Pozn�mky z
Pozn�mky z
Pozn�mky z
Pozn�mky z
GEOGRAFIE
pre 2. ro%0ńn�k
gymn�zi�
a strednżch a
k�l
Zdroj: http://www.zones.sk
Pou~
�vanie materi�lov zo ZONES.SK je povolen� bez obmedzen� iba
na osobn� ś%0ńely a ak�ko>
vek verejn� publikovanie je bez
Autor: Martin Slota
predch�dzajśceho sśhlasu zak�zan�.
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
OBSAH
OBSAH .............................................................................................................................................................................................2
AUSTR�LIA A OCE�NIA ............................................................................................................................................................4
AUSTR�LSKY ZV�Z ........................................................................................................................................................................4
`
T�TY OCE�NIE .............................................................................................................................................................................4
Novż Z�land ...............................................................................................................................................................................4
Ostatn� a
t�ty ..............................................................................................................................................................................5
AFRIKA............................................................................................................................................................................................6
NAJV�
`
IE A NAJ%3ńUDNATEJ`
IE `
T�TY ...........................................................................................................................................6
PR�RODN� POMERY.........................................................................................................................................................................6
OBYVATE%3ńSTVO .............................................................................................................................................................................6
PO%3ńNOHOSPOD�RSTVO...................................................................................................................................................................7
HOSPOD�RSTVO .............................................................................................................................................................................7
NERASTN� BOHATSTVO ..................................................................................................................................................................7
SEVERN� AFRIKA...........................................................................................................................................................................7
JUHOAFRICK� REPUBLIKA ..............................................................................................................................................................8
VIDEO.............................................................................................................................................................................................8
�ZIA .................................................................................................................................................................................................9
OBYVATE%3ńSTVO .............................................................................................................................................................................9
`
t�ty �zie pod>
a hospod�rskej vyspelosti ..................................................................................................................................9
VŻCHODN� �ZIA............................................................................................................................................................................9
Japonsko ....................................................................................................................................................................................9

�na..........................................................................................................................................................................................10
Tibet .........................................................................................................................................................................................11
Hong-Kong ..............................................................................................................................................................................11
`
tyria �zijsk� draci ...................................................................................................................................................................11
Mongolsko................................................................................................................................................................................11
Kórejsk� >
udovodemokratick� republika.................................................................................................................................11
Ju~
n� Kórea .............................................................................................................................................................................11
JUHOVŻCHODN� �ZIA..................................................................................................................................................................11
( Monzśnov� �zia  ve>
a zr�~
ok, n�zke teploty, 100 % vlhkose
) .................................................................................11
Singapur...................................................................................................................................................................................14
Malajzia ...................................................................................................................................................................................14
Barma ......................................................................................................................................................................................14
Thajsko.....................................................................................................................................................................................14
Vietnam ....................................................................................................................................................................................14
JU%7ńN� �ZIA..................................................................................................................................................................................14
India.........................................................................................................................................................................................15
JUHOVŻCHODN� �ZIA..................................................................................................................................................................16
Kurdskż probl�m......................................................................................................................................................................17
Libanon....................................................................................................................................................................................17
Sżria.........................................................................................................................................................................................17
Izrael ........................................................................................................................................................................................17
AMERIKA......................................................................................................................................................................................18
`
T�TY SEVERNEJ AMERIKY..........................................................................................................................................................19
Kanada.....................................................................................................................................................................................19
USA..........................................................................................................................................................................................20
`
T�TY STREDNEJ AMERIKY..........................................................................................................................................................21
Mexiko......................................................................................................................................................................................21
Ostatn� a
t�ty ............................................................................................................................................................................22
`
T�TY JU%7ńNEJ AMERIKY ..............................................................................................................................................................23
Andsko-Guayansk� oblase
.......................................................................................................................................................23
Karibsk� oblase
........................................................................................................................................................................23
Andsk� a
t�ty .............................................................................................................................................................................24
2
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
Argent�na .................................................................................................................................................................................24
Braz�lia ....................................................................................................................................................................................24
EURÓPA ........................................................................................................................................................................................25
PREH%3ńAD ......................................................................................................................................................................................25
PR�RODN� POMERY.......................................................................................................................................................................25
JAZYKY.........................................................................................................................................................................................25
STREDN� EURÓPA ........................................................................................................................................................................25
Po>
sko ......................................................................................................................................................................................26
Ma
arsko.................................................................................................................................................................................26

esk� republika .......................................................................................................................................................................26
Rakśsko....................................................................................................................................................................................27
`
vaj%0ńiarsko...............................................................................................................................................................................27
Nemecko...................................................................................................................................................................................27
Z�PADN� EURÓPA........................................................................................................................................................................28
`
t�ty Beneluxu..........................................................................................................................................................................28
Holandsko ............................................................................................................................................................................28
Belgicko ...............................................................................................................................................................................29
Luxembursko .......................................................................................................................................................................29
Ve>
k� Brit�nia..........................................................................................................................................................................29
�rsko .........................................................................................................................................................................................29
Francśzsko...............................................................................................................................................................................29
SEVERN� EURÓPA  `
KANDIN�VIA..............................................................................................................................................30
JU%7ńN� EURÓPA.............................................................................................................................................................................31
`
panielsko ................................................................................................................................................................................31
Taliansko..................................................................................................................................................................................31
JUHOVŻCHODN� EURÓPA (BALK�N) ...........................................................................................................................................32
`
t�ty bżvalej Juhosl�vie...........................................................................................................................................................32
Juhosl�via.............................................................................................................................................................................32
Macedónsko a 
ierna hora...................................................................................................................................................33
Slovinsko .............................................................................................................................................................................33
Srbsko ..................................................................................................................................................................................33
Chorv�tsko ...........................................................................................................................................................................33
Bosna a Hercegovina ...........................................................................................................................................................33
Alb�nsko ..................................................................................................................................................................................33
Gr�cko......................................................................................................................................................................................33
Bulharsko.................................................................................................................................................................................34
Rumunsko.................................................................................................................................................................................34
VŻCHODN� EURÓPA.....................................................................................................................................................................34
Ukrajina...................................................................................................................................................................................34
Bielorusko ................................................................................................................................................................................35
Moldavsko................................................................................................................................................................................35
Pobaltsk� krajiny .....................................................................................................................................................................35
Rusko........................................................................................................................................................................................35
Zakaukazsk� republiky ........................................................................................................................................................35
Stredn� �zia.........................................................................................................................................................................36
3
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
AUSTR�LIA A OCE�NIA
AUSTR�LSKY ZV�Z
" p�vodne  trestaneck� kolónia
" najvzdialeneja
� kontinent od Európy
" hlavn� mesto  Canberra
" obyvate>
ov  17-18 miliónov (90 % na juhovżchode  za vrchmi; pśa
te  0-2 obyvatelia/km2)
" demokracia, feder�cia, monarchia
" pr�rodn� pomery:
" ve>
mi pestr� pr�roda
" podnebie:
" tropick�, subtropick� (a mierne)
" pśa
te, savany, tropick� da~

ov� pralesy
" povrch:
" plochż
" najv�%0ńa
ie pohorie  Ve>
k� predelov� (tu najvya
a
ia %0ńase
 Austr�lske Alpy)
" vodstvo:
" rieky Murray, Darling
" jazer�  Amadeovo, Meckayovo, Eyrovo, Torrensovo
" pśa
te:
" Ve>
k� pieso%0ńnat� pśa
e

" Gipsonova pśa
e

" Simpsonova pśa
e

" Viktóriina pśa
e

" hospod�rstvo:
" priemysel:
" va
etky odvetvia
" bohat� na suroviny (bauxit, %0ńierne uhlie, ~
elezn� ruda) �! vżvoz
" po>
nohospod�rstvo:
" ovce  najviac na svete v pomere k obyvate>
om (130 miliónov)
" hov�dz� dobytok
" pa
enica
`
T�TY OCE�NIE
" 11 miliónov obyvate>
ov
" 11 nez�vislżch a
t�tov
Novż Z�land
" ve>
mi vyvinutż
" Severnż a Ju~
nż ostrov
" hlavn� mesto Wellington
" najv�%0ńa
ie mesto Auckland
" 3,5 miliónov obyvate>
ov (Maori  svojr�zna kultśra)
" demokracia
" Mount Cook  najvya
a
� vrch (sopka)  3764 m.n.m. na Ju~
nom ostrove
" hospod�rstvo:
" priemysel:
" va
etky odvetvia
" po>
nohospod�rstvo:
" najv�%0ńa
ie stavy oviec na svete
" hov�dz� dobytok �! m�so
" mlie%0ńne vżrobky (maslo (v lietadl�ch))
" pa
enica, ovocie
4
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" povrch:
" sope%0ńn� oblase

" Rotorua  ploa
ina; vodn� elektr�reH

Ostatn� a
t�ty
" Fid~
i, Nov� Guinea, `
alamśnove ostrovy, Vanuatu, Belau
" ostrovy:
" pevninov�ho p�vodu
" sope%0ńn�ho p�vodu
" koralov�ho p�vodu
" teplo, ~
iadne ro%0ńn� obdobia, ve>
a zr�~
ok
" bujn� veget�cia
" hospod�rstvo:
" potravin�rske produkty (kokosov� palma  mlieko, du~
ina (kopra)) vżvoz
" rybolov
" niektor� a
t�ty aj vżvoz nerastnżch surov�n
" cestovnż ruch
" pomoc zo zahrani%0ńia
5
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
AFRIKA
NAJV�
`
IE A NAJ%3ńUDNATEJ`
IE `
T�TY
Po%0ńet obyv.
Rozloha
`
t�t
`
t�t
(mil.)
(tis. km2)
Nig�ria 120
Sud�n 2 505
Egypt 60
Al~
�rsko 2 382
Etiópia 58
Zair 2 345
Zair 48
L�bya 1 760
J.A.R. 44

ad 1 284
PR�RODN� POMERY
" rekordy:
" najtepleja
� svetadiel (absolśtne maximum  58 �C  Az�zija - L�bya)
" najvya
a
ia priemern� ro%0ńn� teplota (=35 �C  Dabol  Etiópia)
" 2. najhlba
ie jazero na svete  Tanganika  1 470 m
" najdlha
ia priekopov� prepadlina na svete (Vżchodoafrick�)
" povrch:
" plochż (planiny, ploa
iny)
" Ju~
n� Afrika  vya
a
ie (ploa
ina Katalanga)
" �  savany + pśa
te
" najvya
a
� vrchol  Kilimand~
�ro (5895 m.n.m.)
" na juhu  pohorie Dra%0ńie vrchy
" ostrovy  Seychelsk�, Kan�rske, Azask�, Madagaskar (najv�%0ńa
�), Sokotra (2. najv�%0ńa
�)
" polostrov - Som�lsky
" vodstvo:
" rieky: N�l, Kongo, Niger
" jazer�: Tanganika, Viktóriino (2. najv�%0ńa
ie sladkovodn� jazero sveta), 
adsk�
" fauna a flóra:
" najviac ve>
kżch zvierat:
" slony (najv�%0ńa
ie)
" levy (boja sa hyen), byvoly (najzśriveja
�), leopardy, gepardy
" hyeny (najz�kerneja
ie), krokod�ly, gorily, nosoro~
ce (spolu s gorilami sś najohrozeneja
ie)
" ~
irafy, zebry, pakone (na savan�ch), antilopy, hrochy
" flóra:
" tropick� pralesy
" na pśa
e
ach  suchomiln� rastlinstvo
" savany  tr�vnat� oblasti
OBYVATE%3ńSTVO
" 750  800 mil. obyvate>
ov
" 53 a
t�tov (najchudobneja
ie  Etiópia, Som�lsko, Eritrea)
" jedinż kontinent s prevahou %0ńernochov
" m�lo modernżch n�rodov (kmeH
ov� sśstava obyvate>
stva)
" najv�%0ńa
ia hustota za>
udnenia  N�l
" naj:
" najmlada
� svetadiel:
1. najni~
a
� priemernż vek  ka~
dż 2. obyvate>
 do 15 rokov; priemernż vek  asi 48 rokov
2. nest�le hranice (neust�le spory medzi etnikami)
" najv�%0ńa
ia natalita a mortalita �! po%0ńet obyvate>
ov stśpa, ale pomaly
" najnegramotneja
� kontinent
" najviac >
ud�/lek�ra
6
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" najmena
� podiel na svetovom trhu  1% (hrubż dom�ci produkt  asi $100 (Slovensko - $1200))
" najnepokojneja
� a najnestabilneja
� kontinent
" najmenej urbanizovanż kontinent
" pred 1960  v�%0ńa
ina śzemia  kolónie �! Francśzske, Talianske, ... vżrobky
" vl�da zbran�; dikt�tori
" severn� polovica   Biela  Arabi  islam
" ju~
n� polovica   
ierna  %0ńernosi  krese
anstvo (nie tak ako ho pozn�me, ale vych�dzajś z Biblie)
PO%3ńNOHOSPOD�RSTVO
" v Afrike sa konzumujś najm� h>
uznat� plodiny  jamy a bataty (plodiny podobn� zemiakom)
" pestuje sa tu aj podzemnica olejn�, ry~
a a proso
" exportnżmi plodinami sś k�va (jej pravlase
ou je Etiópia), kakaovn�k a podzemnica olejn� (pobre~
ie Guinejsk�ho z�livu)
" v severnej Afrike sa pestujś na export olivy a palmy datlov� (v Egypte sa ea
te naviac pestuje aj bavlna)
Rastlinn� a ~
ivo%0ń�a
na vżroba
Oblase

