W tym temacie

Zaburzenia depresyjne i lękowe, a

używanie substancji

psychoaktywnych

Płodowy zespół alkoholowy

Rodzina jest najważniejsza

Z chorym na depresję trzeba być...

Nikotynowa Terapia Zastępcza

(NTZ) - poradnik

uzależnienie od alkoholu

,

depresja

,

uzależnienie

,

uzależnienie psychiczne

Zaburzenia depresyjne i lękowe, a używanie
substancji psychoaktywnych

Opublikowane: 2008-02-26 w pora dni k medyczny.pl

Słowa kluczowe:

uzależnienie od alkoholu

depresja

uzależnienie

uzależnienie psy chiczne

Dziedzina :

psy chiatria

psy chologia

Zaburzenia depresyjne i lękowe, a używanie substancji psychoaktywnych
Płodowy zespół alkoholowy
Rodzina jest najważniejsza
Z chorym na depresję trzeba być...

Nikotynowa Terapia Zastępcza (NTZ) - poradnik

uzależnienie od alkoholu

,

depresja

,

uzależnienie

,

uzależnienie psychiczne

Problem nadużywania substancji psychoaktywnych narasta.

Dotyczy to zarówno substancji legalnych (alkohol, tytoń),

legalnych, ale używanych niezgodnie z zasadami sztuki

lekarskiej (leki uspokajające i nasenne, opioidowe leki

przeciwbólowe), jak i nielegalnych preparatów inaczej zwanych

narkotykami (kanabinoli zawartych w preparatach konopi

indyjskich, opiatów produkowanych z maku lekarskiego,

kokainy,

syntetycznych

amfetamin

i

substancji

halucynogennych np. ecstazy, LSD i in.).

Przyczyny sięgania po te substancje są różne, ale wspólna jest

chęć

uzyskania

pożądanych

stanów

emocjonalnych,

zmienionych stanów świadomości oraz poprawy nastroju i usunięcia lęku. Stany te zazwyczaj są osiągane,

jednak powtarzające się i przewlekłe używanie substancji może prowadzić do różnorakich szkód zdrowotnych

(używanie szkodliwe, nadużywanie) lub uzależnienia, czyli zwiększającego się głodu substancji, poczucia

przymusu jej przyjmowania oraz poświęcania coraz więcej czasu, zaabsorbowania myślowego oraz wydatków

na zdobywanie substancji, bycie pod jej wpływem i dochodzenie do siebie po jej użyciu. W uzależnieniach

obserwuje się zjawiska: tolerancji, czyli konieczności zwiększania dawek celem uzyskania poprzedniego

efektu oraz stanów abstynencyjnych, zawierających najczęściej objawy odwrotne niż działanie leku (np.

bezsenność po odstawieniu alkoholu, leków uspokajających i nasennych, obniżenie nastroju po odstawieniu

leków stymulujących). Wśród objawów abstynencyjnych powszechne są zaburzenia lękowe. Objawy te mogą

być przyczyną ponownego sięgania po substancje.

Relacje między zaburzeniami depresyjnymi a używaniem substancji psychoaktywnych są zazwyczaj

skomplikowane, jednak w części przypadków można stwierdzić:

1. Używanie substancji powoduje lub wyzwala u osób predysponowanych zaburzenia depresyjne. Wydaje się

to najczęstszym wariantem relacji między obu zaburzeniami. Np. wśród osób z tzw. „podwójnym

rozpoznaniem” (alkoholizm plus depresja) 90% ma pierwotny alkoholizm z następową depresją, a jedynie 10%

ma zaburzenia nastroju powikłane nadużywaniem lub uzależnieniem od alkoholu)

2. Zaburzenia nastroju są powodem sięgania po substancje psychoaktywne w celu „samoleczenia”. Może to

prowadzić do uzależnienia.

3. Istnieją przesłanki, że zarówno niektóre uzależnienia (np. od alkoholu) mają wspólne z depresjami

mechanizmy patogenetyczne.

4. Niektórzy upatrują we współwystępowaniu depresji i uzależnień wspólnego „trzeciego czynnika”. Mogą nim

być np. deficyty poznawcze „zaleczane” substancjami bądź cechy osobowości predysponujące zarówno do

depresji jak i rozwiązywania problemów emocjonalnych za pomocą przyjmowania substancji.

Wybrane substancje a zaburzenia depresyjne i lękowe

zdrow ie

dla lekarzy:

onkologia

radiologia

ginekologia

kardiologia

genetyka

konf erencje

w ięcej

2009-02-24

Zaburzenia depresyjne i lękowe, a uż…

poradnikmedyczny.pl/mod/…/drukuj/

1/3

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Alkohol

Alkohol jest najczęstszym czynnikiem depresjogennym na drodze różnych mechanizmów tak biologicznych,

jak i psychologicznych. Depresje wiążą się ze częstszym spożyciem alkoholu i zwiększoną podatnością na

uzależnienie. Z drugiej strony u osób uzależnionych od alkoholu depresje są powszechne, choć zazwyczaj

krótkotrwale (do 2 tygodni). Jednak u znacznej części uzależnionych utrzymują się dłużej i mają obraz zbliżony

do tzw. depresji endogennej.

