pracują na miejscu katastrofy; sprawia to, że jesteśmy skupieni i uważni ● zwracaj uwagę na to, aby jak najmniej „wystawiać się na hałas, brud i niebezpieczeństwo bez zbytniej konieczności ● zadbaj o wycofanie z miejsca zdarzenia niepotrzebnych osób i służb ● zwracaj uwagę na rotacje personelu (tak aby nikt nie był zaangażowany ciągle w jednym miejscu) ● przed odesłaniem ludzi „na zaplecze” najlepsze jest ich przenoszenie z pracy silnie stresującej do pracy umiarkowanie stresującej (stopniowanie), podobnie przeniesieni z „odwodu” do pracy umiarkowanie stresującej a następnie silnie stresującej funkcjonują lepiej niż przenoszeni nagle do silnie stresującego środowiska ● zajmowanie się szczątkami ludzkimi i tzw. „czynnikiem ludzkim” jest ekstremalnie stresującą pracą, a ludzie zajmujący się tym potrzebują częstych przerw i emocjonalnego wsparcia, rotacja jest tutaj obowiązkowa ● zapewnij obecność służb wspomagających celu zapewnienia podstawowych potrzeb personelu zajmującego się bezpośrednio zdarzeniem ● służby wspomagające (logistyka, lekarze, inni specjaliści) zawsze powinny występować „w tle” i nie rozpraszać uwagi osób zaangażowanych bezpośrednio w interwencję po zdarzeniu ● odpoczywaj ● jedz zdrową żywność ● ćwicz - ćwiczenia fizyczne pomagają zredukować wpływ substancji chemicznych wydzielanych w sytuacji odczuwania distresu, na organizm człowieka, nawet spacery są bardzo pomocne. Jednak nikt nie powinien ćwiczyć, jeśli fizycznie nie jest w stanie ● dołącz do grup wsparcia ● bądź aktywny, nie pozwalaj sobie na poddanie się apatii i znudzeniu ● podziel się swoimi emocjami z osobami którym ufasz ● sny i myśli na temat tragedii są zwyczajem, mogą się nasilać wraz z upływem czasu, jeśli utrzymują się i nasilają po upływie trzech tygodni/ miesiąca po zdarzeniu, powinieneś zgłosić się do specjalisty ● nie żartuj z tragedii, niektórzy ludzie są bardziej wrażliwi na przykre doświadczenia ● nie angażują się w bezproduktywne sytuacje obejmujące krytykę ze strony innych osób, jeśli nastąpiły błędy, powinny być one „załatwione” przez zespół osób odpowiedzialnych za organizacje interwencji ● gniew jest często spotykaną emocją po intensywnych, istotnych zdarzeniach - nie bierz tego do siebie, jeśli widzisz osoby mające z tym problem, zadbaj o wsparcie dla nich ● żyj „tu i teraz,” opowieści o wypadkach wojennych, które były jeszcze gorsze nie zawsze pomagają ludziom, którzy mają inne doświadczenia ● wysłuchaj tych, którzy chcą rozmawiać o swoich doświadczeniach ●płacz po bolesnych wydarzeniach jest normą, jednak ciągły płacz występujący z zaburzeniami snu i niemożnością powrotu do równowagi psychicznej powinien sprowokować zasięgniecie pomocy specjalistów ● pomagajcie sobie nawzajem, starajcie się zrozumieć i dbać o siebie nawzajem opieka nad ofiarami tragedii ● chroń ofiary przed dalszym stresem, jak np. presja, poszukiwacze sensacji, gwałtowne widoki i dźwięki, itp. ● zmobilizuj ośrodki niezbędne dla wsparcia ofiar jak, np. Niebieska Linia, ITAKA ● pomóż ofiarom w odnalezieniu zaginionych członków rodziny i przyjaciół ● zgrupuj razem rodziny ● zgrupuj ludzi pochodzących z tych samych obszarów zamieszkania, ● uważnie słuchaj ofiar, potrzebują możliwości wyrażenia siebie ● zadbaj o przekazywanie ofiarom rzetelnych, aktualnych informacje, są one ogromnie ważne dla dobrego samopoczucia ofiar ● zapewnij ludzi, że są bezpieczni ● załatw miejsca dla ofiar (bezpieczne, intymne) ● zadbaj o ich medyczne, socjalne, religijne, psychologiczne potrzeby ● nie mów ofiarom, że „mają szczęście” bo mogło być gorzej, takie stwierdzenia zwykle budzą gniew i poczucie winy ● obchodź się z ofiarami delikatnie (zwracaj uwagę na dotyk: delikatne dotykanie ramion lub dłoni) ● utrzymuj spokój i zadbaj, aby twój głos brzmiał spokojnie i pewnie ● zszokowane, ogłuszone i wyczerpane osoby powinny być ewakuowane