G

RUPA A

:

B

UDOWA ATOMU

PUNKTY

_______

/

32

P

.

(

ZAKRES ROZSZERZONY

)

N

UMER W DZIENNIKU

______

K

LASA

______

1. (2p.) Podaj poprawny zapis konfiguracji elektronowej na tej podpowłoce oraz wyjaśnij

jaką zasadę złamano podając taki zapis. Podaj definicję tej zasady.

a) reguła Hunda

b) zakaz Pauliego

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. (2p.) Wyjaśnij, co opisuje i co kwantuje poboczna liczba kwantowa. Jakie wartości

przyjmuje?

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

3. (2p.) Większość związków bloku energetycznego d wykazuje charakterystyczne

zabarwienie. Właściwości te wiążą się z pochłanianiem kwantów światła przez atomy
zawierające elektrony na niecałkowicie zapełnionych podpowłokach d. Jony
zawierające zapełnioną całkowicie podpowłokę d lub niezawierające elektronów na
tych podpowłokach są bezbarwne. Podkreśl symbole jonów, które tworzą barwne
związki.

Mn

2+

Cd

2+

Cu

+

Zn

2+

Fe

2+

V

2+

Ti

2+

V

3+

.....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

4. (2p.) Podaj numer grupy i okresu pierwiastka, który po trzech rozpadach alfa i jednym

naturalnych rozpadzie beta daje tal-208.

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

5. (2p.) Radon

ulega przemianie z czasem półtrwania 3,8 dni. Próbka o masie

10mg, zawierająca 20% promieniotwórczego radonu, poddana została przemianie.
Po jej zakończeniu pozostało w pojemniku 8,25 mg próbki. Oblicz czas trwania tej
przemiany.

6. (1p.) Jaki orbital atomowy przedstawia rycina?

........................................................................................................

7. (2p.) Podaj następujące dane dla atomu elektrycznie obojętnego

zawierającego 22 neutrony i 18 elektronów:

a) symbol chemiczny i nazwę nuklidu ...................................................................................

b) liczbę masową i atomową ................................................................................................

c) liczbę protonów i nukleonów ............................................................................................

d) numer okresu i numer grupy ..............................................................................................

e) przynależność do bloku energetycznego .........................................................................

8. (2p.) Podaj pełny zapis przemian:

a)

18

F (β

-

, – )

18

O ........................................................................................................................

b)

239

Pu (n,3n)

95

Nb,

142

I ............................................................................................................

9. (1p.) Pierwsza energia jonizacji berylu to 9,3 eV, a druga energia jonizacji berylu to

18,2 eV. Jaką energię należy doprowadzić do atomu berylu, by otrzymać Be

2+

? Podaj

liczbę elektronów Br

2+

.

10. a) (1p.) Podaj i wyjaśnij, który pierwiastek z grupy 15 cechuje się największą wartością

I energii jonizacji.

......................................................................................................................................................

b) (1p.) Podaj i wyjaśnij, który pierwiastek: Cl

-

, czy K

+

ma większy promień atomowy.

......................................................................................................................................................

c) (1p.) Podaj i wyjaśnij, który pierwiastek: Ba, czy Cl jest bardziej elektroujemny.

......................................................................................................................................................

11. (3p.) Oblicz liczby masowe izotopów miedzi, jeśli masa atomowa miedzi wynosi

63,54u, a pierwiastek ten jest mieszaniną dwóch izotopów, z których jeden zawiera
34 neutrony i stanowi 69,1% mieszaniny.

n=2

12. (3p.) Zapisz pełną i skróconą konfigurację elektronową chromu. Określ liczbę

niesparowanych elektronów.

.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

13. (2p.) Oblicz gęstość deuteru w warunkach normalnych.

14. (2p.) W atomie pewnego pierwiastka w stanie podstawowym trzy spośród elektronów

walencyjnych znajdują się na podpowłoce 4p

3

. Opisz stan kwantowo-mechaniczny

tych elektronów, wpisując odpowiednie wartości trzech liczb kwantowych: głównej,
pobocznej i magnetycznej.

główna

poboczna

magnetyczna

15. (3p.) Podano konfiguracje elektronową atomu żelaza: 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

4s

2

3d

6

. Zapisz

konfiguracje w sposób klatkowo-strzałkowy dla Fe

3+

i Fe

2+

. Na podstawie konfiguracji

elektronowej wskaż, który z jonów żelaza, Fe

2+

czy Fe

3+

, jest trwalszy. Odpowiedź

uzasadnij.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

<0;12)=1 <12;17)=2 <17;22)=3 <22;27)=4 <27;32>=5

G

RUPA

B:

B

UDOWA ATOMU

PUNKTY

_______

/

32

P

.

(

ZAKRES ROZSZERZONY

)

N

UMER W DZIENNIKU

______

K

LASA

______

1. (3p.) Podano konfiguracje elektronową atomu żelaza: 1s

2

2s

2

2p

6

3s

2

3p

6

4s

2

3d

6

. Zapisz

konfiguracje w sposób klatkowo strzałkowy dla Fe

3+

i Fe

2+

. Na podstawie konfiguracji

elektronowej wskaż, który z jonów żelaza, Fe

2+

czy Fe

3+

, jest mniej trwały. Odpowiedź

uzasadnij.

