PROJEKT PROGRAMU AUTORSKIEGO:

,,PROFILAKTYKA ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH DZIECI 5-6 LETNICH,

JAKO WYNIK NIEZASPOKOJONEJ POTRZEBY MIŁOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA''

mgr Małgorzata Gwarda

mgr Alicja Kaźmierczyk

mgr Joanna Tajchman- Waliczek

SPIS TREŚCI:

1. Wprowadzenie

2. Cele nauczania i wychowania

3. Materiał nauczania i wychowania

4. Metody pracy

5. Opis oczekiwanych osiągnięć dzieci

6. Proponowane formy współpracy z rodzicami i środowiskiem społecznym

7. Ewaluacja programu

8. Wykaz literatury

I WPROWADZENIE:

Żyjemy w czasach wszechobecnego kryzysu wartości , w dobie szybko narastających zachowań agresywnych. W otaczającym świecie spotykamy się na co dzień z różnymi przejawami agresji, od której nie są wolne żadne środowiska. Zachowania agresywne spotykamy wszędzie wokół siebie :

w domu, na ulicy, w pracy, wśród dorosłych i dzieci. Agresją przepełniona jest telewizja, spotykamy się z nią oglądając filmy, reklamy, programy publicystyczne i co najgorsze bajki dla dzieci. Powszechne korzystanie przez dzieci z gier komputerowych przesyconych agresją i przemocą wpływa niekorzystnie na psychikę najmłodszych.

Wiemy że agresja to zarówno bójki, scysje jak i agresja wyrażona słowem, gestem , myślą.

Świadomość takiego stanu rzeczy utwierdza nas w przekonaniu ,

że należy robić wszystko , by zminimalizować agresywne zachowania. Wiemy również, że przezwyciężanie agresji i wybuchów złości musi być w pełni świadome , prowadzone środkami pedagogicznymi i nie może mieć na celu odzwyczajanie dzieci od wyrażania swoich emocji , które są stanem ogromnego napięcia wewnętrznego .

W proponowanym programie pt. ,,Profilaktyka zachowań agresywnych dzieci 5-6 letnich, jako wynik niezaspokojonej potrzeby miłości

i bezpieczeństwa”, treści programowe, służące osiągnięciu celów, są ściśle związane z treściami podstawy programowej zatwierdzonej przez MENiS.

Założenia programowe:

Niniejszy program zajęć ukierunkowany jest na przeciwdziałanie zachowaniom agresywnym wśród dzieci w wieku przedszkolnym.

Został stworzony na potrzeby pracy z dziećmi przedszkolnymi przejawiającymi zachowania agresji w grupie rówieśniczej.

Autorkami programu są nauczycielki z długoletnim stażem pracy

z dziećmi w wieku 3-4-5-6 lat.

Na podstawie wieloletnich doświadczeń, obserwacji zachowań dzieci, rozmów

z rodzicami, nauczycielki opracowały program profilaktyczny, który został skierowany do wychowawców, rodziców i dzieci 5-6 letnich. W tym wieku coraz częściej zauważamy zachowania o charakterze agresji.

Na jego realizację należy przeznaczyć jedno zajęcie tygodniowo, zaczynając od kilkuminutowych zabaw i ćwiczeń integracyjnych i stopniowo przechodząc do zajęć właściwych trwających ok. 30 minut.

Forma pracy z dziećmi - to zajęcia z całą grupą lub w małych zespołach.

Warunkiem realizacji programu profilaktycznego jest stworzenie bezpiecznej atmosfery, indywidualne traktowanie dzieci, możliwość korzystania z :

☼ różnorodnych, ciekawych metod pracy

☼ kącików zajęć np. ,,kącik relaksacyjny”, ,,kącik złości”

☼ systematycznej współpracy z rodzicami i specjalistami

☼ warsztatów i kursów doskonalących

☼ fachowej literatury

☼ bogatych, kolorowych pomocy dydaktycznych

☼ ciekawych scenariuszy zajęć

☼ płytoteki muzyki relaksacyjnej

W trakcie zaproponowanych w programie zabaw i zajęć dzieci będą miały możliwość wyrażenia swoich potrzeb i uczuć, działać według własnego wyboru, bez obawy konsekwencji własnego postępowania , oraz pokonać wzorce złych zachowań i posiąść umiejętności niezbędne do społecznego współżycia . Propozycje zajęć i zabaw nie zawierają elementu zwycięstwa i przegranej nie ma w nich miejsca na rywalizację i psychiczne napięcie .

Sukces w formowaniu osobowości dzieci, kształtowaniu właściwych postaw i zachowań odniesiemy poprzez organizowanie sytuacji w których dzieci będą miały możliwość rozładowania negatywnych emocji .

Mamy nadzieję, że świadoma praca nad złością i agresywnością z wykorzystaniem zaproponowanych metod pracy przyniesie pozytywny efekt i przyczyni się do wszechstronnego rozwoju dziecka ; utrwali w dzieciach zasady i normy właściwego postępowania.

ISTOTA AGRESJI:

Według W. Szewczuka, agresja to ... ,, wszelkie działanie (fizyczne lub słowne), którego celem jest wyrządzenie krzywdy fizycznej lub psychicznej - rzeczywistej lub symbolicznej - jakiejś osobie lub czemuś, co ją zastępuje”.

Zdefiniowanie pojęcia agresja jest zadaniem trudnym, często używa się pojęcia ,,wrogość”, wojowniczość lub destruktywność.

Reakcje człowieka na atak ze strony drugiego człowieka mogą być różne .

Niektóre zachowania agresywne, są instynktami naturalnymi, skłaniają do obrony przed atakiem, umożliwiając utrzymanie stanu posiadania, tzw. instynkt walki.

Takie negatywne reakcje występują w mniejszym lub większym stopniu w zachowaniu się każdego człowieka

RODZAJE AGRESJI:

• emocjonalna, występuje wówczas, gdy dziecko przeżywa lęk lub złość

(np. zostanie wyśmiane przez nauczyciela przed całą grupą) i pod względem tych emocji pojawi się agresja słowna;

• słowna, to ubliżanie, wyśmiewanie, dokuczanie, kpiny, prowadzi to do poczucia zagrożenia, odrzucenia, wyizolowania z grupy;

• instrumentalna, gdy agresor dąży do osiągnięcia jakiegoś celu kosztem drugiej osoby, wykorzystując swoją przewagę fizyczną lub psychologiczną;

• fizyczna, kiedy mamy do czynienia z fizycznym atakiem na drugą osobę lub jej własność. Może mieć charakter agresji bezpośredniej, gdy agresor atakuje ,,przyczynę” swojej złości, lub agresji przemieszczonej, kiedy atakowany jest ktoś lub coś, symbolizuje osobę, której agresor chce wyrządzić krzywdę.

• społeczna, gdy służy obronie norm i wartości obowiązujących w danej społeczności;

• aspołeczna, która wprowadza destrukcje w międzyludzkich relacjach.

TEORIE POWSTAWANIA AGRESJI:

1.Teoria instynktów, zakłada że agresja jest instynktem wrodzonym, oraz że człowiek zachowuje się agresywnie, stosując przemoc.

2.Teoria frustracji, według niej przyczyną zachowań agresywnych jest przeżywana frustracja, będąca wynikiem zablokowania zaspokajania potrzeb.

3.Teoria społecznego uczenia się, a więc ludzie uczą się zachowań agresywnych przez własne, bezpośrednie doświadczenia lub przez naśladownictwo.

POCHODZENIE I PRZYCZYNA AGRESJI:

Pochodzenie agresji u dzieci:

Zjawisko powstawania agresji upatruje się wraz ze zmieniającymi się warunkami życia społecznego : mniejsze rodziny, zapracowani rodzice, pogoń za pieniędzmi, mniej czasu dla dzieci, skromniejsze możliwości zdobywania doświadczeń społecznych, błędy popełniane przez dorosłych wychowujących dzieci.

Zachowania agresywne mogą być spowodowane różnymi przyczynami. Tkwią one najczęściej w niewłaściwym oddziaływaniu wychowawczym domu rodzinnego, w niewłaściwym stosunku rodziców i rodzeństwa, związane z niekorzystną pozycją dziecka w rodzinie.

Rodzina stanowi źródło norm, wartości, które przydaje się dziecku w jego interakcjach ze środowiskiem. Rodzice nie zdają sobie sprawy że mogą być przyczyną zachowań agresywnych u swoich dzieci. Gniew w stosunkach między dorosłymi oddziałuje na poziom pobudzenia i agresję u dzieci. Rodzice agresywni mogą wzmacniać agresję swoich dzieci.

Niezaspokojona potrzeba bezpieczeństwa, brak czułości, miłości i pozytywnych wzorców wytwarza postawy wrogości i agresji.

Przyczyny zachowań agresywnych wśród dzieci:

• niska samoocena

• przeżywanie niepowodzeń

• brak kontaktu z rodzicami, ciepła domowego

• lęk przed kompromitacją, niezgrabnością i niezręcznością

• nuda, brak umiejętności wartościowego wypełniania wolnego czasu

• obwinianie innych za swój lęk,

• ubogie słownictwo, brak ogólnych wiadomości

• brak tolerancji

• wzorce zachowań agresywnych oglądane w telewizji i grach komputerowych

• trudna sytuacja życiowa

• rozwód rodziców, śmierć osób bliskich.

W każdym zespole dziecięcym, w przedszkolu, szkole, na podwórku znajdują się dzieci agresywne. . Częściej agresywność występuje u chłopców, ale także agresywne bywają dziewczynki.

Już w wieku przedszkolnym przebieg procesu od nieopanowanych popędów reakcji, aż do wysublimowanych form agresji, zależy w dużej mierze od stanowiska pedagogicznego opiekunów, którzy jeżeli nie zwrócą uwagi na zachowanie się dziecka , mogą dostrzec wytworzony już nawyk agresywnego zachowania.

PRZYCZYNY ZACHOWAŃ AGRESYWNYCH DZIECI W PRZEDSZKOLU MOŻNA PODZIELIĆ NA:

A- czynniki poza przedszkolne wynikające z:

- złego funkcjonowania osobowości wychowanka, nieumiejętności przystosowania, zazdrość w odniesieniu do kolegów z rodzin lepiej sytuowanych, kłopoty w nauce

- nieodpowiednie funkcjonowanie rodziny, środowiska poza przedszkolnego,

wadliwe oddziaływanie telewizji, gier komputerowych

- niewłaściwy wpływ grupy rówieśniczej, dominacja starszych kolegów nad młodszymi, konflikty.

B- czynniki przedszkolne powstałe na skutek:

- wadliwe funkcjonowanie przedszkola - brak poczucia bezpieczeństwa, nieodpowiedni klimat placówki, brak współpracy z rodzicami, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, duża ilość dzieci w grupie, hałas

- niewłaściwa postawa nauczyciela - brak indywidualnego podejścia do dziecka,

tworzenie sytuacji stresowych, wyśmiewanie wychowanka, nieodpowiednie kwalifikacje i wiedza pedagogiczna nauczyciela

- nieprawidłowa organizacja procesu wychowawczo- dydaktycznego- mało urozmaicone zajęcia z dziećmi, brak bodźców do rozbudzania różnorodnych zainteresowań, uboga baza dydaktyczna przedszkola.

ZAPOBIEGANIE AGRESJI U DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM:

Aby znaleźć przyczyny i sposoby eliminowania agresji w kontaktach międzyludzkich, należy zacząć od momentu w którym zaczyna się ona pojawiać, tzn. od zachowań agresywnych dzieci w wieku przedszkolnym.

Wiele zachowań, przejawianych przez małe dziecko, utrwala się i rozwija w późniejszym życiu dorosłego człowieka.

Podstawowym zadaniem nauczyciela wychowania przedszkolnego jest tworzenie warunków i atmosfery sprzyjającej optymalnemu rozwojowi, zrozumienie uczuć dziecka i bezwarunkowa akceptacja. Aby dziecko mogło poznać siebie i zmienić w relacjach z innymi to, co mu przeszkadza i wywołuje konflikt musi się otworzyć.

Ułatwia to między innymi zabawa, dająca poczucie bezpieczeństwa psychicznego i fizycznego, przynależności do grupy, podnosi poczucie własnej wartości, poprawia zaufanie i odwagę.

Aby zabawa spełniała swoja właściwą rolę musi uwzględniać następujące zasady:

• dobrowolność- wychowawca nie zmusza, a zachęca, wzbudza zainteresowanie;

• uwzględnienie poziomów komunikacji;

• przeżycie jako wartości- przyjemność w działaniu w grupie;

• zastosowanie różnych środków wyrazu- włączenie wszystkich zmysłów, stosowanie ruchu, słowa, dotyku, dźwięku, dramy, tańca, malowania itp.

Aby dziecięce reakcje agresywne nie przerodziły się w stałą tendencję , należy

dążyć do zaspokojenia potrzeb dzieci, aby nie były często narażone na frustracje, oraz utrudnić społeczne uczenie się agresji.

Bardzo ważną rolę w prawidłowym kształtowaniu osobowości i zapobieganiu agresji odgrywa nauczyciel przedszkola. Z jednej strony powinien on rozpoznać przyczyny agresywnego zachowania się dzieci, z drugiej zaś wprowadzać je w świat wartości moralnych i norm współżycia.

II CELE NAUCZANIA I WYCHOWANIA:

Cele edukacyjne - ogólne i szczegółowe - wynikają z Podstawy programowej wychowania przedszkolnego ( Dz. U. Nr 51z 09.05.2002r. Rozporządzenie MENiS z 26 lutego 2002r.)

Autorzy programu za najważniejsze cele ogólne uznali:

1.Podniesienie poziomu bezpieczeństwa w przedszkolu.

2.Uświadomienie dzieciom potrzeby bezpieczeństwa.

3.Rozwijanie świadomości radzenia sobie z własną złością.

4.Zapoaznanie z różnymi formami agresji.

5.Nauka radzenia sobie z przejawami zachowań agresywnych.

6.Kształcenie świadomej odpowiedzialności za własne działanie.

7.Ukazanie zachowań alternatywnych w sytuacjach wyzwalających agresję.

8. Rozwijanie przez dzieci samoświadomości własnych emocji i uczuć.

9. Zrozumienie potrzeby i odrębności drugiego człowieka.

10.Uczenie wzajemnej tolerancji, akceptacji, negocjacji.

11.Nabywanie umiejętności tworzenia przyjaznego klimatu zabawy i nauki.

12.Dokonywanie właściwych ocen i wyborów.

13.Umiejetne rozwiązywanie konfliktów.

14.Rozróżnianie dobra od zła.

Cele szczegółowe:

Dziecko...

• zna pojecie i formy agresji

• rozumie znaczenie bezpieczeństwa w przedszkolu

• stosuje poznane metody rozwiązywania konfliktów

• potrafi rozpoznać emocje własne i innych

• umiejętnie radzi sobie z przejawami agresji w grupie rówieśniczej

• zna ustalone zasady dotyczące zgodnego współżycia z innymi dziećmi, przestrzega ich

• szanuje wytwory pracy innych

• wie, że może zwracać się do nauczyciela w trudnych sytuacjach

• używa zwrotów grzecznościowych

• potrafi uszanować cudzą odrębność i być tolerancyjnym

• potrafi zgodnie współdziałać z innymi

• wie, jakie zachowania są pozytywne a jakie nie nabywa poczucia własnej wartości

• rozumie znaczenie pojęć: koleżeństwo, dobroć

III MATERIAŁ NAUCZANIA I WYCHOWANIA:

Projekt programu : ,, Profilaktyka zachowań agresywnych dzieci

5-6 letnich...”

oparty jest na obowiązującej Podstawie programowej wychowania przedszkolnego ( Dz. U. Nr 51z 09.05.2002r. Rozporządzenie MENiS z 26 lutego 2002r.)

TREŚCI NAUCZANIA I WYCHOWANIA:

Zagadnienia do napisania autorskiego programu profilaktycznego zostały opracowane w oparciu o program wychowania przedszkolnego Cz.Cyrańskiego i M.Kwaśniewskiej pt. ,,Moje przedszkole” MAC - Edukacja.

Z programu wychowania przedszkolnego zostały wybrane następujące obszary edukacyjne:

I ,,Poznaję samego siebie”

II ,, Moja rodzina”

III ,,Moje przedszkole”

IV ,,Moje bezpieczeństwo i zdrowie”

Z analizy obszaru edukacyjnego ,,Poznaję samego siebie” wyróżniłyśmy do opracowania programu profilaktycznego treści programowe :

1.Poznanie cech charakterystycznych:

• poznanie cech określających charakter w oparciu o swobodne rozmowy, opis osób, postaci literackich,

• bogacenie określeń dotyczących opisu charakteru człowieka przez poznawanie wyrazów przeciwstawnych, np. dobry- zły,

• stwarzanie okazji do gromadzenia informacji na temat samego siebie,

np. w zabawie,

• prezentowanie własnej osoby przez podawanie maksymalnej ilości informacji, w tym także cech charakteru.

2.Poznawanie własnych możliwości:

• aktywnie uczestniczy w organizacji własnego życia,

• określenie własnych upodobań, marzeń, zainteresowań, dążeń,

• planowanie i realizacja własnych działań,

• uczestnictwo w sytuacjach trudnych, problematycznych, wymagających podejmowania decyzji,

• ocena swojej działalności,

• odkrywanie swoich możliwości w sytuacjach nowych, dotychczas nieznanych,

• poznawanie i nazywanie swoich stanów emocjonalnych,

• wczuwanie się w stany emocjonalne innych osób w celu niesienia pomocy, dzielenie się radością

• uczestnictwo w zabawach i grach zespołowych - budowanie własnego ,,Ja”,

• uczestnictwo w zabawach i różnych sytuacjach, kiedy nabywa się przekonania, że wiele zależy od nas.

Z obszaru ,,Moja rodzina” przeanalizowałyśmy i wyróżniłyśmy treści programowe:

1.Zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w życiu rodzinnym:

• okazywanie szacunku osobom starszym,

• przestrzeganie zasad przyjętych w domu rodzinnym.

2.Inspirowanie dzieci do dzielenia się z rodzicami wrażeniami z wydarzeń zaistniałych w przedszkolu:

• stosowanie wzorców pozytywnych zachowań nabytych w przedszkolu,

• chętnie współdziała z rodzicami.

W odniesieniu do obszaru ,,Moje Przedszkole” wybrałyśmy następujące treści programowe:

1.Rozwijanie umiejętności zgodnego współżycia w grupie:

a) przestrzeganie określonych zasad zgodnego funkcjonowania w grupie:

• nie zabieranie innym zabawek,

• nie przeszkadzanie w zabawie,

• nie niszczenie wytworów pracy innych dzieci ( rysunki, budowle itp.),

• kulturalne odnoszenie się dzieci do siebie,

• używanie form grzecznościowych w kontaktach z rówieśnikami i osobami dorosłymi,

b) zwracanie się do nauczyciela w razie potrzeby,

c) nabywanie zwyczaju reagowania na wezwania i polecenia nauczyciela,

c) przestrzeganie zasad umiejętnego prowadzenia rozmów ( czekanie na swoją kolej, uzasadnienie swoich wypowiedzi, nie wyśmiewanie wypowiedzi innych itp.),

d) uznawanie wzajemnych praw do uczestnictwa w zabawach, zajęciach, rozmowach z nauczycielem,

e) wspólne rozwiązywanie sytuacji konfliktowych,

f) opiekowanie się dziećmi wymagającymi pomocy,

g) nabywanie właściwego stosunku do dzieci nieśmiałych, niepełnosprawnych, innej narodowości,

h) przejawianie życzliwości wobec innych dzieci,

i) rozumienie takich wartości jak: koleżeństwo, dobroć uprzejmość,

j) określenia zachowań pozytywnych i negatywnych w oparciu o analizowanie postępowania bohaterów literackich oraz analizowanie konkretnych przykładów z życia przedszkolnego,

k) nabywanie umiejętności samopoznania i samooceny,

l) dążenie do zmiany swojego postępowania na lepsze.

Z zakresu obszaru ,,Moje bezpieczeństwo i zdrowie” wykorzystałyśmy treści programowe:

1. przestrzeganie zasad bezpieczeństwa podczas pobytu w budynku przedszkolnym, placu zabaw, podczas wycieczek, spacerów,

2. łagodzenie zbyt gwałtownych zachowań,

3. wykorzystanie naturalnej potrzeby ruchu dziecka w ćwiczeniach i zabawach ruchowych.

IV METODY PRACY:

Opracowany projekt programu profilaktycznego obejmuje szereg różnorodnych metod pracy, które w znacznym stopniu wzbogacają przebieg proponowanych zajęć.

Wybór metod jest ściśle związany z tematyką programu, wiedza podawana jest w sposób jasny, odpowiedni do danej grupy wiekowej.

Materiał programu uszeregowany jest zgodnie z zasadą stopniowania trudności.

Wykorzystywane metody można modyfikować w zależności od zaistniałej sytuacji wychowawczo- dydaktycznej.

Zajęcia są prowadzone z grupą dzieci lub w małych zespołach. Zawsze należy pamiętać o indywidualizacji pracy z dzieckiem.

