Auguste Comte

1

Auguste Comte

Auguste Comte

1798 - 1857

Narodowość Francuz

Kierunek

Pozytywizm

Scjentyzm

Ewolucjonizm

Naturalizm

Auguste Comte, Izydor Maria August Franciszek Ksawery Comte (ur. 19 stycznia 1798 w Montpellier, zm. 5

września 1857 w Paryżu) – francuski filozof i pozytywista, twórca nazwy socjologia.

Życie i dzieło

Comte urodził się w Montpellier w południowo-wschodniej Francji. Studiował na Szkole Politechnicznej w Paryżu

jednak nie ukończył studiów. Następnie mieszkał w Paryżu dając dorywczo korepetycje z matematyki. Szybko

popadł w biedę z której wychodził z trudem. Mimo że był osobą o wybitnych zdolnościach, nigdy nie został

dopuszczony do funkcji akademickich. Ożenił się z Caroline Massin, z którą rozwiódł się w 1842 roku. Od 1844

roku związany z Clotilde de Vaux, jednak był to związek krótkotrwały z powodu jej nagłej choroby i śmierci. Pod

koniec lat czterdziestych XIX wieku Comte inicjuje "religię ludzkości". Zmarł w Paryżu 5 września 1857 na przerost

wątroby i został pogrzebany na cmentarzu Père-Lachaise.

Comte był przekonany o konieczności dokonania reformy nauki, a jego plany reformatorskie objęły także stosunki

społeczne oraz religię. Jego głównym dziełem było sześciotomowe Cours de philosophie positive – Kurs filozofii

pozytywnej (1830-1842), a plany reform społecznych i religijnych zawarł w Système de politique positive

(1851-1854). W 1817 został sekretarzem Claude Henri Saint-Simona z którym współpracował do 1824. Zarys

filozofii pozytywnej zawarł już w artykule z 1822 zatytułowanym Plan badań naukowych niezbędnych do

reorganizacji społeczeństwa.

Poglądy

Comte nakreślił podstawy filozofii pozytywistycznej (był twórcą pojęcia pozytywizm). Filozofia jego jest pozytywna

gdyż:

• zajmuje się ona wyłącznie przedmiotami rzeczywistymi – bada rzeczy dostępne umysłowi;
• rozważa tylko tematy pożyteczne – gdyż chce służyć polepszeniu życia;

• ogranicza się do przedmiotów, o których można uzyskać wiedzę pewną;

• zajmuje się kwestiami ścisłymi;

• pracuje pozytywnie, nie ogranicza się do krytyki.

W ujęciu Comte'a filozofem pozytywnym jest ten, kto zrozumiał, że nauki przyrodnicze stworzyły doskonały wzór

dochodzenia naukowego, posługuje się tylko badaniami czysto faktycznymi. Filozof pozytywny unika tworów

Auguste Comte

2

abstrakcyjnych oraz "bezbłędnych" i zastępuje je przez konkretne oraz względne.

Comte inspiracje czerpał przede wszystkim od uczonych-przyrodników, którzy dokonywali refleksji

metodologicznych oraz empiryzmu brytyjskiego, zwłaszcza Davida Hume'a. Pewne idee zawdzięczał także

filozofowi francuskiego Oświecenia, d'Alembertowi. Plany reformy społecznej były w tym czasie szeroko

rozpowszechnione; Comte przyjaźnił się przez pewien czas z przedstawicielem tzw. socjalizmu utopijnego –

Claude-Henrim de Saint-Simonem, który być może przywłaszczył sobie wiele pomysłów młodego uczonego i

filozofa.

Comte określił zakres filozofii pozytywnej, ograniczając ją do realnie istniejących przedmiotów, o których można

uzyskać wiedzę pewną i ścisłą – czyli do faktów zewnętrznych dotyczących przedmiotów fizycznych. Dlatego

metafizyka nie może być przedmiotem rzetelnej wiedzy. Filozofia miała być podstawą teoretyczną tak pomyślanej

nauki, zestawiając i uogólniając gromadzoną przez badaczy wiedzę. Pozytywizm odrzucał dociekania co do istnienia

materii albo Boga jako niepewne, znajdujące się poza rzetelnym doświadczeniem.

Comte zajmował się zagadnieniem ewolucji wiedzy i twierdził, że faza naukowa ("pozytywna") stanowi najwyższe

stadium tej ewolucji przebiegającej według schematu:

• faza teologiczna – gdy w wyjaśnieniach zjawisk ludzie odwoływali się do sił nadprzyrodzonych, istot boskich

lub bóstwa;

• faza metafizyczna – gdy ludzie wyjaśniają zjawiska poprzez abstrakcyjne pojęcia i rozumową spekulację

(najczęściej oderwaną od rzeczywistości);

• faza pozytywna – gdy ludzie formułują twierdzenia oparte na faktach i zależnościach współistnienia lub

następstwa między faktami. W tej fazie ludzie mogą ustalać i przewidywać nieznane dotąd fakty. Faza ta jest

tożsama z fazą naukową.

