Uczył Gajcego i Bartoszewskiego Zostało po nim jedno opowiadanie, dziesiątki konspiracyjnych dokumentów i zapowiedź przerwanej przez powstanie kariery

background image

Kraj Świat Miasta Opinie Gospodarka Nauka Tech Kultura Sport Classic Wideo Magazyny Tylko Zdrowie Wysokie Obcasy CJG24 Więcej

26 kwietnia 2018 | 05:59

Sebastian Pawlina

Akademia opowieści

Uczył Gajcego i Bartoszewskiego. Zostało po nim jedno

opowiadanie, dziesiątki konspiracyjnych dokumentów i

zapowiedź przerwanej przez powstanie kariery

Akademia opowieści

Uczył Gajcego i Bartoszewskiego.

Zostało po nim jedno opowiadanie,

dziesiątki konspiracyjnych

dokumentów i zapowiedź przerwanej

przez powstanie kariery

Akademia opowieści

U Bigońskich w Bydgoszczy pachnie

świeżym chlebem

Akademia opowieści

Gaja Kuroń: Kuroniówki nie podaję

Akademia opowieści

Akademia Opowieści. Tajna

amerykańska misja Kamila

Bogackiego

Akademia opowieści

Rachwalski każdej władzy da popalić.

Jako anarchista przykuwał się do

drzew [AKADEMIA OPOWIEŚCI]

Akademia opowieści

Prof. Ludwik Wertenstein: fizyk, który

ukrył rad przed Niemcami. Wiedział,

że może posłużyć do prac nad bombą

atomową

Prof. Ludwik Wertenstein: fizyk, który

ukrył rad przed Niemcami. Wiedział,

że może posłużyć do prac nad bombą

atomową

Stanisław Aronson, powstaniec

warszawski: Nie warto ginąć dla

przegranej sprawy

Powstanie Warszawskie. Na początku

było marzenie, potem śmierć i

zniszczenie

Historia Polski to nie tylko historia wielkich bitew i
przelanej krwi

. To również wielki codzienny wysiłek

zwykłych ludzi, którzy nie zginęli na wojnie. Mieli
marzenia i energię, dzięki której zmieniali świat.
Pod okupacją, zaborami, w czasach komunizmu,
dzisiaj - zawsze byli wolni.

Każdy w polskiej rodzinie, wsi, miasteczku i mieście
ma takiego bohatera: babcię, dziadka, nauczyciela,
przyszywanego wujka, sąsiada. Jednych znaliśmy
osobiście, innych ze słyszenia. Opowiada się o nich
anegdoty, wspomina z podziwem i sympatią....

Historia nie potraktowała ich równo: Krzysztof
Kamil Baczyński i Tadeusz Gajcy są zakorzenieni w
zbiorowej pamięci Polaków. Ich starszego kolegę
Tadeusza Wiwatowskiego zna tylko garstka.

Kolejna odsłona Akademii Opowieści.

O co chodzi w naszym

konkursie

?

Zapoznaj się z

REGULAMINEM

konkursu

Weź udział w konkursie, przyślij opowieść, wygraj nagrody!
[

FORMULARZ

]

Polska Deklaracja o Podziwie i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych,
przekazana przez Polaków w 1926 r. 30.

prezydentowi USA Calvinowi

Coolidge’owi

na 150. rocznicę Deklaracji Niepodległości to

prawdopodobnie największa kartka urodzinowa świata. W 111 tomach
na ponad 30 tys. stron umieszczono ok. 5,5 mln podpisów. Od
najważniejszych – Ignacego Mościckiego, Józefa Piłsudskiego, posłów,
senatorów i wojskowych, po kilkunastoletnich uczniów szkół każdego
szczebla.

W tomie jedenastym na 375. stronie znajdują się podpisy nauczycieli i
uczniów I Męskiego Gimnazjum Miejskiego m.st. Warszawy – za dwa
lata szkoła otrzyma imię gen. Józefa Sowińskiego. Wśród nich w
pierwszym pisanym ukosem rzędzie jest podpis 11-letniego Tadeusza
Wiwatowskiego. Kilkadziesiąt lat później Edmund Jankowski, historyk
literatury, pisząc o

wdeptanych w ziemię Kolumbach, niespełnionych

nadziejach literatury polskiej

, postawi go w jednym rzędzie z Gajcym i

Baczyńskim.