Stosując różnorodne metody pracy należy pamiętać o środkach dydaktycznych:

• ciekawe scenariusze zajęć

• ,,kącik relaksacyjny''

• ,,kącik złości''

• kolorowe ilustracje, kukiełki, scenografie,

• płytoteka muzyki min. relaksacyjna

• literatura dziecięca

• przybory plastyczne

• chusta do zabawy KLANZA

W zawartych w programie scenariuszach zajęć, wykorzystano następujące metody pracy:

1. Zabawy i ćwiczenia integracyjne

2. Pedagogika zabawy Klanza

3. Techniki relaksacyjne wg :

- Jacobsona

- Wintreberta

- Polender

4. Zabawy paluszkowe

5. Zabawy rozwijające empatię u dzieci

6. ,,Gimnastyka mózgu Dennisona”

7. Muzykoterapia

8. Metoda ruchu rozwijającego wg. Weroniki Sherborne

9. Drama

10. Bajkoterapia

ZABAWY INTEGRACYJNE:

Jedną z metod proponowanych w trakcie realizacji programu przeciwdziałającego zachowaniom agresywnym są ZABAWY I ĆWICZENIA INTEGRACYJNE . Wychodząc z założenia że tylko zintegrowana grupa i pozytywne wzajemne relacje między wychowankami jest zdolna do właściwej współpracy , lepszego przyswajania norm i reguł postępowania stosujemy zabawy integracyjne. Ćwiczenia integracyjne pomagają w lepszym poznaniu siebie samego i poznaniu siebie nawzajem , ważne jest aby nie poprzestawać na integracji wstępnej , aby była kontynuacja .

Pedagogika zabawy KLANZA proponuje wykorzystanie metod aktywizujących, wyzwalających emocje i wyobraźnię, integrujących grupę przez współdziałanie . Zabawy „Klanza” wyzwalają radość współdziałania , przeciwdziałają złym nastrojom , sprzyjają tworzeniu pozytywnej atmosfery.

Muzyka na której opartych jest wiele zabaw wg. Klanza stanowi tło i zachęca do ruchu , wypełnia przestrzeń , koncentruje uwagę i przełamuje początkowe zahamowania.

Zabawy integracyjne sprzyjają powstawaniu przyjaznej atmosfery , poczucia bezpieczeństwa i zaufania ułatwiają nawiązywanie wzajemnych kontaktów , kształtują pozytywne wzajemne relacje .

CEL stanowi zintegrowanie grupy wokół rozpoznawania i przeciwdziałania agresji , radzenia sobie z własną złością i lękiem.

PRZYKŁADY ZABAW INTEGRACYJNYCH:

ZABAWY NA POWITANIE

• Przekazujemy sobie uśmiech

Dzieci siedzą w kole , zaczyna osoba prowadząca , objaśniając pokazuje dzieciom :

• „Przesyłam uśmiech dziecku , które siedzi obok mnie po stronie prawej”

• dotyka ramienia tego dziecka i patrząc mu w oczy uśmiech się.

• Dzieci przekazują sobie uśmiech bez słów, dotykając lekko ramienia kolegi z prawej strony i uśmiechają się najpiękniej jak potrafią.

• Powitanie „Zum”

Dzieci siedzą lub stoją w kole . osoba prowadząca pokazuje sposób powitania :

• Wyciągamy prawą rękę , kciuk skierowany do góry oznacza że

jest nam dzisiaj bardzo wesoło.

• Kciuk w bok że nie wiemy jaki dzisiaj mamy nastrój.

• Kciuk w dół , że jest nam smutno.

Każde dziecko zgodnie ze wskazówkami zegara , wyciąga prawą rękę kciukiem określa swój nastrój i krzyczy przy tym słowo np. „Zum”. Powitanie to powtarzamy w coraz większym tempie. Przeważnie przy trzecim razie smutny nastrój dzieci poprawia się .

• Powitanie przez dotyk

Ta zabawa może mieć wiele odmian np.

• Dzieci siedzą na dywanie w siadzie płaskim

• „Witamy swoje nogi” - przesuwając się dotykają swoimi stopami stóp kolegów mówiąc przy tym np. „część” , mogą też wymienić imię witanego kolegi . Przy tym powitaniu dzieci mogą też dotykać się otwartymi dłońmi , czołami , kolanami, łokciami itp.

• Powitanie z autoprezentacją

WARIANT I

Dzieci w kole , każda osoba w wyznaczonej kolejności wchodzi do koła i za pomocą klaskania , tupania , oklepywania wybija sylaby ze swojego imienia , mówiąc je głośno . Wraca na miejsce a pozostałe dzieci powtarzają w ten sam sposób imię kolegi Dzieci mogą też wymawiać imię podskakując , pokazując różne figury lub miny, mówić z różnym natężeniem głosu .

WARIANT II

„Pokaż mi swój nastrój - każde dziecko po kolei pokazuje swój nastrój np. jestem wesoły , smutny , zły itp. pozostałe dzieci pokazują to samo i mówią głośno imię kolegi.

• Witam wszystkich , którzy

WARIANT I

Dzieci ustawione w kole , do środka wchodzą te dzieci np. które mają długie włosy i wszystkie naraz starają dotknąć się np. kolanami.

WARIANT II

Zabawa odbywa się na znak osoby prowadzącej

Witam wszystkich którzy mają np. niebieskie oczy , te dzieci wchodzą do środka koła . Mogą też wejść np. pod chustę Klanza , a pozostałe unoszą spadochron wysoko. Można tu też wykorzystać gumę która po rozciągnięciu zmieści dowolną ilość osób.

WARIANT III

Osoby witane mogą klaskać np. nad głową , a pozostałe np. tupać, uderzać w różne części ciała .

• Powitanie z piosenką

Jest to powitanie bardzo osobiste , cała grupa wita po kolei każdego jej uczestnika . Na melodię piosenki „Panie Janie” śpiewamy następujący tekst , wykonując przy tym następujące gesty :

• „ Witaj Marysiu , witaj Marysiu - pokazujemy obiema rękami witaną osobę .

• Jak się masz , jak się masz ? - rozkładamy ręce w geście pytającym

• Wszyscy cię witamy , wszyscy cię kochamy - krzyżujemy ręce w kierunku ramion .

• Bądź wśród nas , bądź wśród nas - osoba witana wraca do koła ; wszyscy podają sobie ręce.

• Wróżka wita nas

Nauczycielka przebrana za wróżkę wita dzieci i zaprasza do swojego królestwa . Wszyscy stoją w kręgu trzymając się za ręce , wróżka mówi :

„Iskierkę przyjaźni puszczam w krąg niech wróci do moich rąk” i przekazuje uścisk dłoni dziecku stojącemu obok, dziecko to przekazuje uścisk następnemu aż iskierka obiegnie cały krąg. Następnie dzieci mogą wymyślić inne sposoby trzymania.

ZABAWY UŁATWIAJĄCE POZNANIE SIĘ

• Prawe miejsce jest puste

• Miejsce po mojej prawej stronie jest puste , więc zapraszam do siebie Asię , która przyjdzie do mnie jak zajączek podskakując.

• Abecadło

• Zabawa polega na zamianie miejsc między uczestnikami. Prowadzący siedzi w środku kręgu i podaje hasło : zamieniają się miejscami ci , których imiona zaczynają się głoską np. A i W. Każdy może być prowadzącym.

• Krążący krasnoludek

Wszyscy siedzą w kole i przekazują sobie maskotkę - krasnoludka mówiąc ;

• oto krasnoludek , dostałem go od ...,

• ja mam na imię ... ,

• krasnoludka oddam ... , osobie siedzącej np. po prawej stronie

• Imię i gest

Każdy z uczestników wypowiada swoje imię , dołączając do niego dowolnie wybrany gest. Reszta grupy powtarza to imię i gest .

W następnej rundce grupa stara się powtórzyć wszystkie imiona i gesty .

Wywołane osoby pomagają w razie potrzeby.

Wykonywane gesty mogą mieć ustaloną tematykę np. ruchy zwierząt .

• Imię do imienia

Każdy z uczestników wymienia swoje imię . Osoba , która trzyma przedmiot np. piłkę , wymienia swoje imię i toczy piłkę do wybranej osoby jednocześnie wymieniając jej imię.

W razie pomyłki przedmiot wraca do rzucającego, a grupa pomaga mu wymienić właściwe imię.

• Ciuchcia

Uczestnicy siedzą w kręgu . prowadzący chodzi wewnątrz w takt skandowanego jego imienia : To Zosia, To Zosia, To Zosia, To Zosia... ( siedzący w kręgu mogą wymachiwać przy tym rękami). Prowadzący w tym czasie wskazuje następną osobę , która podchodzi do niego , kładzie mu ręce na ramiona . W tym czasie wszyscy wypowiadają imię „nowego wagonika” skandując imię tak jak poprzednio.

Kolejno zaproszone dzieci wchodzą do środka i tak powstaje pociąg.

• Pajęczynka

Do zabawy potrzebny jest kłębek wełny . Uczestnicy siedzą w kręgu .

Osoba która trzyma wełnę nawija jej koniec na palec , po czym rzuca do kogoś mówiąc np. : „Ania do Małgosi:. Następna osoba robi to samo. Każdy posiadający włóczkę nawija ją sobie na palec . Zabawę kończymy gdy wszyscy będą mieli nawiniętą nitkę na palec a tym samym utworzy się pajęczynka. Osoba ostatnia w kolejności zaczyna nawijać nitkę na kłębek , Wraca on do poprzedniej osoby . Należy przekazując włóczkę powiedzieć coś miłego na ucho serdecznie się uśmiechając.

• Cztery kąty

Ujawnienie nastroju poszczególnych uczestników zajęć .

-Każdy z kątów sali przypisujemy innej porze roku . Prosimy dzieci aby stanęły w tym kącie który odpowiada ich nastrojowi . Na koniec rozmowa w grupach dlaczego wybrałem akurat ten kąt .

( Mam nastrój wiosenny ponieważ... itd. )

- Każdy po ocenie swojego nastroju wybiera z „nastrojowego kosza”

„buźkę - emblemat” odzwierciedlającą jego nastrój i przypina sobie do ubrania.

Jeśli w trakcie dalszych zajęć nastrój się zmieni można emblemat wymienić .

• Kostka

Uczestnicy podzieleni na grupy 6 osobowe . Na dużym arkuszu - po jednym dla grupy narysowane jest koło podzielone na 6 części . Na każdej z nich zaznaczone są oczka kostki i wypisane pytania . Wyrzucamy kostką określoną liczbę oczek i odpowiadamy na pytania zapisane na polu z tyloma oczkami. Każdy uczestnik ma prawo do rzutu lub do rezygnacji z niego.

ZABAWY INTEGRACYJNE (RÓŻNE)

• Tańczący kapelusz

Uczestnicy siedzą w obrębie koła , jeden za drugim . Osoba rozpoczynająca - posiadająca kapelusz na głowie zakłada go osobie siedzącej przed nią ; ta robi to samo w rytm muzyki . Po pauzie następuje zmiana kierunku wędrówki kapelusza .

• Mieszanina

Ustawiamy w kręgu taką ilość krzeseł , aby było o jedno krzesło mniej niż uczestniczących w zabawie osób. Wszyscy siadają , a jedna osoba rozpoczyna zabawę stojąc w środku kręgu zwracając się do pozostałych :

Wszyscy , którzy kiedykolwiek pociągnęli kogoś za włosy ; którzy potrafią pływać ; jeździć na rowerze ; którzy zburzyli koledze budowlę z klocków itp. niech wstaną i zamienią się miejscami - usiądą na innym krześle . Osoba prowadząca wymyśla zdarzenie które jej również się przytrafiło , dlatego też siada na krześle . Jedna z osób nie znajdzie miejsca , w związku z tym ona będzie kontynuować zabawę zwracając się do pozostałych : „ Wszyscy , którzy ...” . Zabawę można kontynuować do momentu aż wszyscy uczestnicy będą mieli możliwość znaleźć się w środku .

• Gorące krzesło

Ochotnik siada na specjalnie przygotowanym krześle . Pozostali członkowie grupy zwracają się do niego (jeśli chcą ) kończąc zdania :

• Lubię w Tobie , podoba mi się...

• Czasami przeszkadza mi w Twoim zachowaniu...

Prowadzący pilnuje , aby osoba zwracająca się do ochotnika kończyła obydwa zdania w podanej kolejności. Nie pozwalamy mówić tylko o tym co komuś przeszkadza w zachowaniu ochotnika ( warto podkreślić , że zawsze , jeśli się postaramy to znajdziemy w zachowaniu drugiej osoby , to co nam się podoba )

Na zakończenie pytamy się czy ochotnik dowiedział się czegoś nowego na swój temat ? Czy coś go zaskoczyło ? Jak się czuje po ćwiczeniu ?

• Głaski

Uczestnicy mają przypięte kartki papieru na plecach . prowadzący ustala kod głasków - czyli miłych słów np. „Bardzo cię lubię” - serduszko : „Jesteś miły i wesoły” - słońce ; „Jesteś dobrym kolegą - uśmiechnięta buzia itp.

Dzieci chodząc między sobą wypisują mijanym osobą „głaski” , czyli ciepłe informacje o nich .

Na zakończenie następuje odczytanie zdobytych „głasków”.

• Pląs „Kiedy jesteś sam”

REFREN

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk prawymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w prawą stronę

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk lewymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w lewą stronę

Zaśpiewaj piosenkę

W rytm melodii ( na każdą sylabę ) klaszczemy 3 razy w swoje dłonie

i 3 razy w dłonie partnera

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk prawymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w prawą stronę

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk lewymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w lewą stronę

Piosenkę nuć

W rytm melodii ( na każdą sylabę ) klaszczemy 3 razy w swoje dłonie

i 1 raz w dłonie partnera.

I ZWROTKA

Piosenkę prościutką

W rytm melodii ( na każdą sylabę ) klaszczemy na przemian raz w swoje dłonie

i raz w dłonie partnera

Śpiewankę króciutką

W rytm melodii ( na każdą sylabę ) klaszczemy na przemian raz w swoje dłonie

i raz w dłonie partnera

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk prawymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w prawą stronę

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk lewymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w lewą stronę

Uśmiechnij się

Odwracamy się do siebie plecami i stykając się wykonujemy niewielkie ruchy

w prawą i lewą stronę.

REFREN ( POWTÓRKA )

II ZWROTKA

Piosenkę o kotku

Co mruczy na płotku

Kiedy jesteś sam

Kiedy jesteś sam

Uśmiechnij się

• Ludzie do ludzi

Wszyscy uczestnicy stoją w parach . Osoba prowadząca wydaje polecenia np.:

• ręce do rąk - uczestnicy w parach podają sobie ręce ;

• stopy do stóp - dotykają się stopami

• plecy do pleców - dotykają się plecami

• ludzie do ludzi - należy znaleźć sobie szybko nowego partnera

Osoba bez pary wydaje nowe polecenia np.:

• kciuk do nosa - dotykają się nawzajem

• łokieć do kolana ...

• ludzie do ludzi ...

• Statek

Osoba prowadząca opowiada dzieciom historię o dużym statku transportowym , który wypływa w daleką podróż przez bezkresny Ocean . Statek jest wyładowany różnymi towarami. Dzieci mają powiedzieć czym statek został załadowany. Dzieci siedzą w obrębie koła , każde z nich ma wymyślić jakiś towar ; każde następne przedstawić swój pomysł przypominając jednocześnie co mówili poprzednicy .

• Wesoły wąż

Dzieci ustawiają się jedno za drugim . Pierwsze wykonuje jakiś ruch , pozostałe dzieci ustawione za nim naśladują ten ruch . Wąż porusza się w spowolnionym tempie . W momencie kiedy ruch zostanie odtworzony przez ostatnie dziecko w szeregu - dziecko pierwsze przechodzi na koniec a głową węża zostaje drugie dziecko .

• Nimfy i wojownicy

Zabawa przy muzyce . Uczestnicy dobierają się w pary. Jedna osoba jest wojownikiem trzyma w ręce np. patyczek ; druga jest nimfą ma np. założoną szarfę . Zabawie towarzyszy muzyka tak dobrana żeby tworzyła składankę muzyki lirycznej , spokojnej ( przy niej tańczą nimfy , a wojownicy zamierają bez ruchu ) , i muzyki dynamicznej , rytmicznej ( tu tańczą wojownicy ,a nimfy zamierają bez ruchu ). Muzyka zmienia się co jakiś czas.

• Miny

Ćwiczenie w parze na tle muzyki relaksacyjnej .

Siad płaski przodem do siebie , trzymanie się za ręce , koncentracja wzroku na partnerze , uśmiechanie się , wyrażanie uczuć przez dotyk , głaskanie .

Następnie jeden z partnerów zmienia wyraz twarzy , robiąc różne miny- wszystko to możliwie wiernie - powtarza partner . Po jakimś czasie następuje zmiana ról.

• Bańki mydlane

Dzieci „ bańki mydlane” płynnie poruszają się po sali , w rytmie nastrojowej muzyki , uważając aby nikogo nie potrącić , bo jeżeli się to zdarzy to „bańka mydlana” pęka i opada na podłogę. Zabawa trwa aż skończy się muzyka . Można pogratulować tym dzieciom które pozostały „bańkami mydlanymi”

• Mierzenie oddechów

Dzieci w parach . Jedna osoba trzyma kłębek wełny , druga jej koniec. Stają naprzeciw siebie. Na sygnał - start - osoba która trzyma koniec wełny nabiera jak najwięcej powietrza i cofając się śpiewa dźwięk np. „la”. . Ciągnie nitkę tak długo , jak długo brzmi głos . Następnie dzieci zmieniają się w parze.

• Cień

Ćwiczenie w parach .Skoczna muzyka , jedna osoba wysuwa się na przód , tuż , tuż za nią podąża cień i naśladuje jej ruchy . Gdy urywa się muzyka , następuje zmiana ról : Osoba naśladowana staje się cieniem . Muzykę można przerywać często i nieregularnie .

• SWEET COOKES - CIASTO

Zabawa przy muzyce wg . Klanza

Ustawienie : w zamkniętym kole , siedząc „po turecku” , ręce swobodne

Trzymanie : nie ma

1. - ucieramy ciasto w makutrze ( 8 razy)

2. - otrzepujemy ręce o siebie , o nogi

3. - wbijamy jajka raz z prawej , raz z lewej strony

*sięgamy po jajko ponad ramieniem

*rozbijamy jajko o ramię ( stuk)

*wbijamy jajko do ciasta ( chlup)

*skorupki jajka wyrzucamy za siebie ( siup)

4.- ugniatamy ciasto rękoma

5.- wałkujemy ciasto w różne kierunki

6.- ozdabiamy ciasto kremem z tubki ( szip)

7.- ozdabiamy sypiąc wiórki , bakalie , cukier ...

8.- częstujemy sąsiadów

ZABAWY RELAKSACYJNE:

Nie ulega wątpliwości, że na dorosłych jak i dzieci działa wiele źródeł wywołujących napięcie organizmu .Można wymienić dwa rodzaje napięć:

• Napięcie fizjologiczne- jego źródłem są leki i niepokoje

• Napięcie pochodzące z niezaspokojonych potrzeb psychicznych- które często wywołują agresję.

Napięcia przysparza zarówno środowisko szkolne jak i rodzinne. Niemało napięć przysparzać może ponadto środowisko rówieśnicze. Przeżywane emocje lęku, strachu, złości, gniewu, zazdrości, zawiści, niezadowolenia wywołać mogą w konsekwencji niekorzystny stan napięcia emocjonalnego.

Wszystko to stwarza potrzebę uczenia dzieci ćwiczeń i zabaw relaksacyjnych zmniejszających stan napięcia psychicznego, powodujących odprężenie i poprawiających samopoczucie.

Pojęcie relaksu w terminologii naukowej oznacza „........zwolnienie napięcia mięśni przy równoczesnym, świadomym obniżeniu aktywności myśli..........”.

Można wyróżnić kilka technik relaksacyjnych pomagających w obniżeniu napięcia.

Przedstawimy 3 z nich, wraz z rodzajami ćwiczeń i zabaw.

I TECHNIKA RELAKSACJI WEDŁUG JACOBSONA:

Jacobson opracował technikę relaksacji stopniowanej. Uczenie się relaksu , polega jego zdaniem na wykonywaniu określonych ruchów rękami, nogami, tułowiem, twarzą w celu napinania i rozluźniania kolejnych grup mięśniowych.

Zastosowanie techniki relaksacji Jacobsona do dzieci polega głównie na wykonaniu przez nie celowych ruchów wymagających przeplatania dwóch stanów: napinania i rozluźniania mięśni w czasie zabawy.

Oto 12 ćwiczeń, które można nazwać - Zabawą w silnego i słabego:

1. Zegnij prawe ramię tak, by naprężyć biceps.

Jesteś silny, bardzo silny- naprężaj go mocno.

A teraz jesteś słaby- rozluźnij napięte mięśnie, połóż rękę na dywanie.

2. To samo zrób tylko z lewą ręką.

3. Naciśnij, jak możesz najsilniej, pięścią prawej ręki na klocek- plastikowy-położony po prawej stronie.

Jesteś silny, twoje mięśnie są napięte.

A teraz rozluźnij mięsnie, jesteś znów słaby, nie naciskaj już, czujesz ulgę, mięśnie rozluźniły się.

4. To samo, tylko z pięścią lewej ręki. Odpocznij chwilę, leż i oddychaj

Spokojnie, równo ręce odpoczywają.