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

2. (2p.) Większość związków bloku energetycznego d wykazuje charakterystyczne

zabarwienie. Właściwości te wiążą się z pochłanianiem kwantów światła przez atomy
zawierające elektrony na niecałkowicie zapełnionych podpowłokach d. Jony
zawierające zapełnioną całkowicie podpowłokę d lub niezawierające elektronów na
tych podpowłokach są bezbarwne. Podkreśl symbole jonów, które tworzą barwne
związki.

Fe

3+

Ni

2+

Sc

3+

Cd

2+

Ti

4+

Zn

2+

V

3+

Cu

2+

.

.....................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................

3. (2p.) Podaj poprawny zapis konfiguracji elektronowej na tej podpowłoce oraz wyjaśnij

jaką zasadę złamano podając taki zapis. Podaj definicję tej zasady.

b) reguła Hunda

b) zakaz Pauliego

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

4. (2p.) Wyjaśnij, co opisuje i co kwantuje główna liczba kwantowa. Jakie wartości

przyjmuje?

......................................................................................................................................................

...............................................................................................................................

5. (1p.) Jaki orbital atomowy przedstawia rycina?

........................................................................................................

6. a) (1p.) Podaj i wyjaśnij, który pierwiastek z grupy 16 cechuje się

największą wartością I energii jonizacji.

......................................................................................................................................................

b) (1p.) Podaj i wyjaśnij, który pierwiastek: Br

-

, czy Rb

+

ma większy promień atomowy.

......................................................................................................................................................

c) (1p.) Podaj i wyjaśnij, który pierwiastek: Cs, czy F jest bardziej elektrododatni

......................................................................................................................................................

n=3

7. (2p.) Podaj numer grupy i okresu pierwiastka, który po czterech rozpadach alfa

i czterech naturalnych rozpadach beta daje polon-212.

.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

8. (1p.) Pierwsza energia jonizacji magnezu to 7,6 eV, a druga energia jonizacji

magnezu to 15 eV. Jaką energię należy doprowadzić do atomu magnezu, by
otrzymać Mg

2+

?

9. (2p.) Podaj następujące dane dla atomu elektrycznie obojętnego zawierającego

60 nukleonów i 46 elektronów:

e) symbol chemiczny i nazwę nuklidu ...................................................................................

f) liczbę masową i atomową ................................................................................................

g) liczbę protonów i neutronów ............................................................................................

h) numer okresu i numer grupy ..............................................................................................

e) przynależność do bloku energetycznego .........................................................................

10. (2p.) Podaj pełny zapis przemian:

d)

14

N (

,p)

17

O .........................................................................................................................

e)

240

Pu (–,2n)

99

Mo,

139

Te .........................................................................................................

11. (3p.) Oblicz zawartość procentową dwóch izotopów miedzi, jeżeli masa atomowa

miedzi wynosi 63,54u. Jeden z izotopów ma w jądrze 34 neutrony a drugi 36.

12. (2p.) Przedstawiono konfigurację elektronową

21

Sc: [Ar] 3d

1

4s

2

. Opisz stan kwantowo-

mechaniczny

(wartości

trzech

liczb

kwantowych:

głównej,

pobocznej

i magnetycznej) jednego z elektronu, który ma największą energię w atomie.

główna

poboczna

magnetyczna

13. (2p.) Oblicz liczbę moli 20g ciężkiej wody.

14. (3p.) Zapisz pełną i skróconą konfigurację elektronową molibdenu. Określ liczbę

niesparowanych elektronów.

.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

15. (2p.) Oblicz okres półtrwania baru-141, wiedząc, że w pojemniku zawierającym

próbkę o masie 100 g było 10% promieniotwórczego radionuklidu baru-141 (reszta nie
ulega przemianie) i po upływie 54 min pozostało 91,25 g.

<0;12)=1 <12;17)=2 <17;22)=3 <22;27)=4 <27;32>=5

Z

ADANIA DODATKOWE

:

B

UDOWA ATOMU

(O

D

6

P

.

PODWYŻSZONA OCENA O JEDEN STOPIEŃ

)

(

ZAKRES ROZSZERZONY

)

1. (4p.) Opisz przemiany: β

+

i wychwyt K (schemat przemiany, główna przemiana

zachodząca w jądrze, emisja cząstek, położenie produktu).

Ogólny schemat przemiany

Przemiana zachodząca

w jądrze

Emitowane cząstki

Reguła przesunięć

(położenie produktu

względem substratu)

2. (2p.) Opisz dualizm korpuskularno-falowy elektronów uzupełniając tekst.

Dualizm korpuskularno-falowy dotyczy obiektów kwantowych, m.in. fotonów

i elektronów. Opisuje właściwości .......................................................... (dyfrakcja

i interferencja) oraz .......................................................... (lokalizacja i pęd). Z terminem

tym wiążą się dwie inne definicje a mianowicie:



.......................................................... – pojęcie to określa, że nie jest możliwe

dokładne wyznaczenie pędu oraz .......................................................... elektronu.

Im dokładniej zmierzymy jedną wielkość, to druga zostanie podana z mniejszą

dokładnością.



.......................................................... - pojęcie to określa, że każdej cząstce mającej

.......................................................... i .......................................................... odpowiada

fala o określonej długości. Czym większa masa cząstki tym długość fali

..........................................................

3. (3p.) Czym jest powinowactwo elektronowe. Jak zmienia się w okresach i grupach.

Z czym wiąże się – z elektroujemnością, czy elektrododatniością?

.....................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................

4. (1p.) Przedstawiony orbital to:

a) p

x

b) d

xy

c) d

yz

d) d

xz

e) p

y

f) d

z2

g) d

x2-z2

h) p

z