natychmiast i w pierwszej kolejności ● chociaż zwykliśmy zwracać uwagę na ofiary które zachowują się hałaśliwie, histerycznie lub roszczeniowo, musimy pamiętać, że one na „liście numer dwa” do ewakuacji ● ci, którzy czują się dobrze, lub na takich wyglądają, znajdują się na „liście numer trzy” ● dzieci są najbardziej podatne na zranienie psychiczne, należy się im szczególna uwaga Orientacja w terenie - mapa podstawowym źródłem informacji. Już od najdawniejszych czasów ludzie starali się przedstawić obraz powierzchni ziemi na podstawie swoich obserwacji. Potrzeba stworzenia czegoś na wzór obecnej mapy pojawiła się wskutek tworzenia się społeczeństw, ich nieustannej migracji, w miarę rozwoju życia społecznego, wiedzy i nauki, a później w związku z coraz bardziej rozległymi kontaktami między społecznościami i narodami, w miarę rozwoju stosunków handlowych i politycznych. Rozwój mapy był nierozerwalnie związany z rozszerzaniem się horyzontów myślowych i tworzeniem nowych wyobrażeń o świecie. Dużą rolę w kształtowaniu światopoglądu geograficznego odegrały wysoko rozwinięte ludy starożytnego Egiptu, Babilonu i Chin. Uczeni greccy w latach 500 - 300 p.n.e. potrafili udowodnić, że Ziemia ma kształt kulisty, i zmierzyć jej promień. Odkrycia poszczególnych lądów następowały na przestrzeni stuleci aż do XVI w., kiedy to po raz pierwszy opłynięto Ziemię dookoła. Zakątki „Czarnej Afryki” poznawano praktycznie do końca XVIII w. Obecnie nic nie da się ukryć przed człowiekiem, a za pomocą środków technicznych, którymi dysponuje, potrafi zbadać każdy fragment powierzchni kuli ziemskiej z niezwykłą dokładnością. Pomimo to mapa nie straciła na swoim znaczeniu i również dzisiaj jest bogatym źródłem informacji. Przykładowo podstawowym materiałem ułatwiającym orientację w terenie jest mapa topograficzna, która dostarcza szeregu istotnych informacji dotyczących badanego obszaru. Dla opanowania umiejętności odpowiedniego posługiwania się mapą konieczna jest znajomość podstawowych pojęć i zasad stosowanych w kartografii oraz przy sporządzaniu tego typu dokumentów. Mapa - obraz przedstawiający powierzchnię Ziemi lub jej część w określonym zmniejszeniu, na płaszczyźnie, z zachowaniem zasad odwzorowania, przy użyciu symbolicznych znaków umownych. Ze względu na treść, mapy geograficzne dzielimy na ogólne (ogólnogeograficzne) i specjalne (tematyczne). Mapy geograficzne ogólne (ogólnogeograficzne) - uwzględniają większość elementów tworzących krajobraz geograficzny, tj. rzeźbę terenu, rzeki, jeziora, lasy, osiedla, koleje, drogi, czasami granice podziałów administracyjnych i innych zjawisk społecznych. Mapy ogólnogeograficzne dzieli się zazwyczaj na trzy grupy: mapy topograficzne, przeglądowo-topograficzne i przeglądowe. Mapy geograficzne specjalne (tematyczne) - przedstawiają wąski, wybrany krąg zjawisk, np. przyrodniczych i społecznych. Wśród nich wyróżniamy mapy hipsometryczne, hydrologiczne, geologiczne, glebowe, turystyczne, morskie, synoptyczne itp. Plan - obraz niewielkiego obszaru powierzchni Ziemi, wykonany w rzucie poziomym. Od mapy różni się tym, że przedstawia tak mały obszar powierzchni Ziemi, że można ją traktować jako płaszczyznę. Plany wykonuje się zazwyczaj w dużych skalach do 1:25 000. Mapy topograficzne - mapy, na których zmniejszenie wymiarów liczbowych w stosunku do ich wymiarów rzeczywistych nie przekracza 1:200 000. Sporządza się je na podstawie bezpośrednich pomiarów w terenie lub metodą fotogrametryczną, ze zdjęć lotniczych, w wyniku niewielkiej generalizacji zdjęć topograficznych. Stanowią one materiały źródłowe do opracowywania map poglądowych. Odległość topograficzna - odległość między dwoma punktami na powierzchni Ziemi, mierzona w jednym poziomie. Podziałka mapy (skala mapy) - oznacza stosunek długości na mapie do odpowiadającej jej długości w terenie, co można przedstawić albo