5. A teraz silna i słaba będzie twoja prawa noga.

Włóż klocek pod kolano i mocno ściśnij nogę w kolanie, a teraz noga słabnie, rozluźniasz mięśnie, wypuszczasz klocek.

6. To samo ćwiczenie , tylko z lewą nogą.

7. A teraz zobaczymy, czy masz tyle siły, by napełnić brzuszek jak balon, mocno, a teraz wypuść powietrze, rozluźnij mięśnie , czujesz ulgę.

8. Naciśnij mocno głowę na poduszkę, na której leżysz, głowa jest bardzo silna, naciskasz mocno, a teraz rozluźnij mięśnie, głowa już nie naciska na poduszkę, odpoczywa i czujesz ulgę.

9. Jesteś niezadowolony i groźny, ktoś zniszczył twoją budowlę z klocków. Marszczysz mocno czoło, jeszcze mocniej, a teraz rozluźnij mięśnie, niech odpoczywają i są już gładkie.

10. Twoje oczy też możesz mocniej i słabiej zaciskać powiekami. Spróbuj teraz zacisnąć mocno powieki, a potem je rozluźnij, odpocznij.

11. A teraz zaciśnij mocno szczęki, zęby dotykają zębów. I górna i dolna szczęka jest silna. A teraz rozluźnij szczeki, poczujesz ulgę.

12. Ułóż wargi tak jakbyś chciał powiedzieć „och”- lub zrób ryjek świnki. Napnij mocno mięśnie ust, a potem rozluźnij mięsnie.

Zabawa w silnego i słabego, jest wersją relaksacji wzorowaną na technice Jacobsona, może odegrać pozytywną rolę w terapii głównie dzięki kształtowaniu umiejętności odczuwania różnicy we wrażeniach płynących z mięśnia w stanie kontrakcji i mięśnia rozluźnionego. Relaksacja jest więc drogą wyciszania, łagodzenia uczuć negatywnych.

II TECHNIKA RELAKSACJI WEDŁUG WINTREBERTA:

Istotę metody Wintreberta stanowi wykonywanie ruchów biernych przez relaksatora na pacjencie leżącym na plecach z nogami wyprostowanymi a rękami ułożonymi wzdłuż tułowia. Oczy pacjenta muszą być zamknięte. Schemat ruchów biernych obejmuje kolejno:

• Przedramię

• Ramię

• Bark ręki dominującej

• Szyję

• Twarz

• Czoło

• Oczy

• Usta

• Druga ręka w tej samej kolejności

• Noga od stopy poprzez udo, kończąc na biodrze

Metodę tę można zmodyfikować na potrzeby dzieci, łącząc je w pary. Jedno z nich bawi się w masażystę, a drugie jest „pacjentem”. Po kilku powtórzeniach następuje zamiana ról. Oto kilka zestawów ćwiczeń:

I RUCHY DŁONI

1. „Masażysta” bierze dłoń drugiego dziecka i unosi ją w górę i w dół- ok.10 ruchów. Podtrzymuje przedramię na poziomie łokcia. Po przerwie zmiana w parze.

2. Wznoszenie i opuszczanie dłoni. „Masażysta” podtrzymuje przegub drugiej osoby dłonią. Druga dłoń podtrzymuje dłoń za palce, podnosząc ją aż do pionu i pozwala swobodnie opaść- 10 razy. Po przerwie zmiana.

3. Balansowanie poziome dłoni wzdłuż jej osi. Przedramię ustawione jest w pozycji pionowej, dłoń dziecka jest zgięta i rozluźniona. „Masażysta” nadaje jej ruch poziomy tam i z powrotem w rytmie. Potem zmiana.

II RUCHY PRZEDRAMIENIA

1. „Masażysta” podtrzymuje jedną dłonią łokieć dziecka, ramię i przedramię leżą wyprostowane. Bierze przegub drugą dłonią i wykonuje jego przedramieniem ruchy naprzemienne- góra i dół. Po powtórzeniach następuje zmiana.

2. Wznoszenie i opuszczanie przedramienia. „Masażysta” dłonią podtrzymuje ramie nad łokciem, trzymając za nadgarstek drugą dłonią podnosi przedramię do 45 stopni i pozwala jej opaść swobodnie. Potem zmiana w parze.

III RUCHY RAMIENIA

1. Wznoszenie i opuszczanie ramienia. Cała kończyna górna jest podniesiona za łokieć i za nadgarstek do wysokości ok. 30 stopni od podłoża. „Masażysta pozwala jej opaść nieco podtrzymując ją, by uniknąć uderzenia . Potem zmiana.

2. Odwodzenie i przywodzenie ramienia w płaszczyźnie poziomej.

Ramię przytrzymywane jest łokciem i nadgarstkiem, następuje rytmiczne przywodzenie i odwodzenie w poziomie.

IV RUCH BARKU

Trzymamy kończynę górną pod łokciem i na nadgarstkiem, w ten sposób, że przedramię jest w ustawieniu pionowym, a ramie w poziomym. Nadajemy ruch balansowy i uaktywniamy staw barkowy.

V RUCHY SZYJI, GŁOWY I TWARZY

1. Obroty głowy i szyi. Jedno dziecko siada za drugim, obraca głową na przemian raz w lewą, raz w prawą stronę- bardzo wolno. Potem następuje zmiana w parze.

2. Zwalnianie napięć okoruchowych.

„Masażysta” muska dookoła oczu- omijając powieki- naciskając delikatnie okolice nasady nosa.

3. Zwalnianie napięcia mięśni czoła.

Nad łukami brwi od środka czoła ku skroniom wykonuje się ruchy muskania, delikatnie naciskając okolicę skroni.

4. Zwalnianie napięcia mięśni ust i szczęki.

Delikatne muskanie w okolicy ust i w kierunku skroni. W przypadku zaciskania szczęki, można wykonać delikatne ruchy opadania i zamykania szczęki.

VI RUCHY KOŃCZYNY DOLNEJ

1. Ruchy stopy. Rozluźnienie stawu skokowego. Podtrzymuje się jedną dłonią udo nad kolanem do spodu, drugą na stawie skokowym i balansowanie góra, dół.

2. Ruchy podudzia. Zginanie delikatnie kolana i swobodne opuszczanie w dół.

3. Ruchy całej kończyny dolnej. Jedna dłoń podtrzymuje kolano od spodu, a druga trzyma w stawie skokowym. „Masażysta podnosi całą kończynę wyprostowaną do góry i opuszcza z podtrzymaniem. Po powtórzeniach następuje zmian w parze.

Zabawy te i ćwiczenia , zaleca się wplatać w różne zajęcia, wykorzystując do tego podkład muzyczny. Ćwiczenia kończą się pełną relaksacją, polegającą na kilkuminutowym leżeniu przy muzyce z zamkniętymi oczami.Można polecić dzieciom, aby wyobrażały sobie w tym czasie np. kwitnący sad, spokojne morze, łany zbóż itp. Dzieci w ten sposób przyzwyczają się do odpoczynku przy muzyce i łatwiej im będzie pozbyć negatywnych napięć, prowadzących często do zachowań agresywnych..

III TECHNIKA RELAKSACJI OPARTA NA TRENINGU AUTOGENNYM WEDŁUG A. POLENDER:

Trening autogenny jest metoda opracowana przez Schultza.

Jest to oddziaływanie na własny organizm i życie psychiczne, wyzwalając

w sobie reakcje odprężenia i koncentracji oraz zastosowanie autosugestii.

Jest to metoda dosyć trudna dla dzieci, ale A.Polender dostrzegła możliwość jej realizacji z dziećmi w wieku przedszkolnym.

Wykorzystuje ona mechanizm identyfikacji i dobrze rozwiniętej u dzieci sugestywności. Dzieci słuchają opowiadania terapeuty, identyfikują się

z bohaterem, naśladując go poddają się sugestii zawartej w słowach terapeuty. Wykonują zatem wszystkie polecenia treningu odprężającego.

Relaksację przeprowadza nauczyciel na całej grupie, dzieci leżą na dywanie, mogą mieć pod głową poduszki i towarzyszy im spokojna ,cicha muzyka.

Bohaterowie opowiadań muszą być bliscy dziecku np. miś, zmęczony Kopciuszek po balu itp.

Podany poniżej tekst, można zmieniać w zależności od tematyki prowadzonych zajęć.

Opowiem wam bajkę o misiu, który mieszkał w wielkim lesie.

Misiu był duży i ciężki. Kiedy przyszła zima, miś musiał przygotować sobie posłanie na zimę, bo wiecie przecież, że misie przez całą zimę śpią w swoich łożach, zrobionych z mięciutkiego zimowego mchu.

A teraz zabawimy się razem, wy będziecie misiami i będziecie robić to samo co miś. Każdy z was jest dużym ciężkim misiem.

Misiu układa się na plecach, na swym mięciutkim posłaniu z puszystego mchu. Ułożył się już. Jest mu bardzo wygodnie.

Zamyka oczy i czuje, że Jego ciężkie ciało zapada się w puszysty mech. Jest mu dobrze. Oddycha równo, spokojnie. Przygotowując posłanie zmęczył się przecież i nachodził. Misiu czuje, że jego prawa zmęczona rączka robi się ciężka, bardzo ciężka, taka ciężka, że nie mógłby jej unieść.

Ta druga rączka też robi się ciężka, bardzo ciężka i jej misiu nie mógłby unieść. Misiu sapie trochę, ale oddycha równo, spokojnie.

Teraz pomyślał o swoich zmęczonych nogach. Czuje, że prawa noga jest bardzo ciężka, aż się zagłębiła w puszystym mchu, misiu już nie ma tyle sił aby ją unieść. Misio leży spokojnie, ale czuje , że jego całe ciało jest bardzo ciężkie. Głowa misia bezwładnie spoczywa na mchu.

Misiu leży i odpoczywa, a dookoła jest cichutko, tylko lekko szumią liście drzew. Zza chmurki wygląda na misia słoneczko. Pomyślało sobie - pobawię się trochę z misiem. Promyki słońca zaczęły przygrzewać prawą rączkę misia. Misiu czuje, że jego prawa ręka robi się ciepła, coraz cieplejsza.

Teraz słoneczko wysyła promyki na lewą rączkę misia. Misiu czuje, że lewa rączka robi się ciepła, coraz cieplejsza, coraz cieplejsza, coraz bardziej ciepła. Słoneczko rzuciło promyki na prawą ciężką nogę misia, prawa noga misia robi się coraz cieplejsza, misiu czuje to wyraźnie. Po lewej nodze też skaczą promyki słońca, lewa noga zaczyna robić się ciepła, coraz cieplejsza, z każdą chwilą misiu czuje to wyraźnie. Promyki przenoszą ciepło z rąk na piersi, z nóg na brzuch. Całe ciało misia zrobiło się bardzo ciepłe, jest ciepłe, odprężonej bezwładne. Misiu czuje , że jest mu dobrze, bardzo dobrze. Ogarnia go ciepła leśna cisza i łagodna senność. Misiu czuje ciepło i przypływ snu. Sen opływa i zagarnia. Łagodnie pogrąża się we śnie i zasypia, zasypia..............................

ZABAWY PALUSZKOWE:

Tak potocznie nazywamy zabawy , w których proste śmieszne wierszyki ilustruje się ruchami rąk , dłoni , bądź palców.. Łagodny , pogodny ton , który towarzyszy recytacji wierszyka , ciepłe spojrzenie towarzysza zabawy , wesoły ruch , który ilustruje treść rymowanki zdają się mówić :

„Dostrzegam ciebie i cieszę się że tutaj jesteś , bardzo mi na tobie zależy”.

Zabawy te okazują się bardzo pomocne w obcowaniu z dziećmi niezależnie od wieku , bawią one dzieci z różnych przyczyn głównie z powodu ich rytmu i różnych możliwości połączeń ruchów i zmian w nasileniu rytmów.

Zabawy paluszkowe pomocne są przy tworzeniu swoistej więzi między wychowawcą a wychowankiem , oraz miedzy poszczególnymi dziećmi .

Nauczyciel winien zadbać o to aby więź była jednakowa z każdym dzieckiem, gdyż każde dziecko pragnie poczucia bezpieczeństwa , miłości i opiekuńczości.

Gdy dziecko czuje się bezpieczne , szczęśliwe i kochane jest zdolne i chętne do pozytywnej aktywności. Zabawy paluszkowe mogą wyświadczyć przysługę utrzymania porządku bez przymusu , gdy zachodzi np. konieczność czekania.

Dlatego też wykorzystanie tych zabaw w pracy z dziećmi ma istotne znaczenie dla powodzenia wszelkich oddziaływań wychowawczych .

EMPATIA:

Pojęcie to oznacza umiejętność wczucia się w doznania i przeżycia innej osoby, współodczuwanie, a co za tym idzie pewną dojrzałość psychiczną, wrażliwość, życzliwość i otwartość na problemy innych ludzi.

Aby wszystko to mogło się zdarzyć musi nastąpić proces świadomego rozbudzania w dzieciach wrażliwości, tolerancji, życzliwości, który może zaowocować w przyszłości.

Chcąc wykształcić wśród dzieci takie właśnie cechy ich osobowości, możemy to osiągnąć prowadząc z nimi szereg różnorodnych ćwiczeń, które pozwolą im wyrazić często tłumione przez nich uczucia i emocje takie jak:

• Radość

• Gniew i złość

• Zazdrość

• Nieśmiałość

• Lęk

Uzewnętrznienie wywołuje często przykre konsekwencje odbierane ze strony otoczenia, zaś tłumienie pogłębia zły stan psychiczny dziecka.

Zabawy te mają na celu umożliwienie odreagowania tłumionych emocji i nabrania do nich dystansu.

Przeprowadzając te zabawy w grupie dziecięcej należy pamiętać o kilku ważnych zaleceniach praktycznych:

• Zajęcia w większości powinny odbywać się w kręgu, co wpływa dodatkowo na integrację grupy

• Zajęcia należy przeplatać ćwiczeniami relaksacyjnymi i ruchowymi, pozwala lepiej osiągnąć koncentrację uwagi i panowanie nad własnym ciałem

• Zajęcia powinny mieć szybkie tempo, mało nużące i wszystkie dzieci powinny w nich brać udział

• Nie można ponaglać dzieci, nie przyspieszać ich wypowiedzi i tempa zabaw

Przedstawione poniżej przykłady zabaw maja za zadanie:

• Uwrażliwienie na doznania i przeżycia innych

• Zdolność łatwego wchodzenia w kontakty z innymi

• Rozwinięcie samoakceptacji i wiary we własne siły

• Trening wyhamowywania zachowań negatywnych

PRZYKŁADY ZABAW ROZWIJAJĄCYCH EMPATIĘ U DZIECI:

KOSTKA UCZUĆ

Dzieci siadają w kole. Dostają kostkę do gry, na ściankach której naklejone są twarze wyrażające uczucia: gniew, radość, smutek, zdziwienie, złość, strach.

Każde dziecko losowo wybiera jedną ze ścianek kostki i w dowolny sposób: mimiką gestem, ruchem przedstawia uczucie na niej ukazane.

BUZIE

Czytamy dzieciom zdania opisujące różne sytuacje i prosimy, aby wybrały odpowiednie kartki z rysunkami twarzy wyrażającej, jak czułyby się w następujących sytuacjach:

• Mam urodziny

• Popsuła się moja ulubiona zabawka

• Idę oglądać film

• Kolega mnie przezywa

• Jestem chory

• Jestem sam w ciemnym pokoju

• Mama się na mnie gniewa

ZABAWA ŻEŃSKI- MĘSKI- ( PRZECIW AGRESJI):

Dzieci dobierają się w pary ( chłopiec- dziewczynka). Muszą wykonać określoną czynność:

• Kłócić się ze sobą

• Być dla siebie czułym

• Być wściekłym na siebie

• Pocieszyć się nawzajem

• Razem się czegoś bać

Chłopcy i dziewczynki wyrażają uczucia w odmienny, charakterystyczny sposób.

ODGADNIJ NASTRÓJ:

Dzieci powtarzają głośno krótki wierszyk np.:

Siała Baba mak

Nie wiedziała jak

Dziadek wiedział

Nie powiedział

A to było tak.

Dzielimy grupę na kilka zespołów, które mają powiedzieć ten wierszyk za pomocą różnej intonacji głosu. Ma ona wyrazić smutek, radość, złość, zmęczenie, senność, naburmuszenie. Można dodawać gesty akustyczne np.

tupanie, stukanie itp. oraz mimika i ruch.

Zespół prezentuje swój pomysł, a pozostali odgadują nastrój.

UZUPEŁNIJ ZDANIE:

Prosimy każde dziecko po kolei o dokończenie zdań. Pomagamy dzieciom dokończyć zdania przez zadawanie pytań: w jakiej sytuacji czujesz się dobrze, źle itp.

• Czuję się zadowolony, gdy...........................................

• Jestem zły, gdy.............................................................

• Czuję się nieszczęśliwy, gdy........................................

• Boję się, gdy.................................................................

• Jestem zdziwiony, kiedy..............................................

• Jest mi smutno, kiedy..................................................

• Jest mi wesoło, kiedy...................................................

SCENKI:

Dzieci przedstawiają kilka opowiedzianych scenek, w których dzieci są ze sobą w konflikcie:

1.Robert buduje dużą wieżę z klocków. Marek przechodzi ostrożnie obok budowli, uważa aby jej nie zniszczyć, natomiast Artur kopie wieżę i burzy ją.

2. Tomek i Jacek bawią się samochodami. Piotrek podchodzi i chce się z nimi bawić. Jacek i Tomek nie chcą się z nim bawić, odpychają go.

3.Asia ,Ania i Jola bawią się w kącie pokoju. Ania i Asia zaczynają się kłócić o lalkę. Jola próbuje im wytłumaczyć, że nie powinny się kłócić.

Wszystkie dzieci w sposób otwarty i spontaniczny mówią co czują.

METODA DENNISONA

- ,,GIMNASTYKA MÓZGU”:

Metoda Dennisona - czyli kinezjologia edukacyjna- to uczenie metodami aktywizującymi poprzez włączanie naturalnych mechanizmów integracji umysłu i ciała poprzez specjalnie zorganizowane ruchy.

Metodę tę coraz częściej stosuje się w terapii dzieci ze specyficznymi trudnościami w nauce czytania.

To uniwersalna metoda pozwalająca lepiej:

• Pokonywać stresy i napięcia wynikające z trudności życia codziennego.

• Komunikować się z innymi ludźmi, uczyć się i zdawać egzaminy

• Przezwyciężać specyficzne trudności związane z nauką czytania np. dysleksja, dysgrafia i dysortografia

• Pozwala niwelować zachowania niepożądane- np. agresja

Metoda oparta jest na prostych założeniach:

1. Nauka jest naturalną, przyjemną sferą działalności kontynuowaną przez całe życie.

2. W naszym ciele ukryte są blokady, które utrudniają naukę i uniemożliwiają łagodne przejście przez stres.

Paul Dennison opracował tę metodę, aby lepiej zintegrować pracę mózgu.

Aby człowiek miał pełny obraz otaczającego świata niezbędna jest integracja prawej i lewej półkuli mózgowej. Dzięki harmonijnej współpracy obu półkul mózgowych dzieci jak i dorośli z łatwością przyswajania sobie nowej wiedzy

i umiejętności. Brak równowagi miedzy nimi prowadzi do powstania różnego rodzaju zakłóceń.

Dziecko może mieć problemy np.:

• W nauce czytania i pisania

• Koncentracji uwagi

• Wyrażaniem własnych emocji

• Rozróżnianiem zachowań pozytywnych od negatywnych- np. agresja

Dlatego metoda ta jest bardzo pomocna w rozładowywaniu stresów, a co za tym idzie niweluje zachowania niepożądane np. agresję.

Metoda Dennisona może dawać następujące efekty:

1. Usuwać blokady ukryte w naszym ciele

2. Wprowadzać ciało i umysł w stan optymalny do przyswajania wiedzy

3. Niwelować zachowania negatywne

4. Zwiększać koncentrację uwagi i stabilność.

Zestaw ćwiczeń Gimnastyki mózgu można podzielić na:

I Podstawowy schemat ćwiczeń wprowadzających

II Ćwiczenia na przekraczanie linii środka

III Ćwiczenia wydłużające

IV Ćwiczenia energetyzujące

ZESTAW ĆWICZEŃ METODĄ GIMNASTYKI MÓZGU DENISONA:

ZESTAW I- wstępny i wprowadzający

Ćw.1: Ruchy naprzemienne:

• Krzyżowanie wyprostowanych ramion przed klatką piersiową tak, aby na zmianę wyżej była ręka lewa potem prawa.

• Dotykanie lewą dłonią prawego łokcia i odwrotnie.

• Dotykanie lewą dłonią prawego ucha i odwrotnie.

• Dotykanie lewą dłonią prawego kolana i odwrotnie

Ćw.2 : Punkty na myślenie

Jedną ręką masuj punkty( miękkie miejsca pod obojczykami z lewej i prawej strony klatki piersiowej) a drugą rękę połóż na pępku.