Przymusowa samodzielność

Urodził się w środę 9 grudnia 1914 r. w Mińsku Litewskim jako syn
Józefa i Adeli Kirchner. Miał dwóch braci, starszego Kazimierza i
młodszego Leszka. Rodzina kilka miesięcy wcześniej opuściła
Warszawę. Wróciła do niej dopiero po rewolucji październikowej.

Pierwsze ślady ich ponownej obecności w mieście to 1925 r., kiedy
Tadeusz idzie do gimnazjum. Tutaj spotyka się ze Stefanem
Kilanowiczem i Franciszkiem Zubrzyckim. Kilanowicz nie skończy
szkoły. Jako Grzegorz Korczyński będzie dowodził oddziałem
partyzanckim Armii Ludowej, a po wojnie dorobi się stopnia
generalskiego. W 1970 r. pokieruje pacyfikacją strajków na Wybrzeżu.
Zubrzycki, bardziej znany jako „Mały Franek”, dowódca pierwszego
oddziału partyzanckiego GL, zginie w 1942 r.

Razem z nimi grono nauczycieli. A tych gimnazjum Sowińskiego miało
szczególnych.

Jednym z nich był Bogdan Suchodolski, filozof i historyk, wykładowca
na uniwersytetach we Lwowie i w Warszawie, członek PAU i PAN. Swoje
miejsce znaleźli tutaj m.in. Jan Dembowski, biolog, zoopsycholog,
współtwórca i pierwszy prezes PAN, Maria Grzywak-Kaczyńska, która
po studiach w Szwajcarii jako pierwsza kobieta w Polsce została
psychologiem szkolnym, oraz Irena Szpotańska, nauczycielka
przyrody, która opracowując w latach 1915-16 przywiezione z
Antarktyki przez niemieckich naukowców materiały, wyodrębniła 11
nowych gatunków i dwie odmiany tasiemców. Wychowaniem
fizycznym zajmował się Józef Ciszewski, piłkarz Cracovii, Legii i Polonii
Warszawa, przedwojenny reprezentant Polski.

Na co dzień uczniowie mieli dostęp do świetnie wyposażonych
pracowni, fundowano im wyjścia do teatru, wyjazdy na obozy. Kto
chciał, mógł pracować w ogrodzie albo opiekować się szkolnymi
zwierzętami, m.in. jeżami, sowami, myszołowami, sarnami oraz
dwoma... aligatorami. Wrażenie robił sam gmach zaprojektowany
przez Mikołaja i Tadeusza Tołwińskich, ojca i syna, który jeszcze przed
wojną wygra konkurs na projekt siedziby Muzeum Narodowego.

Początkowo w karcie ocen Wiwatowskiego przeważały trójki i czwórki,
miał sporo nieobecności. Z czasem został jednym z najlepszych
uczniów w szkole, od czwartej klasy regularnie otrzymywał nagrody.
Był prezesem szkolnej Sodalicji Mariańskiej, występował na różnych
uroczystościach.

W piątek 9 października 1931 r., kiedy miał 17 lat, zmarła jego matka.
Ojciec już nie żył. Adela została pochowana pod nazwiskiem Lauter –
trzecim po Kirchner i Wiwatowska. Jej drugim mężem był mieszkający
w Nowym Dworze Mazowieckim Piotr Lauter, który przejął opiekę nad
trzema braćmi. Brakuje jednak dowodów na to, że odegrał w ich życiu
większą rolę.

Uczniowie i grono pedagogiczne I Męskiego Gimnazjum Miejskiego miasta stołecznego Warszawy w roku
szkolnym 1925/26, gdy uczęszczał do niego Tadeusz Wiwatowski. Zapewne jest na fotogra i, choć trudno
byłoby go wskazać. Fot. archiwum

Wyspiański i Orzeszkowa

Tadeusz szybko się usamodzielnił. W 1932 r. mieszkał przy ul. Wroniej
59, m. 23, być może sam. Rok później z wyróżnieniem zdał maturę i
zapisał się na polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Szybko stał
się ulubionym studentem prof. Juliana Krzyżanowskiego, kierownika
Katedry Literatury Polskiej. To u niego napisał pracę magisterską
„Wyspiański – poeta śmierci”.

