1. Periodyzacja okresu wczesnego średniowiecza w Europie Środkowej i wschodniej

***500-1250-wczesne średniowiecze

-początek wczesnego średniowiecza to umownie rok 500( 476 detronizacja Romulusa Augustulusa przez odoakera);

-koniec wczesnego średniowiecza -1250-ze wzgl na przemiany jakie miały miejsce w Polsce Zachodniej np. pojawienie się miast na prawie niemieckim, przemiany w gospodarce i kulturze materialnej;

Początek wczesnego średniowiecza w Polsce to również rok 500,( pod koniec IV w (375r) pocz OWL , który w ujęciu archeologicznym konczy się w 568r, czyli w momencie powstania państwa Awarów i wywędrowania Longobardów z Panonii/ Awarowie do przełomu VIII i IX w dominują w Europie wschodniej i środkowej),

Rok 500 jest datą symboliczna, która uchwycić ma moment, kiedy obecnośc Słowian na terenie polski jest niekwestionowana. Wówczas, poza terenem Polski PN-wsch ( tam Bałtowie), w Polsce obecne SA materiały słowiańskie.

# okres wczesnosłowiański

-V/VI-połVIIw

-od 500r, przełomu V/VIw, lud od II poł Vw;

Na południu tj. w Małopolsce i na Śląsku o. wczesnosłowiański trwa 500-700;

-w Polsce zachodniej 500-800( do końca VIII w);

# okres plemienny:

-II poł VII- koniec Xw

-na południu od 700, na zachodzie od 800rdo IIpoł Xw,

- zwany też okresem przedpaństwowym;

#okres wczesnopaństwowy

-koniec/II poł Xw-XIIIw;

-od II poł X w przekształcaja się struktury plemienne w ustrój państwowy, dochodzi do chrystianizacji i powiązania Polski z cywilizacja zachodnioeuropejską, powstają miasta przedlokacyjne wokół siedzib władców, przejście to uwidacznia się w diametralnej zmianie kultury materialnej;

****chronologia w ujęciu Kostrzewskiego:

-okres przedpiastowski: ok. 600-950;

-okres wczesnopiastowski: 950-1250;

Jest to chronologia dla Wielkopolski, gdyż tam dynastia Piastowska odegrała duzą golę;

****w ujęciu Konrada Jażdżewskiego

-568/569-800- okres I

-800-950-okres II

950-1250/1300- okres III

****Witold Hensel dla Wielkopolski:

A-400-600, czyli OWL; teraz przesuwa się to datowanie na 500-600;

B- 600-800;

C- 800-950;

D-950-1100;

E-1100-1250;

****Dla terenu Czech i Moraw:

W dawnej literaturze wczesne Średniowiecze nazywane było okresem grodziskowym, co wzieło się z nazewnictwa niemieckiego, gdzie po ludności słowiańskiej pozostały tylko grodziska, nazewnictwo to wciąż funkcjonuje na terenie Czech;

1) okres wczesnosłowiański, wyodrębniony z okresu grodziskowego, który kest tożsamy z wczesnym średniowieczem;

2) okres grodziskowy starszy, czyli przedwielkomorawski-670-800;

3) środkowy okres grodziskowy, czyli okres wielkomorawski- 800-950;

4)młodszy okres grodziskowy- 950-1200;

5)późny okres grodziskowy-1200-1250;

***dla terenu Słowacji:

-ze wzgl. Na to, że Słowacja to ta sama kraina geograficzna co Węgry, to chronologia słowacka związana jest bardziej z południem;

1) okres wczesnosłowiański-500-końca VIIw; jednakże na południu Słowacji w 568r pojawiaja się Awarzy, dlatego na tym terenie wyróznia się okres słowiańsko-awarski- 568-VIII/IX w;

2) okres przedwielkomorawski- koniec VII -800;

3)okres wielkomorawski -800-900/950; w PN Słowacji przeżywaja się struktury postwielkomorawskie, a na południu 4)okres staromadziarski od 900-950;

5) okres państwa węgierskiego/Arpadzi-950-1250;

****Niemcy:

okres grodziskowy- styl I -700-950;( okres wczesnosłowiański)

- styl II- 950-1000 ( okres środkowosłowiański)

-styl III- 1000-1200 (o. młodszy i późny słowiański)

-okres wczesnośredniowieczny/wczesnohistoryczny-do pocz, X w ;

-okres średniowiecza dojrzałego- od Xw;

-okres późnego średniowiecza;

****Państwo Franków:

1. okres merowiński- poł V- pocz VIII w;

2. okres karoliński- pocz VIII- pocz Xw;

3. okres ottoński, czyli dynastii saskiej- X - poł XI w;

4. okres salijski<?> następne 100 lat;

5. okres Hoem-Staubów- od lat 20-tych XII w do końca wczesnego średniowiecza;

****Ukraina/Białoruś/Rosja Zach;

1. okres wczesnosłowiański- poł V -koniec VIIw;

2. okres plemienny/przedpaństwowy- koniec VII- II poł X w;

3. okres Rusi Kijowskiej, czyli staroruski- II poł X- 1240; ( zdobycie kijowa)

***Skandynawia:

1. OWL

2. Okres Wendel-ok. 600-koniec Viii;

3. Okres wikiński- VIII/IX- lat 60-tych XIw ( etap najstarszej ekspansji, głównie morskiej, skandynawów)

4. XI-pocz XVIw- etap średniowiecza;

****Węgry:

1. okres awarski- 569-pocz XIw

w efekcie wypraw wojennych państwa Franków przeciw Awarom doszło do zduszenia ich potęgi;

2) okres słowieński- brak wówczas niemalże materiałów koczowników, nad J. Balaton najstarsza na tym terenie siedziba księcia słowiańskiego(XIw);

3) okres starowęgierski/staromadziarski zw okresem zajmowania ojczyzny- koniec IXw-955; ( w 955 klęska Węgrów na Lechowym Polu, w jej efekcie porzucenie koczowniczego trybu zycia i utabilizowanie osadnictwa na terenie Kotliny węgierskiej)

4) okres Arpadów- II poł X w- koniec wczesnego średniowiecza (dynastia Arpadów panowała do pocz Xiv)

1

---