10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO
www.gazetapodatkowa.pl
Zdarzenia nadzwyczajne na dzień
bilansowy i w rachunku zysków i strat
Straty i zyski nadzwyczajne są to skutki zdarzeń powstających w okolicznościach trud- 4. PK  decyzja towarzystwa ubezpieczeniowego o przyznaniu
nych do przewidzenia, poza zwykłą działalnością operacyjną (statutową) jednostki. Ponadto odszkodowania: 35.000 zł
zdarzenia te nie są związane z ogólnym ryzykiem prowadzenia działalności. Wynika to  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki
z art. 3 ust. 1 pkt 33 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). (w analityce: Rozrachunki z ubezpieczycielem),
Skutki zdarzeń nadzwyczajnych ujmuje się w księgach rachunkowych zgodnie z za-  Ma konto 77-0  Zyski nadzwyczajne .
sadą ostrożności. Nakazuje ona uwzględnić w wyniku finansowym  bez względu na jego 5. WB  wpływ odszkodowania od towarzystwa ubezpieczeniowego: 35.000 zł
wysokość  wyłącznie niewątpliwe zyski nadzwyczajne oraz wszystkie poniesione straty  Wn konto 13-0  Rachunek bieżący ,
nadzwyczajne. Skutki tych zdarzeń ujmuje się w księgach rachunkowych i w sprawozdaniu  Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki
finansowym także wtedy, gdy zostaną one ujawnione między dniem bilansowym a dniem, (w analityce: Rozrachunki z ubezpieczycielem).
w którym następuje rzeczywiste zamknięcie ksiąg rachunkowych. W porównawczym rachunku zysków i strat jednostka wykaże:
Do ewidencji zdarzeń nadzwyczajnych służą konta: 77-0  Zyski nadzwyczajne i 77-1  w pozycji J. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych  kwotę (-) 5.000 zł,
 Straty nadzwyczajne . W ewidencji szczegółowej prowadzonej do tych kont należy od-  w pozycji J.I. Zyski nadzwyczajne  kwotę 35.000 zł,
dzielnie ujmować poszczególne rodzaje strat i zysków nadzwyczajnych.  w pozycji J.II. Straty nadzwyczajne  kwotę 40.000 zł.
Do zysków i strat nadzwyczajnych zalicza się w szczególności skutki:
Skutki finansowe restrukturyzacji działalności
 zdarzeń losowych (pożar, powódz
, huragan i inne klęski żywiołowe),
 restrukturyzacji działalności, Do strat nadzwyczajnych zalicza się rezerwę na zobowiązania spowodowane restruk-
 zaniechania lub zawieszenia pewnego rodzaju działalności, w tym sprzedaży zorga- turyzacją, jeżeli jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia m.in. na podstawie
nizowanej części przedsiębiorstwa (np. sklepu, oddziału). odrębnych przepisów oraz gdy plan restrukturyzacji pozwala w sposób wiarygodny osza-
Nie zalicza się do strat nadzwyczajnych skutków kradzieży czy wypadków samochodo- cować wartość przyszłych zobowiązań.
wych  zdarzenia te uznaje się za związane z ryzykiem prowadzenia działalności. Skutki Ewidencja rezerwy (np. na przewidywane koszty odpraw zwalnianym pracownikom)
finansowe tych zdarzeń zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych, a otrzymane oraz jej wykorzystanie może przebiegać zapisami:
ewentualne odszkodowania zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych. 1 Utworzenie rezerwy:
W rachunku zysków i strat wykazywany jest wynik zdarzeń nadzwyczajnych w wier-  Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne ,
szu M (wariant kalkulacyjny) oraz w wierszu J (wariant porównawczy). Wynik ten stanowi  Ma konto 83  Rezerwy .
różnicę między: 2. Wykorzystanie rezerwy:
 sumą zysków nadzwyczajnych wykazanych w wierszu M.I lub J.I oraz  Wn konto 83  Rezerwy ,
 sumą strat nadzwyczajnych wykazanych w wierszu M.II lub J.II.  Ma konto 23  Rozrachunki z pracownikami .
Informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych wykazuje się w dodatkowych infor- 3. Rozwiązanie części lub całości niewykorzystanej rezerwy:
macjach i objaśnieniach, z podziałem na: losowe i pozostałe (zgodnie z ust. 2 pkt 9 dodat-  Wn konto 83  Rezerwy ,
kowych objaśnień).  Ma konto 77-0  Zyski nadzwyczajne .
Zdarzenia losowe Sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa
Skutki zdarzeń losowych takich jak powódz
, huragan, pożar, gradobicie, trzęsienie Do strat nadzwyczajnych zalicza się wartość bilansową składników majątku wchodzą-
ziemi to przede wszystkim wszelkie poniesione straty majątkowe oraz koszty usuwania cych w skład sprzedanej zorganizowanej części jednostki. Do zysków nadzwyczajnych
skutków tych zdarzeń. należy zaliczyć wartość sprzedaży na podstawie faktury VAT.
Środki trwałe, które uległy zniszczeniu wyksięgowuje się z ksiąg dokonując następu- Ewidencja księgowa sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa:
jących zapisów: 1. Faktura VAT:
a) dotychczasowe umorzenie a) wartość według cen sprzedaży netto
 Wn konto 07  Odpisy umorzeniowe środków trwałych ,  Ma konto 77-0  Zyski nadzwyczajne ,
 Ma konto 01  Środki trwałe , b) VAT należny
b) nieumorzona wartość początkowa środków trwałych  Ma konto 22-2  Rozrachunki z tytułu VAT należnego ,
 Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne , c) razem należność
 Ma konto 01  Środki trwałe .  Wn konto 24  Pozostałe rozrachunki .