Zanim skończył studia, poszedł na przeszkolenie do Szkoły
Podchorążych Rezerwy Artylerii w Zambrowie. I ponownie był wśród
najlepszych. Poznał tam m.in. Janusza Neugebauera vel Zarzyckiego,
po wojnie m.in. szefa Głównego Zarządu Politycznego Wojska
Polskiego, oraz Mariana Bernaciaka „Orlika”, jednego z dowódców
powojennej partyzantki antykomunistycznej.

Te kilka miesięcy w wojsku Wiwatowski przypłacił gruźlicą. W 1938 r.
na kilka miesięcy trafił do sanatorium w Zakopanem. Pod wpływem
pobytu tam napisał swoje jedyne opublikowane opowiadanie „Bebi”.
Kilka lat wcześniej wileńska rozgłośnia radiowa nadała jego
słuchowisko oparte na „Nad Niemnem”. Ale Tadeusz nie czuł się
dobrze jako twórca. O wiele bardziej odpowiadała mu praca naukowa.

W ciągu dwóch lat opublikował dziesięć większych tekstów, m.in. w
„Ateneum”, „Prosto z Mostu” czy też „Ruchu Literackim”, gdzie
artykułem „Dzieło literackie” wziął udział w rozpalającej całe
środowisko literaturoznawców dyskusji nad książką Manfreda Kridla,
znanego lwowskiego historyka literatury.

W swoich badaniach skupiał się na twórczości Wyspiańskiego,
Stanisława Przybyszewskiego i Elizy Orzeszkowej. Jak pisał zaraz po
wojnie jego przyjaciel Tadeusz Mikulski, przygotowywał

obszerniejsze

studium w tym przedmiocie pod tytułem, jeśli się nie mylimy, „Blaski i
cienie powieści Orzeszkowej”

, które miało trafić do wrześniowego

numeru „Przeglądu Współczesnego”, miesięcznika, w którym pisali
Wacław Borowy, Kazimierz Wyka, Leon Piwiński, Tadeusz Boy-Żeleński
czy Stanisław Pigoń.

Według Mikulskiego

cały ten zespół szkiców, przygotowań, planów

naukowych zawierał obietnicę przyszłości ładnej i pełnej nadziei.
Wiwatowski miał ambicję samodzielnego myślenia, świadomość
nowoczesnej problematyki badań, wartkie pióro. Jeszcze nie dawał
rezultatów. Ale roztaczał widok – zapowiedzi

.

W piątek 16 czerwca 1939 r. zdał egzamin magisterski. Pracował w
gimnazjum Sowińskiego oraz w Korbutianum, największej w Polsce
pracowni naukowej dla literaturoznawców. Szykował się do doktoratu.
Wtedy przyszła wojna.

PRZECZYTAJ TAKŻE: 

Polska tuż przed wybuchem drugiej wojny

światowej [ZDJĘCIA]

Jedno z dwóch zachowanych zdjęć Tadeusza Wiwatowskiego (drugie złej jakości), prawdopodobnie zostało
wykonane w 1933 r., gdy miał 19 lat. Fot. archiwum

Zamiast pióra karabin

We wrześniu dowodził plutonem 8. Dywizjonu Artylerii Ciężkiej.
Według relacji Mikulskiego odznaczono go Virtuti Militari. W
październiku ranny wrócił do Warszawy i podjął pracę jako robotnik w
Filtrach. W 1940 r. razem z ciotką zamieszkał na Ochocie przy ul.
Białobrzeskiej 31.

Już w listopadzie 1939 r. związał się z konspiracją. Wciągnął go do niej
Edward Paszkowski, kolega z gimnazjum. Trafił do niewielkiej,
przygotowywanej już przed wojną Tajnej Organizacji Wojskowej, na
której czele stał Jan Mazurkiewicz, słynny „Radosław”. W TOW
Wiwatowski był kolejno dowódcą Grupy Akademickiej, oficerem
łączności, oficerem dywersji i zastępcą komendanta okręgu Warszawa-
Miasto Józefa Rybickiego „Andrzeja”.