liczbowo (np. podziałka liczbowa - 1:10 000, która oznacza, że jednostce długości na mapie odpowiada w terenie długość 10 tys. razy większa) albo w postaci ułamka, lub przez porównanie dwu jednostek, np. 1 cm = 10 km, czyli podziałka mianowana. Ponadto istnieje tzw. sposób wykreślny, czyli podziałka liniowa. Podział map ze względu na skalę: wielkoskalowe - np. 1:10 000; 1:25 000, średnioskalowe - np. 1:50 000; 1:100 000, małoskalowe - np. 1:200 000; 1:500 000; 1:1 000 000. Nomenklatura map - przyjęty system podziału całej lub części powierzchni Ziemi na mniejsze obszary obejmujące poszczególne arkusze map, które są oznaczone odpowiednimi godłami. Odkształcenie kartograficzne - niezgodność odległości na mapie z przyjętą podziałką główną w wyniku niemożliwości wiernego przedstawienia powierzchni kuli ziemskiej na płaszczyźnie. Dokładność mapy- zgodność wykreślenia linii siatki kartograficznej i rozmieszczenia znaków na mapie z położeniem odpowiednich punktów w terenie i z założeniami odwzorowania kartograficznego. O dokładności mapy decyduje jej podziałka, np. na mapie 1:100 000 błąd w umieszczeniu znaku wynoszący 0,2 mm odpowiada 20-metrowemu błędowi w terenie, gdy ten sam błąd na mapie 1:1 000 odpowiada w terenie błędowi zaledwie 0,2 m. Legenda mapy - tekst załączony do mapy, podający niezbędne wiadomości o sposobie wykonania mapy. Znaki kartograficzne - znaki graficzne na mapie, za pomocą których przedstawiono całą jej treść; znaki topograficzne - znaki kartograficzne stosowane na mapach topograficznych. Generalizacja mapy - uogólnienie mapy polegające na opuszczeniu na mapie szczegółów uznanych za mało ważne, uproszczeniu linii i zastąpieniu znaków cząstkowych znakami zbiorowymi. Szczegółowość mapy - stopień uwzględnienia na mapie obfitości szczegółów. Mapa szczegółowa jest mało zgeneralizowana, zawiera dużą ilość szczegółów. W potocznej mowie myli się często szczegółowość mapy z jej dokładnością. Orientowanie mapy - takie ustawienie mapy w poziomie, aby kierunki przedstawione na mapie pokrywały się z odpowiednimi kierunkami w terenie. Treść map topograficznych i sposób ich przedstawienia. Zasadniczą część mapy stanowi rysunek sytuacyjny będący obrazem pokrycia terenu znajdującego się na powierzchni ziemi. Rysunek ten powinien być zarówno dokładny, jak i czytelny, tzn. taki, aby każda linia, znak czy punkt na mapie przedstawiały w sposób jednoznaczny i dostatecznie zrozumiały poszczególne elementy środowiska przyrodniczo-społecznego, w tym np. rodzaje pokrycia terenu wraz z ich dokładnym umiejscowieniem. Osiąga się to przez przedstawienie na mapie przedmiotów terenowych w postaci sygnatur i symboli, nazywanych znakami topograficznymi lub krótko - znakami umownymi. Znaki umowne powinny być: - poglądowe i wyraziste, tj. przypominać swoim obrazem lub kolorem wygląd zewnętrzny lub charakterystyczne właściwości przedmiotów terenowych, - treściowe, tj. przedstawiające nie tylko rozmieszczenie i rodzaj przedmiotów, ale czasami dające również ich charakterystykę ilościową i jakościową, - standardowe, tj. jednakowe w miarę możliwości dla wszystkich skal i rodzajów map topograficznych, - estetyczne i proste w rysunku, łatwe do zrozumienia i zapamiętania. Rodzaje znaków umownych: - punktowe - są to znaki przedmiotów niedających się przedstawić w skali mapy, np. pojedyncze drzewo, studnia; są one większe niż w rzeczywistości, ścisłe położenia określa punkt główny znaku, czasami jego podstawa, - liniowe - przedstawiają przedmioty terenowe dające w rzucie poziomym linie, np. drogi, koleje, granice, ogrodzenia, - konturowe - są to znaki przedstawiające elementy środowiska geograficznego i przedmioty terenowe, które dadzą się przedstawić w skali mapy, np. powierzchnia łąki, - objaśniające - uzupełniające charakterystykę przedmiotów terenowych, np. znak drzewa iglastego wskazuje przeważający