Hlavnż export Pre ob~
ivu
Such� oblasti bavlna, 
atle, olivy, vini%0ń, citrusy pa
enica, e
avy, ovce, kozy
Oblasti sav�n korenie, k�va, ovocie (mango, pap�ja, avok�do) oa
�pan�, ovce, hov�dz� dobytok, zemiaky,
bataty, jamy, maniok, kukurica
Tepl� a vlhk� oblasti kakao, korenie, ovocie, k�va, kau%0ńuk, %0ńaj, maniok, ovce, kozy, bataty, jamy, hov�dz�
bur�ky (podzemnica olejn�) dobytok
HOSPOD�RSTVO
" vyv�~
ajś sa hlavne suroviny a po>
noprodukty
" priemysel je minim�lne rozvinutż a je iba e
a~
obnż, potravin�rsky alebo textilnż (stroj�rsky skoro v�bec neexistuje)
" najrozvinuteja
� región Afriky je jej severn� %0ńase
(je tam lepa
ie rozvinutż priemysel a lepa
ie vybudovan� infraa
truktśra)
" jedinż rozvinutż a
t�t Afriky je Juhoafrick� republika
" hoci je Afrika druhż najv�%0ńa
� kontinent sveta, jeho ekonomika tvor� iba dve percent� svetovej ekonomiky
NERASTN� BOHATSTVO
" obrovsk� lo~
isk� farebnżch kovov.
" meden� ruda je hlavne na Z�padnom pobre~
� Afriky a v Zaire
" lo~
isk� diamantov sa nach�dzajś na rovn�ku a na pobre~
� Guinejsk�ho z�livu
" ruda ~
eleza je najm� v Ju~
nej Afrike a Lib�rii
" lo~
isk� zlatej rudy sś v Sud�ne, Zimbabwe, Ghane a hlavne v Ju~
nej Afrike
" lo~
isk� ropy svetov�ho vżznamu sś hlavne v L�bii, Al~
�rsku a v Guinejskom z�live (Nig�ria a Gabon)
SEVERN� AFRIKA
Po%0ńet obyv.
`
t�t Hlavn� mesto Typ a
t�tu
(mil.)
Egypt K�hira republika 63
L�bya Tar�bulus (Tripolis) republika 5
Tunisko Tunis republika 8
Al~
�rsko Al~
�r republika 27
Maroko Rib�t monarchia 27
" najrozvinuteja
� región Afriky
" ~
ijś tu Arabi, hlavn� n�bo~
enstvo je islam; kombin�cia orient�lnej (islamskej) a africkej kultśry
" po>
nohospod�rstvo:
" obilie sa pestuje len na zavla~
ovanżch śzemiach a v pśa
tnych o�zach
" pestujś sa tu najm� olivy, korkovż dub a v pśa
tnych o�zach aj palma datlov�
" v ~
ivo%0ń�a
nej vżrobe prevl�da chov oviec a k�z
" vżvoz  olivovn�k (olivy, olivovż olej), palma datlov� (
atle)
7
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" bohat� na nerastn� suroviny  ropa a zemnż plyn, %0ńierne uhlie, rudy ~
eleza a farebnżch kovov, fosf�ty
" cestovnż ruch bohatstvo (Tunis, Maroko, Egypt)
" v Al~
�rsku a L�bii sś svetovo d�le~
it� lo~
isk� ropy a zemn�ho plynu
" najvżhodneja
ie podmienky pre os�d>
ovanie sś na severe, pri pobre~
� Stredozemn�ho Mora a v delte N�lu.
JUHOAFRICK� REPUBLIKA
" 44 mil. obyvate>
ov, hl. mesto: Pretória, demokracia
" jedinż hospod�rsky rozvinutż a
t�t Afriky
" śradnżmi jazykmi sś angli%0ńtina a afrik�n%0ńina, je tu vysok� gramotnose
(82%)
" mest�:
" Johannesburg  2,1 mil.  hospod�rske a priemyseln� centrum; prevl�dajś %0ńernosi, vysok� kriminalita
" Kapsk� mesto  2 mil.  parlament; prevl�dajś tu belosi, mena
ia kriminalita
" Pretória  1 mil.
" Durban  1,1 mil.
" Soweto  1 mil.
" 50 % urbaniz�cia
" obyvate>
stvo:
" %0ńernosi  78 %
" belosi  12 %
" ostatn� (miea
anci)  10 %
" 60 %-n� negramotnose

" vżroba:
" 1. miesto svetovej produkcie zlata (25 %), diamantov, zinku, van�du, platiny (50 %)
" e
a~
ba %0ńierneho uhlia (4 % svetovej produkcie)
" stroj�rsky priemysel  zbrane, dopravn� a bansk� stroje
" od r. 1994 sś %0ńernosi zrovnopr�vnen� s bielymi
" najni~
a
ia kriminalita v Afrike
VIDEO
" Sud�n:
" na severe  Arabi; na juhu  krese
ania �! vojna
" a
kola  tresty, n�siln� u%0ńenie kor�nu
" Etiópia:
" pekn� krajina, dobr� kraj%0ń�ri; bieda
8
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
�ZIA
OBYVATE%3ńSTVO
" naj>
udnateja
� svetadiel sveta  3,5 miliardy obyvate>
ov
" os�dlenie:
" nerovnomerne rozlo~
en�
" vysok� koncentr�cia  pobre~
ie 
�ny, ostrov J�va, povodie Gangy, India, Japonsko, Banglad�a

" n�zka koncentr�cia  Tibet, Sib�r, Arabskż polostrov, Ir�n, Irak
" ve>
mi pestr� etnick� (n�rodnostn�) a rasov� zlo~
enie obyvate>
stva
" n�bo~
enstvo  islam, hinduizmus, budhizmus
" 30 % urbaniz�cia  dose
m�lo (vżnimky: Izrael, Japonsko, Turecko)
" a
t�tne zriadenia:
" m�lo feder�cii (India, Malajzia, Spojen� arabsk� emir�ty)
" kona
titu%0ńn�: Malajzia, Thajsko, Nep�l, Japonsko
" absolutistick�: Saudsk� Ar�bia, Bahrajn, Brunej (najviac absolutistickżch monarchi� na svete)
" totality: Vietnam, 
�na, Kambod~
a
" v Thajsku, Parme a Afganistane sś tvrd� tresty za drogy (protidrogov� politika)
`
t�ty �zie pod>
a hospod�rskej vyspelosti
1. Hospod�rsky najvyspeleja
ie krajiny:
" Japonsko (Izrael?, Singapur???)
2. Hospod�rsky vyspel� (rozvinut�) a
t�ty:
" Izrael, Turecko
" novoindustrializovan� a
t�ty:
" 4 �zijskż draci: Singapur, Ju~
n� Kórea, Taiwan, (Hongkong)
" + 
ala
� draci: Malajzia, Thajsko
" bohat� ropn� a
t�ty: Katar, Kuwajt, Sae, Bahrajn, Brunej
3. Stredne rozvinut� a
t�ty:
" Sżria, Jord�nsko, 
�na, Severn� Kórea, Indon�zia ( drak), Filip�ny
" Irak, Ir�n, Rusko  pokles ( m�lo rozvinut�)
4. M�lo rozvinut� a
t�ty:
" India, Sr� Lanka, Myanmar, Pakistan, Barma
" stredo�zijsk� a
t�ty bżval�ho ZSSR
5. Najzaostaleja
ie a
t�ty:
" Jemen, Maledivy, Bhśt�n, Afganistan, Kambod~
a, Nep�l, Banglad�a
, Laos, Vietnam
VŻCHODN� �ZIA
Hlavn� Po%0ń. obyv.
`
t�t HDP [$]
mesto (mil.)

�na Peking 1 000 1300
Japonsko Tokio 30 000 130
Honk-Kong Hong-Kong 5,5
K%3ńDR Pchjongjang 23
Kórejsk� rep. Soul 8 000 45,5
Mongolsko Ulanb�tar 2,5
Taiwan Taibei 11 000
Japonsko
" demokracia, cis�rstvo
" 130 miliónov obyvate>
ov; 80 % urbaniz�cia
" 2. najvyspeleja
� a
t�t sveta
" hlavn� mesto  Tokio
" pr�rodn� podmienky:
9
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" ostrovnż a
t�t (najviac obyvate>
ov  Hona
u, Kjśa
ś; m�lo obyvate>
ov, zalesnenż  Hokajdo)
" hornat� krajina (m�lo n�~
in �! dovoz potrav�n)
" mosty medzi ostrovmi
" %0ńast� zemetrasenia budovy im prisp�soben�
" najvya
a
ia hora  Fud~
i (sopka)
" potraviny:
" druh� miesto v svetovom rybolove; nerea
pektuje z�kaz lovu ve>
rżb
" hlavn� potravina  ry~
a
" Japonci sś ve>
mi pracovit�:
" t�movose

" neberś si dovolenku
" pracujś 12 hod�n denne aj v sobotu (pr�ca  zmysel ~
ivota)
" ve>
kż vżznam m� ur�n a atómov� energetika
" priemysel:
" z�vis� na dovoze energetickżch a surovinovżch zdrojov (sś tu len n�lezisk� uhlia pokrżvajśce polovicu spotreby):
" ropa  zo Saudskej Ar�bie; uhlie  USA, Austr�lia; ~
elezn� ruda  Austr�lia, India; bauxit  Austr�lia,
Indon�zia; farebn� kovy  USA
" 10 % va
etk�ho svetov�ho priemyslu
" priemysel zaznamenal po druhej svetovej vojne ve>
kż n�rast:
" zameranż na modern� odvetvia
" ve>
kż vżznam sa priklad� vede a vżskumu
" ve>
k� mno~
stvo spotrebn�ho tovaru
" stroj�rsky  doprava (automobily  svetov� jednotka)
" chemickż, hutn�cky
" spotrebn� elektronika, optika
" najv�%0ńa
� vżrobca lod�
" obrovsk� mno~
stvo svetovo zn�mych firiem a zna%0ńiek (automobily  Kawasaki, Honda, Mitsubishi, ...; elektronika
 Sony, Aiwa, GVC, ...; optika  Fuji, Minolta, Canon, Fujitsu)
" a
e
astie, ~
e prehrali 2. svetovś vojnu, lebo nemohli investovae
do zbran� (z�kaz)
" lacn� elektronika a obrovsk� sumy za byty a potraviny

�na
" komunistick� diktatśra, ale kapitalistick� ekonomika; svetov� ve>
moc, aj atómov�
" 1,3 miliardy obyvate>
ov (naj>
udnateja
� a
t�t sveta)
" hlavn� mesto  Peking
" priemysel:
" jeden z 10 priemyselne najvyspeleja
�ch a
t�tov sveta
" je tu ~
elezn� ruda a uhlie
" jedna z hospod�rsky najvżznamneja
�ch kraj�n (kvalita je iba priemern�, ale kvantita je ve>
mi vysok�)  1. miesto v
produkcii:
" obilia, pa
enice, ry~
e, zemiakov, zeleniny
" tabaku, bavlny
" oa
�panżch, rżb, m�sa
" cementu, obuvi, telev�zory
" Mao c Tung:
" dlhoro%0ńnż dikt�tor
" n�sledkami jeho  pokusov zomreli milióny >
ud�
" prehustenż, priemyselnż, vyspelż vżchod krajiny
" nehostinnż, neobżvanż z�pad (n�zka śroveH
kultśry)
" mest�:
" Shanghaj (pr�stav)
" Hongkong (z�skanż od Anglicka)
" Makao (ea
te st�le portugalsk� kolónia, ale dost�va sa do rśk 
�ny)
" priemysel:
" obrovsk� z�soby %0ńierneho uhlia tepeln� elektr�rne
" rieky
10
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" rżchly rozvoj (pomaly predbieha Európu)
" relat�vne malż HDP
" vykon�va sa tu ve>
a trestov smrti (vya
e 2000 za rok, %0ńo je 3-kr�t viac ako na celom svete)
" pred 50 rokmi anektovala Tibet
" snaha zn�~
ie
p�rodnose
(v meste jedno diee
a, na vidieku dve, in�%0ń pokuta)
Tibet
" p�vodn� kultśra aj tu zanik�, ~
ije tu u~
viac 
�H
anov ako Tibee
anov
" je pod spr�vou 
�ny, ktor� si ho anektovala
" duchovnż vodca Dalajl�ma ~
ije v azyle (v Indii)
" je tu snaha zn�~
ie
p�rodnose

" hutn�cky priemysel
Hong-Kong
" bżval� britsk� kolónia, od roku 1997 patr� pod %0ń�nsku spr�vu
" 
�na sa zaviazala, ~
e tu ea
te 50 rokov zachov� p�vodnś demokraciu
" 5,5 milióna obyvate>
ov
" tretie najvżznamneja
ie finan%0ńn�cke centrum sveta
`
tyria �zijsk� draci
" po vzore Japonska, siln� industrializ�cia
" zahrani%0ńnż kapit�l (USA a Japonsko)
" modern� technológie, odvetvia nen�ro%0ńn� na energiu (elektrotechnika)
Mongolsko
" 3 milióny obyvate>
ov, hlavn� mesto  Ulanb�t�r
" postkumunistickż a
t�t
" ve>
k� natalita i mortalita:
" slab� cestn� siee

