bliżej przedszkola  1.112 styczeń 2011

100

Przygotowanie do nauki czytania

Zabawy z wyrazami

scenariusze wprowadzające rodziny wyrazów

Ostatni etap Odimiennej Metody Nauki Czytania
– opisany w grudniowym numerze BLIŻEJ PRZED-
SZKOLA – obejmuje przyporządkowanie odpowied-
niego napisu do wszystkiego, co tworzy bliższą i dal-
szą rzeczywistość. „Nazywanie świata”stało się dla
mnie inspiracją do różnorakich działań z dziećmi
i stanowi trzon opracowanego przeze mnie progra-
mu działań edukacyjnych „Zabawy z wyrazami”.

Edyta Kaczanowska

N

iektóre z przedstawionych w ar-

tykule działań nie są dokładnym

odzwierciedleniem metody dok-

tor Ireny Majchrzak, niemniej jednak zo-

stały sprawdzone przeze mnie w prak-

tyce, okazały się skuteczne i ciekawe dla

dzieci. Jesienią wprowadzam zazwyczaj

następujące rodziny wyrazów: „przed-

mioty w sali”, „zabawki”, „pojazdy”,

„części ciała”, „zwierzęta leśne”, „dary

jesiennego parku”, „owoce i warzywa”.
W tym numerze prezentuję własne sce-

nariusze zajęć do wybranych rodzin

wyrazów: „części ciała” oraz „zwierzę-

ta leśne”. Opracowałam je na tyle uni-

wersalnie, że można z nich korzystać

nie tylko jesienią.
Zajęcia prowadziłam w grupie dzieci

zróżnicowanych wiekowo, od 3 do 6

lat, uwzględniając zasadę stopniowa-

nia trudności. Miałam na względzie

również podstawową potrzebę dzieci

– potrzebę ruchu.
Przebieg zajęć przedstawię w formie

zadaniowej, dzięki czemu można bę-

dzie zorientować się, w jaki sposób

kieruję polecenia do dzieci. Tekst za-

znaczony kursywą to moje dodatkowe

uwagi dotyczące realizacji zadań edu-

kacyjnych.

„Moje ciało”

zabawy z wyrazami

Cele ogólne:
o

kształtowanie gotowości do czyta-

nia poprzez czytanie globalne;

o

stwarzanie warunków do aktyw-

ności ruchowej, plastycznej i prze-

jawiania pozytywnych relacji in-

terpersonalnych;

o

utrwalanie orientacji w schemacie

ciała.

Umiejętności dzieci:
o

orientowanie się w schemacie ciała;

o

czytanie globalne nazw części ciała

(dobieranka wyrazowo-obrazko-

wa);

o

rozróżnianie i porównywanie liter

w obrębie wielkich liter drukowa-

nych;

o

odtwarzanie rytmu muzyczno-ru-

chowego oraz piosenki;

o

posługiwanie się ciałem i wyob-

raźnią w działaniu ruchowym;

o

przejawienie pozytywnych inter-

akcji personalnych.

Przestrzeń edukacyjna:

Sala przedszkolna.

Pomoce i przybory:

Nagranie piosenki „Głowa – ramiona”

z repertuaru „Czerwonej straży pożar-

nej”, etykietki z nazwami części ciała

(dwa zestawy), arkusz z konturem syl-

wetki dziecka, nagrania muzyczne do

zabaw ruchowych, szarfy, duża kostka

sześcienna z nazwami części ciała, kół-

ko, plastelina, karty pracy własnego

autorstwa z nazwami części ciała i po-

stacią dziecka, kredki.

Interakcje:

NDZ (1–n), (1–2) DZ DZ (3–4), N

bliżej przedszkola  1.112 styczeń 2011

101

blizejprzedszkola.pl

Komplet książek do nauki czytania Odimienną Metodą Ireny Majchrzak

tylko za 59 zł

W skład kompletu wchodzi podręcznik „Opowieści sowy” część I i II,

ćwiczenia „Gry czytelnicze” część I i II oraz książka „Opowieści ortograficzne”.

Zamówienia przyjmuje sklep BlizejEdukacji.pl, tel. [phone], e-mail: [e-mail]

Przy zamówieniu minimum 15 kompletów koszty wysyłki pokrywa sprzedawca.