Ćw.3 : Pozycja Cooc' a

Stań, skrzyżuj nogi w kostkach, wyciągnij ręce przed siebie i przekręć dłonie grzbietami do siebie tak, aby kciuki skierowane były w dół. Teraz przełóż jedną rękę przed drugą tak, aby dłonie dotykały się wewnętrznymi stronami (kciuki są nadal skierowane w dół), skrzyżuj palce dłoni, zegnij ręce w łokciach i oprzyj ręce na piersi. Zamknij oczy, język połóż na podniebieniu. Oddychaj swobodnie.

ZESTAW II

Ćw.1: Ruchy naprzemienne

W ramach rozgrzewki i utrwalenia można powtórzyć wykonane w zestawie I ćwiczenia naprzemienne.

Ćw.2 : Leniwa ósemka

W pozycji stojącej wyciągnij przed siebie lewą rękę, zaciśnij pięść a kciuk skieruj do góry. Rysuj kciukiem w powietrzu po kształcie położonej ósemki ( znaku nieskończoności) wodząc oczami za ręką- głowa nieruchomo.

Ruch zaczynaj zawsze w lewo do góry. Powtórz to samo prawą ręką, a potem obiema rękami jednocześnie.

Ćw.3 : Słoń

Wyciągnij lewą rękę w przód, grzbietem dłoni do góry, głowę połóż na ramieniu wyciągniętej ręki. Nogi w kolanach lekko ugięte, mały rozkrok. Rysuj ręką w powietrzu obszerne leniwe ósemki ( ucho przyklejone do ramienia).

Całe ciało prostuj, następnie to samo zrób z prawa ręką. Pamiętaj, że kierunek pisania w lewo do góry.

Ćw.4 : Leniwa ósemka alfabetyczna

Najpierw narysuj kilka leniwych ósemek, a potem wpisz w kształt leżącej ósemki małe litery, alfabetu zachowując kierunek w lewo do góry.

ZESTAW III

Ćw.1: Motyl na suficie

Podnosimy do góry głowę. Nosem na suficie kreślimy leżące ósemki.

Zaczynamy w lewo do góry.

Ćw.2 : Kołyska

Usiądź na podłodze, ręce lekko ugięte oprzyj z tyłu utrzymując tułów podniesiony. Nogi zegnij w kolanach i podnieś stopy do góry. Usuń napięcie w jednym biodrze potem w drugim, robiąc nieduże ruchy nogami.

Ćw.3 : Rowerek

Podnieś ręce do góry, obejmij głowę dłońmi i podtrzymuj ją. Prawym łokciem dotykaj lewego kolana, potem lewym łokciem prawego kolana. Oddychaj rytmicznie.

Ćw.4 : Krążenie szyją

Zawieszamy ciężko głowę i krążymy nią zaczynając w lewą stronę

ZESTAW IV

Ćw.1: Przyciskanie dzwonka

Stań prosto, odstaw jedną nogę do tyłu stawiając ja na palcach. Na wydechu zegnij w kolanie nogę stojącą z przodu a piętę tylnej nogi staraj się postawić na podłodze. Na wdechu podnoś się prostując przednią nogę i podnosząc piętę tylnej nogi. Tylna noga powinna być wyprostowana. Zmień nogi.

Ćw.2: Sowa

Jedną ręką chwyć mocno mięśnie barku, głowę powoli odwracaj w lewo a potem w prawo, podbródek trzymaj prosto. Głową sięgaj maksymalnie w prawo i w lewo, aby rozluźnić mięśnie szyjne. Zrób wdech, gdy głowa jest w skrajnym położeniu tu gdzie ręka trzyma ramię, wydech w czasie obrotu głowy.

Powtórz trzymając drugą ręką drugie ramię.

Ćw.3: Aktywna ręka

Podnieś rękę do góry, chwyć ją drugą ręką. Podniesiona ręka stawia opór ręce trzymającej na wydechu w czterech kierunkach: w stronę głowy, do przodu, do tyłu, od ucha. Powtórz wszystko zmieniając ręce.

Ćw.4: Wypady

Rozstaw nogi szerzej od pleców, przekręć nogi tak by stopy były ustawione do siebie pod kątem prostym. Zegnij jedną nogę w kolanie i przenieś nogi, drugą nogę trzymaj prosto. Tułów trzymaj prosto. Zrób wypad na zgiętą nogę i odwróć głowę w stronę zgiętej nogi.

ZESTAW V

Ćw.1: Luźne skłony- sięganie po piłkę

Stań, skrzyżuj nogi w kostkach, zrób luźny skłon tułowia do przodu wyciągając ręce przed siebie- tak jakbyś sięgał po piłkę.

Ćw.2: Zginanie stopy

Usiądź, zegnij nogę w kolanie i połóż ją na udzie drugiej nogi, tak by zewnętrzna kostka dotykała uda. Końcami palców chwyć podstawę i miejsce mocowania mięśnia podudzia, następnie zginaj i prostuj stopę.

Ćw.3: Kobra

Usiądź, oprzyj dłonie na stole, trzymając plecy rozluźnione zacznij oddychać, tak jakby „od podstawy kręgosłupa”.

Ćw.4: Kapturek myśliciela

Dużymi palcami i kciukiem chwyć małżowinę uszną i masuj ją. Odciągaj ją do tyłu i ściskaj. Masaż zaczynaj od góry i przesuwaj się w dół do płatka ucha.

ZESTAW VI- końcowe ćwiczenia energetyzujące

Ćw.1: Energetyczne ziewanie

Dotknij końcami palców miejsca na zębach tuż przed miejscem gdzie łączy się dolna szczęka z górną, masując te miejsce, lekko otwórz usta, wyobraź sobie ,że ziewasz.

Ćw.2: Punkty pozytywu

Dotknij lekko końcami palców punktów, które znajdują się na czole, bezpośrednio nad oczami, równo po środku między linią włosów a brwi

Ćw.3: Punkty równowagi

Jedną rękę połóż na wgłębieniu u podstawy czaszki za uszami a drugą na pępku. Zmień położenie rąk.

Ćw.4: Oddychanie przeponowe

Zrób wdech nosem. Najpierw oczyść płuca, robiąc krótkie wydechy przez zaciśnięte wargi. Po tym wydech możesz robić nawet nosem. Połóż ręce na brzuchu, na wdechu ręce podnoszą się a na wydechu opuszczają się. Zrób wdech i licz do trzech, zatrzymaj oddech na trzy sekundy, wydychaj licząc do trzech, znowu zatrzymaj oddech na trzy sekundy. Powtórz całość jeszcze raz.

MUZYKOTERAPIA:

Muzykoterapia jest metodą terapeutyczną , w której muzyka stanowi swego rodzaju „lek” na wiele różnych „dolegliwości” małego człowieka.

Zajęcia z elementami muzykoterapii mają korzystny wpływ na zachowanie się dzieci nadpobudliwych, a w szczególności agresywnych.

Współczesne badania psychologów i pedagogów dowodzą, iż w środowisku przedszkolnym obserwuje się wzrastającą liczbę dzieci z zaburzeniami w rozwoju osobowości. Dzieci te mają trudności w dostosowaniu się do otoczenia , często sprawiają kłopoty wychowawcze nauczycielom i rodzicom. U wielu z nich stwierdza się nadpobudliwość psychoruchową, obniżone procesy hamowania, słabo kontrolują swoje zachowania, z trudem odróżniają to co dobre od złego.

W grupie dzieci z zaburzeniami nerwicowymi obserwuje się także dzieci z obniżoną aktywnością psychoruchową - sprawiają one wrażenie bardzo powolnych, ociężałych, biernych, niezdecydowanych i niesamodzielnych.

W istocie ich poziom umysłowy jest prawidłowy, a wolne tempo nauki wynika z przewagi procesów hamowania, które wytworzyły się jako mechanizm obronny z lęku przed porażką i niepowodzeniem.

Przyczyny reakcji nerwicowych i agresywnych mogą być różne. Powstają najczęściej wskutek niekorzystnych oddziaływań wychowawczych zarówno środowiska rodzinnego jak i wychowawczego. Wielu psychologów i pedagogów zaleca, aby w trakcie zajęć z dziećmi wprowadzać elementy muzykoterapii.

Muzykoterapia jest jedną z metod leczenia dzieci nadpobudliwych, agresywnych, zahamowanych psychoruchowo.

Zajęcia z muzykoterapii to układ zróżnicowany pod względem formy ćwiczeń ruchowych, oddechowych i wyobrażeniowych przy muzyce.

Każde z nich stymuluje do innego typu aktywności.

Zajęcia z muzykoterapii przebiegają w pięciu etapach:

• Odreagowania

• Zrytmizowania

• Uwrażliwienia

• Relaksacji

• Aktywizacji

FAZA ODREAGOWANIA

1.Krótkie, dość szybkie ćwiczenia ruchowe lub emisyjne w celu zmniejszenia napięcia psychofizycznego- zadania wykonywane na tle muzyki dynamicznej o wyraźnie zaznaczonym rytmie lub bez podkładu muzycznego.

2.Seria trzech oddechów- rodzaj przerywnika, wprowadzonego na różnych etapach zajęć, ma zapobiegać znudzeniu lub osłabieniu.

3.Pytanie skierowane do dzieci - Jak się czujesz?- pytanie stawiane w celu ustalenia samopoczucia dzieci lub wyzwolenia emocji.

FAZA RYTMIZACJI

1.Krótkie ćwiczenia muzyczno- ruchowe lub zadania z udziałem instrumentów perkusyjnych, poddane dyscyplinie rytmicznej- celem jest pogłębienie odreagowania oraz uporządkowania i zintegrowania grupy.

2.Seria trzech oddechów.

FAZA UWRAŻLIWIENIA

1.Realizacja głównych treści tematu z jednoczesnym włączeniem ćwiczeń z elementami psychodramy, pantomimy, ekspozycja zadań związanych z :

a. Percepcją muzyki- uwrażliwienie na nastrój, charakter muzyki, nauka rozróżniania, nazywania i wyrażania różnych stanów emocjonalnych.

b. Ekspresja- ćwiczenia muzyczno- ruchowe, opanowanie podstawowych wiadomości z zasad muzyki, rozwój zdolności muzycznych min. Nauka wyrażania różnych stanów emocjonalnych za pomocą ruchów, gestów, mimiki lub ilustracji na instrumentach perkusyjnych, głosem własnych odczuć bądź tematów narzuconych przez nauczyciela.

c. Plastyka- wykonywanie prac plastycznych do wysłuchanych utworów muzycznych- ćwiczenia te służą zarówno rozwijaniu wyobraźni, zdolności muzycznych, jak i wzbogaceniu sfery uczuciowej i usprawnianiu czynności umysłowych.

2.Seria trzech oddechów.

FAZA RELAKSACJI

1.Ćwiczenia izometryczne- polegają na stopniowym, aż do maksimum, napinaniu mięśni, rozwijaniu i wzmacnianiu wszystkich partii mięśniowych. Poprawiają one kondycję fizyczną i redukują napięcie nerwowe.

2.Trening relaksacyjny z elementami wizualizacji bądź wysłuchanie jednego z dwóch utworów o charakterze wyciszającym, przy spokojnej, cicho odtwarzanej muzyce nauczyciel podaje sugestie odprężenia, odpoczynku, spokoju, ciepła.

FAZA AKTYWACJI

1.Wysłuchanie utworu o żywym tempie, miłym nastroju, ewentualnie krótkie ćwiczenia ruchowe- przywrócenie naturalnej aktywności życiowej i motywacji do działania.

2.Wysłuchanie i analiza dwóch lub trzech kontrastujących miniatur instrumentalnych bądź fragmentów większych form wokalno- instrumentalnych, uwrażliwienie na podstawowe elementy w muzyce: nauka świadomego odbioru utworów.

3.Pytania jak się teraz czujesz?

Zajęcia te na pewno mają korzystny wpływ na dzieci agresywne. Powinny być prowadzone w pewnych cyklach i w atmosferze spokoju.

Odpowiednio dobrana muzyka prowadzi do rozładowania wewnętrznych napięć dziecka a co za tym idzie, służy prawidłowemu rozwojowi dziecka przedszkolnego.

SCENARIUSZ DO ZAJĘĆ METODĄ MUZYKOTERAPII

Temat : Wesołe zabawy ruchowe przy muzyce.

Cele operacyjne:

Dziecko:

• Rozwija pamięć i szybką reakcję.

• Doskonali wrażliwość słuchową i inwencję twórczą.

• Potrafi orientować się w schemacie własnego ciała i przestrzeni.

• Ma aktywny kontakt z muzyką.

Formy Pracy: z całą grupą i indywidualna

Metody: czynna, słowna, oglądowa

• Ruch przy muzyce

• Śpiew i mowa żywa

• Słuchanie muzyki

Pomoce: instrumenty perkusyjne: bębenki, grzechotki, kołatki, trójkąty, drewniane pałeczki), opaski- wiewiórki, sikorki, dzięcioła.

Przebieg:

NAWIĄZANIE:

1. „Rozmowa rąk”- Nauczyciel płynnym ruchem ręki przed sobą i skinieniem ręki wita się z dziećmi, jednocześnie wypowiadając słowa: „Dzień dobry”. Dzieci próbują gestem i słowem się przywitać.

2. Wprowadzenie do tematyki zajęcia- zaproszenie do zabaw muzycznych.

I ODREAGOWANIE:

1. Strony ciała i sali:

Przy akompaniamencie pianina dzieci poruszają się dowolnie na sygnał zatrzymują się:

1. Przodem do drzwi

2. Bokiem do pianina

3. Tyłem do szafek

4. Łokciami do podłogi itp.

5. Dotykamy się kolanami w parach.

II ZRYTMIZOWANIE:

1. Śpiewanie piosenki pt. „Wietrzyk psotnik”

Dzieci śpiewają piosenkę próbując rytmizować tekst. Nauczyciel rozdaje instrumenty perkusyjne i dzieci wykonują akompaniament do piosenki.

III UWRAŻLIWIENIE:

1. „Siała Baba mak”

Nauczyciel mówi tekst zmieniając tempo i siłę głosu( szybko- wolno, cicho- głośno, nisko- wysoko). Zadaniem dzieci jest odgadnięcie w jaki sposób nauczyciel mówi.

2. „Mam chusteczkę haftowaną”.

Na przerwę w muzyce dzieci kucają. Nauczyciel przykrywa jedno z dzieci chustą- dzieci odgadują kto został nakryty.

IV RELAKS:

1. Odpoczynek w krainie relaksu- ćwiczenia oddechowe z piórkami.

2. Słuchanie spokojnej muzyki instrumentalnej.

V AKTYWIZACJA:

1. Rozmowa bębenków:

Nawiązanie do wiersza pt. „Kłótnia lalek”:

„Pokłóciły się w kąciku dwie Małgosi lale,

Która dzisiaj założy czerwone korale.

1. Ja nałożę, bo mi Magda wczoraj obiecała.

2. Tobie brzydko jest w czerwonym, bo jesteś za mała.

3. Ja przedwczoraj byłam grzeczna, ty stroiłaś miny.

4. Do mnie dzisiaj koleżanka przyjdzie w odwiedziny.

5. Bo ty zawsze jesteś lepsza.

6. A ty taka sama.

7. Dobrze , dobrze, zobaczymy niech rozsadzi mama.

8. Jak będziecie się tak sprzeczać i głowę zawracać, to w czerwone korale ubiorę pajaca”.

Nauczyciel proponuje dzieciom zabawę w parach. Dzieci maja w ręce bębenki i mają za zadanie kłócić się za ich pomocą - bez wypowiadania słów.

OCENA I ZAKOŃCZENIE:

1. Marsz z wykorzystaniem bębenków.

2. Uzewnętrznienie swoich emocji i wyrażania ich w sposób werbalny i niewerbalny opowiadając wrażenia z odbytych zajęć.

SCENARIUSZ DO ZAJĘĆ METODĄ MUZYKOTERAPII

Temat : Smerfy na jesiennym spacerze.

Cele operacyjne:

Dziecko:

• Wyrabia umiejętności reagowania ruchem na zmiany elementów muzyki.

• Doskonali umiejętność śpiewania i gry na instrumentach.

• Potrafi wyrażać swoje uczucia słowem i ruchem

• Ma aktywny kontakt z muzyką

• Jest wrażliwy na rytm i metrum oraz akcent metryczny.

Formy Pracy: z całą grupą i indywidualna

Metody: czynna, słowna, oglądowa

• Ruch przy muzyce

• Śpiew i mowa żywa

• Słuchanie muzyki

Pomoce: chusta, magnetofon, instrumenty perkusyjne, kasztany, żołędzie, szyszki, sylwetka Gargamela, dzięcioła, maska Papy Smerfa.

Przebieg:

NAWIĄZANIE:

1.Marsz przy piosence „To jest Smerfów świat”.

2.Wprowadzenie do tematyki zajęcia- zaproszenie na spacer po jesiennym lesie.

I ODREAGOWANIE:

1.Spotkanie z Gargamelem i kotem Klakierem-

Dzieci muszą przestraszyć Gargamela, aby nie przeszkadzał im w spacerze

po lesie.

II ZRYTMIZOWANIE:

1.Spotkanie w lesie z dzięciołem:

• Nauczyciel stuka drewienkami a dzieci odgadują czyje to odgłosy

• Dzieci określają tempo- jak dzięcioł stuka- Nauczyciel stuka w drewienka rytm wolny i szybki

• Dzieci określają ilość dźwięków dzięcioła.

• Dzieci powtarzają za nauczycielem rytm - wystukując o uda.

• Dzieci powtarzają rytmicznie zadanie:

DZIĘ- CIOŁ PU- KA PUK- PUK- PUK

2. Spotkanie z jeżykiem:

Reakcja na dźwięki wysokie i niskie grane przez nauczyciela na dzwonkach.

3. Szukanie i zbieranie darów jesieni- ( rozłożone na dywanie szyszki, żołędzie itp.)

Przy szybkiej muzyce dzieci biegają po lesie szukając skarbów. Kiedy usłyszą muzykę do marszu zbierają dary do koszyka.

4. Rytmizowanie tekstu:

MY JESTEŚMY SMERFY

BIEGAMY PO LESIE

KOLOROWYM LESIE

SZUKAMY JESIENI.

III UWRAŻLIWIENIE:

1. Określanie wyglądu Jesieni: „Jaka jest jesień?”

Dzieci wraz z nauczycielem zastanawiają się jak jednym słowem można określić jesień np.: złota kolorowa, ciepła, słoneczna, deszczowa itp.

2. Malowanie jesieni

Dzieci „ malują” chustą usłyszaną jesień nad sobą , przed sobą lub na

podłodze.

IV RELAKS:

1. Odpoczynek Smerfów w krainie relaksu- ćwiczenia oddechowe.

2. Słuchanie spokojnej muzyki instrumentalnej.

3. Opowieść nauczyciela o pięknym krajobrazie jesiennym.

V AKTYWIZACJA:

1.Smerfy budzą się - głęboki oddech, przeciąganie się, przejście z pozycji lżącej do siedzącej a potem do stojącej.

2. Marsz z klaskaniem- powrót do wioski przy piosence - „To jest Smerfów świat”

OCENA I ZAKOŃCZENIE:

1. Spotkanie z Papą Smerfem- opowiadanie o spacerze, wypowiedzi co się im najbardziej podobało.

2. Uzewnętrznienie swoich emocji i wyrażania ich w sposób werbalny i niewerbalny.

SCENARIUSZ DO ZAJĘĆ METODĄ MUZYKOTERAPII

Temat : Spacer po wiosennym lesie.

Cele operacyjne:

Dziecko:

• Rozwija wrażliwość estetyczną i swobodę w wyrażaniu emocji

• Nabywa umiejętności reagowania ruchem na zmiany tempa i dynamiki w muzyce.

• Wyzwala w sobie umiejętność odprężenia fizycznego i psychicznego

• Wykształca umiejętność określania wysokości dźwięków.

Formy Pracy: z całą grupą

Metody: czynna, słowna, oglądowa

• Ruch przy muzyce

• Śpiew i mowa żywa

• Słuchanie muzyki

Pomoce: chusta, magnetofon, kaseta z muzyką Vivaldiego „Wiosna”

Przebieg:

NAWIĄZANIE:

1. Marsz przy piosence „Jestem sobie przedszkolaczek”.

2. Wprowadzenie do tematu- zaproszenie na spacer po wiosennym lesie.

3. Ćwiczenie Dennisona- Sowa

I ODREAGOWANIE:

1. Zaproszenie do swobodnej interpretacji ruchowej przy muzyce- wytworzenie nastroju zadowolenia i radości.

II ZRYTMIZOWANIE:

1. Reagowanie na zmianę tempa w muzyce- szukanie w lesie wiosny poruszając się w rytm słuchanej muzyki:

• Spacer wolny

• Marsz

• Podskoki

2.Przyśpieszanie i zwalnianie tempa- Jedziemy na rowerach szukać wiosny „Pod górkę i z górki”.

3.Reagowanie na zmianę dynamiki:

• Cicho- idziemy sami

• Głośno- idziemy w parach

4.Rytmizowanie tekstu:

PRZY- SZŁA KO- LO- RO- WA WIO- SNA

III UWRAŻLIWIENIE:

1.Określanie wyglądu Wiosny: „Jaka jest wiosna?”

Dzieci wraz z nauczycielem zastanawiają się jak jednym słowem można określić wiosnę np.: kolorowa, zielona, ładna itp.

2. Malowanie wiosny:

Dzieci „ malują” chustą usłyszaną wiosnę nad sobą , przed sobą lub na

podłodze.