" jedna z najexotickeja
�ch kraj�n na Zemi
" jedia surovżch svia
e
ov mor kos� >
ud�
" viera nedovo>
uje obr�bae
p�du �! ve>
kż nedostatok vitam�nu C
" ako vżhrevn� palivo je tu pou~
�vanż e
av� trus
" z kvasen�ho kobylieho mlieka vznik� alkohol kumis
" na koH
och pou~
�vajś dreven� sedl�
" probl�my s vodou (ob%0ńas sucho, ob%0ńas z�plavy)
" neexistuje tu priemysel
" zvierat� zab�jajś vytrhnut�m srdca
Kórejsk� >
udovodemokratick� republika
" severn� %0ńase
polostrova
" totalita (vodca Kim Jor Xen)
Ju~
n� Kórea
" ju~
n� %0ńase
polostrova
" demokracia
" �zijskż drak
" rozvinutż priemysel (zna%0ńky KIA, Daewoo, Samsung)
JUHOVŻCHODN� �ZIA
"  Monzśnov� �zia  ve>
a zr�~
ok, n�zke teploty, 100 % vlhkose

" ve>
k� rozdiely ekonom�k
" najdynamickeja
ia sa rozv�jajśca %0ńase
�zie
11
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" a
t�tne zriadenia:
" totalitn� a
t�ty (diktatśry) alebo obmedzen� demokracia
" ve>
a monarchi�
" hospod�rstvo:
" vżznamn� postavenie m� CR
" hlavn� produkty  ry~
a, rybolov (export SR), anan�s (export SR), kau%0ńukovn�k
" maniok, sója, cukrov� trstina, palma olejn�, tabak, bavln�k, koreniny, palma kokosov�, vz�cne drevo, kakao, k�va,
%0ńajovn�k
" vyrob� sa tu 60 % svetov�ho ópia
" n�bo~
ensk� a kultśrna r�znorodose
:
" krese
anstvo: Filip�ny
" islam: Indon�zia, Brunej, Malajzia
" budhizmus: Thajsko, Laos, Barma (Myanmar)
" mongoloidn� rasa
" ve>
mi vysok� tresty za drogy, %0ńast� prostitścia
" >
udo~
rśti sś na ostrove Papua Nov� Guinea
" na ostrove Komando sa vyskytuje najv�%0ńa
� ~
ijści jaa
ter
" pr�rodn� podmienky: tropick� da~

ov� pralesy  miznś (vypa>
ovanie, vżrub); najv�%0ńa
ia rieka  Mekong (4500 km)
12
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
HDP
Hospod�rstvo
`
t�tne Obyvate>
stvo
`
t�t Hlavn� mesto N�bo~
enstvo Zauj�mavosti
(v dol�roch na
zriadenie (po%0ńet, zlo~
enie)
Priemysel Po>
nohosp.
obyvate>
a)
Barma monarchia,
Rangśn 44 mil. 250 budhizmus vżvoz: lesn� hospod�rstvo, ryby
(Myanmar) diktatśra
77 % obyv.  vidiek;
Bangkok kona
titu%0ńn�
Thajsko 60 mil. 2040 budhizmus (95 %) CR (najviac v JV-
(Krung Thep) monarchia
�zii)
mikroprocesory, mont�~
�ut
20 mil. (Kancil) spracovanie ropy,
Malajci (57 %) islam (53 %) kau%0ńuku, chemickż a kau%0ńukovn�k, na vidieku je vżrazne
Malajzia Kuala Lumpur monarchia 3160

�H
ania (32 %) budhizmus (17 %) potravin�rsky priemysel, palma olejov� ni~
a
ia ~
ivotn� śroveH

Indovia (10 %) produkcia c�nu  1. miesto na
svete
vżchodnż Timor 
krese
ania po
Jakarta ry~
a, sója,
Portugalcoch;
Indon�zia (najv�%0ńa
ia v JV- 190 mil. 730 islam vżroba lietadiel, ropa maniok,
Bali  CR;
�zii  10 mil.) kau%0ńukovn�k
naj>
udnateja
�
islamskż a
t�t
najvżznamneja
ie obchodn�,
obrovsk� modern�
dopravn� a bankov� centrum
a
t�t  mesto arm�da;
Singapur Singapur 3 mil. 19310 JV-�zie;
(626 km2) najlepa
ia vżuka
petroch�mia, textil,
informatiky na svete
elektronika
absolutizmus
Bandar Seri (najbohata
�
Brunej 0,3 mil. 16730 islam ropa
Begawan %0ńlovek na
svete)
Filip�ny Manila 65 mil. 830 krese
anstvo vysok� zad:
~
enose
zneu~
�vanie det�
budhizmus (58 %)
Laos Vientiane 5 mil. 290 kmeH
ov�
n�bo~
enstv� (34 %)
Kambod~
a Pnompen monarchia 10 mil. 250 %0ńerven� km�ri
socialistick�
Vietnam Hanoj 71 mil. 170 
republika
13
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
Singapur
" od 1965 samostatnż (predtżm Britsk� kolónia)
" len 626 km2
" dopravn� centrum (pr�stav, letisko), obchodn�, bankov� a finan%0ńn�cke centrum regiónu
" siln� arm�da (najm� letectvo)
" vysok� %0ńistota, za jej porua
enie vysok� tresty
" rozvinutż priemysel
" textilnż, chemickż, elektronickż
" spotrebnż tovar (elektronika, hra%0ńky, textil, obuv)
Malajzia
" ostrov J�va je pre>
udnenż, u~
tu nie ~
iadna pr�roda
" vżskyt pir�tov
Barma
" polovicu śzemia zaberajś lesy
" jeden z najv�%0ńa
�ch dod�vate>
ov drog (hero�n, ópium)
Thajsko
" kr�>
je nedotknute>
nż, ovl�da cirkev
" priemysel je hlavne v Bangkoku
" ry~
a, ryby (9. miesto), ópium
" c�n, drahokamy
" krajinu mo~
no rozdelie
na bohatż Bangkok a chudobnż sever
Vietnam
" Ho %0ńi min  najv�%0ńa
ie mesto
" v�%0ńa
ina obyvate>
ov  ro>
n�ci (ry~
a, sladkż zemiak)
" predajś ry~
u (asi za 5000 Sk) a jedia nie%0ńo in�
" doprava:
" bicykle, motorky (to je u~
prepych)
" ~
iadne autobusy, vlaky, ...
" a
porty:
" ping-pong (nemajś na 
�nu)
" badminton  nemajś na Indon�ziu
" futbal s vysua
enżm grapefruitom
" a
kolstvo:
" asi 1500 ~
iakov na jednej a
kole
" 5 ~
iakov v jednej lavici
" 40 ~
iakov v triede
" 3 mesiace pr�zdnin na z�kladnej a
kole
" podnebie:
" monzśny
" apr�l  jśl: horśco
" jśl  september: pra
�, z�plavy
JU%7ńN� �ZIA
" podnebie  monzśny:
" pr�chod  koniec m�je
" odchod  september
" október  najlepa
ie obdobie ne n�va
tevu
" vo va
etkżch a
t�toch regiónu okrem Indie a Pakistanu prevl�da po>
nohospod�rstvo ako hlavn� odvetvie hospod�rstva
(~
iv� sa n�m a~
70 % >
ud�; plodiny  pa
enica a ry~
a)
14
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" export %0ńaju (India, Sr� Lanka)
" n�zky HDP (iba nieko>
ko sto)
" bżval� britsk� kolónie: India, Pakistan, Banglad�a

" Nep�l, Bhut�n, Sr� Lanka (Cejlón), Maledivy
" najchudobneja
� región �zie spolu s jej vżchodnżm regiónom
Hlavn� Po%0ńet obyvate>
ov Hospod�rstvo
`
t�t HDP N�bo~
enstvo
mesto (mil.) Priemysel Po>
nohosp.
pa
enica,
Pakistan Islamabad 130 430 islam
bavln�k
Banglad�a
Dh�ka 130 22 islam juta
budhizmus (70 %) %0ńaj,
Sr� Lanka Kolamba 18 600 textilnż priemysel
hinduizmus (16 %) kau%0ńukovn�k
Maledivy Male 0,26 460 islam rybolov + CR
bez nerastn�ho
bohatstva (iba drevo, jaky, cukor,
budhizmus,
Nep�l Kathmandu 21 190 vodn� energia) �! juta
hinduizmus
skoro ~
iaden priemysel
CR
budhizmus (70 %)
Bhśt�n Thimpu 0,7 180
hinduizmus (25 %)
India
" hlavn� mesto  Dill� (Delhi)
" po%0ńet obyvate>
ov  1 miliarda (pre>
udnen�); ro%0ńnż pr�rastok je okolo 20 miliónov >
ud�
" HDP = 290 USD/obyvate>
a
" demokratick� federat�vna republika (25 a
t�tov); jadrov� ve>
moc
" obyvate>
stvo:
" kastovnż syst�m
" vya
e 70 % ~
ije na vidieku
" 50 %-n� negramotnose

" popula%0ńn� explózia (18  20 mil. ro%0ńne  cca. v roku 2030 predstihne 
�nu)
" n�bo~
enstvo:
" hinduisti  80 %
" moslimovia  12 %
" krese
ania  2 %
" sikhovia  1,2 %
" d~
inisti, budhisti
" os�dlenie:
" urbaniz�cia je len 26 %, ale je tu 18 miliónovżch miest
" Kalkata  13 mil.
" Bombaj (Mumbat)  12 mil.
" Dill�  10 mil.
" Madr�s  6 mil.
" mest� majś probl�m s odpadkami, iba tretina z nich m� kanaliz�ciu
" priemysel:
" nerastn� bohatstvo  ~
elezo, rudy kovov, %0ńierne uhlie, plyn, ropa
" nedostatok elektrickej energie a jej %0ńast� vżpadky
" stroj�rsky priemysel  n�kladn� aut�, autobusy (TATA), najviac mopedov na svete
" hutn�cky priemysel
" najpriemyselneja
� a
t�t regiónu
" textilnż priemysel  >
an, konope, bavlna
" po>
nohospod�rstvo:
" zamestn�va 66 % obyvate>
ov
" cca. 50 % śzemia je orn� p�da
" ry~
a, strukoviny (sever), pa
enica, bavlna, konope, cukrov� trstina
15
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" najviac kusov hov�dzieho dobytka na svete (len ako e
a~
n� sila)
" export  korenie, %0ńaj, bavlnen� vżrobky, juta, tabak
" zauj�mavosti:
" nato%0ń� sa tu najviac filmov na svete (400)
" vyrob� sa tu najviac mopedov na svete
" pr�a
ern� hygiena, len tretina miest m� kanaliz�ciu
" obrovsk� probl�my s chorobami (lepra a mor)
" jazd� sa v>
avo
" ve>
a atómovżch elektr�rn� (aj tak sś %0ńast� kol�sania a vżpadky elektrickej energie, ktor� sś sp�soben� jej
nedostatkom)
JUHOVŻCHODN� �ZIA
" hlavn� znaky:
" islam (vżnimka  Izrael (judizmus), Libanon)
" ~
ijś tu Arabi (+ Per~
ania (Ir�nci) + Turci + Kurdi)
" pśa
te (�! sucho + horśco)
" tri a
tvrtiny svetovżch lo~
�sk ropy sś tu
" je tu aj v�%0ńa
ina �zijskżch monarchi�
" v�%0ńa
inu povrchu tvoria pśa
te a polopśa
te
" chov tiav, oviec, k�z, kon�
" pestovanie dat>
ovn�ka, tabaku, k�vy
Hlavn� Po%0ńet obyvate>
ov Hospod�rstvo
`
t�t HDP N�bo~
enstvo
mesto (mil.) Priemysel Po>
nohosp.
dovoz strojov pa
enica,
textil, potraviny ry~
a, vinn�
Afganistan K�bul 20,3 300 islam
vżvoz  koberce, r�va, ovce,
orechy, vlna e
avy, kozy
pa
enica,
vżvoz  ropa, datle,
Ir�n Teher�n 58,1 1900 islam datle, hov.
ko~
a
dobytok
pa
enica,
vżvoz  ropa, datle,
Irak Bagdad 17,1 islam datle, hov.
ko~
a
dobytok
vżvoz  ovocie, tkaniny, koberce,
Turecko Ankara 56,5 islam
tabakov� vżrobky, ko~
a, vlna, oce>