R E K L A M A

DZ DZ (2–n), (1/2 n) DZ DZ (1/2

n), DZ DZ (cała grupa jednocześnie,

pary, każde dziecko po kolei, podział

na dwie równe grupy, każde dziecko

indywidualnie).

Metody:

Czynnościowo-werbalna,

werbalno-

czynnościowa, czynnościowa (inspi-

racja metodą odimienną Ireny Maj-

chrzak).

Przebieg zajęcia:


„Głowa – ramiona”.

Witamy się, po-

kazując wymienione części ciała zgod-

nie z piosenką.

Można wykorzystać nagranie piosen-

ki „Głowa – ramiona” z repertuaru

„Czerwonej straży pożarnej” bądź

innej piosenki nawiązującej do sche-

matu ciała.



„Kontur ciała”.

Połączcie się w pary.

Jedno z was położy się na plecach, a dru-

gie obrysuje palcem kontur kolejno wy-

mienionych części ciała swojego kolegi

(zmiana ról).



„Etykietki do części ciała”.

Dopa-

sujcie odczytane przeze mnie napisy

do właściwych miejsc naszej sylwety

(na dużym arkuszu). Odczytajcie po-

kazywane wyrazy.

Jeśli w grupie jest dziecko uzdolnione

czytelniczo, możemy je poprosić o od-

czytanie nazw i wybranie dzieci, które

dopasują je do właściwych miejsc na-

szej sylwety.



„Etykietka do etykietki”.

Wylosuj-

cie kartonik z nazwą części ciała i od-

szukajcie taki sam na naszej sylwecie

dziecka. Odczytajcie ten napis.



„Przyklejanka”.

Poruszajcie się po

sali, kręcąc ramionami (skacząc jak pa-

jacyki itp.). Na dany znak osoby ozna-

czone czerwonymi szarfami wybiorą

po jednym napisie z nazwą części ciała

z sylwetki dziecka i przyłożą do odpo-

wiedniego miejsca na swoim ciele. Po

odczytaniu wyrazów odłożą je na miej-

sce. Potem to zadanie wykonają osoby

z zielonymi szarfami.



„Sylwetka z napisami”.

Wylepcie pla-

steliną wybrane elementy sylwetki na

arkuszu oraz litery na etykietkach (troje

bądź czworo dzieci zajmuje się wylepia-

niem elementów sylwetki, reszta dostaje

po jednej etykietce). Naklejmy napisy

przy odpowiednich częściach ciała:

Można zaproponować dzieciom inną

formę aktywności plastycznej, np. malo-

wanie farbami sylwetki dziecka oraz liter

na etykietkach. Jeśli w grupie jest dużo

dzieci, można wykonać dwie sylwety.

„Moje ciało”

zajęcia utrwalające



„Napis na ciele”.

Wylosujcie kartonik

z nazwą części ciała, odczytajcie i przy-

łóżcie do właściwego miejsca na swoim

ciele (jeśli to zbyt trudne, możecie po-

szukać takiego samego napisu na zro-

bionej wcześniej sylwecie dziecka).



„Zaczarowane sylwetki”.

Podzielę

was na dwie grupy. Poruszajcie się po

sali między dziećmi stojącymi w taki oto

sposób (np. z ramionami tworzącymi

dach). Na podane hasło każdy zatrzyma

się przy wybranym koledze, podnie-

sie napis leżący obok i dopasuje go do

właściwego miejsca na jego ciele (potem

następuje zmiana ról).



„Prawidłowy napis”.

Sprawdźmy,

komu uda się wyrzucić na kostce na-

pis z nazwą pasującą do części ciała

zaznaczonej kółkiem na sylwetce.



„Litery w napisach”.

Poruszajcie się

po sali z etykietką „przyklejoną” do

właściwej części ciała, na dany znak

połączcie się w pary i sprawdźcie, czy

w „waszych” wyrazach są takie same

litery. Która para chciałaby nam poka-

zać te litery i je nazwać?



„Napisy do części ciała”.

Dołączcie

kolejne nazwy na otrzymanej karcie pra-

cy do właściwych części ciała sylwetki

dziecka. Pokolorujcie kredkami postać.

Opracowaną przeze mnie kartę pracy

prezentowałam w poprzednim artykule.