IV RELAKS:

1. Odpoczynek w krainie relaksu- Dzieci słuchają koncertu skrzypcowego „Wiosna”- A. Vivaldiego. Nauczyciel mówi spokojnym , ciepłym głosem czytając fragmenty literatury o tematyce wiosennej.

V AKTYWIZACJA:

1. Ćwiczenia oddechowe.

Dzieci budzą się - głęboki oddech, przeciąganie się, przejście z pozycji leżącej do siedzącej, z siedzącej do stojącej

OCENA I ZAKOŃCZENIE:

1. Rozmowa z dziećmi o spacerze, wyrażania, co najbardziej się dzieciom podobało.

2. Uzewnętrznienie swoich emocji i wyrażania ich w sposób werbalny i niewerbalny.

SCENARIUSZ DO ZAJĘĆ METODĄ MUZYKOTERAPII

Temat : Zabawy z muzyką.

Cele operacyjne:

Dziecko:

• Rozwija wyobraźnię twórczą w połączeniu z procesem działania.

• Potrafi rozładować negatywne emocje za pomocą ruchu i gry na instrumentach

• Nabywa możliwości wyczucia własnego ciała.

Formy Pracy: z całą grupą

Metody: czynna, słowna, oglądowa

• Ruch przy muzyce

• Śpiew i mowa żywa

• Słuchanie muzyki

Pomoce: krążki, instrumenty perkusyjne- kołatka, grzechotka, bębenek, trójkąt, tamburyno, tworzywo akustyczne- papier, folia, drewno.

Przebieg:

NAWIĄZANIE:

1.Marsz przy akompaniamencie pianina- nauczyciel wybiera piosenkę. Po uprzedniej zapowiedzi zmienia charakter muzyki- do marszu, biegu itp. Podczas przerwy w muzyce dzieci zatrzymują się i tworzą różne figury własnym ciałem.

I ODREAGOWANIE:

1. Dzieci rozbiegają się po całej sali tak, aby każdemu było wygodnie. Każde dziecko otrzymuje krążek. Nauczyciel wybiera dwa różne fragmenty muzyczne- I powolny( kołysanka), II agresywny np. heavy metal). Przy I fragmencie dzieci mają usiąść na krążkach „usypiać”. Przy II biorą krążki do ręki i robią do nich miny.

2.Krążki pozostają rozłożone na dywanie. Nauczyciel odtwarza z kaset różne fragmenty muzyki, podczas ich brzmienia podskakują sobie po całej sali. Nauczyciel zabiera dwa krążki. Gdy muzyka cichnie dzieci biegną do krążków. Te, które nie znajdą wolnych krążków muszą wyklaskać, wytupać podany przez nauczyciela rytm.

II ZRYTMIZOWANIE:

1. Dzieci spacerują z krążkami w dłoniach przy spokojnej muzyce. Gdy muzyka jest marszowa tworzą koło i maszerując akcentują pierwszą miarę

taktu uderzeniem w krążek.

2. Dzieci kładą krążki na podłogę i stają na nich na baczność. Kiedy usłyszą muzykę poruszają się rytmicznie jak „roboty”. Gdy muzyka cichnie, roboty wchodzą na najbliżej leżący krążek i stają.

III UWRAŻLIWIENIE:

1. Dzieci siadają na dywanie wokół wcześniej przygotowanych instrumentów. Nauczyciel odtwarza z kasety trzy fragmenty melodii:

1. Nastrojowa

2. Skoczna

3. Z elementami grozy

Po wysłuchaniu kolejnych fragmentów, dzieci krótko określają charakter wybranego utworu i próbują dobrać instrument perkusyjny, który w pewnym stopniu odtwarzałby nastrój muzyki.

2. Dzieci odkładają instrumenty i stają w luźnej gromadce. Ponownie usłyszą wcześniejsze fragmenty muzyczne. Ich zadaniem będzie odtworzenie ruchem i gestem nastroju muzyki:

• Muzyka I - jestem zmęczony

• Muzyka II- jest mi bardzo wesoło

• Muzyka III- jestem groźnym potworem

IV RELAKS:

Nauczyciel odtwarza z magnetofonu nastrojową muzykę . Dzieci kładą się na podłodze i zamykają oczy . Wyciszają się , a nauczyciel czyta im jedną z bajek- terapeutycznych

V AKTYWIZACJA:

1. Mini- areobik.

Przy skocznej muzyce dzieci wykonują ćwiczenia:

1. Rozluźnienie rąk- wymachy , obroty

2. Rozluźnienie nóg- strzepywanie, wymachy

3. Rozluźnienie głowy i szyi- naśladowanie zegara

4. Luźne ruchy całym ciałem- Jestem z gumy.

OCENA I ZAKOŃCZENIE:

1.Rozmowa z dziećmi na temat odbytych zajęć:

5. Która zabawa najbardziej wam się podobała?

6. Dlaczego akurat ta?

7. Która zabawa była najśmieszniejsza?

8. Czy chcecie jeszcze kiedyś pobawić się muzyką?

SCENARIUSZ DO ZAJĘĆ METODĄ MUZYKOTERAPII

Temat : Podróż do Zimowej Krainy.

Cele operacyjne:

Dziecko:

• Rozwija wrażliwość estetyczną i swobodę w wyrażaniu emocji

• Nabywa umiejętności reagowania ruchem na zmiany tempa i dynamiki w muzyce.

• Wyzwala w sobie umiejętność odprężenia fizycznego i psychicznego

• Wykształca umiejętność określania wysokości dźwięków.

Formy Pracy: z całą grupą

Metody: czynna, słowna, oglądowa

• Ruch przy muzyce

• Śpiew i mowa żywa

• Słuchanie muzyki

Pomoce: kolorowe drewniane klocki w dwóch kolorach( czerwone i żółte), magnetofon, kaseta z muzyką Vivaldiego „Zima”.

Przebieg:

NAWIĄZANIE:

1. Marsz przy akompaniamencie pianina- ćwiczenia przeciw płaskostopiu.

2. Wspólne śpiewanie piosenki: Tak się zachmurzyło.

3. Zaproszenie dzieci do odbycia podróży do Zimowej Krainy.

I ODREAGOWANIE:

1.Przejście przez krainę lodu, pokonywanie wysokich gór.

2.Swobodna ekspresja ruchowa przy muzyce z kaset lub płyt.

II ZRYTMIZOWANIE:

1. Zabawa I- „Ile dźwięków słyszysz”

Nauczyciel gra na pianinie I, II lub III dźwięki jako współbrzmiące i pojedyncze. Dzieci odgadują ile słyszą dźwięków i pokazują ich liczbę na palcach.

2. Zabawa II- „Co to za muzyka”

Nauczyciel wydaje dzieciom polecenie- Jak usłyszycie muzykę do biegu, to biegnijcie z „górki”, przy muzyce marszowej - wchodźcie pod górkę. Jeżeli nie usłyszycie żadnej muzyki, to powtarzajcie rytmizowany tekst:

PRZY- SZŁA ŚNIE- ŻNO BIA- ŁA ZI- MA

III UWRAŻLIWIENIE:

1. Określanie wyglądu zimy: „Jaka jest zima?”

Dzieci wraz z nauczycielem zastanawiają się jak jednym słowem można określić zimę np.: mroźna, zła, biała itp.

2. Malowanie zimy:

Nauczyciel gra muzykę słoneczną lub srogą zimę w rejestrze wysokim, średnim lub niskim. Dzieci „ malują” ręką usłyszaną zimę nad sobą , przed sobą lub na podłodze.

3. Brzmienie zimy- gra na wybranych instrumentach perkusyjnych:

Dzieci wybierają instrumenty perkusyjne i próbują zagrać na nich śnieżną, burzliwą zimę, a następnie słoneczną. Wykorzystują do tego również klocki czerwone- sroga zima i żółte- spokojna i delikatna.

IV RELAKS:

1. Odpoczynek w krainie relaksu- Dzieci słuchają koncertu skrzypcowego Zima A. Vivaldiego. Nauczyciel mówi spokojnym , cieplym glosem czytając fragmenty literatury o tematyce zimowej.

V AKTYWIZACJA:

1. Ćwiczenia oddechowe.

2. Marsz z klaskaniem- powrót do przedszkola z piosenką „Marsz przedszkolaków”.

OCENA I ZAKOŃCZENIE:

1. Rozmowa z dziećmi o spacerze, wyrażania, co najbardziej się dzieciom podobało.

2. Uzewnętrznienie swoich emocji i wyrażania ich w sposób werbalny i niewerbalny.

SCENARIUSZ DO ZAJĘĆ METODĄ MUZYKOTERAPII

Temat : Wyprawa do ZOO.

Cele operacyjne:

Dziecko:

• Rozwija wrażliwość estetyczną i swobodę w wyrażaniu emocji

• Nabywa umiejętności reagowania ruchem na zmiany tempa i wysokości dźwięków w muzyce.

• Wyzwala w sobie umiejętność odprężenia fizycznego i psychicznego

• Wykształca umiejętność gry na instrumentach perkusyjnych.

Formy Pracy: z całą grupą

Metody: czynna, słowna, oglądowa

• Ruch przy muzyce

• Śpiew i mowa żywa

• Słuchanie muzyki

Pomoce: tasiemki kolorowe, magnetofon, kaseta z muzyką instrumentalną, instrumenty perkusyjne: bębenki i trójkąty.

Przebieg:

NAWIĄZANIE:

1. Marsz przy piosence „Jestem sobie przedszkolaczek”.

2. Wprowadzenie do tematu- zaproszenie do zwiedzania ZOO.

3. Ćwiczenie Dennisona- Słoń

I ODREAGOWANIE:

1. Jakie to zwierzę?- dzieci swobodnie interpretują usłyszaną muzykę, pokazując ruchem z jakim zwierzęciem ona się kojarzy.

II ZRYTMIZOWANIE:

1. Reagowanie na zmianę wysokości podanych dźwięków - spacer po ogrodzie zoologicznym;

Nauczyciel podaje dzieciom serie dźwięków poleca , aby na melodii na wysokich tonach maszerowały na palcach z wysoko uniesionymi rękami. Natomiast usłyszawszy melodię o niskich tonach, szły na czworakach.

2. Przyśpieszanie i zwalnianie tempa- Jedziemy na rowerach szukać największego zwierzęcia w Zoo-„Pod górkę i z górki”.

Dzieci dostają instrumenty perkusyjne - bębenek i trójkąt. Przy tempie szybkim utworu mają reagować za pomocą trójkątów, uderzając w nie rytmicznie. Przy tempie wolnymi- bębenkiem.

3. Reagowanie na zmianę dynamiki:

• Cicho- idziemy sami

• Głośno- idziemy w parach

4. Rytmizowanie tekstu:

TO- JA WIEL- KI NIEDŹ- WIEDŹ

III UWRAŻLIWIENIE:

1. Określanie wyglądu pokazywanych na planszach dwóch kontrastowych zwierząt- np. lew i koliber- poprzez określenia - duży, groźny, mały, delikatny

2. „Układanie” kształtu różnych zwierząt:

Dzieci „ układają” za pomocą długich tasiemek przybliżony kształt

IV RELAKS:

1. Odpoczynek w krainie relaksu- Dzieci słuchają utworów o charakterze spokojnym, wolnym- .Nauczyciel mówi spokojnym , ciepłym głosem czytając fragmenty literatury o zwierzętach mieszkających w ogrodach zoologicznych.

V AKTYWIZACJA:

1. Ćwiczenia oddechowe.

Dzieci budzą się - głęboki oddech, przeciąganie się, przejście z pozycji leżącej do siedzącej, z siedzącej do stojącej.

2. W pozycji stojącej przyjmują jedną z pozycji Dennisona- Słoń, i

poruszają się po całej sali, ruchem ręki kreśląc „leniwe ósemki”.

OCENA I ZAKOŃCZENIE:

1.Rozmowa z dziećmi o spacerze, ich przeżyciach, co najbardziej się dzieciom podobało.

2.Uzewnętrznienie swoich emocji i wyrażania ich w sposób werbalny i niewerbalny.

WERONIKA SHERBORNE - autorka metody

,,ruch rozwijający”.

Metoda ta nastawiona jest na rozwijanie przez odpowiednie ćwiczenia i zabawy ruchowe - takich cech, jak poczucie własnej wartości i pewności siebie, poczucie bezpieczeństwa, odpowiedzialności, wrażliwości, umiejętność nawiązywania kontaktów z drugą osobą.

Metoda szczególnie przydatna w pracy z dziećmi nadpobudliwymi, agresywnymi, lękliwymi oraz w przypadku głębszych zaburzeń rozwojowych.

Autorka metody ruchu rozwijającego, wypracowała własny system ćwiczeń, który ma zastosowanie we wspomaganiu prawidłowego rozwoju dzieci i korygowaniu zaburzeń. System ćwiczeń wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosłymi tzw. ,,baraszkowanie”.

Podstawowe założenia metody - to rozwijanie przez ruch:

1.Świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego;

2.Świadomości przestrzeni i dzielenia się nią;

3.Dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nim bliskiego kontaktu.

Przykładowe scenariusze zajęć opracowane w oparciu o metodę ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne mają na celu zdobycia przez dzieci następujących umiejętności:

• znać siebie i swoje emocje,

• cenić siebie jako osobę i członka grupy,

• identyfikować i nazywać różne stany emocjonalne,

• nawiązywać bliskie i serdeczne kontakty z innymi osobami,

• aktywnie współdziałać ze wszystkimi kolegami podczas wykonywania rozmaitych zadań,

• potrafi komunikować się w sposób niewerbalny,

• umie rozwiązywać sytuacje konfliktowe, na zasadzie kompromisu i akceptacji potrzeb innych.

SCENARIUSZ

do zajęć z grupą dzieci metodą Weroniki Sherborne

TEMAT: Poznaję i opanowuję swoje części ciała, potrafię się koncentrować.

CELE:

• zaspokojenie własnych potrzeb,

• akceptowanie własnego ciała,

• odkrywanie własnych możliwości,

• wdrażanie dzieci do panowania nad sobą,

• doskonalenie umiejętności koncentrowania się i skupiania uwagi.

POMOCE: magnetofon z nagraniem muzyki.

PRZEBIEG:

1.Zabawa integrująca grupę: ,,Ręka do ręki”.

Nauczycielka włącza muzykę z taśmy magnetofonowej, co pewien czas robi przerwy, podczas których wydaje dzieciom polecenia, np. ręka do ręki, noga do nogi, głowa do głowy. Dzieci maja za zadanie dotknąc wskazanej części ciała kolegi.

2.Wyczuwanie części ciała:

• wyczuwanie nóg (w ruchu): dzieci chodzą i biegają na sztywnych nogach, następnie na nogach miękkich;

• wyczuwanie nóg (siedząc): dzieci dotykają palcami stóp podłogi , uderzają o podłogę piętami, następnie całą stopą;

• wyczuwanie łokci (siedząc): dzieci dotykają łokciami kolana, następnie dotykają prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie.

3. Wyczucie całego ciała:

• dzieci sprawdzają, do jakich części ciała mogą dostać pięścią, palcami, nogą itp.;

• na polecenie nauczycielki dzieci poruszają tylko nogami lub rękami - zabawa pt. ,,Tańczą same ręce” ( muzyka z taśmy magnetofonowej).

4. Ćwiczenia na koncentrację. Na polecenie nauczycielki dzieci zajmują miejsca na dywanie.

a) Nauczycielka prosi je, aby położyły się, zamknęły oczy i nie otwierały ich nawet wtedy gdy: ,,zaśpiewam piosenkę”, ,,twój kolega pogłaszcze cię po głowie”, ,,zagra muzyka” itp.

Następnie, gdy już wszyscy leżą, nauczycielka wykonuje zapowiedziane czynności przy pomocy wybranych dzieci. Gdy ktoś złamie reguły gry - odpada z zabawy.

b) Koncentracja w grupie - ,,Iskierka”. Dzieci stoją w kółku i podają sobie ręce, nauczycielka stoi razem z nimi. Nakłania dzieci, aby zamknęły oczy. Ich zadaniem jest skupienie się nad tym, kiedy dotrze do nich iskierka ( iskierkę przekazuje nauczycielka ściskając dłoń dziecka z prawej bądź z lewej strony, a ona przekazuje ją dalej).

SCENARIUSZ

do zajęć z grupą dzieci metodą Weroniki Sherborne

TEMAT: Co mówi moja i twoja twarz?

CELE:

• rozpoznawanie mimiki twarzy,

• kształtowanie u dzieci umiejętności rozpoznawania i wyrażania zarówno swoich uczuć, jak i innych.

POMOCE: magnetofon z nagraniem muzyki, lusterka kieszonkowe dla każdego dziecka, kartoniki w kształcie koła, kredki.

PRZEBIEG:

1.Dzieci siedzą w kole na dywanie, każde otrzymuje lusterko kieszonkowe. W czasie gdy nauczycielka wypowiada tekst, każde dziecko naśladuje przed lusterkiem to, co słyszy:

☼ Mama wyszła z domu:

• jesteś smutny,

• masz smutne usta,

• masz smutny wzrok,

• zagryzasz wargi,

• zaciskasz zęby,

• chce ci się płakać.

☼ Mama wraca do domu:

• cieszysz się,

• śmiejesz się,

• twoje oczy się śmieją,

• masz uśmiechnięte usta,

• wybuchasz śmiechem,

• pokazujesz zęby w uśmiechu.

2. Zabawa ,,Uśmiech”.

Dzieci w dalszym ciągu siedzą w kręgu na dywanie.

Jedno z nich wybrane w wyliczance , zostaje ,,właścicielem uśmiechu”. Podczas gdy pozostałe dzieci starają się zachowywać obojętny wyraz twarzy, dziecko będące właścicielem uśmiechu powinno wyrazem twarzy okazywać radość.

,,Właściciel uśmiechu” pokazuje go innemu dziecku. W tym celu zasłania twarz dłonią, ,,ściąga'' uśmiech z ust i rzuca nim w stronę wybranego kolegi.

Natychmiast poważnieje , zaś nowy ,,właściciel uśmiechu”, okazawszy odpowiednio swą radość, ,,przekazuje uśmiech” kolejnemu dziecku.

3. Praca przy stolikach.

Na okrągłych kartonikach dzieci rysują wesołe i poważne twarze. Po wykonanej pracy przypinają kartoniki na tablicy.

4.Zabawa w rozpoznawanie uczuć.

Dzieci zajmują miejsce na dywanie. Na środku dywanu stoi koszyk, a w nim kartoniki przedstawiające twarze wyrażające różne uczucia. Każde dziecko podchodzi do koszyka i losuje jeden kartonik. Jego zadaniem jest opowiedzieć o uczuciach jakie przeżywa osoba na obrazku, Jeżeli nie może sobie poradzić, pomaga mu grupa.

5.Zakończenie zajęć. zabawa integrująca grupę ,,Krasnoludki”.

Krzesła ustawione parami naprzeciw siebie, w 2 rzędach. Siedząc parami naprzeciw siebie, dzieci ( przy muzyce) wykonują następujące czynności:

10 kroków w miejscu, 2 klaśnięcia w kolana, 2 klaśnięcia w dłonie, 2 klaśnięcia w prawą dłoń partnera, 2 klaśnięcia w lewą dłoń partnera, 2 klaśnięcia w udo sąsiada z prawej strony, 2 klaśnięcia w udo sąsiada z lewej strony, przejście o jedno krzesło w prawo.

SCENARIUSZ

do zajęć z grupą dzieci metodą Weroniki Sherborne

TEMAT: Jesteśmy partnerami, rozmawiamy bez słów.

CELE:

• kształtowanie u dzieci pełnego uczestnictwa w życiu grupy,

• liczenie się z kolegami i całą grupą jako całością,

• wyrabianie umiejętności rozumienia się bez słów.

POMOCE: magnetofon z nagraniem muzyki, sztalugi, farby, duże arkusze papieru, pędzle, chusty dla połowy grupy, instrumenty muzyczne po dwie sztuki z jednego rodzaju.

PRZEBIEG:

1. Zabawa przy piosence ,,Wszyscy są witam was”.

Ustawienie parami, twarzami do siebie po obwodzie koła. Tworzy się koło zewnętrzne i wewnętrzne. Dzieci śpiewają piosenkę wykonując odpowiednie czynności.

Wyliczanka: Wszyscy są, witam was ...

Następnie zewnętrzne koło przesuwa się o jedno dziecko w prawo, wyliczanka zaczyna się od nowa.

2.Lustro.

Dzieci dobierają się dwójkami. Jedno robi minę, drugie naśladuje je natychmiast, jak w lustrzanym odbiciu. Zmiana ról. Za każdym razem imitator próbuje odgadnąć, jakie uczucia kolega chciał wyrazić. Czy był niezadowolony, wystraszony, szczęśliwy itp.?

3.Niewidzialna nić.

Nauczycielka dzieli dzieci na dwie grupy: aktorów i widzów. Pierwsi dobierają się parami, trzymając się za ręce. ,,Widzowie” zajmują miejsca na krzesełkach.