pa
enica,
olivy,
Sżria Damask 13,4 1250 islam vżvoz  ropa, bavlna
citrusy,
bavlna
pa
enica,
olivy,
Libanon Bejrśt 2,8 islam vżvoz  klenoty, odevy citrusy, hov.
dobytok,
ovce, kozy
pa
enica,
vżvoz  stroje, zemiaky,
Izrael Jeruzalem 5,2 13760 %7ńidi, Moslimovia
diamanty, chemik�lie citrusy,
ban�ny
Jord�nsko Amm�n 3,7 1190 islam, krese
anstvo vżvoz  nerasty, hnojiv�
Saudsk�
Rij�d 15,5 8050 islam vżvoz  ropa, paliv�
Ar�bia
Spojen�
arabsk� Abś Dab� 2,3 22500 islam vżvoz  ropa
emir�ty
Om�n Maskat 2,1 5600 islam, hinduizmus vżvoz  ropa, me
, hlin�k
Jemen San 13 540 islam vżvoz  bavlna, ko~
a, ryby, k�va
16
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
Kuvajt Kuvajt 2,1 23350 islam vżvoz  ropa a ropn� vżrobky
Bahrajn Mukarrak 0,43 7870 islam vżvoz  ropa, perly
Kurdskż probl�m
" Kurdov sś desiatky miliónov
" majś vlastnż jazyk a kultśru
" PKK = Kurdsk� strana pracujścich
Libanon
" polovicu obyvate>
stva tvoria krese
ania �! ob%0ńianska vojna medzi mohamed�nmi a krese
anmi
" bżval� a
vaj%0ńiarska kolónia
Sżria
" hlavn� mesto  Damaa
k  je 4000 rokov star� a je to jedno z najkraja
�ch miest na svete
" podobn� ~
ivotn� śroveH
ako u n�s
" je protiamerick� a arabsk�
" totalitn� vl�da  N�f�z Asad (prezident a vodca jedinej strany)
" dostatok vody
" dve prehrat� vojny s Izraelom
" rozvinutż priemysel
Izrael
" vojenskż a
t�t �! pre ~
eny je tie~
z�kladn� vojensk� slu~
ba v trvan� dvoch rokov
" v
aka d�myseln�mu syst�mu zavla~
ovania je Izrael zelenou krajinou
17
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
AMERIKA
" delenie:
" fyzicko-geografick� h>
adisko:
1. Severn� Amerika
2. Ju~
n� Amerika
" hranica  Peguanpepeck� a
ija
" Karibsk� ostrovy patria k Severnej Amerike
" politick�, historick�, kultśrne, hospod�rske h>
adisko:
1. Latinsk� Amerika  a~
po hranice USA
2. Anglosask� Amerika
" rozloha  42 mil. km2 (Severn� Amerika  24,2 mil. km2; Ju~
n� Amerika  17,8 mil. km2)
" poloha:
" z�padn�, severn� a ju~
n� pologu>
a
" najju~
neja
ie miesto  mys Horn
" najseverneja
ie miesto  ako pevnina je to Barrowov mys a aj s ostrovmi je to najseverneja
� bod Grónska
" najvżchodneja
ie miesto  mys Branco
" najz�padneja
� bod (ostrov)  Attu
" nach�dzajś sa tu va
etky podnebn�, vegeta%0ńn� p�sma a va
etky p�dy �! rozmanit� pr�roda
" horizont�lna %0ńlenitose
:
" Severn� Amerika (je %0ńleniteja
ia):
" ostrovy:
" ostrovy kr�>
ovnej Al~
bety
" Viktóriin ostrov, Baffinov ostrov, ...
" Newfoundland
" Vancouver
" Ve>
k� (Kuba), Mal� Antily
" polostrovy:
" Labrador
" Aljaa
ka
" Florida, Kalifornia
" Yucatan
" Ju~
n� Amerika:
" Falklandy
" z�liv Maracaibo
" geologickż vżvoj a stavba:
" vznik Atlantick�ho oce�nu  tree
ohory
" pohyby dosiek: z�padn� %0ńase
sa pon�ra, vżchodn� %0ńase
sa tla%0ń� na sever
" pohyby dosiek �! zemetrasenia a sope%0ńn� %0ńinnose

" sope%0ńn� vrchy (Citlalt�petl  5610 m)
" Kanadskż a
t�t (okolo Hudsonovho z�livu a~
k jazer�m)  najstara
�
" Apala%0ńe, Guayansk� vyso%0ńina, Braz�lska vyso%0ńina  ea
te v prvohor�ch �! zarovnan�
" Kordiliery a Andy  koniec druhoh�r a tree
ohory:
" najvya
a
� vrch Severnej Ameriky  Mount McKinley  6194 m
" najvya
a
� vrch Ju~
nej Ameriky  Aconcagua  6959 m
" a
tvrtohory  >
adovec jazer� (tektonicko-glaci�lny p�vod)
" najmlada
ie sś n�~
iny  Arktick�, Mississipsk�, Atlantick�, Amazonsk�, Laplatsk�
" kl�ma:
" va
etky podnebn� p�sma
" %0ńinitele :
" zemepisn� a
�rka
" nadmorsk� vża
ka
" morsk� prśdy (Labradorskż, Peru�nsky, ...)  napr. nad studenżm prśdom vodn� pary str�cajś schopnose

kondenz�cie �! ~
iadne zr�~
ky �! pśa
e
na pobre~
�
" reli�f (usporiadanie pohor� je severovżchodn�)
" zr�~
ky  10 a~
3000 mm/rok
" vodstvo:
18
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" rieky v Severnej Amerike: Mississipi+Misouri, Ohio, rieka Sv�t�ho Vavrinca, Yucon, Mackenzie, Rio Grande,
Colorado
" rieky v Ju~
nej Amerike: Amazonka, Paran�, Orinoco
" jazer�  Severn� Amerika: Horn�, Hurónske, Michigansk�, Ve>
k� jazero otrokov, Ve>
k� medvedie, Erijsk�,
Winnipegsk�, Ontario, Ve>
k� so>
n� jazero
" jazer�  Ju~
n� Amerika: Maracaibo, Lagoa dos Patos, Salar de Uyuni, Titicaca (ve>
mi vysoko  3812 m.n.m.)
" p�dy  d:
~
kov� zon�lnose
(Labrador  diagon�lna zon�lnose
)
" rastlinstvo  bohat� (va
etky p�sma)
" ~
ivo%0ń�chy  bizóny, kondor, grizzley, jagu�r, puma, kojot, lama, moriak
`
T�TY SEVERNEJ AMERIKY
Kanada
" rozloha  10 mil. km2
" po%0ńet obyvate>
ov  31 mil.
" priemern� hustota obyvate>
stva  3,1 obyv./km2
" patr� medzi 10 najrozvinuteja
�ch a
t�tov sveta
" kona
titu%0ńn� monarchia, nez�vislż federat�vny a
t�t od roku 1867
" %0ńlen britsk�ho spolo%0ńenstva n�rodov (ofici�lny panovn�k  britsk� kr�>
ovn�, ale v skuto%0ńnosti guvern�r, ktor�ho vol�
parlament; pozn. aspoH
dśfam)
" 10 provinci� a 2 teritóri�:
" atlantick� provincie: Nov� `
kótsko, Novż Brunswick, Newfoundland, Ostrov princa Edwarda
" centr�lne provincie: Queb�c (chce samostatnose
), Ont�rio
" pr�rijn� provincie: Alberta, Manitoba, Saskatchewan
" britsk� provincia  Britsk� Kolumbia
" teritóri�  Severoz�padn�, Yucon
" os�d>
ovanie:
" p�vodn� obyvatelia  indi�ni  asi pred 25000 rokmi cez Beringov prieliv
" Eskim�ci  pred 3000  5000 rokmi
" Angli%0ńania, Holan
ania  16., 17. storo%0ńie
" menej %0ńernochov ne~
v USA
" obyvate>
stvo:
" Frankokana
ania  30 %
" Anglokana
ania  40 %
" prise
ahovalci (hlavne belosi)  25 %
" p�vodn� obyvatelia  5 %
" zamestnanose
:
" 60 % v terci�lnej sf�re (slu~
by, śrady, ...); 64 % HDP
" 30 % v priemysle; 33 % HDP
" 10 % v po>
nohospod�rstve; 3 %HDP
" migr�cia  hlavne vnśtorn� (za pr�cou)
" imigr�cia  vl�da sa sna~
� obmedzovae

" najv�%0ńa
ia koncentr�cia  juhovżchod
" mest�:
" hlavn�  Otawa
" najv�%0ńa
ie  Toronto
" vżchod  Montreal, Quebec, Halifax
" stred  Winnipeg, Edmonton, Calgary
" z�pad  Vancouver  export do �zie
" nerastn� bohatstvo:
" zemnż plyn (3. miesto), ropa (11. miesto)
" ~
elezn� ruda  Labrador
" zinok, nikel, azbest  1. miesto; olovo, molybd�n  3. miesto
" zlato, striebro  4. miesto
" ur�n  1. miesto
" priemysel:
19
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" hutn�cky (Al, Fe)  hlinik�reH
v Kitine ( vżvoz)
" stroj�rsky  stroje, zariadenia, dopravn� stroje
" elektrotechnickż
" chemickż
" drevospracujści (Britsk� Kolumbia)
" potravin�rsky, textilnż
" elektr�rne:
" 80 %  hydroelektr�rne
" jadrov�
" po>
nohospod�rstvo:
" Saskatchewan, Manitoba
" pa
enica, ja%0ńmeH
, zemiaky, cukrov� repa, sója
" hov�dz� dobytok, rybolov, soby
" doprava  va
etky druhy (transkontinent�lna ~
eleznica, dia>
nice, lodn�, leteck�, n�morn�, potrubn�)
" CR:
" Niagarsk� vodop�dy, jazer�, pohoria
" ve>
k� mest�
" n�rodn� parky  Jasper, Banff (1885)
USA
" rozloha  9,4 mil. km2
" po%0ńet obyvate>
ov  264 mil.
" priemern� hustota obyvate>
stva  28 obyv./km2
" United States of America (Spojen� a
t�ty americk�)
" najvyspeleja
� a
t�t sveta (25 % produkcie)
" federat�vny a
t�t s ve>
kou prezidentskou mocou (prezidentsk� demokracia)
" história:
" 1607  prv� anglick� osada
" 1775  1776  vojna za nez�vislose
(4.7.  DeH
nez�vislosti)
" 1861  1865  ob%0ńianska vojna (juh proti severu) (apr�l 1865 zavra~
denż Abraham Lincoln)
" 1867  kśpili od Ruska Aljaa
ku
" obyvate>
stvo a os�dlenie:
" p�vod:
" obyvate>
stvo európskeho p�vodu  74 % (1. vlna  koloniz�cia  Angli%0ńania, Francśzi, Holan
ania, �ri; 2.
vlna  koniec 19. st.  20. roky 20. st.  zo Strednej Európy)
" %0ńernosi  12 % (z Afriky  ako otroci  juh)
" z Latinskej Ameriky  8 %
" �zijci  3 % (z�pad)
" indi�ni, eskim�ci  1 %
" miea
anci  2 % (juh)
" pr�%0ńiny rozmachu:
" nebojuje sa po%0ńas svetovżch vojen na jej śzem� a profituje po%0ńas nich z obchodu so zbraH
ami a inżmi
polo~
kami
" po vojne sa jej kapit�l dost�va do postihnutżch %0ńast� sveta a Amerika m� z toho zisky
" nerastn� suroviny a vżborn� geografick� poloha
" priebojn� >
udia (z Európy, lebo tu sa nemohli uplatnie
)
" rozmiestnenie  hlavne megalopolis Bos-Wash, megalopolis Chi-Pitts, okolo Ve>
kżch jazier, tichooce�nska oblase

(Seattle, San Diego, San Francisco)
" zamestnanose
:
" 60 % v terci�lnej sf�re
" 35 % v priemysle
" 5 % v po>
nohospod�rstve
" nerastn� bohatstvo:
" %0ńierne uhlie, ropa, zemnż plyn, meden� ruda (2. miesto)
" ~
elezn� ruda, zlato, striebro, wolfr�m, ur�n
" priemysel:
20
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" hlavne v okol� Ve>
kżch jazier a Apala%0ńov
" energetickż  jadrov� elektr�rne, tepeln� elektr�rne, hydroelektr�rne (Kordillery  Colorado, ...)
" hutn�cky  hlavne ~
elezo (rozkvet na za%0ńiatku 20. st.), me
(Kalifornia), hlin�k (bauxit z Guayany a Surinamu)
" stroj�rsky:
" dopravnż  aut�, lietadl�, lode
" po>
nohospod�rske, priemyseln� stroje a zariadenia
" elektrotechnickż (rżchly rozvoj):
" biela a %0ńierna technika
" po%0ń�ta%0ńe (Silicon Valley)
" zbroj�rsky a kozmickż
" petrochemickż:
" okolie Mexick�ho z�livu  spracovanie ropy (ropa je hlavne z Perzsk�ho z�livu a Aljaa
ky)
" 70. roky  ropn� kr�za  produkcia ropy je pr�lia
vysok� a jej cena za%0ńala klesae
�! t�, %0ńo ju pred�vajś si
stanovia (vya
a
iu) cenu a v Amerike je drah� �! za%0ńatie e
a~
by na Aljaa
ke
" textilnż  spracovanie bavlny
" potravin�rsky
" drevospracujści (Seattle), papiernicky
" po>
nohospod�rstvo:
" rastlinn� vżroba:
" kukuri%0ńnż p�s:
" okolie Ve>
kżch jazier
" %0ńernozeme, vżborn� podmienky
" kukurica, sója, slne%0ńnica, ovocie, cukrov� repa
" pa
eni%0ńnż p�s:
" strednż a hornż tok Mississippi
" ja%0ńmeH
, proso, cirok, krmoviny
" bavln�kov� p�smo:
" dolnż tok Mississippi a pobre~
ie Mexick�ho z�livu
" bavln�k, citrusy, podzemnica olejn�, ry~
a
" pacifick� pobre~
ie  subtropick� podnebie  citrusy
" ~
ivo%0ń�a
na vżroba:
" chov hov�dzieho dobytka, oa
�panżch  intenz�vny chov  Ve>
k� jazer�
" hov�dz� dobytok, ovce, kone  extenz�vny chov  śp�tie Kordillier (pr�rie, polopśa
te)
" je v sśkromnżch ruk�ch (ve>
k� farmy)
" doprava  cestn� (hust� siee
dia>
nic), ~
elezni%0ńn� (hlavne n�kladn�), rie%0ńna, kabot�~
na (rieka Sv�t�ho Vavrinca,
Mississippi), n�morn�, potrubn�, leteck�
" cestovnż ruch:
" ve>
k� pr�rodn� bohatstvo (Yellowstonskż park, Sekvoja, Grand Canyon, Niagarsk� vodop�dy)
" Las Vegas, Hollywood
`
T�TY STREDNEJ AMERIKY
" najchudobneja
ie a
t�ty Ameriky, slabo rozvinut�, ban�nov� republiky
" lepa
ie sś na tom iba Mexiko a Kostarika  HDP bl�zke Slovensku
Mexiko
" 100 mil. obyvate>
ov
" geografickou polohou patr� do Severnej Ameriky, ale charakterom sk�r do Latinskej Ameriky
" republika, probl�m so spl�can�m dlhov
" pobre~
ie:
" nie ve>
mi %0ńlenit� (polostrov Yucat�n, Kalifornskż polostrov)
" z vżchodu  Karibsk� more a Mexickż z�liv, zo z�padu  Tichż oce�n
" povrch:
" hornatż
" z�padn� Sierra Madre  Sierra Madre Occidental
" vżchodn� Sierra Madre  Sierra Madre Oriental
" ju~
n� Sierra Madre  Sierra Madre del Sur
21
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" Mexick� ploa
ina  medzi z�padnou a vżchodnou Sierrou Madre, Anahuatsk� ploa
ina
" n�~
iny  na pobre~
� (Yucat�n, Kalifornskż polostrov)
" zemetrasenia (v r. 1985  tis�cky mU
tvych, 8. stupeH
)
" sopky  Popocatepetl, Citlalt�petl
" podnebie:
" subtropick�, tropick�
" smerom na juh pribśdajś zr�~
ky
" %0ńast� a pravideln� hurik�ny
" na pobre~
�  porasty charrapal
" na hranici s USA sś pśa
tne a polopśa
tne form�cie
" smerom na juh  svetl� tropick� lesy, na Yucat�ne da~

