10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO www.gazetapodatkowa.pl
Rezerwy na zobowiązania w bilansie
Jednostki mają obowiązek uwzględnić w wyniku finansowym  bez względu na jego Utworzenie rezerwy na prawdopodobne, przyszłe zobowiązanie ujmuje się zapisem:
wysokość  m.in. rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych  Wn konto 75-1  Koszty finansowe , konto 76-1  Pozostałe koszty operacyjne ,
zdarzeń. Wynika to z zasady ostrożności określonej w art. 7 ustawy o rachunkowości (Dz. U. konto 77-1  Straty nadzwyczajne ,
z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).  Ma konto 83  Rezerwy .
W bilansie rezerwy na zobowiązania wykazuje się w pasywach w wierszu B.I z nastę- Wykorzystanie utworzonych rezerw ujmuje się w księgach rachunkowych zapisami:
pującą szczegółowością: 1. Powstanie zobowiązania, na które utworzono rezerwę:
1) Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (B.I.1.),  Wn konto 83  Rezerwy ,
2) Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne (B.I.2.),  Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami , konto 23  Rozrachunki z pracowni-
3) Pozostałe rezerwy (B.I.3.). kami , konto 24  Pozostałe rozrachunki .
Na dzień bilansowy rezerwy wycenia się według zasad określonych w art. 28 ust. 1 pkt 7 2. Rozwiązanie rezerwy na skutek ustania przyczyn uzasadniających jej utworzenie:
ustawy o rachunkowości, tj. w uzasadnionej, wiarygodnie oszacowanej wartości.  Wn konto 83  Rezerwy ,
 Ma konto 75-0  Przychody finansowe , konto 76-0  Pozostałe przychody ope-
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
racyjne , konto 77-0  Zyski nadzwyczajne .
Jednostki będące podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych obowiązane W wierszu B.I.3. wykazuje się również rezerwy utworzone w ciężar kosztów działalności
są do tworzenia rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego w związku z przej- operacyjnej, czyli bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, ujęte w księgach rachun-
ściowymi różnicami między wykazywaną w księgach rachunkowych wartością aktywów kowych na koncie 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów .
i pasywów a ich wartością podatkową oraz stratą możliwą do odliczenia w przyszłości. Zgodnie z art. 39 ust. 2 ustawy o rachunkowości jednostki dokonują biernych rozliczeń
Obowiązek ten wynika z art. 37 ust. 1 ustawy o rachunkowości. międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających
Rezerwę z tytułu odroczonego podatku dochodowego tworzy się w wysokości kwoty na bieżący okres sprawozdawczy wynikających w szczególności:
podatku dochodowego wymagającej w przyszłości zapłaty w związku z występowaniem  ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów jednostki  gdy
dodatnich różnic przejściowych, tj. różnic, które spowodują zwiększenie podstawy obliczenia kwotę zobowiązania można oszacować w sposób wiarygodny,
podatku dochodowego w przyszłości. Wysokość tej rezerwy ustala się przy uwzględnieniu  z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń
stawek podatku dochodowego obowiązujących w roku powstania obowiązku podatkowego. wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować, mimo że data powstania
Jednocześnie należy wskazać, iż z przepisów ustawy wynika możliwość odstąpienia od zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi
obowiązku ustalania rezerw oraz aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego. za sprzedane produkty długotrwałego użytku.
Dotyczy to jednak wyłącznie tych jednostek, których roczne sprawozdania finansowe nie Odpisy biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów mogą następować stosownie do
podlegają obowiązkowi badania przez biegłego rewidenta w myśl art. 64 ust. 1 ustawy upływu czasu lub wielkości świadczeń (art. 39 ust. 3 ustawy o rachunkowości).
o rachunkowości. Utworzenie rezerwy na koszty w jednostce prowadzącej ewidencję kosztów wyłącznie
Dodatnie różnice przejściowe powstają m.in. z tytułu: na kontach zespołu 4 może przebiegać zapisami:
 naliczonych na dzień bilansowy odsetek od należności, 1. Utworzenie rezerwy:
 nienotyfikowanych przez bank odsetek od lokat,  Wn konto 49  Rozliczenie kosztów ,
 dodatnich różnic kursowych ustalonych przy wycenie na dzień bilansowy składników  Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Bierne rozli-
aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych, czenia miedzyokresowe kosztów).
 wyceny inwestycji krótkoterminowych według wartości rynkowej wyższej od ceny 2. Rzeczywiście poniesione koszty:
nabycia.  Wn konto 40  Koszty według rodzajów ,
Utworzenie rezerwy na odroczony podatek dochodowy ujmuje się zapisem:  Ma konta zespołu 1,2,3.