,,Aktorzy” poruszają się przy dźwiękach muzyki parami, tak aby ich ręce były związane niewidzialną nitką. Nauczyciel może podpowiadać dzieciom: jesteście wysocy, niscy, połóżcie się na podłodze itp. Następnie dzieci - ciągle dwójkami - same, w tajemnicy określają, które części ich ciała są połączone. Poruszają się w milczeniu w takt muzyki. Widzowie muszą odgadnąć, o które części ciała chodzi. Następnie zmieniamy role.

4.Muzyczny dialog.

Dzieci dzielimy na dwa zespoły ,,muzyków”. Dwa zespoły muzyków siadają do siebie zwrócone plecami. Mają takie same instrumenty muzyczne. Drużyna na zmianę zadaje sobie zagadki. Jedno z dzieci zaczyna grać na dowolnym instrumencie, jego kolega z drugiej drużyny odpowiada mu takim samym dźwiękiem. Jeśli się nie pomylił , drużyna odpowiada mu takim samym dźwiękiem. jeśli się nie pomylił, drużyna otrzymuje czerwone kółko. Wygrywa ta drużyna, która zbierze najwięcej kółek.

5.Malowanie po omacku.

Dzieci dobierają się parami. Jedno z dzieci, ,,malarz”, staje z zawiązanymi oczami przed przypiętym do sztalugi arkuszem papieru, ma do dyspozycji trzy słoiki z farbą. Drugie mu pomaga. Malarz mówi, której farby ma zamiar użyć. Pomocnik kieruje jego ręką od słoika do tablicy. Kiedy obraz jest skończony, pomocnik odwiązuje chustę. Zaskoczenie i ogólny śmiech gwarantowane.

Potem następuje zmiana ról.

6.Wystawa prac.

Kiedy wszystkie pary zakończą pracę następuje przejście całej grupy przez wystawę utworzoną z prac.

METODA DRAMY:

Drama jest sposobem poznawania świata za pomocą działania , Jest metodą pedagogiczną , w której wchodzenie w role , improwizacje nauczyciela i uczniów pozwalają kreować rzeczywistość .Opiera się na naturalnej skłonności człowieka do naśladownictwa i zabawy , oraz umiejętności życia fikcją literacką. Ta umowna fikcja dramy pozwala na otwarcie się , sprzyja poznawaniu i rozwijaniu swoich możliwości. Służy więc realizacji nadrzędnego celu dramy , jakim jest rozwijanie człowieka , dokonywanie w nim zmian pozytywnych . Dzięki dramie można bezboleśnie zmienić złe nawyki w zachowaniu dzieci , oraz uwrażliwić je na problemy otaczającego świata. Drama odwołuje się indywidualnych potrzeb jednostki , co sprzyja ich zaspokojeniu. Drama rozwija wyobraźnię , fantazję , wrażliwość emocjonalną a także plastykę ciała. Uczenie i wychowanie przez dramę rozpoczynać należy od tego co daje dziecku najwięcej zadowolenia. Można wprowadzać jakąś niespodziankę , zagadkę , elementy tajemniczości, niezwykłości . Należy rozpoczynać od pracy w małych zespołach , mogą to być pary , później 5 - 6 osobowych.

Według Garina Boltona dramę można sklasyfikować na cztery zasadnicze grupy:

GRUPA I

Wprawki dramatyczne

Proste Ćwiczenia dramowe

doświadczenia

Gry i inne formy artystyczne

*proste doświadczenia - przydatne na poziomie początkowym , są

ćwiczeniami rozwijającymi wrażliwość zmysłów

( słuchu , wzroku , dotyku , smaku ).

*Wprawki dramatyczne - odwołują się do przypominania wrażeń ;

wyróżnia się tu : - ćw. intonacyjne

- ćw. ruchowe

- ćw. mimiczne - przedstawianie

różnych stanów uczuciowych

( strach , złość, zdziwienie )

*Ćwiczenia dramowe - znajdują duże zastosowanie w pedagogice

wczesnoszkolnej , wyróżnia się tu ćwiczenia typu:

• Dokończ opowiadanie

• Zmień zakończenie opowiadania

• Wywiad z koleżanką

• Scenki i sytuacje improwizowane

np. rozwiązywanie konfliktów

• Inscenizacja, która nie wymaga scenariusza ( dz. zapoznają się z tekstem i wypowiadają się własnymi słowami).

*Gry i zabawy sprzyjające integracji - uczą one współżycia i współdziałania

w grupie ; zakwalifikować tu możemy:

• Zabawy integracyjne

• Gry z wyobrażonej przestrzeni

• Gry w wyobrażonej sytuacji

• Powstawanie z niczego

*Inne formy artystyczne - wyróżniamy tu :

- Układanie opowiadań

- Tworzenie melodii do tekstów

- Ilustrowanie zwrotek wiersza

wytworami plastycznymi .

- Swobodny tekst

- Ilustrowanie muzyką

opowiadania nauczyciela

- Tworzenie opowiadania do melodii .

GRUPA II Gry dramowe

*Gry dramowe - są najbliższe dramie właściwej . Mają swoje miejsce akcji ,

sytuację wyjściową .Uczestnicy akcji wchodzą w role .

Całość ma charakter dramowy .

GRUPA III Teatr

*Teatr - tradycyjne formy teatralne , odgrywanie scenek wraz a odtwarzaniem

wyuczonego tekstu.

GRUPA IV Drama właściwa

*Drama właściwa - Drama różni się od teatru , nie ma tu podziału na widzów

i aktorów , uczestnicy improwizują , czyli działają wg.

scenariusza a w teatrze jest wyuczony tekst . W dramie

najważniejszy jest całościowy rozwój indywidualności

człowieka . Jej istotą jest konflikt , a głównym sposobem

pracy jest bycie w roli . Do głównych zadań nauczyciela

przygotowującego dramę należy:

• Ustalenie miejsca zdarzenia

• Ustalenie sytuacji wyjściowej

• Określenie ról dla nauczyciela i uczniów

• Przygotowanie materiałów

do rozpoczęcia dramy.

STRUKTURA DRAMY

Sesja dramy złożona jest z pięciu etapów:

1. Uczestnicy siedzą w kole . Rozpoczynamy od ćwiczeń rozluźniających i koncentrujących , wprowadzających w atmosferę spotkania i motywujących do pracy .

2. Etap drugi to koncentracja uczestników na głównym temacie spotkania .

3. Grupa dzieli się na kilku osobowe zespoły i tworzy improwizowane sceny na wprowadzony w części II temat . Uczestnicy pracują sami z niewielką tylko pomocą prowadzącego - GŁÓWNA FAZA ZAJĘĆ.

4. Każdy zespół prezentuje swoją pracę pozostałym uczestnikom na zasadzie wymiany doświadczeń i spostrzeżeń , nie na zasadzie konkurencji.

5. Rozmowa uczestników kończąca prezentację , wnioski .

KONSPEKT Z ZAKRESU BUDOWANIA SYSTEMU WARTOŚCI

Obszar edukacji moralnej

TEMAT: Radzenie sobie w sytuacjach przemocy.

METODA: ćwiczenia dramowe - elementy pantomimy

FORMA: praca z całą grupą, i w małych zespołach

CEL GŁÓWNY:

Kształtowanie umiejętności podejmowania rozsądnych decyzji w sytuacjach przemocy.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

DZIECI - wiedzą jakie zachowania są niewłaściwe i kiedy możemy twierdzić , że osoby tak zachowujące

się użyły przemocy.

• wiedzą że nie należy używać przemocy wobec innych.

• wiedzą do kogo należy zwrócić się o pomoc w sytuacji

gdy ktoś wobec nich używa przemocy.

- wiedzą , że należy udzielać sobie wzajemnie pomocy

w sytuacjach zagrożenia .

I .Wprowadzenie .

Ustawienie - Dzieci ustawione w kole .

Zabawa na powitanie :

• Powitanie „Zum”

Dzieci siedzą lub stoją w kole . osoba prowadząca pokazuje sposób powitania :

• Wyciągamy prawą rękę , kciuk skierowany do góry oznacza że

jest nam dzisiaj bardzo wesoło.

• Kciuk w bok oznacza , że nie wiemy jaki dzisiaj mamy nastrój.

• Kciuk w dół oznacza , że jest nam smutno.

Każde dziecko zgodnie ze wskazówkami zegara , wyciąga prawą rękę kciukiem określa swój nastrój i krzyczy przy tym słowo np. „Zum”. Powitanie to powtarzamy w coraz większym tempie. Przeważnie przy trzecim razie smutny nastrój dzieci poprawia się .

Zabawa integracyjna

• Pajęczynka

Do zabawy potrzebny jest kłębek wełny . Uczestnicy siedzą w kręgu .

Osoba która trzyma wełnę nawija jej koniec na palec , po czym rzuca do kogoś mówiąc np. : „Ania do Małgosi:. Następna osoba robi to samo. Każdy posiadający włóczkę nawija ją sobie na palec . Zabawę kończymy gdy wszyscy będą mieli nawiniętą nitkę na palec a tym samym utworzy się pajęczynka. Osoba ostatnia w kolejności zaczyna nawijać nitkę na kłębek , Wraca on do poprzedniej osoby .

Należy przekazując włóczkę powiedzieć wszystkim :

• W jaki sposób ostatnio komuś pomogłem?

II Część właściwa :

1. Zabawa „Wizytówki i koperty”

• Wszystkie dzieci wprowadzone w dobry nastrój , bawią się wesoło przy muzyce jednocześnie losując wizytówki z uśmiechniętymi buźkami ( wizytówki są w czterech kolorach) ; naklejają na nich wcześniej przygotowane karteczki ze swoimi imionami

• Dzieci dzielą się na cztery grupy wg. koloru wizytówek ; każda grupa ma za zadanie odnaleźć w sali kopertę z niespodzianką w takim samym kolorze jak ich wizytówki .

W kopertach są obrazki przedstawiające przemoc z życia przedszkolaków.

1. Grupa zgodnie bawiących się klockami dzieci do której wtargnął agresywny kolega i niszczy wybudowaną przez nich budowlę .

2. Dzieci wykonujące pracę plastyczną przy stolikach ; wśród których jedno dziecko drugiemu zabiera kredkę.

3. Dwóch chłopców bijących się o jeden samochód .

4. Skromna mała dziewczynka płacząca , bo pozostałe dzieci się z niej wyśmiewają .

2. Scenka pantomimiczna.

• Każda grupa przygotowuje scenkę pantomimiczną na podstawie historyjek obrazkowych .

• Prezentacja przygotowanych scenek.

3. Wnioski ; odpowiedź na pytania.

• Jak czuło się dziecko poszkodowane ?

• Dlaczego niektóre dzieci zachowują się w taki sposób ,że wyrządzają krzywdę innym?

• Jakie zachowanie byłoby właściwe w zaistniałych sytuacjach ?

1. Nauka wiersza , który stanowi puentę :

„Nikt nie może mnie poniżać , bić , krzywdzić, wyzywać

I każdego mogę zawsze na ratunek wzywać”

2. Kto mi może pomóc ?

- Nauczyciel informuje dzieci , że mówienie komuś dorosłemu o przemocy nie jest skarżeniem ; to pomoc osobie krzywdzonej .

• Każde dziecko dostaje do pokolorowania rysunek na którym są osoby do których można się zwrócić o pomoc : policjant , wychowawca , nauczyciel, mama , tata.

3. Zabawa „Tajemniczy przyjaciel”.

- Dzieci składają swoje wizytówki „w losy” ,które wrzucają z powrotem do kapelusza . Każde dziecko wyciąga los nie ujawniając imienia wylosowanej osoby. Przez najbliższy tydzień będzie „Tajemniczym przyjacielem” tej osoby, starając się sprawiać jej miłe niespodzianki .

- Po tygodniu dzieci dzielą się wrażeniami.

KONSPEKT Z ZAKRESU BUDOWANIA SYSTEMU WARTOŚCI

Obszar edukacji moralnej

TEMAT: „Pobaw się z Prosiaczkiem”- wg. Natalii Usenko ;

propagowanie przyjaźni i pozytywnego działania .

METODA: dramy ; inscenizacja w formie pantomimy i ćw. słownych

w połączeniu z montażem dźwiękowym

FORMA: zespołowa

CEL GŁÓWNY:

Kształtowanie stosunków międzyludzkich przez alegorię:

Życie bohaterów bajki - życie dzieci .

Uważne śledzenie utworu inscenizowanego , ze zrozumieniem zawartych w nim problemów moralnych.

Wdrażanie do akceptacji i tolerancji dla innych

Propagowanie przyjaźni działania pozytywnego zbiorowego.

który w puencie sprowadzi się do powiedzenia :

„Gdy ktoś chce się z tobą bawić to go zaproś do zabawy”

CELE SZCZEGÓŁOWE:

DZIECI - potrafią odebrać sztukę jako widz , oraz wykorzystać ją do

zabawy w teatr

• potrafią umiejętnie wykorzystać gest , słowo , ruch , mimikę do wyrażania przeżyć

• potrafią podporządkować się przyjętym zasadom, odtwarzać powierzoną rolę

• potrafią reagować na rytm i tempo utworu muzycznego

• rozumieją jaka jest wartość dobroci i koleżeństwa.

• wiedzą że należy eliminować odruchy złośliwości , drwin i agresji w stosunku do innych.

SCENOGRAFIA : polana przed lasem, drzewo .

REKWIZYTY: odmienne do każdej scenki .

MUZYKA: Mozart - „Marsz turecki”

LITERATURA: Waj. B. - „Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży”

Usenko N. - „Pobaw się z prosiaczkiem”

Uwaga: całość składa się z 4 scenek przedstawiających treść bajki.

I Wprowadzenie .

Zabawa na powitanie i wprowadzenie dobrego nastroju:

• Pląs „Kiedy jesteś sam”

REFREN

9. Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk prawymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w prawą stronę

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk lewymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w lewą stronę

Zaśpiewaj piosenkę

W rytm melodii ( na każdą sylabę ) klaszczemy 3 razy w swoje dłonie

i 3 razy w dłonie partnera

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk prawymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w prawą stronę

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk lewymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w lewą stronę

10. Piosenkę nuć

W rytm melodii ( na każdą sylabę ) klaszczemy 3 razy w swoje dłonie

i 1 raz w dłonie partnera.

11. I ZWROTKA

Piosenkę prościutką

W rytm melodii ( na każdą sylabę ) klaszczemy na przemian raz w swoje dłonie

i raz w dłonie partnera

Śpiewankę króciutką

W rytm melodii ( na każdą sylabę ) klaszczemy na przemian raz w swoje dłonie

i raz w dłonie partnera

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk prawymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w prawą stronę

Kiedy jesteś sam

Stojąc w parach robimy haczyk lewymi ramionami

i wykonujemy obrót w trzech krokach w lewą stronę

Uśmiechnij się

Odwracamy się do siebie plecami i stykając się wykonujemy niewielkie ruchy

w prawą i lewą stronę.

II Część właściwa.

Nawiązanie:

• Nauczycielka wprowadza dzieci w temat zajęcia i zachęca do wzięcia udziału w zabawie w teatr.

• Tworzenie przez dzieci teatru , pomoc w montażu scenografii i organizacji widowni .

• Zapowiedź muzyczna wprowadzająca w świat bajki , na tle której nauczycielka zapoznaje dzieci z jej treścią .

Organizacja:

- Wybór aktorów , oraz przebrań .

• Podział dzieci na cztery zespoły do odegrania poszczególnych scenek.

• Dzieci aktorzy wychodzą za kulisy skąd wyjdą do odegrania swoich scenek.

• Dzieci widzowie zajmują miejsce na widowni

Uwaga : przy każdej scence następuje zmiana aktorów i widzów .

INSCENIZACJA :

Dzieci gestem mimiką i słowem przedstawiają kolejne scenki .

,, Pobaw się z Prosiaczkiem”

wg. N. Usenko.

Wprowadzenie

1.Przy muzyce Mozarta -,,Marsz turecki''

-dzieci przebrane w stroje zgodnie z odgrywaną rolą wchodzą na scenę;

-przedstawiają autora i tytuł utworu.

2.Dzieci-aktorzy przy muzyce Mozarta schodzą za kulisy.

3.Wyjscie dzieci do pierwszej sceny.

(Narrator, Prosiaczek, Tygrys, Maleństwo)

Letnim rankiem pośród łąk skakał Tygrys i Maleństwo.

Ziemia aż się trzęsła w krąg- cóż to było za szaleństwo! (NARRATOR)

Wtem prosiaczek ujrzał ich (zbierał obiad do koszyka)

i w zachwycie szepnął:

- Ach, ja też chciałbym tak pobrykać! (PROSIACZEK)

Tygrys galopował tak,

Jakby zerwał się z uwięzi,

bo wymyślił nową grę: (NARRATOR)

,,SKACZ I DOTKNIJ TEJ GAŁĘZI”.

- Czy ja mógłbym zagrać też?- (PROSIACZEK)

Nasz Prosiaczek rzekł nieśmiało (NARRATOR)

-Ty Prosiaczku! Ha! No wiesz! Jeszcze coś by ci się stało!

Wymyśl sobie, czy ja wiem ... jakąś własną, małą grę. (TYGRYS)

Więc Prosiaczek szepnął: (NARRATOR)

Cóż... chyba sobie pójdę już... (PROSIACZEK)

4. Scena druga.

(Narrator, Prosiaczek, Kłapouchy, Puchatek).

Po zielonej łące szli

Kłapouchy i Puchatek.

Mis niósł pustych garnków stos, (NARRATOR)

Który mu wypadał z łapek.

Mis z osiołkiem ruszał w świat

Na miodowe polowanie.

I Prosiaczek westchnął:

-Ach... czy mnie zabierzecie na nie? (PROSIACZEK)

-Raczej nie. Idziemy dziś

w bardzo straszne okolice (KŁAPOUCHY I PUCHATEK)

i możemy spotkać tam

pszczoły słonie i łasice!

To jest niebezpieczna gra, a ty jesteś zbyt tchórzliwy.

5. Scena trzecia

( Narrator ,Prosiaczek ,Królik )

I Prosiaczek został sam był okropnie nieszczęśliwy... (NARRATOR)

Ze spuszczoną głową szedł powolutku, po cichutku , aż

króliczy ujrzał dom.

Królik krzątał się w ogródku.

Wyraz pyszczka miał ponury, w twardej ziemi kopał dziury.

Maluch spytał:

Jak się masz ? Potrzebujesz pomocnika? (PROSIACZEK)

Królik prychnął: (NARRATOR)

To zajęcie dla królika ! (KRÓLIK)

Bawiąc się w kopanie dziur ,trzeba silnym być jak tur!

Więc się zajmij czymś ,Prosiaczku i nie opowiadaj bzdur!

6.Scena czwarta.

( Narrator ,Prosiaczek ,Puchatek ,Kłapouchy ,Tygrys ,Maleństwo ,Królik )

Znów Prosiaczek biedny niósł w małym sercu wielkie smutki.

(NARRATOR)

Przyjaciele nie chcą mnie. Jestem słaby i malutki... (PROSIACZEK)

Trudno. Mnóstwo zabaw znam i pobawię się w nie sam !

U stóp wzgórza szumiał las.

Maluch dał w zarośla nurka (NARRATOR)

I gałązek wielki pęk

Zaniósł aż na szczyt pagórka.

Krzyknął :

Będę żył jak król ! (PROSIACZEK)

(Prosiaczek buduje zamek z drewnianych pałeczek; wchodzi do niego i tańczy

przy muzyce Mozarta-,, Marsz turecki”)

I zbudował sobie zamek

Pełen komnat ,pięknych wież (NARRATOR)

I przeróżnych niespodzianek.

Tańczył w zamku mały król,

Słychać było, jak się śmieje ...

Przyjaciele przyszli więc, żeby sprawdzić ,co się dzieje .

Widząc zamek pośród traw porzucili swe zabawy.

My też chcemy być królami. ( WSZYSCY)

Możesz się pobawić z nami ?

Nie wiem. (PROSIACZEK)

Zmartwił się Prosiaczek.

To jest pałac mały raczej ,taki jednoosobowy.

Wszyscy opuścili głowy. (NARRATOR)

Trudno -westchnął smutny Mis. (PUCHATEK)

Rozumiemy nie, ma sprawy.

Przedtem nie chciał żaden z nas

Przyjąć ciebie do zabawy .

Czy wybaczysz nam ? (WSZYSCY)

Wybaczę .(PROSIACZEK)

Wszyscy stali a Prosiaczek patrzył na nich pomrukując. (NARRATOR)

Dobrze wiedział , jak się czują .

I powiedział:

Wiecie co? Wybudujmy to od nowa. (PROSIACZEK)

Postawimy wielki dwór i będziemy w nim królować.

Nowy pałac w jednej chwili wymyślili i zrobili !

Ułożyli nawet hymn bardzo mądry i ciekawy:

Gdy ktoś chce się z tobą bawić

To go zaproś do zabawy !

III Zakończenie

Wyciągnięcie wniosku z morału bajki .

Dzieci na dużych kartkach rysują dwa przeciwstawne wizerunki Prosiaczka

• Prosiaczek smutny

• Prosiaczek wesoły

KONSPEKT Z ZAKRESU BUDOWANIA SYSTEMU WARTOŚCI

Obszar edukacji moralnej

TEMAT: W krainie baśni - „Śpiąca Królewna”.