Pracowali razem od czerwca 1941 r., szybko znajdując wspólny język.
Wiwatowski, w konspiracji posługujący się pseudonimem „Olszyna”,
stał się jego najbliższym współpracownikiem. Rybicki wspominał,

że

wiedział wszystko, co się robi, i chciał być wszędzie, by służyć swoją
osobą bez reszty. Był to jakiś tytan pracy, wytrzymałości – mimo swego
słabego zdrowia; płuca mu nieraz dokuczały, ale „odkaszlnąwszy”,
dalej pracował, bez przerwy. Pracowity jak Japończyk, zawzięty, uparty
w pracy

.

Jednocześnie, jak opowiadał jeden z żołnierzy Wiwatowskiego zmarły
niedawno Stanisław Likiernik, wszystko, co robił, było przemyślane:

reprezentował podejście wyrozumowane. Czynił to, co czynił, z
obowiązku Polaka, a nie spontanicznie, odruchowo

.

PRZECZYTAJ TAKŻE:

Stanisław Likiernik: historia nie tylko z

Kedywu

Zmarł Stanisław Likiernik "Stach"

Kiedy na początku 1943 r. TOW włączono w struktury Kedywu,
Wiwatowski najpierw pełnił funkcję zastępcy „Andrzeja” na
stanowisku dowódcy jednego z oddziałów dyspozycyjnych, a w końcu
objął samodzielne nim dowodzenie. Konspiratorem był znakomitym.
O bezpieczeństwo dbał do tego stopnia, że skąd tylko mógł, zabierał
swoje zdjęcia. Nie chciał, żeby Niemcy zdobyli je przez przypadek.
Kiedy po wojnie szukano zdjęć Tadeusza u jego kolegów i znajomych,
wszyscy odpowiadali: „Nie mam”. Dzisiaj znamy jedynie dwie
fotografie „Olszyny” – obie z 1933 r.

Rzadko brał udział w akcjach. Odpowiadał za ich organizację –
opracowywał plany, pisał raporty, sprawozdania, kupował broń.

Nieludzko czasami przemęczony, widać, że upadał z sił – anie mógł
odpocząć

. Wysyłano go na przymusowe urlopy, z których wracał przed

czasem. Imponował odpowiedzialnością i dokładnością.

Dawał z

siebie wszystko, wymagał od samego siebie aż za dużo, ale też miał
moralne prawo – które daje własny wysiłek – wymagania od innych

.

Kto przyszyje guzik?

W październiku 1941 r. skorzystał z zaproszenia Krzyżanowskiego,
który rozwijał polonistykę na tajnym Uniwersytecie Warszawskim.
Miał prowadzić dla pierwszego rocznika zajęcia z tzw. bibliografii.
Spotkania odbywały się m.in. w bocznym skrzydle Pałacu
Tyszkiewiczów na Krakowskim Przedmieściu.

Wśród uczniów Wiwatowskiego znaleźli się Tadeusz Gajcy, Zdzisław
Stroiński, Władysław Bartoszewski czy Wanda Leopold. Po latach
wspominała go jako

inteligentnego, dynamicznego, zdolnego, ale

jednocześnie trudnego w kontaktach. Wiecznie spieszący się i
zaniedbany, choć zawsze sumienny, przypominał mrocznego
Majakowskiego z fotografii z rozwichrzonymi włosami i przekręconym
krawatem. Porywczy i złośliwy, nie wymawiał „r” i prawie parskał
zapałem lub jadem, a szybkością zdań i ostrością wobec nas starał się
dodać sobie pewności siebie i powagi początkującego wykładowcy.

Był jedną z pierwszych osób, które próbowały pomóc
Bartoszewskiemu, kiedy ten wyszedł z Auschwitz.

Rozmowa przy

okazji egzaminu trwała kilka godzin. Pytał mnie o Oświęcim, chciał mi
jakoś pomóc, doradzić. Powiedział, że trzeba czynnie przeciwstawić się
złu

.

PRZECZYTAJ TAKŻE:  

Ostatni dzień Anna Bikont z Bartoszewskim

Zabiegany, nie miał czasu, by zadbać o siebie. Kiedy odwiedzał
przyjaciół, ci częstowali go obiadem i po cichu doszywali guziki do
płaszcza. On sam nie miał do tego głowy. Bywał do tego stopnia
rozkojarzony, że kiedyś na wykładzie o „Kazaniach gnieźnieńskich”,
sięgając po chustkę do nosa, wyciągnął z kieszeni filipinkę, granat
konspiracyjnej roboty. Poza dywersją i wykładami prowadził przez
jakiś czas również tajne komplety w gimnazjum Sowińskiego.