gatunek w obrębie konturu. Rzeźbę i ukształtowanie terenu przedstawia się za pomocą poziomic i warstwic. Poziomica - linia krzywa, zamknięta, łącząca punkty położone na tej samej wysokości w stosunku do przyjętego poziomu. Mapa poziomicowa - mapa, na której przedstawiono ukształtowanie terenu za pomocą poziomic. Warstwica - przestrzeń między dwiema powierzchniami poziomymi. Mapa warstwicowa - mapa, na której ukształtowanie terenu przedstawiono za pomocą skali barw hipsometrycznych, przykładowo oddzielających powierzchnie między dwiema poziomicami o określonych wysokościach bezwzględnych, np. od 100 do 200 m. Wysokość punktu nad poziomem morza (n.p.m.) określa się według wartości poziomic. W praktyce mogą wystąpić dwa przypadki: w pierwszym dany punkt leży na konkretnej poziomicy, wówczas jego wysokość bezwzględna jest równa wartości poziomicy. W drugim przypadku punkt leży pomiędzy poziomicami, w tej sytuacji można ustalić jego dokładną wysokość na podstawie odpowiedniego i prostego przeliczenia - podziału prostej łączącej dwie sąsiednie poziomice. Kierunki nachylenia terenu ustala się na podstawie: - sieci wodnej, - kresek spadów na poziomicach, - cyfr oznaczających wysokość poszczególnych poziomic, - opisanych wartości oznaczających wysokość danych punktów. Posługiwanie się mapą. Umiejętność czytania mapy topograficznej polega na tym, że w czasie przeglądania na niej rzeźby terenu, przedmiotów terenowych i pokrycia terenu należy umieć odtworzyć sobie dostatecznie jasny obraz przestrzenny dowolnego wycinka powierzchni Ziemi. Podstawowym warunkiem dobrej analizy we wszystkich przypadkach jest umiejętność prawidłowego czytania rzeźby terenu i powiązania z nią innych obiektów terenowych. Można to osiągnąć, właściwie rozumiejąc znajdujące się na mapie sygnatury i symbole - nazwane umownymi znakami topograficznymi - które przedstawiają rzeczywiste elementy i przedmioty terenowe. Aby można było posługiwać się mapą w terenie bez większych trudności oraz prawidłowo i szybko odczytać z niej niezbędne dane, należy przygotować ją do pracy. Przygotowanie mapy do pracy obejmuje ocenę mapy, właściwe sklejenie oraz uwydatnienie ważnych dla nas elementów. Ocena mapy - polega na dokładnym przeglądzie opisu pozaramkowego każdego arkusza i ustaleniu na tej podstawie danych, które je cechują, a w szczególności: skali materiału podstawowego, rozległości terenu, daty uaktualnienia mapy i wysokości warstwowej. Sklejenie mapy - przed sklejeniem map należy zorientować się co do rozciągłości terenu objętego mapami i ułożyć sąsiednie arkusze według godeł; mapy należy sklejać pasami lub słupami, a następnie łączyć je. Ogólne zasady studiowania terenu na podstawie mapy. Każdy znak umowny należy czytać nie oddzielnie, lecz w powiązaniu z innymi przyległymi znakami oraz formami rzeźby terenu. W ten sposób określamy nie tylko rodzaj danego przedmiotu, lecz również jego właściwości uwarunkowane charakterem terenu, w którym występuje. Badania terenu przeprowadza się w ustalonej kolejności. Przede wszystkim na podstawie powierzchownego przeglądu całego badanego obszaru określa się ogólny charakter rzeźby (teren równinny, pagórkowaty, falisty, górzysty) i inne ważniejsze jego cechy, określające również, w jakim stopniu dany teren jest otwarty lub zamknięty, pocięty siecią wodną, zalesiony czy bagnisty, jak również jaka jest gęstość sieci dróg, osiedli itp. Teren równinny - teren płaski, względnie prawie płaski o nieznacznych wzniesieniach i o bardzo łagodnych nachyleniach, różnice wysokości względnych rzadko przekraczają 40 m/1 km. Teren falisty - płytkie, niewielkie doliny i wzniesienia o łagodnych zboczach, różnice wysokości względnych dochodzą do 50 m/1 km. Teren pagórkowaty - teren o różnorodnych, przeważnie drobnych formach terenu, urozmaiconym przebiegu linii brzegowych (cieków i zbiorników