METODA: drama właściwa

FORMA: zespołowa i indywidualna

CEL GŁÓWNY:

Wdrażanie do działania w zespole , oraz praca nad wyeliminowaniem impulsywnego i agresywnego zachowania.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

DZIECI - potrafią współpracować ze sobą ; dochodzić do kompromisów

• potrafią podejmować właściwe decyzje

• potrafią odróżnić dobro od zła

• reagują właściwie na krzywdę drugiego człowieka

I .Wprowadzenie .

Ustawienie - Dzieci ustawione w kole .

Zabawa na powitanie :

• Wróżka wita nas

Nauczycielka przebrana za wróżkę wita dzieci i zaprasza do swojego królestwa . Wszyscy stoją w kręgu trzymając się za ręce , wróżka mówi :

„Iskierkę przyjaźni puszczam w krąg niech wróci do moich rąk” i przekazuje uścisk dłoni dziecku stojącemu obok, dziecko to przekazuje uścisk następnemu aż iskierka obiegnie cały krąg. Następnie dzieci mogą wymyślić inne sposoby trzymania.

II Wprowadzenie.

1. Rozmowa nauczyciela z dziećmi .

Nauczyciel : Wiem , że wszyscy jesteście specjalistami od bajek.

• Co możecie mi o nich powiedzieć ?

• Dlaczego bajki tak się wszystkim podobają ?

Dzieci : Wypowiadają się o bajkach jako eksperci .

Nauczyciel : - Czy chcecie wziąć udział w zabawie o Śpiącej Królewnie ?

- Jak się zaczyna ta bajka ?

Dzieci : przypominają początek bajki ;

Bajka zaczyna się od narodzin Królewny.

Nauczyciel : Pamiętamy jednak że zła wróżka nie została zaproszona .

A czy wy chcecie być dobrymi wróżkami zaproszonymi na

chrzest małej królewny ?

2. Organizacja części właściwej zajęcia :

Każde dziecko decyduje kim chce być i jaki prezent przyniesie królewnie .

Dzieci rysują swoje prezenty na kartkach i zwijają je w rulony .

II Część właściwa.

1. Dzieci siadają w kole pośrodku którego znajduje się kołyska .

Nauczyciel wciela się w rolę Króla .

Wchodzi do sali ; poddani wstają i witają przybyłego Króla .

Król dziękuje im za przybycie i przyniesione dary.

Każdy z przybyłych przedstawia się pozostałym np. :

- Jestem Wróżka lasów itp. pokazuje swój prezent , wyjaśniając co nim jest i składa go przy kołysce .

Król pyta czy ktoś ma jakieś specjalne życzenia dla dziecka , a jeśli tak to niech je wygłosi.

Wróżki i czarodzieje przyrzekają chronić małą królewnę od nieszczęść.

2. Zabawa przy muzyce instrumentalnej wokół kołyski - wszyscy wykazują wiele radości z okazji narodzin małej Królewny.

3. Wyobrażona zmiana miejsca : wszyscy znajdują się w sali tronowej . Król życzy sobie usłyszeć wiadomości na temat jego królestwa . Król słucha wiadomości , prosi o wyjaśnienie szczegółów . Być może padnie informacja o złej wróżce . Jeśli nie Król sam o nią pyta :

• Dlaczego jest zła ?

• Co robi ?

Król poddaje w wątpliwość jej złośliwość i prosi aby obecne na spotkaniu osoby pokazały, co złego czyni Wróżka?

( odgrywanie przykładów złego zachowania )

Nauczyciel: Co powinniśmy zrobić , aby nie dopuścić do przyjścia tutaj złej wróżki ?

Dzieci : padają różne sugestie dzieci.

- Może pomoże jeśli zespolimy wszystkie nasze siły, aby ją odstraszyć ?

• Może stworzymy groźnego smoka , który odstraszy złą wróżkę ?

• Może wypowiemy wspólnie jakieś groźne zaklęcie ?

SMOK :

a) dzieci pracują w grupach 3- 4 -osobowych , formując kształt smoka. Nauczyciel pomaga zadając dodatkowe pytania :

• Jak się smok porusza ?

• Jakie wydaje dźwięki?

• Jak się zachowuje gdy jest zły?

b) Nauczyciel obserwuje pracę wszystkich , chwaląc efekty pracy każdej grupy .

c) Wszystkie dzieci pracuję nad uformowaniem jednego dużego smoka.

Wymagana jest współpraca wszystkich biorących udział w zabawie , zwłaszcza przy poruszaniu się smoka.

Tempo ruchu może być kontrolowane przez nauczyciela uderzeniami w bębenek . Wspólne uformowanie smoka musi się odbyć szybko , aby być przygotowanym na zjawienie się złej wróżki .

ZAKLĘCIE:

1. Dzieci wymyślają różne zaklęcia , a następnie z ich elementów zostaje stworzone jedno wspólne.

2. Zaklęcia zostają wypróbowane : najpierw są wypowiadane bardzo cicho a następnie coraz głośniej .

ROZMOWA; REFLEKSJA:

Dzieci wraz z nauczycielem zastanawiają się czy smok i zaklęcie to dobre sposoby na złą wróżkę.

Jakie mogą być jeszcze inne pomysły ?

Być może pojawią się takie sugestie , jak zabicie złej wróżki , uwięzienie jej itp.

Należy wówczas dzieciom uświadomić , że są to właśnie metody działania podobne do tych które stosują złe wróżki .

DYSKUSJA ;PERSWAZJA :

Nauczyciel aranżuje spotkanie ze złą wróżką ( sam występuje w jej roli , albo prosi kogoś z zewnątrz ), na którym dzieci próbują ją przekonać aby już nie była zła . Być może wróżka stwierdzi ,że lubi być złośliwa , że to jest najlepsza zabawa gdy inni przez nią cierpią i płaczą .

Dzieci rozmawiają z wróżką na temat złego i dobrego zachowania . Pod koniec rozmowy wróżka zgadza się , że należy zachowywać się wobec ludzi grzecznie i życzliwie, ponieważ na tym polega dobre postępowanie , które daje zadowolenie obu stronom .

Wróżka może poprosić dzieci o wymyślenie zaklęcia , które chroniłoby ją przed pokusą czynienia zła .

PRACA W ZESPOŁACH :

1. Dzieci wymyślają „antypokusowe” zaklęcie , które może mieć formę wierszyka.

2. Wszyscy stają w dużym kole trzymając się za ręce . cała grupa słuch wymyślonych przez kolegów zaklęć . Dzieci wypowiadając zaklęcia przelewają moc czynienia dobra na złą wróżkę , która mówi :

• Czuję całe dobro przechodzące przez wasze ręce i wnikające we mnie. Czuję jak moja złość znika .

• Czy możecie mi przypomnieć , co to jest dobro?

• Co dobrego zrobiliście w ostatnich dniach?

(dzieci opowiadają o swoich dobrych uczynkach)

III Zakończenie.

Nauczyciel prosi , aby dzieci zapamiętały swoje „antypokusowe” zaklęcia , by mogły ich użyć , gdy im samym przyjdzie ochota zachować się źle wobec innych.

KONSPEKT Z ZAKRESU BUDOWANIA SYSTEMU WARTOŚCI

Obszar edukacji moralnej

TEMAT: Skrzaty i Elfy - czyli bajka o tym co mogą zrobić trzy Elfy

ładne jak aniołki , a złośliwe jak diabełki .

METODA: drama właściwa

FORMA: praca z całą grupą, i w małych zespołach

CEL GŁÓWNY:

Kształtowanie stosunków międzyludzkich przez alegorię ( wcielenie się w rolę skrzatów ; elfów) . Propagowanie przyjaźni działania pozytywnego zbiorowego.

Uwypuklenie wątku negatywnego , który w puencie możemy sprowadzić do dwóch powiedzeń :

„Nie czyń drugiemu co tobie niemiłe”

„Kto sieje wiatr , zbiera burzę”

CELE SZCZEGÓŁOWE:

DZIECI - potrafią być koleżeńskie w stosunku do rówieśników.

• potrafią wcielić się w role zgodnie z instrukcją nauczyciela.

• potrafią odróżnić dobro od zła

• wiedzą że należy eliminować odruchy złośliwości , drwin i agresji w stosunku do innych.

I .Wprowadzenie .

Ustawienie - Dzieci ustawione w kole .

Zabawa na powitanie :

• Przekazujemy sobie uśmiech

Dzieci siedzą w kole , zaczyna osoba prowadząca , objaśniając pokazuje dzieciom :

• „Przesyłam uśmiech dziecku , które siedzi obok mnie po stronie prawej”

• dotyka ramienia tego dziecka i patrząc mu w oczy uśmiech się.

Dzieci przekazują sobie uśmiech bez słów, dotykając lekko ramienia kolegi z prawej strony i uśmiechają się najpiękniej jak potrafią.

Zabawa integracyjna :

• Nimfy i wojownicy

Zabawa przy muzyce . Uczestnicy dobierają się w pary. Jedna osoba jest wojownikiem trzyma w ręce np. patyczek ; druga jest nimfą ma np. założoną szarfę . Zabawie towarzyszy muzyka tak dobrana żeby tworzyła składankę muzyki lirycznej , spokojnej ( przy niej tańczą nimfy , a wojownicy zamierają bez ruchu ) , i muzyki dynamicznej , rytmicznej ( tu tańczą wojownicy ,a nimfy zamierają bez ruchu ). Muzyka zmienia się co jakiś czas.

II Część właściwa :

4. Przedstawienie scenki - bajki

Nauczycielka przebrana za Szafrana - przywódcę skrzatów opowiada dzieciom przygodę swoich trzech towarzyszy :

Pewnego dnia Szafran wyznaczył trzech towarzyszy :

• Podbiała

• Tymianka

• Szczęściarza

I nakazał im ścięcie odpowiednio dużego drzewa w lesie , aby można było z niego wybudować łódź .

Ostrzegł jednak przyjaciół , by nie ścięli drzewa w którym mieszkają elfy, gdyż są one bardzo złośliwe.

W ostatniej chwili okazało się że Szczęściarz się rozchorował i za niego na wyprawę po drzewo pójdzie Pechowiec.

Pechowiec ściągnął pecha i niestety skrzaty Podbiał , Tymianek i Pechowiec

pomimo burzliwej dyskusji i wielu argumentów przy wyborze właściwego drzewa ścięli drzewo Elfów.

Po przepiłowaniu z drzewa wyskoczyły trzy Elfy :

• Ocet

• Pieprz

• Imbir

które natychmiast zaczęły figlować i dokuczać Skrzatom . Ciągle wymyślały nowe sztuczki , złośliwości , psoty. Pomimo wielu starań Skrzatom nie udaje się udobruchać psotnych Elfów.

Skrzaty postanowiły zwrócić się do swojego przywódcy Szafrana po poradę .

wspólnie obmyślają sprytną pułapkę na złośliwe Elfy .

Elfom nie udaje się wywinąć ; wpadają do pułapki ; wtedy Skrzaty przedstawiają im ich winy, i zamykają Elfy za karę w dziupli drzewa .

Mądry Szafran spuentował całe wydarzenie morałem :

• „Nie czyń drugiemu co tobie niemiłe”

• „Kto sieje wiatr , zbiera burzę”

Elfom udało się w końcu zrozumieć swoje złe zachowanie , obiecały poprawę i pogodziły się ze Skrzatami . Odtąd w Krainie Leśnych Ludków zapanowała zgoda i przyjaźń .

5. Ćwiczenie dramowe .

Dzieci ustawione w zespołach 3 - osobowych .

-Jeden zespół to Skrzaty - odgrywa scenkę ścinania drzewa , radzenia sobie z psotami Elfów i schwytania Elfów.

• Drugi zespół to Elfy - odgrywa scenkę psotliwych Elfów , schwytanych w pułapkę i wyciągających właściwe wnioski ze swojego złego zachowania .

6. Prezentacja przygotowanych scenek.

7. Rozmowa końcowa - wyciągnięcie wniosków.

Odniesienie się do morału :

• „Nie czyń drugiemu co tobie niemiłe”

• „Kto sieje wiatr , zbiera burzę”

KONSPEKT Z ZAKRESU BUDOWANIA SYSTEMU WARTOŚCI

Obszar edukacji moralnej

TEMAT: Co się z nami dzieje kiedy się złościmy ?

METODA: ćwiczenia dramowe

FORMA: praca z całą grupą, i w małych zespołach

CEL GŁÓWNY:

Kształtowanie stosunków międzyludzkich. Zwrócenie uwagi na przeżycia towarzyszące podczas kłótni .

CELE SZCZEGÓŁOWE:

DZIECI - potrafią nazwać swoje uczucia

- wiedzą że odruchy złośliwości , drwin i agresji w stosunku do

innych nie prowadzą do niczego dobrego.

- potrafią wcielić się w role zgodnie z instrukcją nauczyciela.

- potrafią odróżnić dobro od zła .

I .Wprowadzenie .

Ustawienie - Dzieci ustawione w kole .

Zabawa na powitanie :

• Powitanie przez dotyk

Ta zabawa może mieć wiele odmian np.

• Dzieci siedzą na dywanie w siadzie płaskim

„Witamy swoje nogi” - przesuwając się dotykają swoimi stopami stóp kolegów mówiąc przy tym np. „cześć” , mogą też wymienić imię witanego kolegi . Przy tym powitaniu dzieci mogą też dotykać się otwartymi dłońmi , czołami , kolanami, łokciami itp.

Zabawa integracyjna

• Cztery kąty

Ujawnienie nastroju poszczególnych uczestników zajęć .

-Każdy z kątów sali przypisujemy innej porze roku . Prosimy dzieci aby stanęły w tym kącie który odpowiada ich nastrojowi . Na koniec rozmowa w grupach dlaczego wybrałem akurat ten kąt .

( Mam nastrój wiosenny ponieważ... itd. )

- Każdy po ocenie swojego nastroju wybiera z „nastrojowego kosza”

„buźkę - emblemat” odzwierciedlającą jego nastrój i przypina sobie do ubrania.

Jeśli w trakcie dalszych zajęć nastrój się zmieni można emblemat wymienić .

II Część właściwa :

1. Rozmowa :

Nauczyciel rozmawia z dziećmi w których widziały ludzi złoszczących się , kłócących . Po czym poznały , że ci ludzie są na siebie źli ?

Dzieci pokazują za pomocą min i ruchów jak ludzie się wtedy zachowują.

2. Prezentacja wiersza przez nauczycielkę :

„KŁÓTNIA LALEK”

NARRATOR : Pokłóciły się w kąciku dwie Dorotki lale ,

która dzisiaj się ubierze w czerwone korale.

I LALA : Ja założę bo mi wczoraj Dorotka obiecała !

II LALA : Tobie brzydko jest w czerwonym .

I LALA : Ty jesteś za mała.

II LALA : Ja przedwczoraj byłam grzeczna , ty stroiłaś miny.

I LALA : Do mnie dzisiaj koleżanka przyjdzie w odwiedziny.

II LALA : Bo ty zawsze chcesz być lepsza !

I LALA : A ty taka sama !

II LALA : Dobrze , dobrze zobaczymy niech rozsądzi mama !

DOROTKA : Jak będziecie się tak sprzeczać i głowę zawracać ,

to w czerwone korale ubiorę pajaca.

NAUCZYCIEL :

• Czy słusznie wiersz nosi tytuł „Kłótnia lalek ?

• Po czym poznajemy , że ktoś się kłóci ?

• Czy można kłócić się bez słów ?

3. Ćwiczenie w parach

Nauczycielka proponuje dzieciom przełożenie treści wiersza na grę na bębenkach .

Dzieci w parach wybrzmiewają na zmianę kolejne wersy wiersza przenosząc na bębenek złość lalek - wyrażając przy tym swoje emocje .

4. Ćwiczenie dramowe

Dokończ zdania :

2. Kiedy się złoszczę lub kłócę to...

Po udzieleniu odpowiedzi przez dzieci n- l pyta

• Jakie przeżywasz wtedy emocje ?

3. Kiedy kłótnia się kończy to ...

Po wypowiedzi dzieci n- l zadaje pytanie :

• Jak się wtedy czujesz co chciałbyś zrobić ?

5. Zabawa improwizowana

Papierowa złość - dzieci pokazują jak się złoszczą gniotąc i drąc gazety.

KONSPEKT Z ZAKRESU BUDOWANIA SYSTEMU WARTOŚCI

Obszar edukacji moralnej

TEMAT: „Pan Złośnicki spojrzał w lustro” - zabawy dramowe w

oparciu o opowiadanie J. Duszyńskiej ze zbioru :

„Cudaczek - Wyśmiewaczek”

METODA: elementy dramy

FORMA: zespołowa i indywidualna

CEL GŁÓWNY:

- Kształtowanie umiejętności niezbędnych do pro społecznego współżycia

- Budowanie systemu wartości, oraz podnoszenie poczucia własnej wartości poprzez dostarczanie pozytywnych. wzorców zachowań.

- Kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów w sposób nie agresywny.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

DZIECI:

- znają zasady prowadzenia rozmowy

-stosują wobec siebie zwroty grzecznościowe, są koleżeńscy

- wiedzą, które zachowania są pozytywne, a które negatywne

- stosują pozytywne wzorce zachowań.

- wiedzą w jaki sposób radzić sobie z przeszkodami, jak rozwiązywać sytuacje konfliktowe.

- potrafią nawiązywać kontakty nie agresywne

- potrafią właściwie odreagować tłumione emocje

I . Wprowadzenie .

Ustawienie - Dzieci ustawione w obrębie koła; dzieci w parach.

Zabawy na powitanie:

1) Zabawa paluszkowa:- „Mamo, mamo”

2) Zabawa integracyjna: „Pląs” - wg. Klanza

Zabawa w parach :

• Lusterko

Jestem twoim lustrem co we mnie widzisz ? - ( np. ładną dziewczynkę , dobrą koleżankę itp. ).

II Część właściwa :

1.Nawiązanie do zajęcia :

Cudaczek Wyśmiewaczek wraca do dzieci i zaprasza na kolejną przygodę .

2. Teatrzyk sylwet :

Nauczycielka przedstawia kolejną przygodę Cudaczka- Wyśmiewaczka

Pt. „Pan Złośnicki spojrzał w lustro” w formie teatrzyku sylwet .

3. Rozmowa z dziećmi nt. postawy bohatera, ocena jego postępowania . wyciągnięcie wniosków.

- odpowiedź na pytania :

• Kiedy się złościmy ?

• Kto mnie złości ?

• Co robić żeby unikać wzajemnych złośliwości ?

• Jak należy się wobec siebie zachowywać?

Doprowadzenie do wniosku , że :

Złość to nasza największa wada, należy się jej przeciwstawiać.

4.Ćwiczenia dramowe :

• Co wyraża twoja twarz ?

Rozwijanie umiejętności interpretowania i odczytywania uczuć pobudzanie wyobraźni .

Grupa podzielona na trzy zespoły, które mają przedstawić za pomocą mimiki twarzy i ruchu ciała zadania postawione przez nauczycielkę :

1. Bawiąc się w piaskownicy skaleczyłeś się w palec (płacz)

jaka jest twoja reakcja ?) .

2. Rodzice nie chcą ci kupić wymarzonej zabawki (złość)

3. Masz urodziny dostałeś wymarzony prezent (radość)

5. Gra dramowa w wyobrażonej sytuacji :

• Ciasto wg. Klanza

Mama zaprasza swoje dzieci na pyszne ciasto na które przepis jest następujący:

• SWEET COOKES - CIASTO

Zabawa przy muzyce wg . Klanza

Ustawienie : w zamkniętym kole , siedząc „po turecku” , ręce swobodne

Trzymanie : nie ma

4. - ucieramy ciasto w makutrze ( 8 razy)

5. - otrzepujemy ręce o siebie , o nogi

6. - wbijamy jajka raz z prawej , raz z lewej strony

*sięgamy po jajko ponad ramieniem

*rozbijamy jajko o ramię ( stuk)

*wbijamy jajko do ciasta ( chlup)

*skorupki jajka wyrzucamy za siebie ( siup)

4.- ugniatamy ciasto rękoma

5.- wałkujemy ciasto w różne kierunki

6.- ozdabiamy ciasto kremem z tubki ( szip)

7.- ozdabiamy sypiąc wiórki , bakalie , cukier ...

8.- częstujemy sąsiadów

III Zakończenie

Ewaluacja:

Wykonanie przez dzieci testu rysunkowego - ocena sześciu sytuacji przedstawionych na rysunkach .

BAJKOTERAPIA:

BAJKA TERAPEUTYCZNA jest utworem adresowanym głównie dla dzieci w wieku od 4 do 9 lat, w którym świat jest widziany z dziecięcej perspektywy.

Celem bajek terapeutycznych, które opierają się zawsze na założeniach określonego kierunku psychoterapeutycznego, jest uspokojenie, zredukowanie problemów emocjonalnych i wspieranie we wzroście osobistym.

RODZAJE BAJEK TERAPEUTYCZNYCH:

• relaksacyjne

• psychoedukacyjne

• psychoterapeutyczne

BAJKA RELAKSACYJNA - posługuje się wizualizacją w celu wywołania odprężenia i uspokojenia. Akcja takiej bajki toczy się w miejscu dobrze dziecku znanym , a opisywanym jako spokojne , przyjazne i bezpieczne.

Czas opowiadanej bajki powinien być krótki 3- 7 minut.