Zajął się znowu pracą naukową. To dzięki niej, jak tłumaczył po wojnie
Mikulski,

chciał wrócić do życia, do życia normalnego. Widział ostro i

uczciwie, że dywersja, choć wyzwala z Ludzi bohaterstwo, po kilku
miesiącach wykoleja ich do cna, ustawia poza społeczeństwem

. Na

podstawie pisanego jeszcze przed wojną tekstu o twórczości
Orzeszkowej przygotował pod okiem Krzyżanowskiego pracę
doktorską. Jej fragmenty prezentował na spotkaniu Towarzystwa
Literackiego im. Adama Mickiewicza w Domu Profesorów przy ul.
Brzozowej na Starym Mieście.

Tam ukrył archiwum Elizy Orzeszkowej – z rękopisami, listami,
zielnikami. Przez kilka lat trzymał je w swoim mieszkaniu przy ul.
Złotej jeden z członków niewielkiego Towarzystwa im. Orzeszkowej.
Kiedy zamknięto go w obozie, żona zaczęła szukać pieniędzy na
uratowanie go. Nie wiedząc o tym, że ten już nie żyje, chciała sprzedać
archiwum. Dowiedzieli się o tym Krzyżanowski z Wiwatowskim, już
wcześniej pomagający kobiecie. Tadeusz zdobył ciężarówkę, pojechał
na Złotą, siłą zabrał archiwum i odtransportował je na Brzozową, a
potem do Pałacu Zamoyskich przy Senatorskiej. Przetrwało wojnę i do
dzisiaj służy badaczom.

O jego życiu prywatnym wiadomo niewiele. Jako zawodowemu
konspiratorowi płaciła mu AK, dostawał pieniądze z UW. Choć miał
podobno narzeczoną, jej nazwiska i imienia nie znamy. Na pytania,
kiedy założy rodzinę, odpowiadał, że nie ma na to czasu, a poza tym i
tak pewnie niedługo umrze. Czy miało to związek z niewyleczoną
gruźlicą, wówczas śmiertelną chorobą, czy z przeczuciem, że zginie w
walce – nie wiadomo. Tuż przed wybuchem powstania obrączki swoich
rodziców przekazał jednemu ze swoich żołnierzy, który akurat brał
ślub i nie mógł żadnych zdobyć.

PRZECZYTAJ TAKŻE: 

Pokonać prątki. Z historii walki z gruźlicą

Obowiązek ponad wszystko

Powstanie uważał za błąd. Był pewien, że Sowieci nie pomogą AK.
Mimo to, kiedy otrzymał rozkaz, schował doktorat, własnoręcznie
spisaną historię warszawskiej TOW, rękopisy artykułów i udał się na
zbiórkę. Jego Oddział Dyspozycyjny „A” 1 sierpnia zdobył niemieckie
magazyny na Stawkach, odnosząc jeden z nielicznych polskich
sukcesów pierwszego dnia walk.

Fragment protokołu ekshumacji zwłok akowców poległych w powstaniu, napis w szóstym wierszu od dołu brzmi:
ps. 'Olszyna' p.por. (podporucznik). Wiwatowski był tak zakonspirowany, że wielu jego towarzyszy broni nie znało
jego nazwiska. Fot. archiwum

Przez kolejne dni włączeni do Zgrupowania „Radosław” walczyli na
Woli. W piątek 4 sierpnia w rozmowie z Rybickim Tadeusz przybity
mówił, że

powstanie albo udaje się wciągu kilku dni, albo przy

przewlekaniu pada inie podnosi się.

Jak na ironię kilka dni później

został zastępcą dowódcy batalionu „Miotła”.

Pierwszy wolny dzień, 10 sierpnia, poświęcił nie na odpoczynek, ale na
uzupełnienie dziennika bojowego oddziału i wypisanie wniosków
awansowych. Wieczorem, rozmawiając o bezsensie powstania z
lekarzem oddziału, przyznał, że czuje, iż stanie mu się coś złego.

W piątek 11 sierpnia nad ranem „Miotłę” rzucono do zajęcia Stawek –
tych, które Wiwatowski zdobył 1 sierpnia. „Olszyna” prowadził jedno ze
skrzydeł natarcia. Nagle znaleźli się pod huraganowym ogniem. Broń
maszynowa, granatniki, artyleria. Piekło. Próbował poderwać oddział.
Ruszył na drugą stronę ulicy. Eksplodujący pocisk urwał mu obie nogi.

