T:Początki Rzymu s.102

Italia znajduje się na Półwyspie Apenińskim. Jest to kraina górzysta , przez całą jej długość ciągnie się pasmo gór Apenińskich . W najłagodniejszych zboczach, dolinach rzecz rozciągały się obszary nadające się do uprawy roli, sprzyjały temu także klimat śródziemnomorski. Osadnictwo skupiało się głównie w Italii zachodniej oraz żyznym południu. Zajęcia ludności : uprawa pszenicy , prosa ,

bobu , warzyw , winorośli ; uprawiano :oliwki , drzewa owocowe.

Ludy Italii :

a) Północ kraju : Etruskowie ,

b)Środkowa część : plemiona Italików (Latynowie , Ligurowie , Marsowie , Samici , Samirowie)

c)Południe kraju : greckie kolonie .

753 r.p.n.e - założenie miasta (Romulus i Remus)

509 r.p.n.e - początek republiki

	PRAWA OBYWATELSKIE	WOLNOŚĆ OSOBISTA
PATRYCJUSZE	PEŁNIA PRAW	PEŁNA WOLNOŚĆ
PLEBIUSZE	OGRANICZONE PRAWA	PEŁNA WOLNOŚC
NIEWOLNICY	BRAK	NRAK

Podboje Italii przez Rzymian:

a)Podbój P. Apenińskiego przez Rzymian zakończył się w III r.p.n.e.

b),,Pyrrusowe zwycięstwo'' - wojna osiągnięta zbyt wysokim kosztem.

T:Republika Rzymska . s. 108

Ustrój państwa Rzymskiego- republika ''rzecz publiczna'' zgodnie z współczesną definicją ustrój polityczny , w którym władza jest sprawowana przez organ wyłoniony w wyniku wyborów na określony czas. Plebejusze będący podstawą armii rzymskiej i niejednokrotnie będący zamożnymi ludźmi nie mogli sprawować urzędów.

Trybun ludowy- urzędnicy reprezentujący plebejuszy.

Veto- nie pozwalam

SENAT Była to rada 300 zasłużonych Rzymian. Miała wpływy na działalność urzędników oraz na wybór dyktatora.	DYKTATOR Sprawował władzę na okres 6 miesięcy , wtedy gdy państwu zagrażało niebezpieczeństwo.
KONSULOWIE Zwoływali senat i zgromadzenie ludowe. Podczas wojny dowodzili armią.
PRETORZY Sprawowali władze sądowniczą . Zastępowali konsulów podczas nieobe.
CENZORZY Ustalali listę senatu.		TRYBUN LUDOWY Reprezentowali plebejuszy. Mogli sprzeciwiać się niekorzystnym dla nich prawom i urzędom.
KWESTORZY Pobierali podatki, zarządzali pieniędzmi państwa.
EDYLOWIE Nadzorowali porządek w mieście. Początek kariery.
ZGROMADZENIE LUDOWE Byli to wszyscy obywatele , podejmowali najważniejsze decyzje w państwie i wybierali urzędników.

ATENY	RZYM
PRZ ECI WNIE	Zgromadzenie nie miało ustalonych dni obrad Zbierało się tylko kiedy było zwołane przez uprawnionych urzędników. Podczas zebrania głosowano nad projektami wcześniej przygotowanymi. Obywatele nie mogli zgłaszać poprawek. Odrzucali lub zatwierdzali ustawę

T:Podboje Rzymu

LEGION ← KOHORTA ← MANIPUŁ ← CENTORIA

Szyk potrójny-to szyk stosowany przez legiony Rzymskie składający się z 3 linii manipułów przed ,którymi znajdowały się oddziały lekkozbrojnej piechoty tz.welites.

HASTATI - do 24 l. PRIMCIPES - 24-30 l. TRIARTI - 30-46 l.

264-241 r.p.n.e - I wojna punicka , +

218-201 r.p.n.e - II wojna punicka, -

149-146 r.p.n.e - III woja punicka . +

216 r.p.n.e - klęska Rzymian pod Kannami

T:Upadek Republiki Rzymskiej.

Ćwiczenia : s.65 z.3

Prowincja - jednostka administracyjna Imperium Rzymskiego leżąca poza Italią.

Namiestnik - urzędnik zarządzający prowincją.

NOBILOWIE - wyłonili się na przełomie II - III w.p.n.e spośród arystokracji senatorskich , wywodzili się z patrycjuszy i najbogatszych ludów plebejuszy.

Byli właścicielami ogromnych majątków , piastowali funkcję senatorskie i inne urzędy np.: urzędników.

Ekwici - średnio zamożna grupa społeczna , w skład , której wchodzili przedsiębiorcy , kupcy ,bankierzy , z czasem stali się trzonem biurokracji Rzymskiej.

Niewolnictwo - powstanie Spartakusa

a)źródła pozyskania:

-wojny

-handel

-za długi

-urodzeni z matki niewolnicy .

b) rola w społeczeństwie :

*gospodarka :

-rolnictwo

-rzemiosło

-służba domowa

-praca w kopalniach

*kultura :

-uczeni

-artyści

-nauczyciele

-wychowawcy

-gladiatorzy

Gladiator - walczący mieczem

73-71 r.p.n.e - powstanie Spartakusa.

Kryzys Republiki Rzymskiej :

-próby przechwycenia państwa przez polityków i dowódców wojskowych przy pomocy armii.

-konflikt między zwolennikami senatu i republiki.

-bogacenie się części społeczeństwa.

-powstania niewolników

-wprowadzenie zawodowej armii

T:Cesarstwo Rzymskie.