ov� lesy
" vodstvo:
" jedin� v�%0ńa
ia rieka je Rio Grande, ostatn� sś na lodnś dopravu pr�lia
kr�tke a majś pr�lia
ve>
kż sp�d (vyu~
itie pri
vodnżch elektr�rH
ach)
" na Mexickej ploa
ine sś bezodtokov� oblasti
" obyvate>
stvo:
" sśstre
uje sa v na Mexickej ploa
ine
" indi�ni  boli vyni%0ńen�7
" ve>
a mesticov a kreolov (potomkovia `
panielov)
" śradnż jazyk  `
paniel%0ńina a pou~
�vajś sa tu aj desiatky indi�nskych dialektov
" vysok� zad:
~
enose
a
t�tu, zl� soci�lna situ�cia �! nez�konn� emigr�cia do USA
" katol�ci
" nerastn� suroviny:
" ropa, zemnż plyn  e
a~
ba v a
elfe Mexick�ho z�livu a spracovanie v mest�ch Tampico a Veracruz
" me
 na severoz�pade, striebro  Mexick� ploa
ina
" %0ńierne uhlie a ~
elezn� ruda  Rio Grande (spracovanie  Monterrey)
" polymetalick� rudy
" priemysel:
" e
a~
obnż (ropa petrochemickż, rudy)
" energetickż (vodn� a hlavne tepeln� elektr�rne)
" hutn�ctvo ~
eleza, medi (Monterrey)
" stroj�rsky (Monterrey, Mexico City)
" textilnż (Mexico City  z vlny a bavlny), potravin�rsky
" po>
nohospod�rstvo:
" rastlinn� vżroba:
" %0ńervenozeme a ~
ltozeme
" Mexick� ploa
ina  ako v miernom p�sme  kukurica, pa
enica, proso, ovocie, zelenina, bavlna, krmoviny
" Kalifornskż z�liv  subtropick� plodiny  citrusy
" Yucat�n  ry~
a, cukrov� trstina, k�va, kakao, anan�s, mango, palma olejn�, sisal, kau%0ńukovn�k (export 
cukrov� trstina, k�va, anan�s)
" ~
ivo%0ń�a
na vżroba:
" Mexick� ploa
ina  ovce, kozy, som�re, kone, hov�dz� dobytok (menej  je tu m�lo pasienok a lśk)
" pobre~
ie  perlorodky, korytna%0ńky, rybolov (tuniaky)
" mest�  Mexico City (22 mil. obyvate>
ov), Monterrey, Guadalajara, Tampico, Veracruz, Puebla, Acapulco
" CR  hlavne z USA do oblasti Acapulca
" doprava  m�lo rozvinut� (zl� ~
eleznice a cesty), d�le~
it� je leteck� doprava (vo ve>
kżch mest�ch sś medzin�rodn�
letisk�
Ostatn� a
t�ty
" Belize, Guatemala, Honduras, Salvador, Nikaragua, Kostarika, Panama
" rozvojov� a
t�ty (boli dlho kolóniami, %0ńast� zmeny re~
imov, zemetrasenia, sope%0ńn� %0ńinnose
, cyklóny), prevl�da v nich
po>
nohospod�rstvo (a~
na Kostariku a Panamu)
" ban�nov� republiky (vżvoz ban�nov)
" po>
nohospod�rstvo  cukrov� trstina, k�vovn�k, kakaovn�k, ry~
a, kukurica, pa
enica
" dovoz z�kladnżch potrav�n
" Kostarika:
22
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" chemickż, potravin�rsky a textilnż priemysel
" u~
150 rokov samostatn�, od 1983 je to neutr�lny a
t�t a nem� arm�du
" Panama:
" prieplav (od 1.1.2000 patr� Paname zisky)
" priemysel  potravin�rsky, chemickż, textilnż
`
T�TY JU%7ńNEJ AMERIKY
" pr�rodn� podmienky:
" charakteristick�  pampy, Andy, Amazónia, sopky
" pohoria  Andy, Guayansk�, Braz�lska vyso%0ńina
" n�~
iny  Orinock�, Laplatsk�, Amazonsk�
" ploa
iny  Matto Grosso, patagónska, Grand Chaco
" dostatok nerastnżch surov�n  ~
elezn� ruda, me
(Chile), ropa (Venezuela, Ekv�dor)
" anglofónna (z�pad  francśza
tina), a
panielska, katol�cka, vojensk� diktatśry
" rasov� zlo~
enie:
" indi�ni, mestici  andsk� a
t�ty bez Chile
" %0ńernosi, mulati  Braz�lia (aj Portugalci)
" Argent�na (95 %), Chile, Uruguaj  belosi
" lepa
ia ~
ivotn� śroveH
 Argent�na, Chile, Uruguaj (upad�), (Braz�lia)
Andsko-Guayansk� oblase

" Kolumbia, Venezuela, Francśzska Guayana, Guayana, Surinam
" povrch  Orinock� n�~
ina, Guayansk� vyso%0ńina, vżbe~
ky �nd (Kolumbia)
" na ploa
in�ch  llanos  savana (tropick�, vlhk� kl�ma)
" Kolumbia:
" 36 mil. obyvate>
ov (hlavne mestici a miea
anci)
" migr�cia do Venezuely (lepa
ie podmienky)
" 2. najvyspeleja
� a
t�t oblasti
" nerastn� bohatstvo  ropa, zlato, %0ńierne uhlie, rudy
" priemysel  potravin�rsky, textilnż, chemickż, stroj�rsky, hutn�cky
" po>
nohospod�rstvo  k�vovn�k, kau%0ńukovn�k, chin�novn�k, cukrov� trstina, kukurica, ry~
a; ovce, kozy, dobytok
" mest�  Bogota (hlavn�, 3 mil. obyv.), Medelin, Cali
" Venezuela:
" 25 mil. obyvate>
ov (45 % mestici, 25 % mulati, 20 % belosi; vysok� urbaniz�cia  87 %)
" najvyspeleja
� a
t�t oblasti, prosperita z vżvozu ropy (bezplatn� zdravotn�ctvo a vzdelanie, lacn� spoje a kvalitn�
cesty)
" nerastn� bohatstvo  e
a~
ba ropy (Maracaibo, dolnż tok Orinoca; 4 % svetovżch z�sob), mang�n, ~
elezn� ruda,
asfalt, diamanty
" z�plavy (1999  30000 >
ud� mU
tvych)
" priemysel  hutn�cky (vżznamn� oceliarstvo), petrochemickż (2. po Mexiku v Latinskej Amerike), stroj�rsky,
potravin�rsky, textilnż
" po>
nohospod�rstvo  dobytok, perlorodky; kakao, k�va, obilniny, ovocie
" mest�  Caracaz (hlavn�; 4 mil. obyv.), Maracaibo, Valencia
" Guayana, Surinam, Francśzska Guayana:
" ni~
a
ia śroveH
(koloni�lna z�vislose
, m�lo surov�n)
" Surinam, Francśzska Guayana  hlavne %0ńernosi a mulati
" nerastn� bohatstvo  bauxit ( hlin�k), zlato, diamanty
Karibsk� oblase

" Mal� a Ve>
k� Antily
" Ve>
k� Antlily:
" Kuba, Jamaica, Haiti, Portoriko, mena
ie ostrovy
" tropick�, vlhk� podnebie, v zime  rekre�cia (vtedy nie je tak vlhko)
" nerastn� bohatstvo  asfalt, nikel (Kuba), me
, zlato, bauxit (Haiti, Jamaica), zinok
" priemysel  petrochemickż, potravin�rsky, textilnż, drevospracujści (Jamaica), stroj�rsky (Kuba)
23
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" po>
nohospod�rstvo  plant�~
e  tabak (Kuba)
" cestovnż ruch  Bermudy, Bahamy, Dominik�nska republika
" vżznamn� bankovn�ctvo
" 1961  Kub�nska kr�za  z�ujem USA aj ZSSR �! hrozila 3. svetov� vojna
Andsk� a
t�ty
" Ekv�dor, Peru, Bol�via, Chile
" n�horn� ploa
ina Altipl�no  dobytok, po>
nohospod�rstvo, m�lo n�~
in (Amazonsk� v Peru)
" jazero Titicaca  3811 m.n.m
" nieko>
ko %0ńinnżch sopiek  Aconcagua, Chimbor�zo, Cotopaxi
" najvyspeleja
� a
t�t  Chile (ale aj tu ve>
a rozvratov  Pinochet)
" nerastn� bohatstvo:
" Chile  me
, %0ń�lsky liadok, molybd�n, striebro
" Bol�via  zlato, c�n, antimón, volfr�m
" Ekv�dor  ropa, zlato
Argent�na
" 34 mil. obyvate>
ov
" obilnica sveta na pa
enicu
" prevl�da ~
ivo%0ń�a
na vżroba (ve>
a m�sa)
" export  k�va, ban�ny, citrusy, cukrov� trstina
" futbal  a
port %0ń. 1  ke
sa hr� futbal, va
etko ostatn� stoj�
" aj s Chile  najvya
a
ia śroveH