Około godziny 10 Niemcy zostali wyparci ze swoich stanowisk. Tadeusz
już nie żył. W tym samym czasie na Ochocie płonął jego dom, a wraz z
nim dorobek niespełna 30-letniego życia. Ciało ekshumowano w
czwartek 5 kwietnia 1945 r. W protokół wpisano jedynie datę, miejsce
śmierci i pseudonim konspiracyjny. Imienia wtedy nikt nie znał.

Zostało po nim kilka artykułów, jedno opowiadanie, dziesiątki
konspiracyjnych dokumentów, kilku przyjaciół wspominających go po
latach i zapowiedź wielkiej, nigdy niespełnionej kariery.

PRZECZYTAJ TAKŻE:

Powstanie Warszawskie. Na początku było

marzenie, potem śmierć i zniszczenie

Na podstawie m.in.: M. Komar, Władysław Bartoszewski „Wywiad
rzeka”, Warszawa 2006; J. Krzyżanowski „Na polach elizejskich
literatury polskiej. Portrety i wspomnienia”, Warszawa 1997; T. Mikulski
„Miniatury krytyczne”, Warszawa 1976; J.R. Rybicki „Notatki szefa
warszawskiego Kedywu”, oprac. H. Rybicka, Warszawa 2003; W.
Stopczyński „W kręgu Bolesława Srockiego”, Gdańsk 2016

***

Akademia Opowieści. "Nieznani bohaterowie naszej niepodległości"

Historia Polski to nie tylko dzieje wielkich bitew i przelanej krwi. To
również codzienny wysiłek zwykłych ludzi, którzy nie zginęli na
wojnie. Mieli marzenia i energię, dzięki której zmieniali świat. Pod
okupacją, zaborami, w czasach komunizmu, dzisiaj – zawsze byli
wolni.

Każdy w polskiej rodzinie, wsi, miasteczku i mieście ma takiego
bohatera: babcię, dziadka, nauczyciela, przyszywanego wujka, sąsiada.
Jednych znaliśmy osobiście, innych – ze słyszenia. Opowiada się o nich
anegdoty, wspomina ich z podziwem i sympatią.

Byli prawnikami, konstruktorami, nauczycielami, bywało też, że nie
mieli żadnego zawodu. Uczyli, leczyli, tworzyli, wychowywali dzieci,
budowali, projektowali. Dzięki nim mamy szkoły, biblioteki na wsi,
związki zawodowe, gazety, wiersze, fabryki. Dawali innym ludziom
przykład wolności, odwagi, pracowitości.

Bez nieznanych bohaterów – kobiet i mężczyzn – nie byłoby
niepodległej Polski. Dzięki nim przetrwaliśmy.

Napiszcie o nich. Tak stworzymy pierwszą wielką prywatną historię
ostatnich stu lat Polski. Opowieści zamiast pomników.

Na wspomnienia o nieznanych bohaterach naszej niepodległości o
objętości nie większej niż 8 tys. znaków (ze spacjami) czekamy do 15
sierpnia 2018 r. Można je przysyłać za pośrednictwem

NASZEGO

FORMULARZA

.

Najciekawsze teksty będą sukcesywnie publikowane na łamach
„Gazety Wyborczej” (w tym jej dodatków, np. „Ale Historia”, „Magazyn
Świąteczny”, „Duży Format” oraz w wydaniach lokalnych) lub w
serwisach z grupy Wyborcza.pl. Nadesłane wspomnienia wezmą udział
w konkursie, w którym jury wyłoni trzech zwycięzców oraz 80 osób
wyróżnionych rocznymi prenumeratami Wyborcza.pl. Laureatów
ogłosimy 5 listopada 2018 r.

