10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 78 • 27.09.2007 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Jednostki sporządzające rachunek zysków i strat w wersji porównawczej ustalają i wy-

kazują w tym rachunku zmianę stanu produktów. Ma to na celu doprowadzenie do porów-

nywalności kosztów działalności operacyjnej ujętych na kontach kosztów rodzajowych

(w zespole 4) z przychodami ze sprzedaży produktów ujętymi na kontach zespołu 7.

W księgach rachunkowych zmianę stanu produktów wyraża saldo konta 49 „Rozliczenie

kosztów”.

W celu ustalenia zmiany stanu produktów należy porównać salda kont zespołu 5 i 6 na

początek okresu i koniec okresu, tj.:

- wielkość produktów gotowych,

- stan produktów niezakończonych,

- stan rozliczeń międzyokresowych.

W przedsiębiorstwie produkcyjnym, które prowadzi pełny rachunek kosztów, koszty

ujęte na kontach zespołu 4 przenoszone są bieżąco za pośrednictwem konta 49 (strona Ma)

na konta zespołu 5 – czyli na miejsca powstawania kosztów. Następnie koszty zgromadzone

na kontach zespołu 5 przenoszone są na konto zespołu 6 (np. 60 „Produkty gotowe”), a po

sprzedaży trafiają na konto 70–1 „Koszt sprzedanych produktów”. Koszty ujęte na kon-

cie 70–1 na koniec okresu sprawozdawczego przenosi się na konto 49 (strona Wn). Jeżeli

kosztów sprzedaży oraz kosztów ogólnozakładowych (zarządu) nie przeksięgowuje się na

konto 70–1, wówczas w trakcie roku pozostają one na kontach zespołu 5, a na koniec roku

przeksięgowuje się je również na konto 49. Koszty, zataczając krąg, wracają zatem na konto

49 zamykając je. Czy zawsze? Konto 49 nie zamknie się, jeżeli:

- nie wszystkie wyroby zostały sprzedane – wówczas część wyrobów, jako zapas,

pozostaje w magazynie (wystąpi saldo Wn na koncie 60 „Produkty gotowe”),

- wystąpi produkcja w toku (saldo Wn konta 63 „Produkcja w toku” lub saldo Wn konta

50 „Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej” – jeżeli kosztów produkcji w toku

nie przenosi się na konto zespołu 6),

- wystąpią koszty rozliczane w czasie (saldo Wn konta 64–1 „Czynne rozliczenia

międzyokresowe kosztów”).

Wymienione wyżej przypadki powodują, że koszty pozostają w kręgu i wówczas należy

ustalić zmianę stanu produktów (porównać salda wymienionych wyżej kont na początek

i koniec okresu).

Zwiększenie stanu produktów (saldo Ma konta 49) wystąpi, gdy suma sald kont ze-

społu 5 i 6 na koniec okresu będzie większa od sumy sald tych kont na początek okresu

– na koniec roku saldo konta 49 przenosi się na wynik finansowy zapisem: Wn konto

49, Ma konto 86.

Zmniejszenie stanu produktów (saldo Wn konta 49) wystąpi, gdy suma sald kont ze-

społu 5 i 6 na koniec okresu będzie mniejsza niż na początek okresu – na koniec roku saldo

konta 49 przenosi się na wynik finansowy zapisem: Wn konto 86, Ma konto 49.

Jeżeli po uwzględnieniu zmiany stanu produktów konto 49 nam się „nie zamknie”,

należy wówczas sprawdzić, czy wystąpiły tzw. świadczenia na własne potrzeby (przy-

kładowo: na rzecz budowy środków trwałych, wydano produkty gotowe z magazynu do

własnego sklepu, czy też w formie darowizny, wystąpił niedobór bądź nadwyżka produk-

tów). W tych przypadkach koszty wychodzą poza krąg kosztów lub do niego wchodzą

– należy je ujmować w księgach za pośrednictwem kont: 79–0 „Obroty wewnętrzne”

i 79–1 „Koszty obrotów wewnętrznych”. Po przeksięgowaniu salda konta 79–1 na konto

49 krąg kosztów zamknie się. Jeżeli jednak po uwzględnieniu wymienionych wyżej

przypadków konto 49 nie zamknie się, będzie to spowodowane popełnionymi błędami.

Dlatego też uzgodnienia kosztów powinno się dokonywać bieżąco, tj. po zakończeniu

każdego miesiąca.

Sposób ustalenia zmiany stanu produktów przedstawia poniższy przykład.

Przykład

Założenia

1. Przedsiębiorstwoprodukującemateriałybudowlaneprowadziewidencjękosztów

wukładzierodzajowymorazwedługmiejscpowstawaniaisporządzarachunek

zyskówistratwedługwariantuporównawczego.Wyrobygotoweprzyjmowanesą

domagazynupokoszciewytworzenia,produkcjawtokuniewystępuje.

2. Napoczątekokresu(1.01.2007r.)stankontzespołu6wynosił:

a)saldoWnkonta60„Produktygotowe”

80.000zł,

b) saldoWnkonta64–1„Czynnerozliczeniamiędzyokresowe

kosztów”–prenumerataczasopismna2007r.

5.000zł.

3. Kosztywedługrodzajówwokresiesprawozdawczymwyniosły

ogółem:

800.000zł,

ztegowedługmiejscpowstawaniakosztów:

a)kosztydziałalnościprodukcyjnej

600.000zł,

b) kosztyzarządu

197.000zł,

c) rozliczeniemiędzyokresoweczynne–prenumerata

czasopismna2008r.

3.000zł.