Braz�lia
" 155 mil. obyvate>
ov (55 % sś belosi)
" priemyseln� krajina  patr� medzi top 10 a
t�tov (novoindustrializovan� krajina):
" lacn� pracovn� sila
" 50 % vżroby na export
" svetov� lo~
isk� Fe
" nedostatok ropy je kompenzovanż prebytkom cukrovej trstiny aut� na alkohol (asi tretina)
" obchod hlavne s USA, Kanadou, ale aj s Európou (ve>
a zahrani%0ńnżch firiem)
" nerovnomerne za>
udnen�, m�lo >
ud� ~
ije v Amazónii, ve>
a na vżchodnom pobre~
�
" ve>
k� p�~
i%0ńky (investovali do rozvoja okolo 155 mil. USD)
" po>
nohospod�rstvo:
" k�va (1. miesto), ban�ny, citrusy, cukrov� trstina, tropick� ovocie, kakao
" extenz�vny chov dobytka (2. miesto)  vżvoz m�sa a ko~
e
" kone (1. miesto)
" pampy  pa
enica
" futbal  podobne ako v Argent�ne
24
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
EURÓPA
PREH%3ńAD
" rozlohou najv�%0ńa
ie a
t�ty: " rozlohou najmena
ie a
t�ty:
1. Ukrajina  603 000 km2 1. Vatik�n  0,44 km2
2. Francśzsko  551 500 km2 2. Monako  1,95 km2
3. `
panielsko  504 782 km2 3. Gibralt�r  6,5 km2
4. `
v�dsko  450 000 km2 4. San Marino  61 km2
5. Nemecko  357 010 km2 5. Lichtena
tajnsko  160 km2
6. Malta  314 km2
7. Andorra  453 km2
8. Luxembursko  2586 km2
" a
t�ty najv�%0ńa
ie po%0ńtom obyvate>
ov:
1. Nemecko  80 mil.
2. Taliansko  58 mil.
3. Ve>
k� Brit�nia  58 mil.
4. Francśzsko  58 mil.
5. Ukrajina  52 mil.
6. `
panielsko  42 mil.
" Rusko  17 075 000 km2, 149 mil. obyvate>
ov
" Slovensko  49 000 km2; Bratislava  368 km2
" monarchie: Ve>
k� Brit�nia, Belgicko, `
panielsko, Holandsko, Lichtena
tajnsko, `
v�dsko, Nórsko, Monako,
Luxembursko
PR�RODN� POMERY
" kontinentalita  %0ń�m ideme 
alej do vnśtrozemia, tżm m� podnebie viac pevninskż charakter (menej zr�~
ok, v�%0ńa
ie
vżkyvy tepl�t)
" ostrovy: Island, Nov� Zem, Bale�ry, Korzika, Sard�nia, Sic�lia, Kr�ta, Pelopon�z, Iónske ostrovy, Palmatsk� ostrovy,
Alandy, Ibiza, Kaklady
" polostrovy: `
kandin�vsky, Kola, Kanin, Jutskż, Bretónsky, Pyrenejskż, Apeninskż, Krym
JAZYKY
" indoeurópska jazykov� rodina:
" germ�nske  nem%0ńina, angli%0ńtina, gal%0ńina, holand%0ńina, d�n%0ńina
" rom�nske  a
paniel%0ńina, talian%0ńina, francśza
tina, rumun%0ńina
" slovansk� a baltsk�:
" baltsk�  litov%0ńina, lotya
tina, hel�nske  gr�%0ńtina
" slovansk�  z�padn� (sloven%0ńina, %0ńea
tina, ...), vżchodn� (rua
tina, bielorua
tina, ...), ju~
n� (bulhar%0ńina, ...)
" nepatria sem estón%0ńina (alb�nska), f�n%0ńina, ma
ar%0ńina (ugrof�nske)
STREDN� EURÓPA
" Nemecko, Po>
sko, Slovensko, 
esko, Ma
arsko, Lichtena
tajnsko, `
vaj%0ńiarsko, Rakśsko
" a
t�ty Vya
ehradskej a
tvorky (
esko, Slovensko, Po>
sko, Ma
arsko) sś najvyspeleja
�mi postsocialistickżmi a
t�tmi (po
Slovinsku)
" postkomunistick� a
t�ty:
" majś energeticky n�ro%0ńnż priemysel, lebo pred p�dom ~
eleznej opony k n�m boli dov�~
an� energie a suroviny zo
ZSSR za zlomok svetovżch cien.
" existuje tu probl�m s odbytom, lebo kapacity tov�rn� boli pl�novan� na celż blok RVHP, preto je tu aj vysok�
nezamestnanose

" v sś%0ńasnosti tu prebieha privatiz�cia, v
aka ktorej tu je obrovsk� korupcia.
25
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
Po>
sko
" 40 mil. obyvate>
ov
" rozloha  312 000 km2
" HDP = 3000 USD/obyv.
" pr�morskż a
t�t  more mu zabezpe%0ńuje spojenie so svetom
" kl�ma  da~
div�, vlhk�, tuh� zimy, tepl� let�
" p�dy  hora
ie, mo%0ńarist�, pieso%0ńnat�, prevl�dajś borovicov� lesy
" po>
nohospod�rstvo:
" zemiaky, ra~
, cukrov� repa
" extenz�vny chov hov�dzieho dobytka a oa
�panżch
" rybolov
" najviac je za>
udnenż juh a juhoz�pad, viac ne~
60 % urbaniz�cia
" nerastn� bohatstvo  uhlie, oloven�, zinkov� a meden� rudy, kamenn� so>
, s�ra
" priemysel:
" Sliezsko je hlavn� priemyseln� oblase

" stroj�rsky (vżroba n�mornżch lod�  Gdansk, GdyH
a, `
tet�n; lokomot�vy, ~
elezni%0ńn� vagóny, po>
nohospod�rske
stroje)
" hutn�cky, chemickż, elektrotechnickż, textilnż (Lod~
)
" hlavn� mesto  Vara
ava  1,5 mil. (predtżm bol Krakov)
Ma
arsko
" 10,3 mil. obyvate>
ov
" rozloha  93 000 km2
" HDP = 3000 USD/obyv.
" vnśtrozemskż a
t�t
" kl�ma  tepl� a~
horśca, primeran� zr�~
ky
" p�dy  najkvalitneja
ie v Európe �! hlavnż po>
nohospod�rsky z�sobova%0ń Európy; m�lo lesov
" po>
nohospod�rstvo:
" kukurica, pa
enica, teplomiln� zelenina a ovocie (paprika, melóny, marhule, broskyne), vini%0ń
" chov oa
�panżch a hydiny
" nerastn� surovina - bauxit
" priemysel:
" potravin�rsky
" stroj�rsky (autobusy Ikarus)
" chemickż
" rovnomerne za>
udnen�
" CR  term�lne pramene, vżborn� kuchyH
a, Balaton (ma
arsk� more)
" hlavn� mesto  Budapea
e
(2,1 mil.)  hlavn� mesto európskej sexturistiky

esk� republika
" 
eskż mas�v je stara
� ne~
pohoria na Slovensku �! povrch je mierneja
�  nie sś tu ani ve>
k� n�~
iny (a~
na Polabskś) ani
vysok� pohoria (a~
na Krkonoa
e)
" m�lo lesov (a~
na `
umavu (tu je zachovan� pr�roda, lebo za komunizmu to bolo śzemie hranice so  zlżm Nemeckom a
neos�d>
ovalo sa to tu), Krua
n� hory)
" nerastn� suroviny  uhlie v severnżch 
ech�ch a na severnej Morave najzne%0ńisteneja
ia %0ńase
śzemia
" priemysel:
" najv�%0ńa
ie stredisko  Praha, po nej PlzeH

" postkomunistick� ekonomika zameran� na e
a~
kż priemysel (hutn�cky, stroj�rsky, chemickż), ktorż je energeticky
n�ro%0ńnż, oproti slovensk�mu va
ak pestreja
� a vżrobky sś kvalitneja
ie
" stroj�rsky priemysel  hlavne dopravnż  lietadl� (mal� osobn�, a
portov�  pri Prahe  zna%0ńka Zl�n), lokomot�vy,
elektri%0ńky, trolejbusy, autobusy (Karosa  Vysok� Mżto), n�kladn� aut� (Tatra - KopY
ivnice, Liaz  Liberec, Avia
 Praha), osobn� aut� (`
koda  Mlad� Boleslav)
" hutn�cky  Kladno  ako VS%7ń �! śtlm
" zbrojovka Brno  >
ahk� pechotn� zbrane
" potravin�rsky  %0ńokol�da, cukor, alkohol (pivo, Becherovka)
26
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" textilnż priemysel upad�
" po>
nohospod�rstvo  podobn� n�a
mu
" cestovnż ruch:
" Praha, Karlove Vary
" hrady a z�mky (nie zrścaniny)
" ka~
d� meste%0ńko m� zachovan� historick� jadro (
eskż Krumlov, Tel%0ń)
" kr�sne skaln� śtvary (
eskż r�j, okolie Ji%0ń�na)
Rakśsko
" federat�vna republika, demokracia
" alpskż a
t�t (v�%0ńa
inu śzemia zaberajś Alpy)
" 9 spolkovżch kraj�n: ViedeH
, Salzburg, Vorarlbersko, `
tajersko, Korut�nsko, Burgundsko, Horn� Rakśsko, Doln�
Rakśsko
" najvżznamneja
ie mest�: ViedeH
(hl. mesto), Salzburg, Linz, Graz, Innsbruck, Klagenfurt
" priemysel je sśstredenż hlavne do povodia Dunaja, vo Viedni je rafin�ria ropy
" ve>
a lesov
" plodiny sś rovnak� ako u n�s
`
vaj%0ńiarsko
" federat�vna republika (26 kantónov), demokracia; n�zov konfeder�cia majś iba v n�zve
" alpskż a
t�t
" ve>
mi vysok� ~
ivotn� śroveH
(jeden z prvżch piatich a
t�tov na svete)
" 7 mil. obyvate>
ov (pomerne m�lo obyvate>
ov, aj to prispieva k vysokej ~
ivotnej śrovni)
" najstara
ia európska krajina, neutralita (nie sś ani v OSN; ale spolupr�ca �no  %0ńervenż kr�~
, ...)
" do ~
iadneho vojnov�ho konfliktu sa nezapojilo od tridsae
ro%0ńnej vojny,
" 4 śradn� jazyky  nem%0ńina, r�toroman%0ńina, francśza
tina, talian%0ńina
" najv�%0ńa
ie mest�  Z�rich, %7ńeneva, hlavn� mesto Bern
" priemysel:
" nemajś nerastn� bohatstvo ani drevo �! takż, ktorż nepotrebuje energiu ani suroviny (presn�, jemn� mechanika)
" hodinky, meracie pr�stroje, elektronika
" po>
nohospod�rstvo  obilie, zemiaky, nie ve>
kż vżznam (pre Európu; vżznamn� syry)
" CR  Alpy
" hospod�rstvo sa sśstre
uje do śdol�
" banky  stabiln�, neutralita, utajenie
" ve>
a kvalitnżch protiatómovżch krytov (strach pred atómovou vojnou)  aj a
koly, obchody, schopnose
pre~
ie
tu a~

nieko>
ko rokov
" arm�da  profesion�lna, ka~
dż mu~
m� doma zbraH
a je za H
u zodpovednż, pri mobiliz�cii zoberie zbraH
a bicykel a ide
na miesto stretu
Nemecko
" vyspel� krajina, spolkov� republika, federat�vny a
t�t (spolkov� krajiny sś napr. `
v�bsko, Bavorsko, Sasko, Lotrinsko,
Falcko, ...)
" 79 mil. obyv.
" vymierajśca popul�cia (be~
n� 1 diee
a na rodinu), vysok� hustota os�dlenia
" probl�my s prise
ahovalcami (Turci, Taliani, Portugalci)
" najdlha
ia siee
dia>
nic
" priemysel:
" hlavne v Porżn� a Porśr� (rżnsko-rśrska konurb�cia  hutn�cky a chemickż priemysel) a na juh od Berl�na a~
po

echy
" chemickż, elektronickż, stroj�rsky ( dopravnż  BMW, VW, Mercedes, Audi)
" potravin�rsky (Mn�chov)
" odevnż (Adidas)
" po>
nohospod�rstvo  ra~
, zemiaky, cukrov� trstina
" mest�:
" hlavn� mesto Berl�n (3,4 mil.), bżval� hlavn� mesto Bonn (zostali tu a
t�tne org�ny)
27
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" Frankfurt  najv�%0ńa
ie, najmoderneja
ie letisko, finan%0ńn� centrum Nemecka (je tu najv�%0ńa
ia suchozemsk� burza
Európy  v Londżne je v�%0ńa
ia a pl�nuje sa ich spojenie)
" Hamburg  najv�%0ńa
� pr�stav (1,6 mil.)
" Bremen, Stuttgart, Mn�chov (centrum Bavorska)  miliónov� mest�
" Nemecko sa po 2. svetovej vojne pozviechalo tak rżchlo, lebo:
1. neinvestovalo do arm�dy (malo z�kaz)
2. dostalo pomoc od z�padu (hlavne USA)  Marshalov pl�n
3. tu ~
ijś zv�%0ńa
a pracovit�, presn�, disciplinovan�, poctiv� >
udia
Z�PADN� EURÓPA
" republiky: Francśzko a �rsko
" monarchie: Ve>
k� Brit�nia a Benelux
" ve>
kovojvodstvo: Luxembursko
" je tu historickż z�klad modernej priemyselnej Európy
" okrem �rska a s Nemeckom najrozvinuteja
ie krajiny Európy
" najnerozvinuteja
ie krajiny Európskej śnie sś �rsko, Portugalsko a Gr�cko
`
t�ty Beneluxu
Po%0ńet obyv.
`
t�t Hlavn� mesto HDP
(mil.)
Holandsko Amsterdam 15,5 21 000
Belgicko Brussel 10 22 000
Luxembursko Luxemburg 0,4 31 000
" od roku 1948  hospod�rska śnia:
" je povolenż vo>
nż pohyb tovarov a >
ud�
" je to jednotn� ekonomick� zóna
" ka~
dż a
t�t m� vlastnś menu a daH
ovż syst�m
" vysok� ~
ivotn� śroveH