wodnych). Nachylenia zboczy wahają się w granicach 10 - 25 stopni, a różnice wysokości względnych dochodzą do 100 m/1 km. Teren górski - charakteryzuje się bardzo wyraźnymi formami terenu ze stromymi zboczami i bardzo wyraźnie rysującymi się liniami grzbietowymi, różnice wysokości względnych dochodzą do 200 m/1 km. Teren wysokogórski - charakteryzuje się ostro rysującymi się grzbietami, dużą stromością zboczy (dochodzącą do 90 stopni), dużą ilością skalnych urwisk, wysokości bezwzględne osiągają około i ponad 2000 m. Tradycyjną metodą określania położenia danego punktu jest ustalenie jego współrzędnych geograficznych, odczytanie długości i szerokości geograficznej wyrażonych liczbowo. Współrzędne geograficzne (koordynaty geograficzne) - wartości liczbowe określające położenie danego punktu na powierzchni Ziemi (szerokość i długość geograficzna). Siatka geograficzna - układ wybranych południków i równoleżników pomyślany na Ziemi lub wykreślony na jej modelu. Szerokość geograficzna - kąt zawarty między płaszczyzną równika a promieniem ziemskim przechodzącym przez określony punkt na powierzchni Ziemi. Szerokość geograficzna miejsca obserwacji jest równa astronomicznej wysokości bieguna niebieskiego. Szerokość północna - na północ od równika od 0° do 90º. Szerokość południowa - na południe od równika od 0° do 90º. Długość geograficzna - kąt zawarty pomiędzy płaszczyznami południka zerowego a płaszczyzną południka przechodzącego przez dany punkt. Południk zerowy przechodzi przez miejscowość Greenwich. Długość wschodnia - liczy się wzdłuż równika lub dowolnego równoleżnika od 0° do 180º na wschód od południka zerowego. Długość zachodnia - liczy się od 0° do 180º na zachód od południka zerowego. Drugim sposobem określania położenia punktu na mapie jest podanie jego współrzędnych prostokątnych płaskich, opartych na siatce kilometrowej. Siatka kilometrowa na mapie (siatka topograficzna) - kwadratowa krata umieszczona na mapach topograficznych w odstępach odpowiadających 1 km z oznaczeniem odległości od równika i południka zerowego. Chcąc wskazać w przybliżeniu położenie dowolnego punktu na mapie w układzie współrzędnych prostokątnych płaskich, wystarczy wymienić kwadrat siatki, w którym ten punkt się znajduje. W tym celu podajemy umieszczony na mapie opis liczbowy poziomej i pionowej linii siatki. Przestrzegać należy zasady, że jako pierwszą podajemy liczbę odnoszącą się do poziomej linii siatki, a do pionowej - jako drugą. Współrzędne te określamy jako współrzędne przybliżone. Jeżeli zachodzi potrzeba dokładnego określenia punktu na mapie, to określamy jego współrzędne od najbliższych linii siatki kilometrowej. Zapisujemy więc oznaczenie liczbowe linii poziomej tworzącej dolny bok kwadratu. Mierzymy za pomocą podziałki w skali danej mapy odległość tej linii do punktu i otrzymaną odległość w metrach dopisujemy do oznaczenia liczbowego linii poziomej, otrzymując wartość z dokładnością do 1 m. W podany sposób otrzymujemy rzędną. Przy sporządzaniu dokumentów taktycznych działań policji obowiązują następujące zasady: - wielkość znaków umówionych powinna odpowiadać w przybliżeniu skali danej mapy (planu) lub szkicu oraz wielkości oznaczonego podziału, obiektu, przedmiotu itp., - własne pododdziały oraz pododdziały współdziałające, ich rozmieszczenie, położenie i kierunki działania oznacza się kolorem brązowym, - sprzęt techniczny, obiekty i urządzenia, nazwy oraz napisy dotyczące własnych sił i środków oznacza się kolorem czarnym, przeciwnika - czerwonym, - rejony skażone bojowymi środkami rażenia oznacza się kolorem żółtym, - działania własne oraz zapasowe miejsca pobytu oznacza się liniami przerywanymi, - znaki umówione stosuje się zgodnie z załącznikiem do Zarządzenia nr 4/98 Komendanta Głównego Policji w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego Zbioru znaków umówionych Policji.