W przypadku środków trwałych w budowie pełną kwotę poniesionych nakładów zalicza 2. Rozchód sprzedanych składników majątku wchodzących w skład zorganizowanej
się do strat nadzwyczajnych i ujmuje zapisem: części przedsiębiorstwa:
 Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne , a) nieumorzona wartość środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych
 Ma konto 08  Środki trwałe w budowie .  Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne ,
Z kolei wartość zniszczonych rzeczowych składników majątku obrotowego w cenach zakupu  Ma konto 01  Środki trwałe , konto 02  Wartości niematerialne i prawne ,
(nabycia) lub według kosztu wytworzenia odnosi się w ciężar strat nadzwyczajnych, księgując: b) wartość materiałów, towarów i produktów gotowych
 Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne ,  Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne ,
 Ma konto 31  Materiały , konto 33  Towary , konto 60  Produkty gotowe i półpro-  Ma konto 31  Materiały , konto 33  Towary , konto 60  Produkty gotowe
dukty . i półprodukty ,
W przypadku ewidencji tych składników w stałych cenach ewidencyjnych należy odnieść c) wartość należności
na konto 77-1 odchylenia od cen ewidencyjnych, zapisem:  Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne ,
 Wn/Ma konto 34-1  Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów , konto 34-2  Ma konto 20  Rozrachunki z odbiorcami , konto 24  Pozostałe rozra-
 Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów , konto 62  Odchylenia od cen ewiden- chunki ,
cyjnych produktów , d) wartość zobowiązań
 Ma/Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne .  Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami , konto 24  Pozostałe rozra-
Do zysków nadzwyczajnych  ujmowanych na koncie 77-0  zalicza się w szczególności chunki ,
odszkodowania od zakładów ubezpieczeniowych za straty powstałe w aktywach trwałych  Ma konto 77-0  Zyski nadzwyczajne .
i obrotowych na skutek zdarzeń losowych a także przychody ze sprzedaży uszkodzonych
Ewa Gruchot
składników majątku trwałego (lub ich części) oraz majątku obrotowego.
Przykład
Podatkowa księga
Założenia
1. Na skutek gwałtownego huraganu połączonego z ulewą zerwany został dach bu- przychodów i rozchodów
dynku magazynowego. Zniszczeniu uległy materiały na łączną wartość w cenach zakupu
10.000 zł.
Ewidencja niskocennych środków trwałych
2. Koszty naprawy dachu na podstawie otrzymanej faktury od zakładu remontowego
wyniosły: Czy przy przejściu z ksiąg handlowych na księgę podatkową należy
 wartość netto: 30.000 zł, z ewidencji środków trwałych wydzielić i przenieść do ewidencji wypo-
 podatek VAT: 6.600 zł, sażenia przedmioty o niskiej wartości?
 łączna kwota zobowiązania: 36.600 zł.
3. Zakład ubezpieczeniowy wypłacił odszkodowanie w wysokości: 35.000 zł. Ewidencją wyposażenia obejmuje się wyposażenie, którego wartość początkowa
4. Jednostka sporządza rachunek zysków i strat według wariantu porównawczego. przekracza 1.500 zł. Stanowi o tym ż 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów
w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2003 r.
Dekretacja nr 152, poz. 1475 ze zm.). Definicję wyposażenia zawiera ż 3 pkt 7 tego rozporządze-
1. Wyksięgowanie zniszczonych materiałów: 10.000 zł nia. Zgodnie z tym przepisem, wyposażenie to rzeczowe składniki majątku, związane
 Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne , z wykonywaną działalnością, niezaliczone, zgodnie z przepisami ustawy o podatku
 Ma konto 31  Materiały . dochodowym, do środków trwałych.
2. Faktura VAT za naprawę dachu: Zatem wyposażenie to te składniki majątku, które nie zostały ujęte w ewidencji
a) wartość netto 30.000 zł środków trwałych. Jeśli więc prowadząc księgi rachunkowe podatnik zaliczył rze-
 Wn konto 30  Rozliczenie zakupu , czowe składniki majątku do środków trwałych, mimo ich niskiej wartości  prze-
b) VAT podlegający odliczeniu 6.600 zł chodząc na księgę podatkową nie powinien ich obejmować ewidencją wyposażenia.
 Wn konto 22-1  VAT naliczony i jego rozliczenie , Składniki te stanowią środki trwałe i powinny nadal figurować w ewidencji środków
c) łączna kwota zobowiązania 36.600 zł trwałych. Podatnicy prowadzący księgę podatkową mają obowiązek prowadzenia
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki ewidencji środków trwałych, zatem należy po prostu ją kontynuować. W przypadku
(w analityce: Zakład remontowy). gdy niskocenne środki trwałe nie zostały całkowicie umorzone, podatnik powinien
3. PK  zarachowanie kosztów związanych z usuwaniem szkody kontynuować ich amortyzację, wpisując odpisy amortyzacyjne w kolumnie 13 księgi
do strat nadzwyczajnych (wartość netto wynikająca z faktury): 30.000 zł  Pozostałe wydatki .
 Wn konto 77-1  Straty nadzwyczajne ,
Dorota Przybyszewska
 Ma konto 30  Rozliczenie zakupu .
Gazeta Podatkowa nr 11 " 7.02.2008 r.