" mal� krajiny, ve>
mi husto za>
udnen� (najhusteja
ie za>
udnen� %0ńase
Európy)
" s D�nskom a `
v�dskom sś to aj najliber�lneja
ie krajiny Európy (asi najviac  Amsterdam)  najv�%0ńa
ia tolerancia
r�znych r�s, pohlavnej orient�cie, drog, ...
" v Holandsku a D�nsku je najhusteja
ia cestn� a ~
elezni%0ńn� siee
v Európe (dia>
nice aj nad morom)
" sś tu len n�~
iny, jedinou vyso%0ńinou sś Ardely
" elektronickż a chemickż priemysel (Holandsko a Belgicko  Philips); postupne tu upad� e
a~
kż priemysel
" po>
nohospod�rstvo  chov hov�dzieho dobytka, kvety, podobn� plodiny ako u n�s
Holandsko
" 15  16 mil. obyv.
" krajina drev�kov, syrov, tulip�nov, veternżch mlynov
" najhusteja
ie os�dlen� krajina, najni~
a
ie polo~
en� krajina (le~
� aj v z�pornej nadmorskej vża
ke, najvya
a
� bod m� len okolo
340 metrov nad morom)
" v�%0ńa
ie mest� sś: Amsterdam, Rotterdam (cez milión obyvate>
ov), Haag (s�dlo vl�dy, 0,7 mil.), Utrecht (0,5 mil.)
" najrozsiahleja
ia e
a~
ba zemn�ho plynu (Severn� more) v Európe (okrem Ruska)
" ve>
a kan�lov (grachty)  odvodH
ovanie veternżmi mlynmi
" jazyk  holand%0ńina
" polovica pr�mov je z vżvozu
" obyvate>
stvo:
" ve>
k� %0ńase
pou~
�va na dopravu bicykel
" ve>
mi tolerantn� a liber�lne (leg�lna je marihuana a eutan�zia, tie~
je tu ve>
mi zauj�mavż postoj k prostitścii)
" ve>
a pr�stavov (Amsterdam, Rotterdam)
" po>
nohospod�rstvo  chov� sa tu najm� hov�dz� dobytok, pestuje sa zelenina a povestn� tulip�ny
28
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
Belgicko
" 10 mil. obyv
" je chudobn� na suroviny, preto ich dov�~
a a vyv�~
a hotov� vżrobky
" v�%0ńa
ie mest� sś Brussel (1,4 mil.), Antwerpy (0,67 mil.)
" pr�sna feder�cia  dva n�rody, ktor� sa nemajś ve>
mi v l�ske �! tendencia rozdelie
sa
" sever  Fl�msko  fl�m%0ńina
" juh  Valónsko  francśza
tina
Luxembursko
" 380 000 obyv.
" obchodn� a finan%0ńn� centrum
" v minulosti tu bol e
a~
kż priemysel, ktorż va
ak st�le m� v a
t�te vysok� postavenie
Ve>
k� Brit�nia
" monarchia
" 244 000 km2
" 59 mil. obyvate>
ov
" hlavn� mesto: Londżn
" obyvate>
stvo:
" >
udia sś tu protestantsk�ho vierovyznania (Severn� �rsko patr� s�ce Ve>
kej Brit�nii, ale prevl�dajś tam katol�ci)
" ve>
a prise
ahovalcov z bżvalżch kolónii, v Brit�nii platia tvrd� imigra%0ńn� opatrenia
" Briti sś prehnane sebavedom�
" mest�:
" centr�  Londżn (7 mil.), Birmingham (1 mil.), Leeds (0,7 mil.) Sheffield (0,5 mil.), Manchester (0,4 mil.)
" Dover je pr�stavn� mesto a je to br�na do Európy
" priemyseln� centrum  stredn� Anglicko, okolie Londżna, Liverpool  Birmingham
" atómov� elektr�rne
" %0ńierne uhlie
" sś tu len ve>
mi mal� teplotn� vżkyvy a sś tu ve>
mi %0ńast� hmly %0ńierne uhlie
" po>
nohospod�rstvo  zemiaky, ovocie, pa
enica, ...
" `
kótsko:
" hlavn� mesto  Edinburgh
" vżznamn� centrum  Glasgow
" kr�sna pr�roda
�rsko
" republika, v�%0ńa
inu obyvate>
stva tvoria tvrd� katol�ci
" �rsko je dose
riedko os�dlen�
" m�lo priemyslu  potravin�rsky, stroj�rsky
" chudobnż a
t�t, zaost�va, peniaze do neho pumpuje EU
" podobn� Slovensku
" d� sa tu platie
britskżmi librami, opa%0ńne nie
Francśzsko
" republika
" koloni�lna a jadrov� ve>
moc, vżborn� doprava, priemysel, ~
ivotn� śroveH
, ekonomicky 2. v Európe (po Nemecku)
" pestr� krajina
" hlavn� mesto: Par�~
:
" 9 mil. obyvate>
ov v aglomer�cii  najhusteja
ie za>
udnen� oblase

" svetov� metropola, historick�, módne centrum, centrum umenia (kol�ska gotiky), kozmetiky
" s śzem�m smerom ku hraniciam s Belgickom najpriemyselneja
ia oblase

" najnafśkaneja
� >
udia vo Francśzsku
" bulv�ry  zo zbśran�ho centra  obrovsk� ulice aj nieko>
ko kilometrov dlh�
" modern� architektśra
29
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" ve>
k� mest�: Lyon, Marseille (pr�stav, rafin�ria), Bordeaux, Nice (letisko, centrum Azśrov�ho pobre~
ia)
" vżborn� poloha  2 moria  na obchod, ...
" povrch  va
etky śtvary  najvya
a
� vrch Európy Mont Blanc, Alpy, Vog�zy, Ve>
k� francśzska n�~
ina, ve>
a lesov, div�
pr�roda  Stredofrancśzsky mas�v  neza>
udnenż
" po>
nohospod�rstvo:
" po>
nohospod�rska ve>
moc  v 1. sektore je zamestnanżch a~
7 % obyvate>
stva (asi dvojn�sobok norm�lu)
" obilnica Európy
" juh  tepl� stredomorsk� kl�ma  tabak, citrusy, teplomiln� zelenina a ovocie, levandu>
a  voH
avky
" bohat� pr�rodn� zdroje  ur�n, ~
elezn� ruda, bauxit, drevo
" priemysel:
" va
etky odvetvia, prevl�dajś modern�
" potravin�rsky  v�no (Bordeaux, Champagne), plesniv� syry, koH
ak
" stroj�rsky  dopravnż (lietadl�  Airbus, Mirage, Concorde, rżchlovlaky  TGV  a~
500 km/h, aut� - Citroen,
Renault, Peugeot)
" chemickż  Michelin
" farmaceutickż, kozmetickż (Par�~
)
" ve>
a jadrovżch elektr�rn�  a~
dve tretiny produkcie energie
" optick� pr�stroje
" jeden z piatich najv�%0ńa
�ch vżrobcov zbran�  st�ha%0ńky, jadrov� zbrane, n�morn�ctvo
" obyvate>
stvo:
" Francśzko je nerovnomerne os�dlen�, sever krajiny je os�dlenż husto, kżm juh je os�dlenż riedko
" nieko>
ko miliónov prise
ahovalcov (%0ńernosi, Arabi)
" sś tu aj n�rodnostn� mena
iny: Baskovia (śp�tie Pyrenej�) a Bretónci
" namyslen� ako Briti, najv�%0ńa
� nacionalisti (ve>
mi neradi sa na svojom śzem� rozpr�vajś inżm jazykom, hlavne nie
nem%0ńinou)
" CR  turisticky najnava
tevovaneja
� a
t�t Európy  ponśka va
etko (a~
50 mil. n�va
tevn�kov ro%0ńne)
" jedna z najlepa
�ch pozemnżch arm�d, vyv�jajś nov� zbrane
" kinematografia  a
pi%0ńka (najlepa
� s Talianskom)
SEVERN� EURÓPA  `
KANDIN�VIA
Po%0ńet obyv Rozloha
`
t�t Hlavn� mesto Charakteristika
(mil.) (tis. km2)
`
v�dsko Stockholm 8,7 450 dopravn� stroj�rstvo
Nórsko Oslo 4,3 324 ropa, rybolov, vżroba hlin�ka
D�nsko KodaH
3,2 43 mlie%0ńne vżrobky, m�so, ryby
F�nsko Helsinki 5 338 drevo
Island Reykjavik 0,27 103 rybolov, horśce pramene, sklen�kov� po>
nohospod�rstvo
" a
t�ty Island, Nórsko, F�nsko, `
v�dsko, D�nsko (z toho Nórsko, `
v�dsko a D�nsko sś kr�>
ovstv�)
" je tu najzachovaleja
ia pr�roda v Európe, ve>
mi si ju chr�nia
" kr�tke let�, dlh� zimy
" obyvate>
stvo:
" riedke za>
udnenie, ve>
k� rozloha
" >
udia sś tu ve>
mi a
portovo zalo~
en� (ka~
d� diee
a na z�kladnej a
kole m� od a
t�tu a
portov� vybavenie na 12 r�znych
a
portov; skoro v ka~
dom meste je zimnż a
tadión; sauna je f�nsky vyn�lez)
" vysok� soci�lna starostlivose
, vysokż priemernż vek
" a
t�ty majś siln� ekonomiky (najm� `
v�dsko):
" vysok� ~
ivotn� śroveH
, vysok� HDP
" najvya
a
ie ceny potrav�n a slu~
ieb v r�mci Európy (jeden chlieb stoj� v prepo%0ńte okolo 200 Sk); mlie%0ńne vżrobky sś
lacneja
ie, lebo sś dotovan� a
t�tom
" dovolenka v hoteli v `
panielsku je vżhodneja
ia ako ostae
doma
" obrovsk� rozlohy a
t�tov, v�%0ńa
inu śzemia tvoria lesy a hory (okrem D�nska)
" D�nsko m� najvyspeleja
ie a najvżkonneja
ie po>
nohospod�rstvo na svete
" prevl�da protestantsk� vierovyznanie, >
udia sś ve>
mi tolerantn� k inżm mena
in�m (podobne ako v a
t�toch Beneluxu)
" je tu siln� prohib�cia alkoholu (`
v�dsko, Nórsko):
30
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" liehoviny sa m�~
u pred�vae
len v a
pecializovanżch obchodoch
" ve>
k� daH
ov� zae
a~
enie na alkoholick� n�poje
" n�zka śroveH
kriminality (prich�dzajś prise
ahovalci a s nimi stśpa aj kriminalita)
" v `
v�dsku a Nórsku sa m�~
e stanovae
hocikde vo vo>
nej pr�rode, je to zo z�kona povolen�
" va
ade vo fjordoch sa m�~
u lovie
ryby, dokonca aj v n�rodnżch parkoch za manipula%0ńnż poplatok
" pre turistov existujś miesta, kde ani po dvoch tż~
dH
och pochodu nestretnete %0ńloveka, ale sś tam uroben� zruby s
potravinami a telefónom
" pred 100 rokmi bola v Nórsku chudoba ako u n�s (objavili ropu v Severnom mori a zlepa
ilo sa to)
" priemysel:
" 80 % elektrickej energie je z hydroelektr�rn�
" v Nórsku sa dokonca vyr�ba hlin�k
" vo `
v�dsku sa nach�dza najkvalitneja
ia ~
elezn� ruda na svete
" vo `
v�dsku je rozvinutż priemysel
" drah�, kvalitn� vżrobky
" legend�rne stroj�rstvo (SAAB-SCANIA, VOLVO)
" drev�renskż a n�bytk�rsky priemysel (IKEA)
" vżroba papiera a celulózy (TETRAPAK)
JU%7ńN� EURÓPA
`
panielsko
" oblasti:
" Katal�nsko  najrozvinuteja
ia oblase
, chcś sa odtrhnśe

" Madrid s okol�m  rozvinut� oblase

" Baskicko  nen�vidia `
panielov (Bilbao, San Sebastian)
" Andalśzia  vysok� kriminalita, probl�my s pitnou vodou, >
udia sś ne%0ńistotn�, hlu%0ńn� (Sevilla, Granada, Cordoba)
" povrch a vodstvo:
" hornatż (Pyreneje, Sierra Nevada, Kat�brijsk� vrchy)  jedna z najvya
a
ie polo~
enżch kraj�n Európy
" v centr�lnej %0ńasti je n�horn� ploa
ina Meseta vysok� asi 600 metrov
" rieky Tejo, Ebro, Guadalquivir
" podnebie je podobn� ako v Afrike (max. teplota 52 �C)
" os�dlenie:
" najhusteja
ie na pobre~
iach, v okol� miest Madrid a Barcelona a na severe krajiny
" centr�lna %0ńase
je os�dlen� relat�vne riedko
" novoindustrializovan� krajina, zaost�va za Európskym a
tandardom
" priemysel:
" sśstre
uje sa najm� v Baskicku a Katal�nsku
" chemickż, potravin�rsky, stroj�rsky (SEAT) a hutn�cky
" dose
nerastnżch surov�n
" po>
nohospod�rstvo:
" nem� tu priazniv� podmienky na rozvoj (ve>
mi tepl� let�, tuh� zimy a nekvalitn� p�dy)
" na zavla~
ovanżch śzemiach sa pestujś na export tabak, ry~
a, vini%0ń, olivy (Andalśzia) a citrusy (vyrobia najviac
citrónov na svete)
" vżznamn� produkcia korkov�ho dubu
" CR  ve>
k� pr�jmy (po Francśzsku druh� najnava
tevovaneja
ia krajina v Európe)
" cenn� islamsk� pamiatky na juhu, rivi�ra Stredozemn�ho mora
" v Baskicku bojuje za samostatnose
teroristick� organiz�cia ETA, aj Katal�nci chcś samostatnose