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA JEDNOSTKA SZKOLNA - JS10. Nazwa jednostki szkolnej: Postępowanie policjanta w sytuacjach kryzysowych. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.

JM07JS10LU01

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 grudnia 2002 roku w sprawie sposobu tworzenia gminnego zespołu reagowania, powiatowego i wojewódzkiego zespołu reagowania kryzysowego oraz Rządowego Zespołu Koordynacji Kryzysowej i ich funkcjonowania. Zarządzenie nr 18 Komendanta Głównego Policji z dnia 28 listopada 2000 roku w spra-wie metod i form wykonywania zadań Policji w przypadkach zagrożenia życia i zdrowia ludzi lub ich mienia albo bezpieczeństwa i porządku publicznego. Wytyczne nr 3 Komendanta Głównego Policji z dnia 16 czerwca 2000 roku w sprawie postępowania Policji w warunkach katastrofy naturalnej i awarii technicznej oraz w czasie innych zdarzeń zagrażających bezpieczeństwu ludzi i środowiska. Znajdek J., Fila A., Marczak M., Formalno-prawne aspekty kierowania i dowodzenia działaniami zespołowymi Policji, Szczytno 2001. Zarządzenie nr 4/98 Komendanta Głównego Policji z dnia 27 lutego 1998 roku w sprawie wprowadzenia do użytku służbowego w Policji „Zbioru znaków umówionych Policji”. Podstawowe wiadomości o działaniach Policji w przypadku katastrof naturalnych i awarii technicznych oraz niezbędne informacje ułatwiające posługiwanie się mapą topograficzną w działaniach w terenie i pracach sztabowych, Słupsk 2002. Dzikiewicz B., Topografia, MON 1989. Tablice poglądowe do nauki terenoznawstwa, MON, Sztab Generalny WP.

SPRAWDZIAN POSTĘPÓW JEDNOSTKA SZKOLNA - JS10. Nazwa jednostki szkolnej: Postępowanie policjanta w sytuacjach kryzysowych. Nazwa jednostki modułowej - numer kolejny: Udział w działaniach związanych z przywracaniem zbiorowo naruszonego porządku publicznego - SZP01.JM07. Nazwa zawodu/stanowiska pracy: policjant/aplikant. Zakres pracy: Przygotowanie do służbowych wystąpień indywidualnych oraz działań w strukturach pododdziałów i oddziałów Policji na poziomie podstawowym. Stron: 1. Opracowali: K. Grzywa, J. Grabowski.		JM07JS10SP01
SPRAWDZIAN POSTĘPÓW:
Na podstawie zrealizowanych ćwiczeń i wykładów w ramach jednostki szkolnej, zaznaczając w odpowiednich miejscach „X” jako odpowiedź „TAK” lub „NIE”, oceń:
	TAK		NIE
Czy potrafisz określić pojęcia:
katastrofy naturalnej,
awarii technicznej?
Czy potrafisz scharakteryzować:
poszczególne rodzaje alarmów, tryb ich zarządzania i ogłaszania,
obowiązujący system alarmowania w jednostkach Policji,
obowiązki policjanta po ogłoszeniu określonego alarmu,
zadania realizowane przez Policję w sytuacji zaistnienia katastrofy naturalnej,
awarii technicznej na poszczególne etapy alarmowania i ostrzegania,
działań porządkowych, bezpośrednich działań ratowniczych oraz przywracania stanu pierwotnego?
Czy potrafisz określić, co rozumiesz przez pojęcie:
mapa topograficzna,
treść mapy topograficznej,
umowne znaki topograficzne?
Czy potrafisz:
rozróżnić mapy geograficzne ogólne od map geograficznych specjalnych,
wskazać kierunek północny na podstawie słońca i busoli?

67

---