Przed opowiadaniem bajki osoba prowadząca wprowadza dzieci w stan rozluźnienia, mówiąc: teraz posłuchamy bajeczki, usiądź wygodnie, posłuchaj swego oddechu, możesz przymknąć oczy, wszystkie dźwięki oddalają się. Dobrze, jeśli wypowiadanym słowom towarzyszy uspokajająca muzyka.

Osoba opowiadająca bajkę relaksacyjną sama musi być odprężona.

Zachętą do stosowania tych bajek mogą być słowa A. Lazarusa:

,,Korzystając umiejętnie z zasobów własnej wyobraźni, osiąga się wiarę w siebie , rozwija energię i wytrwałość, kierując uwagę ku wielu twórczym przedsięwzięciom”.

BAJKA PSYCHOEDUKACYJNA - to taka , której celem jest wprowadzenie zmian w szeroko rozumianym zachowaniu dziecka, czyli rozszerzaniu możliwego repertuaru zachowań .

Bohater bajki ma problem podobny do tego , który przeżywa dziecko ; zdobywa ono doświadczenia poprzez świat bajkowy, gdzie uczy się jakie wzory zachowania należy zastosować , rozszerza swoja samoświadomość .

Bajki psychoedukacyjne powinny : mówić o emocjach jakie wyzwalają konkretne sytuacje, uczyć optymizmu, rozwijać empatię, dawać wsparcie poprzez zwracanie uwagi , jak ważna jest przyjaźń i dobre relacje z innymi.

BAJKA PSYCHOTERAPEUTYCZNA - w przeciwieństwie do bajek relaksacyjnych są dłuższe, mają rozbudowaną fabułę , ułatwia wystąpienie mechanizmu naśladownictwa i identyfikacji oraz przewarunkowania.

Bajka psychoterapeutyczna zawiera niektóre elementy baśni ( kompensacja potrzeb) i bajki psychoedukacyjnej ( wzory) , uzupełniane o dawanie wsparcia, co w efekcie ma poprzez mechanizmy psychologiczne ( identyfikacje z bohaterem, odwrażliwienie i wiedzę ) zbudować zasoby osobiste , a tym samym spowodować redukcję napięcia.

CELE BAJKI PSYCHOTERAPEUTYCZNEJ:

• zastępczo zaspokoić potrzeby, dowartościować dziecko, które jest w trudnej sytuacji,

• dać wsparcie poprzez zrozumienie, akceptację, budowanie pozytywnych emocji, nadziei, przyjaźni, jaką zapewniają bajkowe postacie;

• przekazać odpowiednią wiedzę o sytuacji lękotwórczej i wskazać sposoby radzenia sobie.

Bajki psychoterapeutyczne mają za zadanie obniżyć lęk. Realizacja tych zadań dokonuje się w dziecku. To ono po ,,przepracowaniu” bajki albo ją przyjmie, albo odrzuci.

SCENARIUSZ ZAJĘCIA Z ZAKRESU WIZUALIZUACJI

TEMAT: ,,Kotek w ogrodzie wiosennym” wg. M. Molickiej, uwolnienie

dziecka od napięć i negatywnych emocji.

METODA: bajkoterapia - bajka relaksacyjna.

FORMA: zespołowa

CEL GŁÓWNY:

• wywołanie odprężenia i uspokojenia

CELE SZCZEGÓŁOWE:

dziecko...

• potrafi wczuć się w sytuację bohatera bajki,

• uważnie słucha bajki, muzyki,

• dostrzega piękno otaczającej przyrody.

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

muzyka relaksacyjna, bajka relaksacyjna, scenografia, postacie z bajki.

PRZEBIEG: ( opow. Nauczyciela):

Mały kotek samotnie wracał ze szkoły. Ciągnął łapkę za łapką wolno, jakby ospale. Był smutny, nic go nie cieszyło, czuł się bardzo nieswojo. Niechętnie ,,prychał'' na inne przechodzące zwierzęta. Nagle nadleciał malutki motylek i nad samym nosem kotka zrobił okrążenia, jedno, drugie, trzecie.

Chyba mi się przygląda - pomyślał kotek i łapką próbował odgonić motylka. Ale ten wcale nie odlatywał, tylko krążył i jak samolot kreślił znaki w powietrzu. Kotek patrzył jak zaczarowany w piękny lot motyla. A ten wzbił się wyżej, jakby chciał dolecieć do słońca, i nagle znikł mu z oczu za wysokim ogrodzeniem. Zaciekawiony kotek zbliżył się do płotu, wdrapał się po deskach i znalazł się w ogrodzie. Rozejrzał się dookoła. Było tam tak pięknie, rosły wysokie owocowe drzewa sięgające koronami do nieba, a małe krzaki jakby przy nich przycupnęły, trzymały się ich jak maminej spódnicy. Rosły też kolorowe kwiaty, które jak dywan pokrywały cały ogród. Kotek poczuł zapach ziemi, kwiatów i drzew. Pociągnął mocno noskiem i zapach jak fala, jakby ramionami objęła go.

Kotek położył się na trawie i oddychał miarowo, równo i spokojnie.

Przetarł oczy , położył łapki pod głowę, wyciągnął całe ciałko, było mu bardzo wygodnie. Leżał teraz i odpoczywał. Poczuł senność. Słonko wysyłało swe promyczki na ziemię , by pogłaskać każdy kwiatek, każdy listek i każdą roślinkę. Kotek poczuł przyjemny dotyk ciepłych promieni. Zamknął oczy.

A promyczki jeden po drugim głaskał go, przyjemnie ogrzewając. Po chwili pojawił się delikatny wiaterek, który kołysał listki i gałęzie jakby do snu. Pochylił się nad kotkiem i też go kołysał, trzymając w swoich ramionach.

Kotek poczuł jak wiaterek uwalnia go od smutków, i jeszcze raz, i jeszcze delikatnie przesuwając się od głowy w dół ciałka, zabierając z sobą całe niezadowolenie. Kotek poczuł się tak dobrze, poczuł się spokojny, jakby umyty ze swoich wszystkich dużych i małych zmartwień. Otworzył wolno oczka i popatrzył na chmurki, które płynęły po niebie, nie spiesząc się leniwie, nie przeganiając się, zgodnie. Płynęły i płynęły, a wiatr wolno je popychał. Kotkowi było tak dobrze. Nagle jedna mała kropelka spadła mu na nos.

Co to? - zdziwił się. Rozejrzał się dookoła i zobaczył, jak kwiatki wyciągają swoje małe główki do kropli deszczu, zupełnie jak on pyszczek do miseczki mleczka. Usiadł na trawie. Przeciągnął się. Kropelki deszczu wolno, choć miarowo spadały na spragnione rośliny. Wraz z tym delikatnym deszczem wróciła mu siła. Wstał, otrząsnął futerko, uśmiechnął się do siebie zadowolony. Pora iść do domu - pomyślał. Ale dziwną przeżyłem przygodę w tym ogrodzie, gdzie przyprowadził mnie motylek. Wrócę tu jeszcze - obiecał sobie - tu jest tak pięknie i spokojnie. Wyprężył się do skoku i jednym zamachem przeskoczył płot. Radośnie machając ogonem, wracał do domu.

SCENARIUSZ ZAJĘCIA Z ZAKRESU ROZWOJU EMPATII

TEMAT: ,,Bajka o pajączku” - odrzucenie ucznia przez grupę.

METODA: bajkoterapia - bajka psychoedukacyjna

FORMA: zespołowa

CEL GŁÓWNY:

• budowanie poczucia własnej wartości

• uwrażliwienie na przeżycia emocjonalne, smutek innych

CELE SZCZEGÓŁOWE:

dziecko...

• rozumie, że naśmiewanie się, przezywanie, poniżanie jest złe

• wie, że nikt nie jest lepszy od innych

• rozumie, że w każdym jest coś dobrego

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

bajka psychoedukacyjna, scenografia, postacie z bajki, przybory do malowania.

PRZEBIEG: ( opow. Nauczyciela):

Mały pajączek ciężko zachorował. Wiele dni przeleżał w szpitalu. Często myślał o swoich kolegach, tęsknił za nimi. Marzył o wspólnych zabawach, rozmowach, nie mógł się doczekać, kiedy wróci do domu i wreszcie pójdzie do szkoły.

No, jesteś prawie wyleczony - powiedział pan doktor. - Musisz się tylko jak najszybciej nauczyć chodzić o kulach, bo twoje nóżki jeszcze są bardzo, bardzo słabe. E - pomyślał sobie pajączek. - To nic wielkiego nauczyć się tego, a potem wrócę do domu, do szkoły i będę już zawsze z moimi kolegami.

Wszystkie ćwiczenia wykonywał z wielką chęcią i energią, nieraz ścierał pot z czoła, przezwyciężał ból, ale się nie poddawał. Marzył o dniu, kiedy koledzy przyjmą go z powrotem do grupy. Opanował doskonale sztukę chodzenia o kulach, potrafił nawet chodzić sam, podpierając się jedną kulą. To był wielki sukces , cieszył się i lekarz i pielęgniarki i rodzice, a pajączek był wprost szczęśliwy, nie mógł się tylko doczekać kiedy pójdzie do szkoły. Nareszcie nastąpił ten długo oczekiwany dzień. Rodzice podwieźli go pod budynek, a dalej szedł sam, podpierając się kulą. Serce rozpierała mu radość, że już za chwilę będzie z kolegami. Wszedł do klasy i ..... Najpierw zaległa cisza, a potem posypały się wyzwiska: kulas, kuternoga, niezgrabek- i śmiech, wytykanie palcami. Pajączek zagryzł zęby z bólu, płakał w środku, ale na twarzy nie pojawiła się żadna łza. Doszedł do ławki, usiadł. Jeszcze nigdy nie czuł się taki smutny, bez sił, zmęczony. Od tej pory w szkole stał zawsze na uboczu, nie bawił się z innymi. Po szkole spędzał czas w mieszkaniu, nie wychodził na podwórko.

Minęło kilka tygodni. Nauczycielka- Pani Pajęczyca - poinformowała uczniów, że odbędzie się w szkole wielki konkurs, rywalizacja między klasami na najpiękniejszą pracę, jaką potrafią wykonać tylko pajączki. Co to za konkurs? Co to za zadanie?- pytały bardzo zaciekawione. A co pajączki potrafią zrobić najlepiej?- spytała pani. Oczywiście pajęczynę!- chórem odkrzyknęła klasa. Tak zgadliście - potwierdziła nauczycielka. - Jest to bardzo ważny konkurs dla pajączków. - Brać się do pracy , bo za tydzień roztrzygnięcie- dodała.

Przez cały tydzień pajączki zbierały się w grupki, dyskutowały, chwytały się za główki, bo każdy chciał zwyciężyć. Ostatniego dnia przyniosły swoje prace i trwało niekończące się porównywanie. Tylko pracy naszego pajączka nikt nie oglądał. Miał ją zawiniętą w papier i tak ją oddał pani. Po godzinie pani Pajęczyca wpadła do klasy jak bomba i z radością obwieściła: Praca ucznia z naszej klasy zwyciężyła! Kto, kto jest tym szczęśliwcem- poruszeni pytają jeden przez drugich. Pani rozwinęła rulon i przed ich oczyma ukazała się cała utkana z promieni słońca sieć, mieniąca się wszystkimi kolorami tęczy. Jaka piękna, cudowna - szepcą. Ala, ale proszę pani to nie jest praca żadnego z nas- powiedzieli uczniowie zawiedzeni. To jest pajęczynowa sieć naszego pajączka

- powiedziała pani i podeszła do niego, całując go serdecznie. On ten kuter...

.- to niemożliwe, kiwały główkami. Tak pięknie nie potrafi tkać nikt - powiedziała pani. - Dzięki niemu nasza klasa wygrała konkurs i w nagrodę pojedziemy do grot zobaczyć najstarsze sieci pajęcze. Hura, hura - rozległy się gromkie krzyki. Rzucili się wszyscy na pajączka , gratulując mu i ściskając go.

Od tej pory już nikt nie przezywał go, przeciwnie - wszyscy chcieli się z nim bawić i uczyć, byli dumni z jago umiejętności.

V OPIS OCZEKIWANYCH OSIĄGNIĘĆ DZIECI:

Oczekuje się, że zajęcia przeciwdziałające agresji pozwolą na wyrównanie nieprawidłowości w osiąganiu harmonii emocjonalno - społecznej , doprowadzą do stabilności wewnętrznej naszych wychowanków. Sprawią , iż dzieci odzyskają siły do prawidłowego działania i funkcjonowania , staną się wrażliwe na przejawy złego zachowania, a ich reakcje będą podporządkowane określonym normom i zasadom.

Spodziewamy się , że po realizacji programu przeciwdziałającemu agresji wśród dzieci przedszkolnych 5- 6 letnich, wychowankowie nasi ukształtują w sobie umiejętność kontrolowania własnych działań .

Mamy nadzieję, że poprzez proponowane zajęcia wyeliminujemy emocje negatywne, a pobudzimy pozytywne postrzeganie otaczającego świata i rzeczywistości .

Liczymy , że efektem pracy z programem będzie :

1. Wzrost świadomości zagrożeń spowodowanych przemocą .

2. Zwiększenie poczucia bezpieczeństwa.

3. Lepsza integracja grupy przedszkolnej .

4. Ukształtowanie poczucia świadomości i potrzeby przeciwdziałania agresji.

5. Zwiększenie integracji środowisk wychowawczych w kierunku przeciwdziałania agresji.

6. Nabywanie przez dzieci umiejętności nawiązywania kontaktów nie agresywnych w grupie rówieśniczej i poza nią

VI PROPONOWANE FORMY WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI

I ŚRODOWISKIEM LOKALNYM:

• Współpraca z rodzicami :

Mając na względzie, że głównymi klientami przedszkola - pełnoprawnymi partnerami w wychowaniu i sprawowaniu opieki nad dziećmi są rodzice naszych wychowanków, nie można ich pominąć w realizacji żadnych przedsięwzięć.

To rodzice są przecież pierwszymi i najważniejszymi wychowawcami dla swoich dzieci , naszym celem jest wspieranie ich . Rodzice oczekują od przedszkola prawidłowego zdiagnozowania możliwości i potrzeb dziecka ,oraz właściwej stymulacji jego rozwoju . Dzisiejsze pokolenie rodziców ma świadomość znaczenia etapu przedszkolnego dla dalszego rozwoju dziecka.

Przy realizacji programu profilaktycznego - przeciwdziałającego agresji podstawę stanowi wspieranie czynników chroniących , oraz eliminowanie czynników ryzyka. Pamiętając o tym ,że więź emocjonalna z rodzicami ( przede wszystkim z matką) jest najważniejszym czynnikiem chroniącym przed niewłaściwymi i ryzykownymi zachowaniami , zdajemy sobie sprawę

z tego , że współpraca z rodzicami jest bardzo istotnym i nieodzownym elementem w realizacji naszego programu .

Współpracę z rodzicami w zakresie realizacji programu przeciwdziałania agresji ujęłyśmy w 6 spotkań ściśle powiązanych z realizacją programu z dziećmi . Spotkania informacyjne ,szkoleniowe i warsztatowe planujemy realizować w korelacji z zebraniami ujętymi w harmonogramie na dany rok szkolny.

1.Pierwsze spotkanie

- prezentacja programu przeciwdziałającego agresji

- wskazanie jego celów , założeń , spodziewanych efektów

- wyrażenie przez rodziców zgody na uczestnictwo dziecka w programie

2. Drugie spotkanie

Warsztaty

-„Przyczyny i mechanizmy zachowań agresywnych , rola rodziców i wychowawców we wzmacnianiu zachowań pozytywnych i eliminowaniu zachowań destruktywnych” - szkolenie w formie prelekcji .

- „Jak postrzegam swoje dziecko ?” - anonimowa ankieta dla rodziców.

-„Przykłady zabaw przeciwdziałających złości i agresji , rozładowujących negatywne emocje” - prezentacja wraz z propozycją wykorzystywania

w domowych zabawach z dziećmi .

3. Trzecie spotkanie

Zajęcie otwarte - udział rodziców w zajęciu realizowanym wg. programowych zajęć z dziećmi mających na celu przeciwdziałanie agresji.

4.Czwarte spotkanie

Warsztat dla rodziców .

-Zasady pozytywnego wychowania zrealizowane przy współpracy ze specjalistami z Poradni pedagogiczno Psychologicznej , lub opracowanie zagadnienia w oparciu o literaturę np. :

„Jak być bohaterem dla swoich dzieci” - Jash Mc Dowell Dick Daj

„Jak mówić żeby dzieci nas słuchały , jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły” - A. Faber i E. Mazlish.

5.Piąte spotkanie.

Zajęcie otwarte w formie inscenizacji :

„Dzieckiem być w dorosłym świecie nie jest łatwo” - czyli teatr pantomimy o prawach dziecka .

6. Szóste spotkanie .

Podsumowanie realizacji programu ; przedstawienie ewaluacji .

• Współpraca ze środowiskiem lokalnym:

Aby profilaktyka realizowana poprzez pracę z programem odnosiła pożądany skutek z pewnością pomocna okaże się współpraca z takimi instytucjami jak:

• Poradnia Pedagogiczno - Psychologiczna

• Komisariat Policji

Autorytet psychologa , pedagoga czy też policjanta może stanowić dla nas duże wsparcie i fachową pomoc w kształtowaniu wartościowych społecznie postaw , umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie w życiu społecznym .

W ramach realizacji programu planuje się następujące formy współpracy ;

1. Nawiązanie kontaktu z Poradnią Pedagogiczno - Psychologiczną po

przeprowadzeniu wstępnej diagnozy pedagogicznej pod kątem

prawidłowości rozwoju emocjonalnego dzieci

- Konsultacje nauczycieli z Psychologiem

- Konsultacje zainteresowanych rodziców z Psychologiem.

2. Zainicjowanie zorganizowania prelekcji dla rodziców i wychowawców

wygłoszonej przez Psychologa

nt. Różnych odcieni emocjonalnych ; sposobów radzenia sobie

z negatywnymi emocjami.

3. Zainicjowanie zajęć z dziećmi przeprowadzonych przez Psychologa z Poradni

Pedagogiczno - Psychologicznej ukierunkowanych na przeciwdziałanie

zachowaniom agresywnym

4. Zorganizowanie spotkania dzieci z policjantami nt. zagrożeń współczesnego

świata , skutków agresywnego zachowania i przemocy .

Biorąc pod uwagę fakt , że kształtowanie charakteru i wrażliwości moralnej , oraz umiejętności harmonijnego współżycia z innymi winno mieć swoją kontynuację na dalszym etapie edukacji, planuje się współpracę

ze Szkołą Podstawową .

Przyjmie ona następującą formę ;

1. Przeprowadzenie zajęć pokazowych n.t. przeciwdziałania agresji dla dzieci i nauczycieli z nauczania początkowego .

- krótka prezentacja programu .

2.Dzielenie się doświadczeniami i osiągnięciami w zakresie pracy

z programem.

- przekazanie informacji nauczycielkom klas pierwszych nt. prezentowanego poziomu rozwoju emocjonalnego przez dzieci kończące edukację przedszkolną.

VII EWALUACJA PROGRAMU:

Ocena programu ma na celu określić jego przydatność w dalszej pracy:

• stwierdzić czy program ma być dalej realizowany

• określić jakie zmiany wprowadzić

• ulepszyć strukturę programu

• zmienić metody pracy

• skierować program do wdrażania po wprowadzonych zmianach

Formą oceny programu z punktu widzenia przydatności i atrakcyjności są dwie ankiety przeprowadzone na początku wprowadzonego programu i na jego zakończenie.

Ankieta ewaluacyjna jest realizacją modelu SWOT, analizując cztery działy opisu i oceny: mocne i słabe punkty programu oraz szanse i zagrożenia.

VIII LITERATURA:

1.Dzienniki Ustaw MENiS - zawierające rozporządzenia dotyczące podstaw programowych i programów:

√ Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego

w poszczególnych typach szkół z dnia 26 lutego 2002r. opublikowane

w Dz. U. Nr 51, poz. 458,

√ Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków

i trybu dopuszczenia do użytku szkolnego programów nauczania, wychowania przedszkolnego i podręczników oraz zalecenia środków dydaktycznych z dnia 24 kwietnia 2002r. opublikowane w Dz. U. Nr 69, poz. 635.

2. J. Danielewska: ,,Agresja u dzieci” Warszawa 2002

3. J. Grochulska: ,,Reedukacja dzieci agresywnych” Warszawa 1992

4. R. Kenez, W. Słonina: ,, Saper czyli jak rozminować agresję”

5. H. Komorowska: ,, O programach prawie wszystko” Warszawa 1999

6. M. Molicka: ,,Bajkoterapia” Poznań 2002

7. R. Portman: ,,Gry i zabawy przeciwko agresji” Kielce 1999

8. Z. Ranschburg: ,, Lęk, gniew, agresja” Warszawa 1993

9. Autorki programu

profilaktycznego: Zbiór scenariuszy zajęć i zabaw dla dzieci.

emocjonalna

instrumentalna

fizyczna

słowna

AGRESJA

aspołeczna

społeczna

bezpośrednia

przemieszczona

POCHODZENIE

AGRESJI

teoria

FRUSTRACJI

teoria

INSTYNKTU

teoria

SPOŁECZNEGO UCZENIA SIĘ

---