 Wn konto 87  Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego , 3. Rozliczenie kosztów pokrytych rezerwą:
 Ma konto 83  Rezerwy (w analityce: Rezerwa z tytułu odroczonego podatku do-  Wn konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Bierne rozli-
chodowego). czenia międzyokresowe kosztów),
Wykorzystanie rezerwy na odroczony podatek dochodowy i powstanie zobowiązania  Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
z tytułu podatku dochodowego należy ująć zapisem: Do rozliczeń międzyokresowych biernych wykazywanych w wierszu B.I.3. można
1. Wykorzystanie rezerwy: zaliczyć także różnicę między kosztami faktycznie poniesionymi w związku z realizacją
 Wn konto 83  Rezerwy (w analityce: Rezerwa z tytułu odroczonego podatku niezakończonych umów o usługi długoterminowe (w tym budowlane) a kosztami wpły-
dochodowego), wającymi na wynik finansowy (zgodnie z art. 34c ust. 2 ustawy o rachunkowości). Ujęcie
 Ma konto 87  Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego . tej różnicy może przebiegać zapisem:
2. Powstanie zobowiązania z tytułu podatku dochodowego:  Wn konto 58  Rozliczenie kosztów produkcji ,
 Wn konto 87  Obowiązkowe obciążenie wyniku finansowego ,  Ma konto 64  Rozliczenia międzyokresowe kosztów (w analityce: Bierne rozli-
 Ma konto 22  Rozrachunki publicznoprawne (w analityce: Rozrachunki z urzę- czenia międzyokresowe kosztów).
dem skarbowym  podatek dochodowy od osób prawnych).
Ewa Gruchot
Rezerwa na świadczenia emerytalne i podobne
W wierszu B.I.2. wykazuje się rezerwy na świadczenia emerytalne i podobne w podziale
Podatkowa księga
na:
 długoterminowe  są to rezerwy o przewidywanym terminie wykorzystania dłuższym
przychodów i rozchodów
niż 12 miesięcy od dnia bilansowego,
 krótkoterminowe  są to rezerwy, które będą wykorzystane w ciągu 12 miesięcy od
Remont pomieszczeń w ramach rozliczenia czynszu
dnia bilansowego.
Jednostki tworzą rezerwy na świadczenia emerytalne, rentowe, czy np. na nagrody
Spółka cywilna jest najemcą pomieszczeń, które są własnością gminy.
jubileuszowe tylko wtedy, gdy z przepisów prawa, z układu zbiorowego pracy lub umów
Burmistrz gminy wyraził zgodę na przeprowadzenie remontu, finansowa-
o pracę wynika, że pracodawca będzie miał obowiązek wypłaty tych świadczeń.
nego przez spółkę w ramach rozliczenia czynszu, który spółka opłaca
miesięcznie. Jak zaewidencjonować te zdarzenia w księdze podatkowej?
Pozostałe rezerwy
Spółka nie jest podatnikiem VAT.
W wierszu B.I.3. wykazuje się m.in. rezerwy na zobowiązania utworzone w szczególności
w okolicznościach wskazanych w art. 35d ustawy o rachunkowości, tj.: Co do zasady, koszty remontu wynajmowanych pomieszczeń przekraczające drobne
 na pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których naprawy czy konserwacje powinien ponosić wynajmujący. Wynika to z przepisów
kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z transakcji art. 662 i 663 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 ze zm.). Umowa
gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, skutków najmu może zawierać dodatkowe, bardziej szczegółowe postanowienia dotyczące
toczącego się postępowania sądowego, sposobu rozliczania kosztów remontu.
 przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odręb- Jeśli z umowy najmu wynika, że większe remonty (do określonej kwoty) będzie wy-
nych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej konywała spółka na koszt wynajmującego, wówczas istnieje podstawa do wystąpienia
sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny do gminy o zwrot poniesionych wydatków. Jeżeli burmistrz wyraził zgodę na zaliczenie
oszacować wartość tych przyszłych zdarzeń. kosztów remontu przeprowadzonego przez spółkę cywilną na poczet czynszu najmu,
Rezerwy na wskazane zobowiązania tworzy się w ciężar pozostałych kosztów opera- spółka nie będzie wpłacała kwoty czynszu (do wysokości poniesionych i uzgodnio-
cyjnych, kosztów finansowych lub strat nadzwyczajnych  w zależności od okoliczności, nych kosztów) do gminy. Dojdzie bowiem do kompensaty wzajemnych należności:
z którymi przyszłe zobowiązanie jest związane. należności gminy z tytułu czynszu od spółki oraz należności spółki z tytułu zwrotu
Do ewidencji wymienionych rezerw służy konto 83  Rezerwy . Ewidencja szczegółowa kosztów remontu pomieszczeń wynajmowanych od gminy.
prowadzona do tego konta powinna zapewnić ustalenie rezerw według poszczególnych Zauważmy jednak przy tym, że sposób regulowania należności nie ma wpływu
tytułów. na ujęcie w księdze podatkowej kosztów z tytułu najmu. Spółka powinna ujmować
w księdze co miesiąc koszt czynszu najmu w kolumnie 13  Pozostałe wydatki
(14  według  starego wzoru księgi. Do jego ponoszenia jest obowiązana na podsta-
wie umowy najmu.
Natomiast koszty zakupu materiałów czy usług budowlanych koniecznych do
wykonania remontu należałoby ująć w księdze podatkowej spółki na podstawie
dowodów księgowych w kolumnie 13  Pozostałe wydatki (14  według  starego
wzoru księgi). W momencie zakończenia remontu nakłady te powinny zostać  refak-
turowane na gminę. W pytaniu wskazano, że spółka nie jest podatnikiem VAT, więc
w celu udokumentowania poniesionych wydatków na remont spółka będzie mogła
wystawić zwykłą fakturę lub rachunek. Operacja takiej sprzedaży usług spowoduje
powstanie przychodu podatkowego. W księdze podatkowej, na podstawie tego do-
wodu, kwotę należnego od gminy zwrotu nakładów, spółka wpisze w kolumnie 8
 Pozostałe przychody .
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 104 " 27.12.2007 r.