Leki uspokajające i nasenne

Używanie leków uspokajających i nasennych z powodu obniżenia nastroju i zaburzeń lękowych oraz ich rola

sprawcza w powodowaniu depresji i zaburzeń lękowych jest jednym z bardziej niedocenianych problemów w

psychiatrii. Leki uspokajające i nasenne często stosowane są same w lżejszych postaciach depresji (głównie

przebiegających z lękiem) lub jako dodatek do leków przeciwdepresyjnych. Pacjenci z zaburzeniami

depresyjnymi i lękowymi preferują te leki, bo w przeciwieństwie do leków przeciwdepresyjnych, przynoszą ulgę

w części objawów niemal natychmiastowo. Leki uspokajające i nasenne (głównie z grupy benzodiazepin, ale

ostatnio również niebenzodiazepinowe leki nasenne: zolpidem i zopiklon) do niedawna były uznawane za leki

bezpieczne i lekceważono ich potencjał uzależniający. Powszechnie nieprzestrzegane jest zalecenie ich

stosowania do 4 tygodni w odniesieniu do leków uspokajających i 2-3 tygodni dla leków nasennych. Po tym

czasie ryzyko ich uzależnienia gwałtownie zwiększa się. Odstawienie leków uspokajających i nasennych wiąże

się z nawrotem objawów, z powodu których były przyjmowane, często w większym nasileniu niż wyjściowe.

Wyroby tytoniowe

Osoby z zaburzeniami depresyjnymi i lękowymi częściej palą tytoń, mają większe poczucie winy z tego

powodu, częściej próbują zaprzestać palenia i rzadziej im się to udaje. Próby odstawienia wyrobów tytoniowych

wiążą się z silnymi objawami lękowymi, a u osób z epizodami depresji w przeszłości może dochodzić do

wystąpienia nawrotu depresji.

Farmakoterapia w spółwystępujących zaburzeń depresyjnych i lękowych z używaniem szkodliwym

lub uzależnieniem

Farmakoterapia opiera się na przesłankach teoretycznych (wspólne patomechanizmy) oraz na obserwacjach

klinicznych częstego występowania obniżonego nastroju i zaburzeń lękowych w czasie odstawiania

uzależniającej substancji. Podawanie leków przeciwdepresyjnych (głównie z działaniem przeciwlękowym) ma z

jednej strony korygować zaburzone patomechanizmy, a z drugiej leczyć objawy depresyjne i lękowe, które

mogą być przyczyną sięgania po substancje w celach „samoleczenia”.

W odniesieniu do depresji związanych z piciem alkoholu za leki z wyboru uważa się leki z grupy SSRI (czyli

tzw. selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny). Ostatni wykazano, że identyczny efekt

wywiera tianeptyna, przy czym jest ona lepiej tolerowana.

Brak standardów leczenia objawów depresyjno-lękowych, pojawiających się przy odstawianiu leków

uspokajających i nasennych, jednak zazwyczaj stosuje się leki z grupy SSRI.

Zarówno w odniesieniu do odstawiania alkoholu jak i benzodiazepin oraz niebenzodiazepinowych leków

nasennych, problemem jest bezsenność, która powoduje cierpienia pacjentów i często prowadzi do sięgania po

substancje. W tej grupie chorych zaleca się stosowanie leków o działaniu antagonistycznym w stosunku do

receptorów 5HT2: trazodonu, mirtazapiny. Duże nadzieje wiąże się z agomelatyną, która oprócz działania

przeciwdepresyjnego ma podwójne działanie regulujące sen: poprzez wpływ na receptory 5HT2 oraz poprzez

receptory melatoninergiczne.

Farmakologiczne wspomaganie prób zaprzestania palenia przez osoby z zaburzeniami depresyjnymi polega na

stosowaniu leku przeciwdepresyjnego - bupropionu.

2009-02-24

Zaburzenia depresyjne i lękowe, a uż…

poradnikmedyczny.pl/mod/…/drukuj/

2/3

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

W tym temacie

Zaburzenia depresy jne i lękowe, a uży wanie

substancji psy choakty wny ch

Płodowy zespół alkoholowy

Rodzina jest najważniejsza

Z chory m na depresję trzeba by ć.. .

Nikoty nowa Terapia Zastępcza (NTZ) - poradnik

uzależnienie od alkoholu

,

depresja

,

uzależnienie

,

uzależnienie psy chiczne

Autor:

dr n . med. Bo gusław Habrat F orum Przeciwko Dep resji

Opublikowany : 2008-02-26

Szukaj t akze wg haseł:

Zaburzenia depres y jne i lękowe, a uży wanie substancji psy choakty wny ch

Płodowy zespół alkoholowy

Rodzina jest najważniejsza

Z chory m na depresję t rzeba by ć...

Nikoty nowa Terapia Z astępcza (NTZ) - poradnik

uzależnienie od alkoholu

,

depresja

,

uzależnienie

,

uzależnienie psy chiczne

2009-02-24

Zaburzenia depresyjne i lękowe, a uż…

poradnikmedyczny.pl/mod/…/drukuj/

3/3

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software

http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.