Jedna z pierwszych teorii nauki, do dzisiaj

aktualna

Comte stworzył jedną z pierwszych teorii nauki. Rozróżnił nauki

abstrakcyjne (zajmujące się prawami łączącymi fakty przyrody) oraz

nauki konkretne (opisujące fakty, np. mineralogia). Za nauki

abstrakcyjne uważał matematykę, astronomię, fizykę, chemię, biologię

i socjologię. Comte ukuł (1838) nazwę socjologia dla odróżnienia od

używanego przez jego rywali intelektualnych terminu "fizyka

społeczna". Nakreślił również jej program: badanie metodą

przyrodniczą, empiryczną i historyczną ludzkich społeczeństw,

panującego w nich porządku i warunków postępu.

Wymienione dziedziny uporządkowane są według malejącego zakresu

badań, od astronomii do socjologii (patrz. rycina), któremu towarzyszy

wzrost złożoności badanych zjawisk. Kolejne mniej ogólne nauki,

pojawiały się historycznie później, i później osiągały stadium

empiryczne, przechodząc najpierw przez fazę teologiczną i

metafizyczną.

W systemie Comte'a nauka pozytywna była tylko częścią doskonałego ustroju społecznego, który postulował.

Idealnym celem społeczeństwa miało być doskonalenie natury ludzkiej. Jednak jego postulaty w tym zakresie

okazały się nietypowe i odbiegające od jego założeń dotyczących obiektywizmu: postulował ustanowienie kultu

Ludzkości, Postępu i Ładu, którego kapłani mieliby monopol na nauczanie i medycynę oraz sprawowaliby cenzurę;

ustrój miałby być dyktatorski, a urzędy - dziedziczne. Dewizą tego ładu miałoby być hasło Comte'a: L'amour pour

principe; l'ordre pour base; le progrès pour but ("Miłość jako zasada, porządek jako podstawa, postęp jako cel").

Auguste Comte

3

Oddziaływanie

Filozofia Comte'a składa się z dwóch części: wcześniejszej, która stała się istotą tego, co później nazywano

pozytywizmem, oraz późniejszej – doktrynerskiej i totalitarnej. Pierwsza część oddziaływała szeroko: we Francji

dzięki Emilowi Littré, jednemu z najwybitniejszych uczonych francuskich, który odrzucał późniejsze prace Comte'a,

ale był entuzjastą idei zawartych we wcześniejszych; w Anglii dzięki inspiracji, jaką się stała dla Johna Stuarta

Milla. Druga część oddziaływała na sektę zwolenników, skupionych wokół Pierre'a Laffite'a. Kościół

pozytywistyczny, głoszący nauczanie Comte'a, rozpowszechnił się w wielu krajach świata.

Bibliografia

• A. Comte, Metoda pozytywna w szesnastu wykładach, przekład W.Wojciechowska, PWN 1961.

• B. Skarga, Comte, Wiedza Powszechna 1977.

Linki zewnętrzne

• "Istota i znaczenie metody pozytywnej"

[1]

, A.Comte

Przypisy

[1] http:/

/

sady.

umcs.

lublin.

pl/

filnauk.

comte.

wyklady.

htm

Źródła i autorzy artykułu

4

Źródła i autorzy artykułu

Auguste Comte  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=23262469  Autorzy: Adamt, Aegis Maelstrom, Ananas96, Aradek, Bluszczokrzew, Gdarin, Ilmatar, Jadwiga, Kpjas, Laforgue,
Lampak, Listy1515, Nameless, Nlpa, Ohtnim, PMG, Paradox, Pimke, Polimerek, Przykuta, Roo72, Selena von Eichendorf, ShiftFn, Siałababamak, Siedlaro, ToAr, Togo, Vigilium, 44
anonimowych edycji

Źródła, licencje i autorzy grafik

Plik:Auguste Comte.jpg  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Auguste_Comte.jpg  Licencja: Public Domain  Autorzy: Aegis Maelstrom, Bastique, Dbenbenn, Fred J, Gabor,
Kelson, Kilom691, Majorly, Piotrus, Plugwash, Porao, Svencb, 4 anonimowych edycji

Plik:Comte teoria.gif  Źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Comte_teoria.gif  Licencja: Public Domain  Autorzy: User:ShiftFn

Licencja

Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/

/

creativecommons.

org/

licenses/

by-sa/

3.

0/