" `
panieli sś tuh� faj%0ńiari, bordel�ri, a ve>
mi leniv�   maH
�na
Taliansko
" jeden z piatich najvyspeleja
�ch a najv�%0ńa
�ch a
t�tov Európy
" patria mu ostrovy Sic�lia a Sard�nia
" polostrov Kalabria  najchudobneja
ia %0ńase
Talianska (cel� %0ńase
ju~
ne od Neapola je zaostal� asi tak ako Portugalsko, a
preto sś tu ve>
mi lacn� potraviny a in� obchodn� tovary)
" po>
nohospod�rstvo:
31
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" prevl�da ~
ivo%0ń�a
na vżroba (pre po>
nohospod�rstvo sś tu ve>
mi nevhodn� podmienky  ve>
k� tepl�, m�lo zr�~
ok,
nekvalitn� p�dy)
" Sic�lia je obilnicou Talianska
" citrusy, pomaran%0ńe, olivy a vini%0ń
" na severe je hlavnou hospod�rskou oblase
ou P�dska n�~
ina
" nach�dza sa tu vysokovżkonn� modern� po>
nohospod�rstvo
" priemysel:
" ve>
mi rozvinutż modernż priemysel
" ve>
k� priemyseln� centr� (Torino  FIAT, Mil�no  bankov� a obchodn�cke centrum)
" vybudovan� vynikajśca infraa
truktśra
" CR  tretia najnava
tevovaneja
ia krajina v Európe (majś pr�morsk� letovisk�, zachoval� antick� pamiatky)
" Janove  najv�%0ńa
� Taliansky pr�stav
" z d�vodu r�znej rozvinutosti existujś snahy rozdelie
Taliansko
" v Taliansku sa zrodila renesancia, je tu ve>
mi silne prezentovan�
JUHOVŻCHODN� EURÓPA (BALK�N)
" hospod�rsky vyspel� a
t�ty sś Gr�cko a Slovinsko (Gr�cko je jeden z troch hospod�rsky najslaba
�ch %0ńl�nkov v r�mci E�)
" hospod�rsky najzaostaleja
ie a
t�ty v r�mci Európy sś Alb�nsko, Macedónsko, Bosna a Hercegovina a Bulharsko
(Alb�nsko je najchudobneja
ia Európska krajina)
" po>
nohospod�rstvo:
" sś tu środn� p�dy
" kukurica, pa
enica, ovocie a zelenina
" oblase
je va
ak aj dose
hornat�, je tu viac pahorkat�n ako n�~
in, v tżchto oblastiach prevl�da pastiersky sp�sob
~
ivota
" priemysel:
" m�lo rozvinutż (v�%0ńa
inou je len e
a~
kż)
" suroviny sś len v %0ńasti bżvalej Juhosl�vie a Rumunsku (v Rumunsku je dose
ve>
a ropy)
" dose
chudobn� oblase
, politicky najmenej stabilnż región (odjak~
iva to bola probl�mov� oblase
)
" obyvate>
stvo:
" mnoh� n�rody: Alb�nci, Bulhari, Rumuni, Turci a Gr�ci
" ~
ije tu dose
Slov�kov a tie~
Rómov
" rieky S�va a Dunaj
" gr�cka kultśra je v sś%0ńasnosti v śpadku
`
t�ty bżvalej Juhosl�vie
Po%0ńet obyv.
`
t�t Hlavn� mesto
(mil.)
Slovinsko Ljublana 2
Chorv�tsko Zagreb 4,7
Bosna a Hercegovina Sarajevo (1,5 mil.) 4,6
Juhosl�via Belehrad 10,5
Macedónsko Skopje (0,4 mil.) 2,2
Juhosl�via
" tvoria ju Srbsko a 
ierna hora
" vznikala pred prvou svetovou vojnou
" nepustili sem sovietsku %0ńervenś arm�du (dikt�tor Tito sa odmietol podriadie
pr�kazom z Moskvy)
" existovali tu aj nejak� kapitalistick� pre~
itky, napr�klad sśkromn� podnikanie
" nebola %0ńlenom ani RVHP a ani Vara
avskej zmluvy
" n�rodnostn� probl�my tu existovali v~
dy
" po Titovej smrti v roku 1980 tu nast�vajś obrovsk� probl�my
" Srbi boli najv�%0ńa
� n�rod, potom Chorv�ti
" v roku 1990 sa od Juhosl�vie odtrhlo Slovinsko a Chorv�tsko
32
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" Juhoslovank� arm�da pod velen�m Srbov samozrejme zasiahla
Macedónsko a 
ierna hora
" Macedónsko m� HDP len 820$ na rok a obyvate>
a, preto je tu ve>
k� bieda; hornat�
" m�lo priemyslu a len e
a~
obnż a nejakż stroj�rsky
Slovinsko
" najrozvinuteja
� a
t�t bżvalej Juhosl�vie, lepa
ia ekonomika ako u n�s (modernż priemysel a vynikajśca infraa
truktśra)
" priemysel: stroj�rsky, chemickż, potravin�rsky
" n�rod je kultśrne podobnż kultśre z�padnej Európe
Srbsko
" po>
nohospod�rstvo:
" środn� p�dy
" pa
enica, kukurica, slne%0ńnica
" priemysel:
" nerastn� bohatstvo: Pb, Cu
" stroj�rsky, chemickż, potravin�rsky
" na severe je provincia Vojvodina, dar� sa tu po>
nohospod�rstvu, ~
ijś tu preto po%0ńetn� mena
iny Slov�kov, ale prevl�dajś
tu Ma
ari
" na juhu je provincia Kosovo, v sś%0ńasnosti (V. 1999) tam prebieha genoc�da kosovskżch alb�ncov, budścnose
tohto
regiónu je neist�
" prevl�da tu pravosl�vna cirkev
" pou~
�vajś azbuku
Chorv�tsko
" po>
nohopod�rstvo:
" środn�
" kukurica, pa
enica, vini%0ń, ovocie
" priemysel: chemickż, stroj�rsky
" hovoria rovnakżm jazykom ako Srbi (srbochorv�%0ńtinou), ale p�a
u latinkou
" typick� ju~
ania
" vyspeleja
ie ako Srbsko
" preva~
ne katol�ci
" pr�stavy: Rijeka, Split, Dubrovnik
" pohodov� mentalita   Nema problema
Bosna a Hercegovina
" po>
nohospod�rske plodiny: pa
enica, kukurica, ovocie; chov oviec
" pr�rodn� zdroje: uhlie, rudy, vodn� E
" ~
ijś tu Srbi, Chorv�ti a moslimovia
Alb�nsko
" ekonomicky najzaostaleja
ia krajina Európy:
" bol tu komunizmus, zvrhnutż po%0ńas MS vo futbale
" padla aj ekonomika, st�le tu pretrv�vajś probl�my so z�sobovan�m,
" jedin� európska krajina v ktorej re�lne hroz� hladomor
" krajina bunkrov, na ka~
d�ho obyvate>
a je tu asi jeden betónovż bunker
" ve>
mi m�lo asfaltovżch ciest
" ve>
mi >
ahkż pr�stup k zbraniam
" skoro v�bec tu neexistuje priemysel, v�%0ńa
ina >
ud� sa ~
iv� po>
nohospod�rstvom
Gr�cko
" je to kol�ska európskej kultśry
33
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
" sś %0ńlenom Európskej śnie a aj NATO
" ve>
kś %0ńase
śzemia tvoria ostrovy v Egejskom mori (je ich vya
e 2 000)
" priemysel:
" nie je tak rozvinutż ako v inżch krajin�ch E�
" jedna z troch najslaba
ie rozvinutżch kraj�n E�
" potravin�rsky, hutn�cky a textilnż priemysel
" CR  ve>
kż zdroj pr�mov
" po>
nohospod�rstvo:
" d�le~
itż zdroj pr�mov
" najm� pa
enica, ovocie, zelenina a tabak
" rybolov je v sś%0ńasnosti v śtlme, lebo lo~
isk� sś zdecimovan�
" ve>
mi ve>
k� obchodn� flotila
" v�%0ńa
inu obratov tvoria mal� firmy, ktorżm chżba kapit�l
" Gr�ci majś malś produktivitu pr�ce
" spory s Tureckom o ostrovy a %0ńasti Egejsk�ho mora
Bulharsko
" hlavn� mesto  Sofia
" 8,5 mil. obyvate>
ov (13 % tvoria moslimovia)
" nem� ve>
k� nerastn� bohatstvo (len hned� uhlie); spoliehali sa na zdroje z bżval�ho ZSSR
" sś tu ru~
ov� plant�~
e a vyr�ba sa tu ru~
ovż olej
" Európska tabakov� ve>
moc
" siln� ekonomick� kr�za
" ve>
k� chudoba a nezamestnanose

Rumunsko
" hlavn� mesto  Bukurea
e

" 22,5 mil. obyvate>
ov
" nerastn� bohatstvo:
" ve>
k� z�soby nerastnżch surov�n (hned� a %0ńierne uhlie, zemnż plyn, ropa)
" na Valaa
skej n�~
ine sa e
a~
� ropa a je tam tie~
rozvinut� po>
nohospod�rstvo
" priemysel:
" v sś%0ńasnosti sa rozv�ja iba v
aka zahrani%0ńn�mu kapit�lu
" za bżval�ho re~
imu tu bolo ve>
mi rozvinut� hutn�ctvo
" rozsiahle n�~
iny
" ve>
a drevenżch stavieb, ve>
mi pekn� pr�roda
" ~
ije tu ve>
a Rómov
" v rokoch 1965  1989 tu vl�dol dikt�tor, ktorż zak�zal potraty
VŻCHODN� EURÓPA
Ukrajina
" hlavn� mesto  Kijev (2,7 mil.)
" 52 mil. obyvate>
ov
" dose
n�zka ~
ivotn� śroveH

" po>
nohospod�rstvo:
" po>
nohospod�rska p�da tvor� 70% śzemia, sś tu aj ve>
mi środn� %0ńernozeme
" pestuje sa tu kukurica, pa
enica, slne%0ńnice
" m� ve>
k� prebytky, dod�va potraviny do Ruska
" obrovsk� nerastn� bohatstvo (~
elezn� ruda, %0ńierne uhlie); nem� lo~
isk� ropy a zemn�ho plynu
" priemysel je tu najm� e
a~
kż, hlavne hutn�ctvo
" v roku 1986 vybuchla jadrov� elektr�reH

ernoby>

34
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
Bielorusko
" hlavn� mesto  Minsk
" 10 mil. obyvate>
ov
" po roku 1960 sa tu za%0ńal rozvoj priemyslu (stroj�rstvo, spracovanie surov�n)
" nach�dza sa tu ve>
a mo%0ńiarov
" v po>
nohospod�rstvo produkuje najm� ra~
, zemiaky a >
an, ale prevl�da ~
ivo%0ń�a
na vżroba (je to ojedinelż śkaz v Európe)
Moldavsko
" hlavn� mesto je Kia
iH
ov
" exportuje hlavne zeleninu a ovocie
" m� minim�lne rozvinutż priemysel
Pobaltsk� krajiny
Po%0ńet obyv.
`
t�t Hlavn� mesto
(mil.)
Estónsko Talin 1,6
Litva Vilnius 3,8
Lotya
sko Riga 2,7
" Estónci patria do ugrof�nskej skupiny n�rodov (podobne ako Ma
ari a F�ni)
" je tu najvya
a
ia ~
ivotn� śroveH
spomedzi bżvalżch kraj�n ZSSR (Estónsko m� HDP okolo 3000$ na osobu a rok)
" Lotya
sko je dose
środn�, pestuje sa tu najm� ra~
a zemiaky
" nemajś vlastn� energetick� zdroje, sś z�visl� na Rusku
" Rusko im br�ni vo vstupe do Európskych hospod�rskych a bezpe%0ńnostnżch a
truktśr
" vyr�ba sa tu najm� spotrebnż tovar, elektrotechnika, potraviny (morsk� ryby)
" v Rige sś lodenice
Rusko
" hlavn� mesto  Moskva (9 mil.)
" 149 mil. >
ud�
" obyvate>
stvo je ve>
mi nerovnomerne rozmiestnen� (v Európskej %0ńasti ~
ije a~
80% popul�cie, taktie~
je tu ve>
mi
rozvinut� po>
nohospod�rstvo a priemysel)
" ve>
mi n�zka ~
ivotn� śroveH

" 
ala
ie mest� sś: Sankt Peterburg (5 mil.), Ni~
nij Novgora (1,7 mil.), Novosibirsk (1,4 mil.)
" najv�%0ńa
� a
t�t sveta (rozlohou)
" po>
nohospod�rstvo:
" ja%0ńmeH
, ra~
, najviac pa
enice a zemiakov v celosvetovom meradle
" v ~
ivo%0ń�a
nej vżrobe sa produkujś najm� oa
�pan�, hydina a hov�dz� dobytok
" nerastn� bohatstvo:
" je to najbohata
� a
t�t sveta na pr�rodn� zdroje
" %0ńierne uhlie, ~
elezn� a niklov� ruda, diamant, ur�nov� rudy
" na Sib�ri sś obrovsk� lo~
isk� zemn�ho plynu a ropy
" priemysel je najm� e
a~
obnż a spracovanie surov�n, tie~

ala
ie odvetvia e
a~
k�ho priemyslu  hutn�cky a chemickż
priemysel
Zakaukazsk� republiky
`
t�t Hlavn� mesto
Gruz�nsko Tbilisi
Arm�nsko Jerevan
Azerbajd~
an Baku
" nach�dzajś sa v hornatżch oblastiach
35
Pozn�mky zo a
tudentsk�ho port�lu ZONES.SK  Zóny pre ka~
d�ho a
tudenta www.zones.sk
Stredn� �zia
`
t�t Hlavn� mesto
Kazachstan Alma Ata
Tad~
ikistan Dua
anbe
Uzbekistan Taa
kent
Kirgistan Fruhze
Turkmenistan Aa
chabad
" v Kazachstane sa nach�dza Ruskż kozmodróm Bajkonur
" po%0ńas bżvalej �ry tu bol islam potl�%0ńanż, teraz sa k nemu jednotliv� vl�dy otvorene hl�s
36