Zwycięzcom przyznane zostaną nagrody pieniężne:

* za pierwsze miejsce w wysokości 5556 zł brutto

* za drugie miejsce w wysokości 3333 zł brutto

* za trzecie miejsce w wysokości 2000 zł brutto

Wyborcza to Wy, piszcie:

listy@wyborcza.pl

Historyjki: Jak turecki mechanik samochodowy wymyślił w

Niemczech kebab. I nie zbił na tym fortuny

00:02 / 06:18

1 ZDJĘCIE

Powstanie warszawskie, 2 sierpnia 1944 r., ul. Okopowa. Drugi od prawej to prawdopodobnie
Wiwatowski. Może o tym świadczyć charakterystyczna czapka pojawiająca się w relacji lekarza
oddziału, który 11 sierpnia rozpoznawał zmasakrowane ciało. (Fot. archiwum)

Na razie są kolegami z jednej ławy. W 1926 r.
podpiszą Polską Deklarację o Podziwie i
Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Zostań naszym prenumeratorem

Zaloguj się

Skomentuj

ARZE

AKADEMIA OPOWIEŚCI: "NIEZNANI
BOHATEROWIE NASZEJ
NIEPODLEGŁOŚCI"

INNE

ZOBACZ TAKŻE

Więcej

0

Powstanie Warszawskie

kedyw

II wojna światowa

konspiracja

0

Wyborcza.pl

Kraj

Świat

Opinie

Gospodarka

Nauka

Technologia

Kultura

Sport

Wideo

The Wall Street
Journal

Witamy w Polsce

W b

Cl

i

Wyborcza.biz

Aktualności

Giełda

Wymiana walut

Zakupy i finanse

ZUS i emerytury

Podatki

Praca

Motoryzacja i
podróże

Nieruchomości

Serwisy lokalne

Białystok

Bielsko-Biała

Bydgoszcz

Częstochowa

Gliwice

Gorzów Wlkp.

Katowice

Kielce

Kraków

Lublin

Łódź

Olsztyn

Wysokieobcasy.pl

Najnowsze

Głosy Kobiet

Psychologia

Wasze listy

Portrety Kobiet

Psychologia

Nowy Numer

Wysokie Obcasy
Extra

Zdrowie i Uroda

Jedzenie

IT Girls

Magazyny

Duży Format

Magazyn Świąteczny

Ale Historia

Tylko zdrowie

Telewizyjna

Książki

Osiem Dziewięć

Poradniki

 

 

BIQdata.pl

Archiwum

Komunikaty.pl

Cojestgrane24.pl

Nekrologi

Serwisy partnerskie

Gazeta.pl

TOK.fm

Sport.pl

Publio.pl

Kulturalnysklep.pl

Kup prenumeratę

Newsletter

Copyright © Agora SA

O nas

Prywatność

Licencje/Kontent

Reklama w Internecie

Reklama w papierze

Kontakt

Zgłoś błąd

Pomoc

Wszystkie artykuły

Więcej

Napisz do

redakcji

Wyborcza.pl

Wypróbuj od 19,90 zł

Kup teraz

Logowanie


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PO CO ŁZY, OPOWIASTKI
PRZEPIS NA BIMBER oby?ło się po nim czytać !!!
Masz psa to po nim sprzątaj !!!
Wileńskie po nim pomiątki
KOD RAMKA CZARNE TŁO GLITER ONI LOVE TEKST PO NIM GIFEK BAŁWANKI LOVE ZMODYFIKOWANA
Z Nim jedno ciało
Chwilę po nim wyszedł Nawrocki
Czyj PO to bękart TVNu i GWzgłoś, Film, dokument, publcystyka, Dokumenty dotyczące spraw bieżących
Po północy zaś przyniósł Piotr na patenie Chleb, Konsekrowany przez Jezusa, i Najświętsza Panna przy
PZP, polityka zagraniczna polski(1), Polityka zagraniczna Polski została sformułowana po przemianach
Egzamin, pytania badz zagadnienia z owocow z grona, Zgodnie z życzeniem pytania badz zagadnienia , k
Opowiadania po polsku 1, Ursula K. Le Guin - Samotność
Jedno danie Kurczak po polsku
Opowiadanie się po stronie Antychrysta, wykłady-kazania, Kazania Dawida Wilkersona
Polityka zagraniczna Polski po 1989 , Polityka zagraniczna Polski została sformułowana po przemianac
Opowiadania po polsku 1, George R R Martin - Piaseczniki
Orzeszkowa Eliza Opowiadanie Czego po swiecie szuka smutek(z txt)
nauka rzutu z wyskowu po naskoku na jedno tempo
Co zostało nam po okupantach społeczne skutki II wojny światowej docx

więcej podobnych podstron