4. Nakoniecokresusaldakontzespołu6wyniosły:

a)saldoWnkonta60„Produktygotowe”

63.000zł,

b) saldoWnkonta64–1„Czynnerozliczeniamiędzyokresowe

kosztów”–prenumerataczasopismna2008r.

3.000zł.

5. Wartośćsprzedanychwokresiesprawozdawczymwyrobówgotowych

wedługkosztuwytworzenia(saldoWnkonta70–1)wynosi

607.000zł.

6. Materiałybudowlanewydanezmagazynunamodernizacjęwłasnej

haliprodukcyjnej–wartośćwedługkosztuwytworzeniawyniosła 10.000zł.

Ustalenie zmiany stanu produkt

ów

w przedsiębiorstwie produkcyjnym

Dekretacja

1. Koszty w układzie rodzajowym poniesione w okresie

sprawozdawczym:

800.000 zł

- Wn konto 40 „Koszty według rodzajów”

- Ma konto zespołu 1, 2, 3.

2. PK – rozliczenie kosztów według miejsc powstawania:

-

Wn konto 50–1 „Koszy działalności produkcyjnej”

600.000 zł,

-

Wn konto 55 „Koszty zarządu”

197.000 zł,

-

Wn konto 64–1 „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów” 3.000 zł,

-

Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”

800.000 zł.

3. Zarachowanie do kosztów zarządu kosztów prenumeraty

czasopism na 2007 r.:

5.000 zł

-

Wn konto 55 „Koszty zarządu”,

-

Ma konto 64–1 „Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów”.

4. Przyjęcie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu według kosztu

wytworzenia:

600.000 zł

-

Wn konto 60 „Produkty gotowe”,

-

Ma konto 50–1 „Koszty działalności produkcyjnej”.

5. Rozchód sprzedanych wyrobów według kosztu wytworzenia:

607.000 zł

-

Wn konto 70–1 „Koszt sprzedanych produktów”,

-

Ma konto 60 „Produkty gotowe”.

6. Wydanie materiałów budowlanych z magazynu i przekazanie

na rzecz modernizacji hali produkcyjnej:

10.000 zł

-

Wn konto 79–1 „Koszty obrotów wewnętrznych”,

-

Ma konto 60 „Produkty gotowe”

oraz równocześnie
-

Wn konto 08 „Środki trwałe w budowie”,

-

Ma konto 79–0 „Obroty wewnętrzne”.

7. Przeniesienie kosztów na koniec okresu:

a) kosztów według rodzajów

800.000 zł

-

Wn konto 86 „Wynik finansowy”,

-

Ma konto 40 „Koszty według rodzajów”,

b) kosztów zarządu

202.000 zł

- Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów”,

- Ma konto 55 „Koszty sprzedaży”,

c) kosztu sprzedanych produktów

607.000 zł

-

Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów”,

-

Ma konto 70–1 „Koszt sprzedanych produktów”,

d) obrotów wewnętrznych

10.000 zł

-

Wn konto 79–0 „Obroty wewnętrzne”,

-

Ma konto 86 „Wynik finansowy”,

e) kosztów obrotów wewnętrznych

10.000 zł

-

Wn konto 49 „Wynik finansowy”,

-

Ma konto 79–1 „Koszty obrotów wewnętrznych”.

8. Ustalenie zmiany stanu produktów:

Nazwa konta

Stan na początek okresu Stan na koniec okresu Zmiana stanu produktów

Konto 60 „Produkty

gotowe” (saldo Wn)

80.000 zł

63.000 zł

(-) 17.000 zł

Konto 64–1

„Czynne rozliczenia

międzyokresowe

kosztów” (saldo Wn)

5.000 zł

3.000 zł

(-) 2.000 zł

Razem

85.000 zł

66.000 zł

(-) 19.000 zł

Zmiana stanu produktów wynosi 19.000 zł i oznacza zmniejszenie stanu produktów

na koniec okresu (kwota zgodna z saldem konta 49).

9. PK – przeniesienie zmiany stanu produktów na wynik finansowy: 19.000 zł

- Wn konto 86 „Wynik finansowy”,

- Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.

Po przeksięgowaniu zmiany stanu produktów na konto 86 konto 49 nie wykazuje salda.

Księgowania

Konto 08 „Środki

trwałe w budowie”

Różne konta

zespołu 1, 2, 3

Konto 40 „Koszty

według rodzajów”

6) 10.000

800.000 (1

1) 800.000

800.000 (7a

Konto 49

„Rozliczenie kosztów”

Konto 50–1 „Koszty

działalności produkcyjnej”

Konto 55 „Koszty zarządu”

7b) 202.000

800.000 (2

1) 600.000 600.000 (4

2) 197.000

202.000 (7b

7c) 607.000

19.000 (9

3) 5.000

7f) 10.000

202.000

202.000

819.000

819.000

Konto 60

„Produkty gotowe”

Konto 64–1

„Czynne rozliczenia

międzyokresowe kosztów”

Konto 70–1 „Koszt

sprzedanych produktów”

S.p.) 80.000

607.000 (5

S.p.) 5.000

5.000 (3

5) 607.000

607.000 (7c

4) 600.000

10.000 (6

2) 3.000

680.000

617.000

8.000

5.000

S.k.) 63.000

S.k.) 3.000

Konto 79–0

„Obroty wewnętrzne”

Konto 79–1 „Koszty

obrotów wewnętrznych”

Konto 86

„Wynik finansowy”

7e) 10.000 10.000 (6

6) 10.000

10.000 (7f

7a) 800.000

10.000 (7e

9) 19.000

Ewa Gruchot