„Zwierzęta leśne”

zabawy z wyrazami

Cele ogólne:
o

kształtowanie gotowości do czyta-

nia poprzez czytanie globalne;

o

stwarzanie warunków do ekspresji

ruchowej i aktywności plastycznej;

o

utrwalanie wiadomości na temat

fauny leśnej.

Umiejętności dzieci:
o

rozróżnianie wybranych zwierząt

leśnych i ich cech charakterystycz-

nych;

o

czytanie globalne nazw wybranych

zwierząt leśnych (głównie dobie-

ranka wyrazowo-obrazkowa);

o

rozróżnianie i porównywanie wiel-

kich liter drukowanych;

o

odtwarzanie rytmu muzyczno-ru-

chowego;

o

posługiwanie się ciałem i wyob-

raźnią w działaniu ruchowym;

o

posługiwanie się liczebnikami głów-

nymi.

Przestrzeń edukacyjna:

Sala przedszkolna.

Pomoce i przybory:

Rymowane zagadki o leśnych zwie-

rzętach, ilustracje wybranych leśnych

zwierząt, etykietki z nazwami wybra-

nych leśnych zwierząt (dwa zestawy),

pacynki wiewiórki i jeża (bądź sylwety),

nagranie muzyczne utworu Edwarda

Griega „W grocie króla gór”, nagrania

muzyczne do zabaw ruchowych, ko-

szyczek, dywanik, kartoniki i wizerunki

orzeszków z literami alfabetu rucho-

mego, karty pracy własnego autorstwa

z nazwami leśnych zwierząt oraz ich po-

staciami, ilustracje leśnych zwierząt do

kolorowania, kredki świecowe i ołów-

kowe, kule z gazet jako kamienie, wizy-

tówki dzieci na „Liście obecności”.

bliżej przedszkola  1.112 styczeń 2011

102

Przygotowanie do nauki czytania

Już za miesiąc:

Zimowe gry i zabawy

wprowadzające rodziny wyrazów.

Edyta Kaczanowska – nauczyciel dyplomowany z 10-letnim

stażem pracy, prowadzi grupę 3-6-latków w Przedszkolu Miejs-

kim nr 20 w Łodzi.
Ukończyła studia podyplomowe z zakresu Edukacji Elementa-

rnej, współpracuje z Łódzkim Centrum Doskonalenia Nauczycieli

i Kształcenia Praktycznego jako prowadząca warsztaty szkole-

niowe i modelowe zajęć edukacyjnych dla nauczycieli.

Interakcje:

NDZ (1–n), (1–2) DZ DZ (3–4),

NDZDZ (2–n), DZ DZ (cała grupa

jednocześnie, pary, każde dziecko po

kolei, każde dziecko indywidualnie).

Metody:

Czynnościowo-werbalna, werbalno-

czynnościowa, czynnościowa (inspi-

racja metodą odimienną Ireny Maj-

chrzak).

Przebieg zajęcia:


„Zagadki o zwierzętach”.

Posłuchaj-

cie zagadek z koszyczka wiewiórki Ru-

dzi i odgadnijcie, o jakich leśnych zwie-

rzętach mowa. Kto chciałby odszukać

„kryjówki” tych zwierząt? (ilustracje

umieszczone w wybranych miejscach

sali).

Zagadki odczytuje nauczycielka lub u-

zdolnione czytelniczo dziecko. Jeśli nie

wprowadziliśmy rodziny wyrazów jesie-

nią, to nic nie stoi na przeszkodzie, by

zrobić to zimą. Wówczas możemy na-

wiązać do zwierząt, które zapadają w sen

zimowy. Wiewiórka, jak wiemy, nie za-

sypia w zimie (niekiedy tylko zapada na

kilka dni w stan odrętwienia, podczas

którego temperatura jej ciała obniża

się o kilka stopni). Będzie zatem mogła

„przedstawić” swoje zagadki także zimą.

Temat „zwierzęta leśne” można również

omawiać wiosną.



„Rudzia etykietuje zwierzęta”.

Po-

móżmy wiewiórce Rudzi dopasować

właściwe podpisy do jej leśnych zna-

jomych. Odczytajcie wspólnie kolejne

wyrazy.



„Podpisy”.