509 r.p.n.e 27,30,31 r.p.n.e

Monarchia → republika → cesarstwo

principat dominat

Pryncypat - forma ustroju państwa Rzymskiego (do 284r.) której pełna władza zarówno ustawodawcza i wykonawcza była skierowana w ręce cesarze , który nie występował jako władca , lecz jako pierwszy z senatorów i urzędników.

Rola senatu została ograniczona do formalnego zatwierdzania woli cesarza.

Ogłoszenie paź Romana - utrzymanie w ograniczonej normie ustroju republikańskiego , przez utrzymanie senatu , który pełnił tylko rolę doradczą. Podzielił na prowincję na senackie i cesarskie. Ograniczył władze namiestników w prowincji. Próbował podbić Germanię , nie udało się. (9 r.p.n.e klęska w lesie Tętobórskim).

Romanizacja - proces przyjmowania przez podbite ludy j.łacińskiegi i k.rzymskiej.

Barbarzyńscy - podbita ludność , która nie uległa romanizacji i hellenizacji.

Limes - rzymskie fortyfikacje graniczne (mury na obrzeżach miast)

Szlak bursztynowy - szlak wiodący od Dunaju do Morza Bałtyckiego.

T:Życie w wiecznym mieście.

Forum Romanum - centralny plac Rzymu.

Atrium- centralne pomieszczenie domu starożytnym Rzymie , współcześnie w architekturze określa się dziedzińce domów , a także zadaszony szklanym przykryciem dziedziniec w budynkach biurowych i usług.

Peryschyl - kwadratowy wewnętrzny dziedziniec z basenem , fontanną lub ogrodem otoczonym kolumnadą .

Termy - łaźnie publiczne

Amfiteatr - miejsce rozgrywek walk gladiatorów.

T:Osiągnięcia Rzymian

Związki k. Grecjie i Rzymskiej.

-nauka j. Greckiego

-podróże edukacyjne Rzymian do Grecji

-Przejęcie części osiągnięć technicznych od Greków

-zatrudnienie Greckich wykształconych

-przejęcie Greckich wyobrażeń religijnych

-kontynuacja Greckich badań

-bicie monet na wzór Grecki.

Własność osiągnięć Rzymian :

-literatura:

*Poezja : Horacy , Wergiliusz , Owidiusz .

*Proza : Cycero , Cezar.

*Historiografia : Liwiusz , Tacyt , Swetoniusz.

-prawo Rzymskie

*ustawodawstwo :

prawo XII tablic (V r.p.n.e )

kodeks Justyniana (VI r.p.n.e)

-sentencje :

''nie ma winy jeżeli nie było przekroczenia prawa ''

''prawo nie działa wstecz''

''należy wysłuchać obydwu stron''

-osiągnięci techniczne

*drogi *fontanny *zaprawa cementowa

*sklepienia łukowe *kopuły *wielopoziomowe budynki

*szyby z 2 szkła *termy *akwedukty

*środki usypiające, znieczulające *broń

T:Pierwsi chrześcijanie

Mesjasz - zesłany przez Boga zbawca, który miał odbudować niezależne królestwo Izraela.

Herod Wielki - ostatni król Palestyny przed przyłączeniem jej do I. Rzymskiego.

Oktawian August - cesarz Rzymski , który przyłączył do I. Rzymskiego Palestynę.

Jezus i jego nauki :

a)świadectwo o Jezusie :

-cztery ewangelie

-dzieje apostolskie

-listy apostolskie

-dokumenty niechrześcijańskiego pochodzenia :

*Józef Flawiusz

*Tacyt

*Swetoniusz

*Pliniusz Młodszy

Apokryfy - chrześcijańskie pisma niepewnego pochodzenia o tematyce religijnej niewłączone do Biblii.

Sobór- zjazd biskupów organizowany przez papieża.

Heretyk - wyznawca poglądów sprzecznych z zasadami panującej Religi.

Nauki głoszone przez Jezusa:

-wiara w Boga -miłość bliźniego- -obietnica życia po śmierci

-nieśmiertelność duszy -potępienie pogoni za zyskiem -równość wszystkich ludów.

Chrześcijanie byli prześladowani , ponieważ nie chcieli oddawać czci innym bogom , potępiali zróżnicowanie majątku , nie chętnie pełnili urzędy i służbę w wojsku , myślano , że czynią zło (np.:zabijanie dzieci)Przyczyny sporów i podziału w Chrześcijaństwie były takie , iż było zróżnicowanie w rozumieniu nauk Chrystusa , odprawiania myszy oraz spory między biskupami i patriarchami.

T:Koniec świata starożytnego.

Kryzys cesarstwa Rzymskiego .

Ćwiczenia : s.77 ć.3

Podział cesarstwa:

-Cesarz Dioklecjan :

-ustanowił nowe zasady pobierania podatków

-osłabił władzę namiestników w prowincjach

-zmienił także zasady rekrutowania żołnierz

-utworzył armię rezerwową

-odebrał sobie współcesarzy

*Konstanty Wielki

-przeniósł stolicę z Rzymu do Konstantynopolu.

395 r. - podział cesarstwa przez Teodozjusza Wielkiego

375r. - początek wielkiej wędrówki ludu spowodowany najazdem Hunów.

476 r. - upadek cesarstwa zachodniorzymskiego.

378r. Pokonują Rzymian pod Adrianopolem 410r - łupią Rzym

Wizygoci -----→ P. Bałkański → Italia ------→Galia , Hiszpania

Ostrogoci → Panonia → Italia

Wandalowie → Galia , Hiszpania → Ameryka Północna → Sardynia , Korsyka →Sycylia , Baleary

Anglowie , Jutowie , Sasi → Wielka Brytania

Burgundowie , Frankowie → Galia Wschodnia.

---