RECEPTARIUSZ SZPITALNY

• Powinien składać się z co najmniej 2 części:

• - części ogólnej- zawierającej opis działania KT, zasady tworzenia receptariusza w tym zasady wprowadzania leków do receptariusza , zasady wykreślania leków z receptariusza , postępowanie w przypadku zaistnienia działania niepożądanego, postępowanie w przypadku podejrzenia wady jakościowej leku, zasady stosowania leków off-label

• - części szczegółowej, która zawiera leki najczęściej stosowane w szpitalu-

A NIE WSZYSTKIE ZAREJESTROWANE

• Trzecią częścią receptariusza mogą być zebrane standardy postępowania terapeutycznego- profilaktyka przeciwzakrzepowa , standardy farmakoterapii bólu, odmienności farmakoterapii pediatrycznej i geriatrycznej, stosowanie leków w szczególnych okresach życia- ciąża i okres karmienia piersią

• CZĘŚĆ OGÓLNA RECEPTARIUSZA

• Skład Komitetu Terapeutycznego – w receptariuszu powinny być opisane zasady działania KT jego skład oraz zadania .

• W części ogólnej powinny zostać opisane również zasady nadzoru nad skutecznością i bezpieczeństwem farmakoterapii, w KT powinna być wyznaczona osoba w sposób ciągły monitorująca dane na temat bezpieczeństwa farmakoterapii, co umożliwia szybką reakcję w sytuacji pojawienia się nowych danych na temat bezpieczeństwa stosowania leków

• - kryteria wprowadzenia leków do receptariusza – BARDZO WAŻNE , nie może to być wyłącznie uznanie wniosku , ale merytorycznie podjęta decyzja w oparciu o :

1. Aktualną literaturę

2. Badania kliniczne

3. Standardy postępowania

4. Wnioskujący powinien wykazać na ile nowy lek stanowi wartość dodaną w receptariuszu

5. Tam gdzie to możliwe powinien wskazać , który z dotychczas stosowanych leków może zostać wykreślony z receptariusza

-Kryteria usuwania leków z receptariusza , w oparciu o:

• 1. zmianę standardów terapeutycznych

• 2. nowe dane o bezpieczeństwie produktu leczniczego- komunikaty bezpieczeństwa – www.urpl.gov.pl/komunikaty bezpieczeństwa

• 3. zakończenie produkcji

• 4. dużą liczbę zanotowanych działań niepożądanych

• CZĘŚĆ OGÓLNA RECEPTARIUSZA

• Działanie niepożądane- definicja, co zrobić gdy wystąpi, jak zgłosić, komu zgłosić, gdzie wysłać, jak opisać działanie niepożądane aby zgłoszenie było kompletne , jakie są ramy czasowe zgłoszenia działania niepożądanego

• Wada jakościowa- komu i w jaki sposób zgłosić , jak zabezpieczyć lek podejrzany o wadę jakościową

• CZĘŚĆ OGÓLNA RECEPTARIUSZA

• Jak odbywa się kontrola przestrzegania zasad zawartych w receptariuszu

• Kontrola preskrypcji- profilaktyka polipragmazji, ograniczenie powszechności off label, ograniczenie nieracjonalnej farmakoterapii

• Wyrażanie zgody na zastosowanie leków z poza receptariusza- kto, kiedy i na jakich zasadach

• CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA RECEPTARIUSZA

• UKŁAD LEKÓW W RECEPTARIUSZU

• - kategorie ATC

• - kategorie terapeutyczne np. leki krążeniowe, chemioterapeutyki przeciwbakteryjne

• - kategorie dostępności leków dla poszczególnych oddziałów lub grup pacjentów

Najlepiej funkcjonującym podziałem jest podział na:

• - leki , które mogą być stosowane przez wszystkie oddziały

• - leki specjalistyczne , które z uwagi na specyfikę działania jak i profil bezpieczeństwa powinny być zarezerwowane do użycia w określonych oddziałach szpitalnych

• CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA

• W receptariuszu w określonych grupach terapeutycznych nie powinny znajdować się wszystkie zarejestrowane leki, a jedynie świadomie wyselekcjonowane leki (skuteczność, badania kliniczne , ryzyko interakcji, działania niepożądane).

• Jeżeli zajdzie konieczność zastosowania innego leku zawsze istnieje możliwość sprowadzenia leku z poza receptariusza lub zamiany dotychczas podawanego leku na inny z tej samej grupy o profilu najczęściej korzystniejszym niż dotychczas stosowany

• CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA

• Niezwykle ważna grupa to leki przeciwbakteryjne, konieczny podział na :

• - leki stosowane w profilaktyce okołozabiegowej

• - leki stosowane w terapii empirycznej

• - leki stosowane w terapii celowanej

• RECEPTARIUSZ SZPITALNY

• - powinien umożliwiać leczenie pacjentów zgodnych z obowiązującymi wytycznymi terapeutycznymi

• - nie oznacza to, że każdy lek jaki pojawi się na rynku ma znaleźć się w receptariuszu

• - przy wprowadzaniu leków do receptariusza należy odpowiedzieć na pytanie czy dany lek stanowi wartość dodaną w terapii

• RECEPTARIUSZ SZPITALNY

• - analiza interakcji leków w oparciu o analizę ordynacji lekarskich

• - analiza polekowych działań niepożądanych jakie występują w szpitalu

• - ochrona pacjentów z grup ryzyka w aspekcie prewencji polekowych działań niepożądanych

• JAK OCENIĆ SKUTECZNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANYCH W SZPITALU LEKÓW?

• 1. analiza dostępnych danych na temat skuteczności stosowanych leków

• 2. analiza dostępnych danych na temat bezpieczeństwa leków

• 3. zgodność stosowania leków z ChPL

• 4. ocena czynników ryzyka wystąpienia działań niepożądanych

• 5. ocena interakcji z innymi lekami

• NAJCZĘSTSZE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE W PRAKTYCE SZPITALNEJ

• - hiperkaliemia

• - hipoglikemia

• - krwawienie z przewodu pokarmowego

• - zaburzenia rytmu serca

• - reakcje nadwrażliwości

• - nefrotoksyczność

• - hepatotoksyczność

• NAJCZĘSTSZE INTERAKCJE LEKÓW W PRAKTYCE KLINICZNEJ

• - IKA(ARB)+ diuretyki oszczędzające potas+ sole potasu- hiperkaliemia

• - NLPZ+ leki ulcerogenne- krwawienie z przewodu pokarmowego

• - doustne antykoagulanty+SSRI- krwawienia

• - antykoagulanty+leki przeciwpłytkowe- wzrost ryzyka krwawień

• -leki hipotensyjne+leki wazodilatacyjne- hipotonia

• - cefalosporyny III generacji + aminoglikozydy- nefrotoksyczność

• BŁĘDY STWIERDZANE PRZY OCENIE RECEPTARIUSZA

• - traktowanie receptariusza jako szpitalnej listy leków

• - obecność w receptariuszu leków o wątpliwej wartości terapeutycznej oraz suplementów diety

• - powszechna dostępność wszystkich antybiotyków- brak podziału na terapię empiryczną i celowaną

• - brak systematycznej nowelizacji receptariusza

• - brak wytycznych postępowania w leczeniu farmakologicznym

• - brak monitorowania niepożądanych działań leków

• - obecność w receptariuszu leków, które są przeciwwskazane u leczonych pacjentów np. dzieci, kobiety karmiące