Poruszajcie się po na-

szym lesie, naśladując skradające się

lisy, zgodnie z rytmem muzyki (muzyka

Edwarda Griega). Podczas pauzy każdy

stanie przy jednej ilustracji z podpisem

i odczyta nazwę zwierzęcia.

Po pierwszym odczytaniu podpisów

nauczycielka odwraca kilka ilustra-

cji. Przed ostatnią rundką czytania

wszystkie ilustracje są już zakryte:



„Wyrazy zebrane przez jeżyka”.

Wylosujcie kartonik z nazwą leśnego

zwierzęcia z koszyczka jeżyka Igiełki.

Dopasujcie odczytany wyraz do właś-

ciwej ilustracji i policzcie, ile liter jest

w tym napisie.



„Poszukiwanie liter”.

Odszukajcie

wśród liter na dywaniku jedną z liter ze

swojego imienia. Jak nazywa się ta lite-

ra? Wskażcie nazwę zwierzęcia, w któ-

rej ona występuje. Odczytajcie wskaza-

ny wyraz (bądź wyrazy).

Dziecko może przypomnieć sobie litery

imienia dzięki „Liście obecności” za-

wieszonej w widocznym miejscu.



„Album leśnych zwierząt”.

Wybierz-

cie kolejno po jednej ilustracji leśnych

zwierząt. Następnie odszukajcie właści-

wy podpis do wybranego obrazka. Uży-

wając flamastra, obrysujcie po śladzie

wszystkie litery na etykietce (możecie

je też pokolorować). Pokolorujcie kred-

kami świecowymi bądź pastelowymi

wizerunek zwierzęcia. Naklejcie wyraz

na dole (lub górze) ilustracji:

„Zwierzęta leśne”

zajęcia utrwalające



„Jeżyk zamienia podpisy”.

Przyj-

rzyjcie się uważnie podpisom pod ilu-

stracjami leśnych zwierząt. Znajdźcie

dwa zwierzęta, które mają zamienione

podpisy. Umieśćmy etykietki na właś-

ciwych miejscach. Zamknijcie oczy,

a jeżyk Igiełka znów zrobi psikusa, za-

mieniając podpisy.



„Leśniczy”.

Poruszajcie się po sali

jak leśniczy z lornetką. Podczas prze-

rwy w muzyce zatrzy-

majcie się przy ilustracji

zwierzęcia z podpisem

i odczytajcie wyraz (dla

utrudnienia – w trakcie

trwania zabawy będą

stopniowo zakrywane

kolejne ilustracje).



„Jakie zwierzę poszło?”.

Ustalmy,

które zwierzęta pojawią się na polanie.

Zapamiętajcie etykietki z ich nazwami.

Zamknijcie na chwilkę oczy, a potem

odgadnijcie, którego zwierzęcia nie ma

już na polanie (schowana etykietka).

W tej zabawie użyte są same etykietki.



„Zające szukają napisu”

. Zamień-

cie się w zające przeskakujące przez

kamienie (zgodnie z rytmem muzyki).

Na dany znak odszukajcie pod swoim

kamieniem napis i sprawdźcie, czy pa-

suje do zwierzęcia, które pojawiło się na

polanie (ilustracja).



„Orzeszki z literami”.

Sprawdźmy,

jakie litery ukryły się w orzeszkach ze-

branych w koszyczku Rudzi. Jak myśli-

cie, jaką nazwę zwierzęcia da się z nich

ułożyć?



„Leśny obrazek z napisami”.

Wy-

tnijcie otrzymane wyrazy, odczytajcie

i naklejcie przy właściwych wizerun-

kach zwierząt na ilustracji. Następnie

pokolorujcie litery w wyrazach i to, co

jest na obrazku:

Bibliografia do całego cyklu:

Kamińska K., Nauka czytania dzieci w wieku

przedszkolnym, Warszawa 1999.
Majchrzak I., Wprowadzanie dziecka w świat pis-

ma, Warszawa 1995, wyd. II Warszawa 1999.
Majchrzak I., Gry czytelnicze, część 1 i 2, MAC

Edukacja, 2005.
Majchrzak I., Meksykańska wioska – gra czytelnic-

za, DIDASKO.
Majchrzak I., Nazywanie świata – gra słowno-ob-

razkowa, DIDASKO.
Majchrzak I., Opowieści sowy, część 1 i 2, MAC

Edukacja, 2005.